S TA D S N I E U W S
Laatste Nieuws
Samenvoeging
Zaangemeenten
Visschersschuit in
nood
JUBILEUMTENTOONSTEL
LING SNELVERBAND
VIJF PARTIJEN REMISE
ZONDAG 24 FEBRUARI 1935
Door den burgemeester geopend
Rede van den burgemeester
E. H. B. O. in velerlei gedaante
ZWEMMEN
Jaarvergadering Zignea
B. en W. van Zaandam adviseeren
den Raad op het denkbeeld
in te gaan
„ST. ODILIA"
DE BIJ MAJA EN HAAR
AVONTUREN
VASTSTELLING DER
KIEZERSLIJST
HET MUSEUM VAN KUNST
NIJVERHEID TE HAARLEM
Waar de goederen heen gingen
De bibliotheek
BURGERLIJKE STAND
Pax Et Bonum
Naar een eigen gebouw in
Haarlem-Noord
Het filiaal
VOOREEN
GR.HOUTSTR.I66
Werkbehoud en werk
verruiming
Kern der R. K. Staatspartij
afdHaarlem
Een persoonlijk schema
Discussie
STADSSCHOUWBURG
VERLICHT
Goede verbetering
Het Fonds „Elisabeth Dreiger':
Uit vroeger tijden
De zevende ronde van het inter
nationale meest ert our nooi
te Moskou
Botwinnik wint van
Stahlberg
Prachtig resultaat
Hilversum in Aden gehoord
Burgemeester De Monchy
ongesteld
Door de motorreddingboot
Hilda" binnengebracht
ERNSTIGE AANRIJDING
Motorrijder zwaar gewond
Zeppelin najaar naar
Indië?
Beslissing hangt af van de vraag,
wanneer het nieuwe luchtschip
gereed zal zijn
De Haarlemsche vereeniging „Snelverband"
heeft de viering van haar zilveren jubileum in
gezet met een tentoonstelling in de hal van het
oude postkantoor aan de Zijlstraat.
De tentoonstelling werd gistermiddag in het
bijzijn van vele genoodigden en hoe kon het
anders zeer veel „Snelverbanders" geopend
met een korte rede van Haarlems burgemeester,
den heer C. Maarschalk van Egmond en Rin-
negom. Nadat de voorzitter van „Snelverband",
de heer Fortgens, alle aanwezigen hartelijk
welkom had geheeten, was het woord aan den
burgemeester.
De Burgemeester begon zijn toespraak met
er op te wijzen, met hoeveel plezier hij juist
deze uitnoodiging ontvangen had. Het betreft
hier immers geen zaken, die met eenige politie
ke richting hebben uit te staan. Er bestaat
voor „Snelverband" geen onderscheid in kleur
of overtuiging, er bestaan slechts de nood-
Zakelijkheid en het algemeen belang.
Daarom zoo kon de burgemeester zeggen
kom ik hier niet namens onzen gemeente
raad, maar als vertegenwoordiger der geheele
gemeente.
Spreker wenschte vervolgens de jubileerende
vereeniging geluk met haar zilveren jubileum
en sprak zijn beste wenschen voor de toekomst
bit. Vooral benadrukte hij de goede verstand
houding, die er tusschen „Snelverband" en haar
zusterorganisaties bestaat, niet in het minst
de aangename en wederzij dsch gewaardeerde
samenwerking met den meer officieelen Onge-
vallendienst. De vereeniging streeft 'n doel na,
dat ieders sympathie heeft. Ze heeft dit steeds
gedaan met een groote toewijding voor de ge
meenschap. Daarom heeft deze jubileumviering
ook de algemeene belangstelling der Haarlem
sche burgerij. Moge het bezoek aan deze ten
toonstelling daar reeds het tastbaar bewijs van
zijn. Hierna verklaarde de burgemeester de
tentoonstelling voor geopend.
De heer D. Zonneveld, voorzitter der jubi-
leumscpmmissie, dankte den burgemeester voor
zijn waardeerende woorden en voor de groote
bereidwilligheid waarmede hij de uitnoodiging
om persoonlijk deze expositie te willen openen,
had aanvaard. Vervolgens dankte hij alle aan
wezigen, allen die tot het ordenen der expo
sitie hadden bijgedragen en in het bijzonder de
verschillende firma's en zusterverenigingen,
tiie door het afstaan van materiaal deze ten
toonstelling mogelijk maakten.
De eerste indruk die de tentoonstelling op
tien gemiddelden bezoeker maakt is er een van
Si'oote verbazing. Maar laat ik er voor oppas
sen," niet te worden misverstaan. Want de ver
bazing betreft niet zoozeer de expositie zelf.
kis wel de ruimte die men daarvoor ingericht
heeft. Het komt ons, zeer gecultiveerde Haar
lemmers, werkelijk onbegrijpelijk voor hoe zoo'n
kleine ruimte ooit als hal van een toch res
pectabel postkantoor heeft kunnen dienen. De
Afmetingen lijken miniem. Hoe heeft ooit
Jemand in zoo'n stationswachtkamer rustig een
brief kunnen schrijven? Gebeurde dit wellicht
bi dien goeden ouden tijd alleen na sluitings
uur? Hebben de opvallend sierlijke en smaak
vol aangebrachte gothische randboogfriezen
soms invloed uitgeoefend op de calligraphie
tier zeventiende eeuw? Het zou een onderwerp
Voor een academische prijsvraag kunnen zijn.
blinder academisch is het vraagstuk, of het
hogelijk zou geweest zijn, in zulk een arcadi
sche omgeving diefstal te plegen.
Maar laten we ons niet met cultuurhistorie
bezighouden. „Snelverband" heeft dat in de
loop van haar vijf-en-twintig-jarig bestaan
^eeds achterwege gelaten. Met het volste recht,
■blo tentoonstelling is er niet minder interessant
Om. voor een groot gedeelte is het geëxposeer
de reeds eerder te zien geweest, hetgeen we in
tiit geval geenszins als een mindere verdienste
"tillen zien. De stands van het Veiligheidsmu-
®eUm blijven steeds interessant en blijkens nog
Jd'kens voorkomende ongevallen is het jam-
genoeg nog altijd noodig op vele gevaren
u noodzakelijke voorzorgen te wijzen. De red
dingsbrigade weet op smakelijke wijze belang-
d'Olling te wekken en de zuurstofapparaten van
do Haagsche firma Duiker hebben al meerdere
baaien hun afdoende bruikbaarheid bewezen.
;ph „Mathot" zijn heel wat minder aangename
Verlachten-associaties te verbinden. Toch zal
tie keurig ingerichte stand met verbandmate-
'aal veler belangstelling hebben. De „Konink-
J .e" A.N.W.B. stond enkele van zijn bekende
apdplaten af en een Haarlemsche school gaf
U volledig ingerichte verkeerstafel.
Het middelpunt bleef echter de expositie van
^neiverband" zelf. Behaalde medailles, photo's
an groepen en demonstraties, brochures, for
mulieren, insignes, moderne brancards en al-
l'lei materialen. Er staat een volledig uitge
ruste E.H.B.O.-fiets tentoongesteld, waarbij de
^Zoekers op hun gemak den inhoud van het
tar|Sterieuze kistje kunnen bestudeeren, dat bij
tiooze gelegenheden steeds weer de aandacht
ekt. De organisatie der boottochten voor
jUden van dagen die de vereeniging op touw
gezet verdiende een afzonderlijke stand,
v Als een bezienswaardigheid prijkt nog in een
op een serieus bruin-geschilderde deur:
J^cteur Telegraafkantoor. Die deur verdient
b plaats in het Frans Halsmuseum.
v^onderdag hield de Haarlemsche Dames
^cvnclub „Zignea" haar jaarlijksche algemeene
^tienvergadering. Dit de verslagen van penning-
V^steresse en secretaresse bleek, dat „Zignea"
vertrouwen de toekomst tegemoet kan gaan;
ledenaantal laat niets te wenschen over.
^"Zignea" zal het polospel weer gaan beoefenen
daarom zal de vereeniging dit jaar weer voor
competitie inschrijven. Verder is het bestuur
pian om in April een wedstrijd te organisee-
(J1 met speciale nummers voor de leerlingen van
),jftidelbare scholen, o.a. zal de in 'memoriam dr.
ij Vcusbeker, die momenteel in het bezit is van
Vpj, Hennemer Lyceum, verzwommen worden. De
L SacJering juichte deze plannen van harte toe.
JUffr. Leenders kon zich niet meer beschik-
stellen als voorzitster. Mejuffr. D. Kors werd
Acclamatie voor dit ambt gekozen. Het be-
tiv is aldus samengesteld: mej, D. Kors, voor-
lLter; mevr. Venema, vice-"voorzitster; mej. G.
1} tigt, secretaresse; mej. A. Blad, 2e secr.; mej.
Hodrigues Pereira, penningmeesteressemej.
tj^icherlink, 2e penningmeesteresse; mej. G.
t tikenitz, commissaresse van materiaal. Het
L ctariaat is thans gevestigd op Prins Hendrik-
113, Overveen.
Burgemeester C. Maarschalk
Naar aanleiding van een adres van een Co
mité ter bevordering van de samenvoeging der
Zaangemeenten hebben B. en W. van Zaandam
een schrijven tot den Raad gericht, waarin zij
zich uitspraken voor één groote Zaangemeente.
Uit het rapport, dat het adres van het
comité vergezelt, blijkt, dat het in de be
doeling ligt de gemeenten Zaandam, Koog,
Zaandijk, Wormerveer, Krommenie, West-
zaan en Wormer samen te voegen.
B. en W. zijn van oordeel, dat genoemde ge
meenten geografisch en sociaal-economisch één
gebied vormen; de geschillen in volksaard zijn
niet zoo groot, dat zij een politieke eenheid in
den weg behoeven te staan. Velerlei belangen
van alle of vele gemeenten vragen om gemeen
schappelijke behartiging; aan een goede en
vlotte behartiging van die belangen ontbreekt
het vaak, meenen B. en W„ omdat particula
risme verdeelt, waar eensgezind optreden wordt
gevorderd.
Het is te voorzien, zegt het college, dat in de
toekomst nog andere belangen zorg zullen vra
gen, die het best kan worden gegeven in een
politiek niet verdeelde gemeenschap.
B. en W. gelooven niet, dat een groote ge
meente met lagere uitgaven zal uitkomen dan
de gemeenten gezamenlijk moeten doen; dat
zoo hier en daar aan verlangens, gerechtvaar
digde verlangens, voldaan zal moeten worden,
die thans onvervuld blijven. In elk geval zal
een groote gemeente economischer werken.
De hoop op bezuiniging, besluiten B. en W„
kan en mag geen drijfveer tot vereeniging zijn,
maar het verlangen naar betere behartiging
van gemeenschappelijke belangen.
De Ned. R.K. Blindenbond „St. Odilia", afd.
Haarlem en Omstreken organiseert een feest
avond op Dinsdag 26 Februari a~s., des avonds
om 8 uur in het gebouw „St. Bavo" aan de
Smedestraat.
Medewerking zal worden verleend door den
heer van der Werff, conférencier, terwijl o.a.
een schimmenspel zal worden opgevoerd, als
mede een tooneelstukje, waarin eenige blinden
zullen optreden.
De cultuur-wetenschappelijke film, welke
hedenmorgen om 11.30 uur in het Frans Hals
theater vertoond zal worden, is vervaardigd
naar het bekende kunstsprookje „Die Biene
Maja" van Waldeman Bonsels.
De UFA heeft met haar staf van uitmun
tende filmtechnici hiervan een zeer fraai ge
heel gemaakt.
We zien de kleine Maja uit de zeshoekige
cel kruipen en op een zonnigen morgen de wijde
wereld intrekken. Op de zwerftocht die nu aan
vangt, beleeft de kleine honingbij allerlei
avonturen, die door de filmcamera prachtig zijn
weergegeven. Heel mooi is b.v. de scène van
de konijntjes en het steenuiltje. Grotesk zijn
de Close -ups van de insecten, kevers, sprink
hanen, libellen en vlinders, die als reusachtige
monsters op het doek verschijnen en verrassend
decoratief werken. Met al deze dieren komt
Maja in aanraking op haar romantische zwerf
tocht door de dierenwereld, tot zij ten slotte
belandt in de roofburcht der horzels. Daar
verneemt zij tot haar ontzetting hoe de horzels
den volgenden dag het Bijenkasteel, waar Maja
geboren werd, zullen overvallen, en de konin
gin gevangen zullen nemen.
Zij weet te vluchten en nog tijdig het bijen
volk te Waarschuwen tegen het dreigende ge
vaar. Dan komen de horzeis en 'n verwoede
strijd ontbrandt. Doch gelukkig weten de bijen
meester te blijven en worden de horzels versla
gen. Een van de vele beelden uit den vaak gi-
gantischen strijd in de insectenwereld.
Men vraagt zich bij het zien van deze film
met verbazing af, hoe het mogelijk is, dat de
operateurs zoo iets met hun kleine acteurs
kunnen klaarspelen. Tallooze tooneeltjes zijn
ware meesterstukjes van filmkunst, terwijl de
belichting door den geheele film heen werke
lijk schitterend is. En wij vergeven het den
vervaardigers gaarne, dat zij soms terwille van
de romantiek de hand hebben gelicht met de
biologische juistheid.
Tot slot zij nog vermeld, dat de heer J. de
Meza, directeur der N.V. Bijenstand „Mellona"
te Santpoort de film zal inleiden en waar noo
dig, met een enkel woord toelichten. Men ver-
zuime niet dit prachtige filmwerk uit de in
sectenwereld te gaan zien.
B. en W. van Haarlem maken bekend, dat de
op heden door hen vastgestelde kiezerslijst voor
het jaar 19351936 van 23 Februari tot en met
16 Maart a.s. ter secretarie der gemeente, Bu
reau Burgerlijken Stand, Bevolking en Verkie
zingen, Ged. Oude Gracht no. 18. voor een ieder
ter inzage wordt nedergelegd en tegen betaling
der kosten, stemdistrictsgewijze in uittreksel,
verkrijgbaar wordt gesteld.
Tot en met 9 Maart a.s. is een ieder be
voegd bij het gemeentebestuur verbetering van
de vastgestelde kiezerslijst te vragen, op grond
dat hfj zelf of een ander, in strijd met de wet,
daarop voorkomt, niet voorkomt, niet behoorlijk
voorkomt of al dan niet voor eenige verkiezing
aangewezen is als bevoegd bij volmacht te
stemmen.
Het verzoekschrift kan op ongezegeld papier
worden gesteld.
In „Maatschappij-Belangen", orgaan van de
Ned. Mij. voor Nijverheid en Handel is een
groot artikel opgenomen met historische bijzon
derheden over het geliquideerde Museum van
Kunstnijverheid te Haarlem. Wij schreven over
een en ander reeds uitvoerig, zoodat wij er
niet op behoeven terug te komen.
Interessanter is echter te vernemen waar de
goederen thans zijn uitgestald of voor aanklee
ding of onderwijs gebruikt worden. Ze zijn in:
het Rijksmuseum te Amsterdam; het Museum
van Moderne Kunstnijverheid in het Stedelijk
Museum te Amsterdam; het Museum Willet-
Holthuysen te Amsterdam; het Museum voor
Aziatische Kunst in het Stedelijk Museum te
Amsterdam; het Allard Pierson Museum (Ar-
chaeologisch Museum) te Amsterdam; het Ko
loniaal Instituut (afdeeling Volkenkunde) te
Amsterdam; het Frans Halsmuseum te Haar
lem; het Nederlandsch Openluchtmuseum te
Arnhem; het Gemeente Museum te Arnhem;
het Museum voor de Grafische Vakken te
Utrecht; De Rijksakademie van Beeldende Kun
sten te Amsterdam; het Museum van den Ar
beid te Amsterdam; de Afdeeling Decoratieve
Kunst van de Technische Hoogeschool te Delft;
de Rijksschool voor Leerlooiers en Schoenma
kers te Waalwijk; het Bisschoppelijk Mnse*m
te Haarlem; het Klaas Knopfonds voor Zee
manskunst te Terschelling en nog eenige an
dere onderwijsinrichtingen te Haarlem. Een
kleine rest, die voor geen Museum of onderwijs
inrichting meer belang had, is ten slotte ver
kocht.
In het orgaan lezen wij verder:
Binnenkort zal derhalve de bibliotheek over
gebracht worden naar Amsterdam en wel in
hoofdzaak naar de Openbare Leeszaal en Bi
bliotheek op de Keizersgracht. Evenals tot nu
toe zullen de boekwerken daar voor belangstel
lenden in te zien zijn en zullen zij daaruit aan
lezers buiten Amsterdam kunnen worden toe
gezonden. Een gedeelte, dat kan geacht worden
meer bijzondere wetenschappelijke waarde te
hebben, zal echter niet in de Openbare Lees
zaal, maar in het Kunsthistorisch Instituut van
de Universiteit, in het Museum Willet-Holt-
huysen, worden ondergebracht. Hier zullen op
dezelfde wijze de boeken kunnen worden in
gezien en aan lezers, die buiten Amsterdam wo
nen, toegezonden worden.
Het is voor de vele lezers in Haarlem en om
streken te betreuren, dat deze bibliotheek niet
in Haarlem behouden kon worden. Waarschijn
lijk zal echter de bibliotheek meer nut kunnen
afwerpen in Amsterdam, dat in toenemende
mate een centrum van kunstnijverheid wordt,
waar zij in het kader der Universiteit haar nut
kan afwerpen, en waar uiteraard het belang
stellend publiek grooter is. Ook voor Haarlem
sche lezers is het over het algemeen niet van
overwegend bezwaar om in Amsterdam boeken
te gaan raadplegen; terwijl men ze, evenals
vroeger, op verzoek toegezonden zal kunnen
krijgen.
Geboren: 18 Febr.: z. van A. J. v. d. Eist—
Knip; 20 Febr.: z. van G. M. de Jongv. Eist;
d. van M. E. Weberv. Es; 21 Febr.: z. van H.
de SmitScharwachter; d. van M. J. P. Los—
Hesselink; d. van G. M. KootWarmerdam;
22 Febr.: z. van W. de Haanv. d. Pligt; z. van
G. J. PlekenpolBaars.
Ondertrouwd: 23 Febr.: M. F. v. d. Berg en
M. H. Mensink.
Overleden: 22 Febr.: C. Wempe, 42 j.. Kam
perlaan.
Het dertiende jaamummer van het Haar
lemsche St. Franciscus Liefdewerk is in
alle bescheidenheid, mêfc Franciscaansche
sobertieid, maar ook met de blijheid dier Min
derbroeders op onze redactie-tafel gedeponeerd.
En het baarde opzien! Als een winkel een
nieuwen gevel heeft gekregen, trekt dit den voor
bijganger en hij neemt de nieuwigheid op, ook
al is het alleen maar uit nieuwsgierigheid. ,,Pax
et Bonum" heeft 'n voortreffelijken nieuwen ge
vel, een kunstzinnigen omslag gekregen met als
pièce de milieu een fraaie houtsnede van een
der kunstzinnige medewerkers, die ongetwijfeld
ver-in-gaat op toepasselijke motieven. En het
is de bedoeling, dat zooveel mogelijk menschen
de nieuwigheid opnemen en uit nieuwsgierigheid
het interieur eens nader bekijken.
Allereerst vraagt dan aandacht het verkorte
jaarverslag over 1933. Dat jaartal speelt geen
rol vergeleken met de eeuwigheid, wat ieder zal
beamen.
Met eerbied wordt allereerst de overleden
penningmeester Frans Beaufort herdacht. En
dan vallen wij al onmiddellijk in de cijfers, die
voor weifelende donateurs ook in crisistijd spre
kend zijn. 23 jongens ontvingen het H. Doop
sel, 186 naderden voor de eerste maal ter H.
Tafel, 228 ontvingen het H. Vormsel.
De opkomst der jongens in Haarlem-Centrum
varieerde van 96 tot 192, in Haarlem-Noord
stonden begin 1934 niet minder dan 106 jongens
uit 93 gezinnen ingeschreven en 93 mochten
tot trouwe bezoekers gerekend worden.
Het materiaal is nog immer moeilijk te be
werken en gebleken is, dat de dames die jon
gens tot den leeftijd van 10 jaar bij het spelen
leiden, verdienstelijke resultaten mochten boe
ken. In treffende cijfers wordt dan het gods
dienstig leven van de pupillen geschilderd en
men staat er verbaasd van hoeveel goeds dit
„patronaat" met veel te weinig middelen tot
stand weet te brengen.
De geschiedschrijver vertoeft een wijle bij het
filiaal in Haarlem-Nootd. In de kerkhof-kapel
wordt des Zondags nog steeds de H. Mis opge
dragen en in de puddingfabriek van den heer
Goemans vinden wereldsche zaken plaats. In
piëteit wordt dan ook het overlijden van den
heer Goemans herdacht.
Het zal noodig zijn, gaat het verslag voort,
dat in den noodtoestand t.a.v. de behuizing
spoedig worde voorzien, daar de toestand door
het sterk groeiend aantal leden uiterst zorg
wekkend wordt.
Middels het kerkbestuur der St. Bavo-pa-
rochie beschikt het S. F. L. sinds 1930 over
een terrein, waarop gebouwd kan worden,
Financiën en beslissingen der gemeentelijke
schoonheidscommissie hebben tot dusver den
bouw onmogelijk gemaakt.
Mede door de hulp van pastoor A. ,P. van
Eeden zal het S. F. L. mits de benoodigde
gelden voor den bouw toevloeien er in sla
gen een Franciscushuis te bouwen in Haar
lem-Noord. Concrete plannen voor den opzet
van een zeer bescheiden gebouw" zijn thans
in voorbereiding.
-jr 3ÏyV: ,.A a-./ L -
De bijeenkomsten met de ouders en de vader -
avonden slaagden buitengewoon goed en tast
bare vruchten zijn daardoor geplukt.
De omzet van het kleedingmagazijn liep terug
tot 578 stuks. De slojdafdeeling blijkt tot de
bloeiendste onderafdeelingen te behooren. De
tooneelclub bracht negenmaal twee tooneel-
stukken voor het voetlicht en zeer velen onzer
lezers weten, dat het gebodene natuurlijk voor
treffelijk was.
In de St. Elisabethsvereeniging vergaderde de
kern der R. K. Staatspartij afd. Haarlem.
De voorzitter, de heer J. A. van Son, opende
de vergadering met een inleidend woord over
de bedoeling en beteekenis der kernen, welker
interne taak hij nader omschreef als hoofdza
kelijk daarin bestaande, dat de leden voor zich
zelf tot eigen bezit maken de -gezonde gedach
ten en het juiste inzicht op algemeen staar-
kundig gebied en op het gebied der concrete
politieke maatregelen en vraagstukken.
Het bestuur der R. K. Staatspartij beijvert
zich ten zeerste deze kernen door de knapste
koppen uit de Partij regelmatig van voorlich
ting te doen dienen op alle politiek, sociaal en
economisch terrein, in den vorm van een zeer
belangwekkende brochurenuitgave.
In verband met de groote algemeene belang
rijkheid van het onderwerp der laatste brochure
omtrent „Werkbehoud en werkverruiming" was
ditmaal de Kernvergadering openbaar om ook
andere geïnteresseerden in de gelegenheid te
stellen de discussie hierover bij te wonen en des-
gewenscht daaraan deel te nemen, waarvan een
ruim gebruik gemaakt is.
De inleider van het onderwerp, de heer J. P.
H. Castricum, het woord .verkrijgende, begon
zijn zeer interessante beschouwing over het onf-
staan, den aard en het. verloop van de crisis,
welke thans vrijwel algemeen als 'n structureel»
crisis erkend wordt, zooals ook scherp en dui
delijk aangetoond is in „Quadragesimo Anno".
De aanpassing, welke de beteekenis heeft ge
kregen van bezuiniging, is identiek geworden
met steunvermindering en loonsverlaging. Het
steeds verlagen van steun en loon, uitgedrukt
in hunne goederenwaarde, heeft volgens spreker
een verminderden omzet der goederen ten ge
volge, welke weer leidt tot verminderde produc
tie en vergrooting van de werkloosheid.
Het is de schrijnende werkelijkheid, dat wij
in staat zijn voldoende goederen te fabriceeren
om in de behoefte van ons volk te voorzien, ja
zelfs gat wij reeds consumptiegoederen vernie
tigen, terwijl toch velen in ons land in armoede
of aan den rand der armoede leven.
De R. K. Staatspartij, diep beseffend, welke
volksrampen door de werkloosheid dreigen, zal
alles in het werk moeten stellen, tot bescher
ming van den nationalen arbeid.
Nadat spreker hierop nog wat nader was in
gegaan, kwam hij met het volgende persoonlijke
schema:
Stel dat voor aanleg van wegen, bruggenbouw,
drooglegging, kanalisatie, woningbouw en uit
breiding industrie 100.000 arbeiders tegen een
jaarloon van 1000 tewerkgesteld kunnen wor
den. De totale loonkosten bedragen dan 100 mii-
lioen. Bij verdeeling van 1/3 voor arbeidsloon en
2/3 voor grondstoffen en materialen komt men
totaal op 300 millioen.
Resultaat: werk voor 100.000 man. Indireett
ook omvangrijke arbeid in andere bedrijven.
In grondstoffen en materialen zit een aanmer
kelijke hoeveelheid geaccumuleerd loon, rente,
huur en winst. Veronderstellend, dat 75 pet. !<n
eigen land vervaardigd kan worden, bevat de
som van 200 millioen ongeveer 75 millioen aan
geaccumuleerd loon. Meerdere arbeid voor 75000
arbeiders.
Aannemend, dat de gemiddelde steun aan dew
werkloozen 700 bedraagt, dan zou een totaal
steunbedrag voor 175.000 man bijna 12>5 millioen
zijn. Totaal volgens bovenstaand schema be
draagt 175 millioen dus 50 millioen meer.
Daar de arbeider zijn geheele inkomen in
goederen moet omzetten, ten einde in zijn rede
lijke behoeften te voorzien, vindt hierdoor dus
een omzetvergrooting van 50 millioen plaats.
Namen wij wederom geaccumuleerd loon in
deze goederen op 50 pet., dan is dit 25 millioen
verwerkt loon, hetgeen arbeid beteekent voor
25000 menschen. Spreker weidde hierover verder
in den breede nog uit en behandelde daarna
hetgeen tot op dit oogenblik door de Regeering
reeds geschied is en bereikt door de verschil
lende wetten, waaraan de R. K. Staatspartij
sterk medegewerkt heeft, zoo niet aan verschil
lende den stoot gegeven. Zooals Crisis-Uitvoer
wet, Crisis-varkenswet, Crisis-zuivelwet, Crisis-
invoerwet, Tarwewet, Clearingwet, Retorsiewet,
Werkfonds, enz., waaromtrent spreker niet aar
zelde dit een geweldige prestatie te noemen,
waardoor we behoed zijn voor nog verderen
terugval.
In de op de inleiding volgende discussie kwam
o.a. ook nog ter sprake het vraagstuk van het
buitenlandsch vrouwelijk huispersoneel, waarvan
het aantal in Nederland tusschen de 25.000 en
30.000 geschat werd, terwijl dergelijke functies
voor den tijd, dat de fabrieken de meisjes lok
ten, bijna uitsluitend door Hollandsch perso
neel werden ingenomen. Opleiding der Holland,
sche meisjes voor deze meer vrouwelijke func
ties en tewerkstelling daarin, zou bovendien "r
de opengevallen fabrieksplaatsen in zeer vele
gevallen arbeid voor jongens en jongemannen
thans werkloos, beteekenen. Bovendien zou het
hier verdiende loon, dat thans voor 90 pet. naai
het buitenland gaat, dan hier te lande weder
uitgegeven worden en zoodoende weer steun ge
ven aan middenstand en productie, dus weer
nieuwen arbeid.
Na een discussie, waaraan door verschillende
aanwezigen werd deelgenomen en waarbij de
inleider en de heer Loerakker nog eenige vra
gen beantwoordden, sloot de voorzitter de ver
gadering op de gebruikelijke wijze, na den in
leider te hebben dank gezegd voor zijn zeer
gedocumenteerde lezing.
Fietstochtjes en uitstapjes werden als van
ouds door alle groepen ondernomen en de
sprookjesachtigste streken van ons vaderland
werden bezocht.
De voetbal-prestaties van de jongens bleven
verre beneden de verwachtingen van het be
stuur, maar nu de werklooze boys mogen trai
nen in plunje en schoeisel van de vereeniging
zal daar ongetwijfeld verandering in komen.
Het is niet mogelijk alle hoofdstukken van
het jaarverslag te bespreken, maar wij willen
toch nog bij enkele stil staan. Onder leiding van
mevrouw Taleboom heeft zich een naaikrans
gevormd, die de kleeding der jongens vermaakt
of herstelt. Eiken Maandag wordt gewerkt aan
zes geschonken naai-machines.
Het verslag sluit met een bede tot God en
met de opmerking, dat bij het vele vragen- ge
dacht moet worden aan het doel, dat voor oogen
gesteld is, het redden van de kinderziel!
Dan volgt in het nummer een advertentie
intermezzo. Gevraagd worden o.a. een radio
toestel, kleeding, gebonden illustraties,- gezel
schapsspelen, donateurs en vermakers van le
gaten. Eneen advertentie kan van onschat
bare wiaar de zijn!
Het eerste lustrum van de Noordelijke afdee
ling wordt kort en krachtig beschreven en de
moeilijke periode van nomadische huisvesting
wordt in felle kleuren geschilderd. Wie histo
rische documenten op charitatief gebied verza
melt, kan niet buiten dit overzicht.
Haarlems Schouwburg, de donkere, achteraf-
gelegen schouwburg baadde gisterenavond in
een zee van licht.
Kon men vroeger slechts een schim ontwa
ren, thans een lichtend blok in een donkere om-
gering.
De oorzaak hiervan?
Wel, men had de aandacht van B. en W.
op den „donkeren" schouwburg gevestigd. Deze
hadden besloten schijnwerpers en booglampen
aan te laten brengen, welke in den loop van
deze week geplaatst zijn. -
Het is een aanwinst, niet alleen voor den
schouwburg, doch ook voor onze gemeente.
Op de lijst van instellingen van weldadigheid
is krachtens besluit van B. en W. van Haar
lem ingeschreven de stichting Fonds Elisabeth
Dreeger.
MOSKOU, 23 Febr. (Eigen telegram). De uit
slagen van de zevende ronde van het inter
nationale schaaktournooi alhier luiden als volgt:
Botwinnik wint van Stahlberg.
Alatorzeff wint van Rjumin.
Goglidse remise met Loewehfisch.
Lissitzin remise met Romanowski.
Ragosin wint van Miss Menchik.
Pirc remise met Capablanca.
Kann remise met Spielmann.
Lasker remise met Rabinowitsch.
Bogotyrtschuk—Flohr afgebroken in gelijken
stand.
Tschechower verliest van Lilienthal.
De stand luidt thans: Botwinnik 6% pnt.;
Loewenfisch 5 pnt.; Flohr pnt. en een af
gebroken partij; Lasker en Ragosin 4(4 pnt.;
Lilienthal 4 pnt. en een afgebroken partij;
Rjumin 4 pnt.; Lissitzin en Capablanca 3(4 pnt.
en een afgebroken partij; Spielmann en Kann
3(4 pnt.; Goglidse 3 pnt. en een afgebroken
partij; Romanowski en Rabinowitsch 2(4 pnt.
en een afgebroken partij; Alatorzeff 2(4 pnt.;
Pirc 2 pnt. en een afgebroken partij; Tsche
chower en Stahlberg 2 pnt.; Bogotyrtschuk 1(4
pnt. en twee afgebroken partijen; Miss Men
chik 0 pnt.
In de achtste ronde zullen de volgende par
tijen worden gespeeld: StahlbergLilienthal;
Flohr—TschechowerRabinowitsch—Bogotyrt
schuk; SpielmannLasker; CapablancaKann;
Miss MenchikPirc; RomanowskiRagosin;
Loewenfisch—Lissitzin; RjuminGoglidse;
BotwinnikAlatorzeff.
Wij vernemen, dat bij den Marine-radiodienst
te Amsterdam bericht is ingekomen van den
commandant van de onderzeeboot K XVII, wel
ke zich op dat tijdstip bij Aden bevond, dat in
den nacht van 21 Februari ji. om 1.30 uur
Greenwichtijd een zender van de Nederland-
sche Seintoestellen Fabriek, werkende op de
omroepgolflengte van Hilversum, met zeer groo
te sterkte gehoord werd.
Bij informatie is ons gebleken, dat het hier
een proefuitzending van bovengenoemde fabriek
betrof, met een draaggolfvermogen van 120 KW,
gemoduleird met gramofoonplaten.
Gezien dit prachtige resultaat, op bijna 6000
K.M. verkregen, mogen de ontvangstresultaten
in ons land met belangstelling tegemoet gezien
worden, voor het geval, dat deze proefzender
voor omroepdoeleinden beschikbaar gesteld zou
worden.
De burgemeester van Den Haag. mr. De Mon
chy, is sinds enkele dagen licht ongesteld. De
heer De Monchy is lijdende aan bronchitis en
moet eenige dagen het bed houden.
Nu weldra de „Flora" weer duizenden naar
Haarlems Zuidzijde zal doen trekken, worden
hier de genoegens aan die zijde der stad een
groote tweehonderd jaar geleden eens bekeken.
FTiast de na het beleg op nieuw beplante
„droogen Hout", kwam er toen als een nieuw
aantrekkingspunt buiten de stadde Leid-
sche Vaart. In 1657 gegraven met een jaag- en
karrenpad, gaf het een zeer noodig geworden
rechte water- en landverbinding tusschen Haar
lem en Leiden, dwars door de zoogenaamde
„wildernissen" van Heemstede, Bennebroek,
Vogelenzang en Zuidelijker streken; maar in die
drassige gronden tusschen binnen- en buiten
duinen waren ook reeds allerlei weilanden en
moestuinen gelegen en juist die gaven den
Haarlemmers nieuwe geneugten aan dezen wa
terkant door weidsche vergezichten.
In de stad zelf met haar nauwe kronkelende
straten en haar volledige ingeslotenheid door
poorten en wallen, de laatste in steeds romme
liger gebruik, hadden tot dan toe eigenlijk alleen
de molenaars op hun hooge werven aan deze
zijde mooie uitzichten. Met het graven nu van
de Leidsche Vaart konden de Haarlemmers zich
door den aankoop van desnoods kleine stukjes
grond de weelde veroorloven van uit zomerhuis
jes en koepeltjes aan het water de zonsonder
gangen te genieten en voor het luiden van de
poortklok 's avonds weer in stad terug zijn.
De oudere koepels aan het Spaame kregen
hiermede nieuwe concurrenten, want gaven
aan de Leidsche Vaart trek- en pakschuiten
met de bijbehoorende jagertjes een nieuwe at
tractie. grooter nog was het genot van het
vrije uitzicht op de laag begroeide duinen van
Aerdenhout; en we kunnen het ons nu al haast
niet n.'eer indenken, dat zelfs de bewoners van
het buitengoed Westerhout, dat tot aan de
Meesterlottenlaan reikte, en die van het aan
grenzende Spruitenbosch zich, evenals van het
verder gelegen Bosch en Hoven door aankoop
van de erover gelegen weilanden een ongestoord
uitzicht op de duinen konden verzekeren en ook
de tuinen ten Noorden van het Schouwtje, dit
uitzicht hadden.
De eenige daar nog bestaande koepel op de
gronden van de firma Tubbergen is door Beets
vereeuwigd in zijn Camera.
Maar stellig veel fraaier van bouw waren de
koepels van de buitens: Stad en Vaart bij de
Raampoort, van Bosch en Vaart, van Einden-
hout en Vredenhof. De eigenaars daarvan, in de
18de eeuw meest vermogende Amsterdammmers,
hadden er blijkbaar aardig wat voor over. want
in 1802 betaalt een der directeuren van de Oost-
Indische Compagnie. Jacob Temminck, eigenaar
van Eindenhout, aan de gemeente Haarlem f 150
voor het recht palen in de Leidsche Vaart te
plaatsen om daar een koepel op te doen bou
wen, inplaats van „de Hut", die daar tevoren
aan de Vaartstond.
J. M. STERCK—PROOT
Zaterdagmiddag is bij een zware bui het vis-
schersschip „Kuinre 16" tusschen Kuinre en
Lemmer gestrand. Het schip, dat bemand was
met twee personen, gaf noodseinen.
De motorreddingboot „Hilda" van de Noord
en Zuid-Hollandsche Reddingmaatschappij voer
onmiddellijk ter assistentie uit en wist een ver
binding tot stand te brengen. Het schip kon be
houden te Lemmer binnen worden gebracht.
Door het zware weer had de „Kr. 16" het roer
verloren.
Op den Soestdijker straatweg gebeurde Za
terdag een ernstig ongeluk, waarbij de motor
rijder J. F. S. uit de Leeuwenhoekstraat te Hil
versum werd zwaar gewond.
Een personenauto, bestuurd door J. van H.
te Busum. kwam uit de richting Baam, de
motorrijder reed met groote snelheid tegen de
h«jn tegemoetkomenden auto op, waardoor de
motorrijder van zijn rijwiel werd geworpen. De
man liep zware verwondngen op aan hoofd,
borst, armen en beenen. Op advies van dr. P.
van den G.G.D. werd hij naar de RK. Zieken
verpleging vervoerd. Auto en motor werden
ernstig beschadigd.
De oorzaak van het ongeval schuilt in het
feit, dat de motorrijder een voor hem rijdende
auto passeerde en den tegenligger te laat be
merkte.
Berichten opgenomen in een deel van ons
vorig nummer
Naar aanleiding van uit Ned. Indië gestelde
vragen ter zake mogelijkheid van een proef
tocht van de nieuwe Zeppelin naar Ned. Indië,
heeft Aneta-Holland zich gewend tot den heer
Bronsing van het luchtvaartsyndicaat. De heer
Bronsing deelde mede, dat. indien principieel
werd besloten, dat een Zeppelinvaart naar Ned.
Indië, waar het luchtvaartsyndicaat nog niet
vertegenwoordigd is, zal worden gemaakt,
iemand uit Nederland of uit Friedrichshafen
een reis naar Indië zou moeten maken voor de
keuze van een landingsterrein met een voorloo-
pige inrichting, met *n hulpmacht voor veran
kering en voorts tot het treffen van maatrege
len voor de bedrijfsstoffen voor de terugreis.
Zulk een hulpmacht is in Friedrichshafen in
voorraad en kan gemakkelijk per scheepsgele
genheid naar Indië worden overgebracht.
Hieraan zijn geen hooge kosten verbonden en
deze kunnen worden bestreden uit de opbreng
sten van de reis.
Dr. Eckener heeft het geheele complex
in studie en de beslissing hangt af van de
vraag, wanneer het luchtschip gereed zal
zijn en wanneer deze reis welke dan waar
schijnlijk in September of October wordt ge
houden, in te lasschen is in het programma
van tochten welke door het nieuwe lucht
schip zullen worden ondernomen.
