LAATSTE NIEUWS
Bloembollencultuur
Dienstplicht in
Duitschland
OPENING TENTOON
STELLING
Abessinië—Italië
Flandin's rede in
de kamer
ZONDAG 17 MAART 1935
Koningin van Denemar
ken geopereerd
STADSNIEUWS
Veel nieuwe variëteiten
Effectieven zouden een half mil-
lioen bedragen. Ook toepas
selijk op vloot en
luchtvaart
Burgemeester Maarschalk vertelt
interessante gebeurtenissen uit
vroeger tijden op 't gebied
van de bloembollen
Conflict voor den Volkenbond
gebracht
DE STILLE OMGANG
Naar schatting waren er 1500
deelnemers
Duitschland zeer verontwaardigd
AUTOBUSDIENST KORS
Graalnieuws voor volgende week
Het apostolaat van de moeder
VOOR UW,
CR. HOUTSTR.16©
De huldiging
Interessante feiten
De moderne tooneelkunstenaar
koos Shakespeare voor zijn
zilveren jubileumspel
EERELEDEN VAN BLOEM
BOLLENCULTUUR
De gezanten in Washington
en Kopenhagen
i.
gint. Een tweede draagkracht in het leven Is
het goed-begrepen volgen van de roeping, die
ons door Christus' woord aangewezen wordt.
Het zal aan de vrouwen, die gehoorzaam
zijn aan haar roeping, licht vallen recht op
haar doel af te gaan in haar leven. Hier open
baart zich de tweede eigenschap van haar bij
zondere bestemming: in den goeden zin te
kunnen dienen.
De katholieke actie voor de vrouwen, kan
juist in haar optreden naar buiten een betere
plaats innemen dan die der mannen, omdat
zij zich minder door intellectueele bezwaren
belemmerd zullen gevoelen bij een demonstra
tief optrekken. In eiken stand of betrekking
kan de vrouw „moeder" zijn, door om zich
heen overvloedig den dienst Gods uit te dra
gen, bij alles geleid door haar innerlijke tact.
Bij alle actie moet men bijtijds weten te zwij
gen, zooals de vrouw uit het Evangelie, die bij
den put te Sichem den Heiland ontmoette en
haar stadgenooten tot hem deed gaan. De vrouw
moet zijn een zuurdeesem, die alles doortrekt;
altijd moet zij tot het offer bereid zijn, waar
zij haar roeping ook heeft gevonden.
Na deze rede volgde een onderlinge bespre
king, waarna de bijeenkomst in huiselijken
kring voortgezet werd.
gen naar het Sophia Hemmetsziekenhuis te
Stockholm overgebracht, waar geconstateerd
werd dat een darmoperatie noodzakelijk was.
De operatie heeft een goed verloop gehad. De
narcose is goed doorstaan, de pols is normaal.
De koning is onmiddellijk naar Stockholm ver
trokken. De koningin vertoefde in verband met
de verloving van den Deenschen kroonprins te
Stockholm.
Deze wordt gevormd door golvendd gazons op
het weideterrein, terzijde van den hoofdverbin
dingsweg van den hoofdingang met het hof-
terrein. De gazons zijn onderbroken met groe
pen coniferen, heesters en boomen, welke, voor
zoover zij groenblijvend zijn, gekozen zijn uit
de variëteiten, die in kleur bij de zeer aparte
tinten die de crocussen te zien geven, passen.
Als gordels van purper, violet, zachtblauw, geel
en wit liggen de crocusveldjes gegroepeerd om
de boschages van donkergroene hulsten, staal
blauwe ceders en sparren en de tinten contras
teeren of harmonieeren wondergoed met den
kleurengloed die uit de tienduizenden bloemkel
ken oprijst.
De groepeering werd „los" gehouden, de gren
zen der vakken zijn vervaagd door de los in het
gras uitgestrooide exemplaren. Men overziet
200.000 crocussen in meer dan vijftig verschil
lende soorten.
Het nieuwe crocus-sortiment dat te danken
is aan den Nederlandschen kweeker Eldering,
heeft in de laatste tien jaar vasten voet ge
kregen in de kweekerijen; geleidelijk worden
de oudere variëteiten verdrongen, althans in
de witte en blauwe kleuren.
De reden ervoor is gemakkelijk te begrijpen:
de bloemen zijn immers veel grooter, de plan
ten forscher en veel rijk-bloeiender, de tinten
dieper en de groei veel krachtiger. De namen
der variëteiten staan er alle bij, vele namen
geven een aanduiding van de kleur en de ver
wachtingen, die de kweekers ervan koesteren.
Het is duidelijk dat Snowstorm een witte is,
bestemd om de Maartsche buien te trotseeren,
dat Heraut een der vroegsten is, dat Nigger
Boy de tint heeft van bijna zwart indigo-blauw
enz. Bij Agnes denkt men aan de hemelsblauwe
tint van meisjesoogen, bij Amethyst aan de
steenen van dien naam, en Remembrance ver
zoekt niet te worden vergeten, als haar prachtig
purper is verbleekt.
In goudgeel is de gewone gele nog onover
troffen, zij is een der oudste en haar kleur is
onweerstaanbaar. Purpurea grandiflora hand
haaft haar ouden roem als de beste in 't licht-
purper, vanwege haar groote bloeirijkheid.
Langs den Vaartzoom zet zich de crocus-
beplanting voort. Hier vindt men de later uit
de zaailijnen van Eldering nagelezen variëteiten
en ook de bonte met de bijzondere pasteltinten.
Elke overgang van licht tot donkerpaars vindt
men in deze collectie, die wel geheel volledig
is en het gansche kleurengamma der crocussen
omvat. Hier is ook de naar Prinses Juliana ge
noemde groote violette schoonheid.
De zon speelt met al die tinten en kleuren
en onze blijdschap over de komende lente
wordt volledig weerkaatst in die naar het
Zjonlicht uitgespreide harten.
De crocustuin zal de eerste week, misschien
tien dagen, de blikken van de bezoekers vangen
en vasthouden tot haar doel verwelkt zal zijn
omdat het voorjaar nieuwe schatten zal hebben
gebracht.
Pot uit het Frans Halsmuseum, „Flora's Mal-
lewagen" getiteld, met de daarnaar vervaardigde
prent van Crispijn de Passé; voorts de teeke-
ning van Pieter Nolpe „Floraes Gecks-kap" ge
naamd, met de daarbij behoorende gravure van
Cornells Danckerts en het schilderij van Brue
ghel, waarop apen tulpen verhandelen.
Schilders als Jacob Marrel en Judith Leys-
ter vervaardigden bloembtllenboeken, catalogi
voor de kweekers, die meer uitmunten door pre
ciesheid van uitbeelding dan door aesthetische
qualiteiten.
Zulke aquarellen werden dikwijls gecopiëerd,
zoodat eenzelfde bloemportret in verschillende
dezer boeken voorkomt. Naar de teekeningen
maakte Marrel zijn fraai geschilderde bloem
stukken.
Als bloemschilders hadden verder de Bos-
schaerts, Jan Brueghel, Roeland Savery, Ra
chel Ruysch, (Maria van Oosterwijk en Hans
Bollongier, een Haarlemsch meester, vermaard
heid, om slechts enkelen te noemen.
Na den windhandel werden er nog steeds
goede prijzen voor de tulpen betaald; eerst
later kwamen de hyacinthen in de mode, waar
van Madame de Pompadour een groot bewon
deraarster was. In de eerste helft der achttien
de eeuw kwam het tot een windhandel ook in
deze bloemen, ofschoon deze minder groote
afmetingen aannam dan de tulipomanie van
honderd jaar tevoren. Als waarschuwing werd
toen de samenspraak tusschen Waarmond en
Gaargoed herdrukt.
Gedurende de gëheele verdere achttiende
eeuw stonden de bolgewassen in hoog aanzien
en sierden zjj de in Le Nótre-stijl gehouden tui
nen, met hun geschoren hagen en gekunstel-
den aanleg, waarin schelpengrotten en doolho
ven veelvuldig werden aangewend.
Eerst in den aanvang der negentiende eeuw
deed de dahlia haar intree in de tuinen, over
gebracht uit Mexico.
Daarop volgde de iris, door van Siebold in
het midden der vorige eeuw uit Japan inge
voerd, tenslotte de witte lelie, eveneens uit het
land van den Mikado geïmporteerd, waar de
tuinbouw tot een ware kunst was opgevoerd.
Door kruising zijn sindsdien producten ver
kregen, die de oorspronkelijke vormen in de
•schaduw gesteld hebben. Op de „Flora" wordt
hiervan op schitterende wijze getuigenis afge
legd.
Oorspronkelijk werd het bloembollenvak door
een beperkt aantal kweekers beoefend, waar
onder de naam Voorhelm tot de meest bekende
behoort; later breidde zich dit aantal sterk uit
en nam de bollenteelt geweldig toe.
Daarmee ging een steeds omvangrijker re
clame gepaard, waartoe men de eenvoudige
prijscouranten uit het begin der negentiende
eeuw met de prachtig verluchte catalogi van
heden slechts vergelijke.
Daar verschillende lijsten bewaard zijn ge
bleven met prijzen, welke de bollen in de afge-
loopen eeuw hebben opgebracht, kan men zich
een juist beeld vormen van hun waarde in dat
tijdperk.
Dat het vereenigingsleven gelijken tred hield
met de ontwikkeling van het bedrijf, behoeft
geen betoog. Steeds meer werd tot organisatie
overgegaan, waardoor op krachtige wijze de
vakbelangen verdedigd konden worden.
Op deze tentoonstelling zult gij de ontwik
keling van de bloembollencultuur en -handel
kunnen gadeslaan. Gij zult hier vele belangrij
ke stukken verzameld vinden, waarvan een
groot aantal óf slechts zeer moeilijk ter inzage
te verkrijgen is, óf slechts in het buitenland
geraadpleegd kan worden. Dank zij de bereid
willigheid van vele particulieren en van bui-
teïïlandsche en binnenlandsche Archieven, Bi
bliotheken en Musea, kon deze tentoonstelling
worden samengesteld. Ongetwijfeld verdient
deze medewerking groote waardeering.
Een uitgebeide catalogus strekt u tot gids,
een catalogus, die ook in latere jaren de her
innering aan deze expositie levendig kan hou
den.
Een woord van dank richt ik tot de Com
missie die zich geen moeite gespaard heeft bij
de voorbereiding dezer tentoonstelling en met
den wensch dat zij druk bezocht moge worden,
verklaar ik haar en de expositie in het Tey-
ler Museum voor geopend.
ROME, 16 Maart. (Reuter) De Ethiopische
legatie meldt, dat de Abessnische keizer zijn
vertegenwoordiger te Genève last heeft gege
ven, de regeling van het Italiaansch-Abessi-
nisch geschil toe te vertrouwen aan den Vol
kenbond.
LONDEN, 16 Maart. (Reuter.) Het bericht
over de afkondiging van den dienstplicht in
Duitschland, dat door extra-edities werd ver
spreid, wordt te Londen druk besproken.
Naar vernomen wordt heeft von Neurath
aan den Britschen ambassadeur te Berlijn me
degedeeld, dat de effectieven der Duitsche
weermacht 14 millioen zullen bedragen.
Minister Simon is onverwacht te Londen te
ruggekeerd en heeft zich naar het Foreign Of
fice begeven.
Reuter heeft in een interview met minister
Goebbels vernomen, dat de dienstplicht be
trekking heeft zoowel op leger en vloot als
op de luchtvaart. Overigens is over de uit
breiding der vlootmacht nog niets bekend.
Te Warschau acht men de beslissing van
Berlijn het resultaat van de politiek van con
cessies der Westersche mogendheden, waaruit
Warschau zich gelukkig prijst bijtijds de noo-
dige consequenties te hebben getrokken. Ove
rigens acht Polen het vooruitzicht van een
geschokt Europeesch evenwicht echter niet ge
compenseerd door het betrekkelijke gevoel van
veiligheid, dat Polen heeft gekregen door zijn
non-agressiepact met Berlijn.
Uit Berlijn wordt nog gemeld, dat de pro
clamatie over den dienstplicht Zaterdagavond
door Goebbels voor een geestdriftige Sport-
palastvergadering is voorgelezen.
In de Wilhelmstrasse had een huldebetooging
voor Hitier plaats, die aan het venster ver
scheen.
Zaterdagmiddag om half drie is de tentoon
stelling Geschiedenis Bloembollencultuur in het
Frans Hals Museum, geopend.
De heer E. H. Krelage, voorzitter der Alg.
ver. voor Bloembollencultuur richtte allereerst
een welkomstwoord in het bijzonder tot den
burgemeester van Haarlem en zeide daarna o.m.
Toen voor deze tentoonstelling een gepaste
haam verzonnen moest worden, is gedacht aan
een slagzin, als: „Drie eeuwen bloembollen
export", maar wij zouden dan het slechte voor
beeld van de herdenking van de uitvinding der
boekdrukkunst in 1823 hebben gevolgd, waarbij,
zooals later bewezen is, een volmaakt fiktief
jaar als historisch juist werd aangenomen. Gaan
Wij drie eeuwen in onze gedachten terug, dan
belanden we midden in den tulpenwindhandel,
maar het ging niet aan, aan deze zwakheid van
het voorgeslacht een eervolle herdenking te
wijden. Dies werd een kleurlooze titel gekozen,
die, al moge hij in zijn algemeenheid eenigszins
aanmatigend klinken, inderdaad aanspraak
maakt op juistheid.
Dank zij toch de geestdriftige medewerking
van velen en de welwillende beschikkingen van
directeuren van binnen- en buitenlandsche mu
sea en bibliotheken is het inderdaad mogelijk
gebleken om hier in zeer bevredigende volledig
heid de documenten bijeen te brengen, die de
geschiedenis der bloembollenteelt toelichten
van het jaar 1559 toen de tulp als een wonder
bloem voor 't eerst in West-Europa bloeide tot
op onze dagen.
Spr. bracht dank aan degenen, die hun eigen
dommen voor de expositie wilden afstaan, aan
het gemeentebestuur, aan de heeren Gratama
en Westermann.
Zoo moge, aldus spr., dan de tentoonstelling
„Geschiedenis Bloembollenteelt" een aanschou
welijk beeld geven van de ontwikkeling van dit
merkwaardige bedrijf, en een bron van studie
zijn voor de vakmannen, waarin zij de lotwisse
lingen van hun bedrijf gedurende meer dan drie
en een halve eeuw weerspiegeld zien.
Tegelijk met deze historische tentoonstelling
wordt, dank zij de goede zorgen van den heer
Buisman, conservator van Teyler's Stichting,
met sympathieke instemming van heeren direc
teuren, een kunsttentoonstelling gehouden van
Bloemschilderwerken, die evenals de historische
samenvalt met de Bloemententoonstelling „Flo
ra". Ook hier heeft men over medewerking niet
te klagen gehad. Dank zij de welwilendheid van
de hoofd-directie van het Rijksmuseum en van
anderen is in Teyler's Museum een kernverza
meling van bloemschilderijen bijeen gebracht,
die vier eeuwen omvat en waard is in deze da
gen de algemeene belangstelling te wekken.
Deze tentoonstelling zal niet afzonderlijk offi
cieel worden geopend, maar de opening van de
historische tentoonstelling zal beschouwd wor
den als tevens te gelden voor de Kunsttentoon
stelling in Teyler's Museum.
In groot aantal hebben de Haarlemmers weer
deelgenomen aan den Stillen Omgang. De kerk
aan de Amsterdamstraat, waar om 11.30 uur
het plechtig Lof werd gecelebreerd, was tot in
den uitersten hoek gevuld met honderden
mannen.
Pastoor Roovers hield een opwekkende predi
katie en precies 12 uur aanvaardde de eerste
groep voetgangers de reis naar de H. Stede.
Naar schatting namen dit jaar ongeveer 1500
bedevaartgangers aan den Stillen Omgang
deel.
In tallooze groepen schreden zij biddend
langs den Amsterdamschen straatweg. Het
weer was prachtig.
Later in den nacht volgden de fietsers en
nog later zij, die per tram gingen.
Ook was het druk in Haarlem van bedevaart
gangers uit den omtrek en van hen, die hier
den tocht aanvingen.
Alle Berlijnsche ochtendbladen maken heden
de rede, die de Fransche minister-president
gisteren in de Kamer gehouden heeft, groot op.
Reeds de koppen karakteriseeren den indruk,
welken de rede op de DuitSchers gemaakt heeft.
Frankrijk geeft de ontwapeningspolitiek den
doodsteek;" „Frankrijk, de doodgraver der ont
wapening;" „Flandins parool: Einde der ont
wapening" enz.
kenis van de te Versailles door de mogendheden
aangegane verplichting was, dat de ontwape
ning aan alle naties een gelijke veiligheid moet
verschaffen. Frankrijk kwam deze verplichting
niet na en schond daardoor het verdrag van
Versailles. Frankrijk bleef de zwaar bewapende
staat, terwijl Duitschland zich tot volkomen
weerloosheid ontwapend had. Met het nieuwe
besluit verklaart de Fransche regeering dat zij
ook in de toekomst met haar bewapening zal
voortgaan. Frankrijk geeft daarmede aan de
ontwapening den doodsteek. Frankrijk, de
levende vesting van Europa, heeft steeds alle
ontwapeningsgedachte in de kiem gesmoord.
De „Deutsche AUgemeine Zeitung" beschouwt
de rede als een slecht voorspel voor de Berlijn
sche besprekingen met de Britsche ministers.
Nader wordt uit Londen gemeld, dat Mac-
Donald een beperkte kabinetszitting heeft bij
eengeroepen voor Zondagochtend 11 uur, ten
einde de Duitsche besüssing te bespreken.
Ged. Staten hebben niet ontvankelijk ver
klaard L. A. Kors, te Heemstede, in zijn ver
zoek om een tijdelijke wijziging (uitbreiding)
van de route van zijn autobusdienst van Am
sterdam over Haarlem naar Zandvoort en
terug. (In verband met de bloemententoonstel
ling).
Algemeen Neiuws Zondag 12.15 uur gaat de
dadenclub van de Kadetten toch door.
Maandag. Centrumvergadering te 7 uur, voor
alle Graalwachtleidsters van Haarlem en Om
streken.
Graalhuis Spaarne. Maandag 8 uur Repe
titie Ouderavond. 9 uur. Dadenclub de Korenaar.
Vrijdag van 7.30 tot 8.30 uur reidansclub voor
Aspiranten, daarna voor de oudere leden.
Denken alle leden aan de Alg. H. Communies?
Woensdag voor de Jansstr. parochie. Vrijdag
voor de Amsterdams straatparochie en Zaterdag
voor het Spaarne. Ook is er Donderdags om
7,30 uur altijd een H. Mis in de Graalkapel.
Graalhuis Rijksstraatweg. Zondag 12 uur
De Elfen. Half 1 De Populieren. 2 uur Wandel
club. 's Avonds na de meditatie is het clubhuis
alleen geopend voor de leden van de Spreek
koorclub.
Hieronder volgt de wekelijksche Clubrooster:
MAANDAG 8 tot 9.30 uur: Zangclub; idem
Tooneelclub voor meisjes ben. 16 jaar; 8 tot
9.30 uur Charitatief breien voor par. Bavo
Noord; idem Naaien voor par. St. Lidwina.
DINSDAG: Congregatie-avond. Clubhuis ge
sloten.
WOENSDAG: 6.30 tot 8 uur Hujsvlijijclub;
8 tot 9.30 uur Houtzaagclub; idem Charitatieve
Naaiclub par. St. Elis. en Barbara; idem Missie-
Actie voor de St. Lidwinaparochie; kwart voor
8 Inwijdingscursus.
DONDERDAG: Kwart voor 8 Inkleedings-
cursus; 8 uur Missie-Actie par. St. Elis. en Bar
bara. Tooneelclub voor leden bov. 16 jaar. Hout
zaagclub. Naaiclub.
VRIJDAG: Charitatieve Naaiclub par. Bavo
Het was een bonte schare leidsters die de
Graal Zaterdagmiddag uit het geheele Bisdom
Haarlem voor een week-end in het Nationaal
Graalhuis te 's Gravenhage bijeen geroepen
had.
KOPENHAGEN, 16 Maart. (Reuter.) Offi
cieel wordt medegedeeld:
De koningin van Denemarken is hedenmor-
Onder leiding van mej. I. Seijbel, presidente
van de Graal in dit diocees, werd deze bijeen
komst om zes uur voor meer dan 200 deel
neemsters geopend. Daarbij deelde zij mede,
dat de deelname nog grooter geweest zou zijn,
wanneer er voor de bijeenkomst maar meer
ruimte in het Graalhuis beschikbaar was ge
weest.
Door den zeereerw. heer A. M. A. Vollaerts,
directeur van het Vrouwelijk Jeugdwerk in dit
diocees, werd hierna het onderwerp „Ons le
vensideaal" behandeld. Hij wees allereerst op
de beteekenis, die de Graal als vrouwelijk
jeugdwerk had, 'n beteekenis die hij zou willen
schetsen als: het Apostolaat van de moeder
Welke richting het meisje zich in de toekomst
ook kiezen zal, bij alles is de geestelijke basis
van haar leven van het hoogste belang. Waar
niet gebouwd wordt op Gods wil, is alle ontwik
keling een oppervlakkige, een levensgang die
niet gedragen en verheven wordt door: het
Kruis.
Het leven zal een teleurstelling blijken, in
dien men zonder dezen grooten grondslag be
velen, die van de bloeiende pracht op de
„Flora" te Heemstede hebben genoten, aldus de
burgemeester, zullen belangstelling gevoelen
voor de geschiedenis van de teelt der bloemen
daar aanschouwd en voor den handel in bolge
wassen, die meer dan drie eeuwen lang in
Haarlem en omstreken wordt uitgeoefend.
Bekend is, dat in de tweede helft der zes
tiende eeuw de tulp. toen tulipaen of tulpaen
genoemd, voor het eerst in Europa werd inge
voerd.
In de middeleeuwen kwam deze bloem hier
hooit voor, wel de narcis en de hyacinth.
Augerius Gislenius, heer van Busbecq, afge
zant van keizer Ferdinand I aan het hof van
Sultan Soliman den Schitterenden van Turkije,
bracht de tulp in reeds gecultiveerden vorm
vanuit dit land over naar West-Europa. De
Turken hadden de bloem uit Perzië gekregen;
tulp-afbeeldingen op Oud-Perzisch aardewerk
zijn geen zeldzaamheid.
„De commissie moest de verschillende gedra
gingen, welke onder haar aandacht werden ge
bracht, toetsen aan den eisch der politieke mo
raliteit. Het is haar een voldoening te kunnen
verklaren, dat, afgezien van misdragingen van
enkele personen van lageren rang, tegen wie óf
de justitie öf de leiding van de Ned. Varkens
centrale öf beide zijn opgetreden, haar ook bij
haar voortgezet onderzoek niet is gebleken, dat
door of vanwege de Ned. Varkenscentrale han
delingen zijn gepleegd, welke, uit een oogpunt
van politieke moraliteit, afkeuring verdienen."
toegepast. Van Gordon Craig's ontwerp van
Eduard Verkade's eerste Hamlet in Odeon zijn
enkele afbeeldingen te zien. Van de latere ja
ren toonen illustraties het experiment: Ham
jet in modern costuum: te Londen, te Am
sterdam bij het Vereenigd Tooneei; te Berlijn;
en zelfs in Rusland. Een afbeelding van Gar-
rick als Macbeth laat zien, dat reeds in de 18de
eeuw Shakespeares drama's in modern costuum
werden gespeeld! Ook aan de opvoering van
dit drama door de Meiningers, door de Bouw
meesters, door Verkade, wordt herinnerd. De
buitengewone distinctie van Enny Vrede's Sha-
kespearerollen een foto van haar als Lady Mac
beth.
„Koning Lear" werd omstreeks 1830 door
Jeigerhuis gespeeld; in onzen tijd door Hu-
bert Laroche. De tooneei- en décorvemieuwing
van Immermann, (reeds in 1832) en Lauten-
schlager, 50 jaar later, vormden het begin der
moderne ensceneeringswijzen van Shakespeare's
drama's. Tenslotte zijn in deze vitrine nog
enkele afbeeldingen van „Romeo en Julia", bij
Verkade, in Engeland en Amerika, en van en
kele andere drama's, waarbij opvallend is: een
ensceneering voor „Henry VIII" van gegalva
niseerd staal
In de derde vitrine vindt men Frits Lens-
velts fijne ontwerpen voor Shakespeare's blij
spelen. Verder ziet men hier verschillende op
vattingen van Driekoningenavond: te Stratford,
in Amerika; in Moskou en bij Copeau. Het
eenige stuk van Shakespeare, dat in de 17e
eeuw in het Nederlandsch werd vertaald, is
De Getemde Feeks, waarvan hier ook nog en
kele afbeeldingen; daarnaast verschillende Ne-
derlandsche Shylocken enz. Langs de wanden
zijn dan o.a. nog foto's van een andere be
roemde Shakespeare-rol van Louis Bouwmees
ter: Richard III; foto's van Stratford; Sha
kespeare's geboorteplaats en het Memorial
Theatre; een maquette van een Duitsche op
voering van Timon van Athene door onzen
landgenoot Louis van Westerhoven; portretten
van de groote Shakespeareroilen uit onzen tijd:
Verkade als Hamlet, Tourniaire als Bibberwang,
en enkele affiches.
Volledigheid is bij een tentoonstelling van
dezen omvang helaas te enenmale uitgeslo
ten. Hopenlijk draagt zij er echter eenigszins
toe bi), de belangstelling voor de opvoeringen
van Shakespeare's werken te verhoogen. Aan
ai degenen, die door inzendingen aan dit doel
hebben willen medewerken, zij- op deze plaats
dank gezegd.
Reeds bij zijn opkomst en gedurende de voor
stelling was de feesteling warm toegejuicht.
Maar aan 't slot van den avond, die o.a. door
mevr. Mann-Bouwroeester werd bijgewoond,
had de persoonlijke huldiging plaats op het in
een bloemen tuin herschapen tooneei.
L. V. d. B.
In Holland was het de apotheker Walich
Zieuwertsz. te Amsterdam, die het eerste een
tulp bezat. De botanicus Carolus Clusius gaf
meerdere bekendheid aan de nieuwe bloem.
Spoedig vond zij groote bewondering, welke in
den loop der jaren nog steeds toenam.
Reeds in het begin der zeventiende eeuw
Werden aanzienlijke prijzen voor zeldzame tul-
Pen besteed, zoo in 1623 voor een semper
Augustus, een rood met wit gestreepte tulp,
Welke de heer Adriaen Pauw op het slot te
Heemstede in dat jaar kocht, duizend gulden.
Spoedig werd het een rage om tulpen te
bezitten; de Parijsche mode om den dames eeh
kostbare tulp als sieraad te schenken, inplaats
van een bijou, bevorderde den verkoop van deze
bloemen.
Het is voorgekomen, dat een Amsterdammer
voor een zeer aanzienlijk bedrag een tulp
kocht, waarvan hij het tweede exemplaar reeds
in zijn bezit had, uitsluitend om het te ver
branden, opdat hij toch maar de eenige zou
zijn, die deze variëteit bezat.
In de jaren 1636 en 1637 dreef men den wind
handel in tulpen, waarbij bollen, die nog in den
grond waren, reeds verkocht werden, op goed
vertrouwen, tegen geld, dat men niet bezat. De
zelfde bollen werden weer aan anderen ver
kocht op dezelfde condities, totdat het spaak
liep en de overheid regelend moest optreden.
Toen bleek het, dat er tulpen waren verhandeld,
die in het geheel niet bestonden.
De Vice Roy, een paars met wit gestreepte
tulp, bracht in die periode de aanmerkelijk
hooge som van 4200.op. Een huis in de
Groote Houtstraat, dat tijdens de tulipomanie
op de plaats van een afgebrand pand gebouwd
Werd en in ruil gegeven voor één tulpenbol,
droeg tot 1858 het volgende opschrift: „Toen
men dit huis uit asch herbouwde, kocht menig
mensch, dat hem berouwde."
Wevers en andere handwerkslieden lieten hun
vak in den steek om bollen te kweeken; een
Ware speculatiezucht maakte zich van de be
volking meester.
Effen tulpen waren niet in tel, ze werden
Per mand of per hoop verkocht en „vodderije"
genaamd. De gestreepte tulpen waren gezocht,
hoe fijner gestreept, des te mooier. Deze werden
eerst per stuk, later per aas, d.i. het kleinste
gewicht in het oude stelsel, berekend.
Talrijk waren de pamfletten, die de dwaas
heid van dezen windhandel hekelden, zooals
de bekende „Samenspraeck tusschen Waermondt
ende Gaergoedt", welke in 1637 te Haarlem het
licht zag. Voorts noemen we: „Doodt-rolle ende
Groefmael van Floortje-Floraes" en „Floraas
Swijmel-Snicken", welke titelts reeds voor zich
zelf spreken.
Ook een aantal caricaturen bestaan er, die
grootendeels op deze tentoonstelling aanwezig
zijn, ni. het schilderij van Hendrik Gerrltsz.
Het onderzoek naar de klacht van den heer
Oppenheim eindigt aldus: „Het onderzoek van
adressants klacht heeft niets opgeleverd, dat
zou kunnen worden aangevoerd ten nadeele van
den heer L. Bückmann of van den heer S. van
Zwanenberg of dat zou kunnen strekken als re
den om hun zelf in eenigerlei vorm een tege
moetkoming of schadevergoeding te verleenen."
Tot eerelid van de Algemeene Vereeniging
„Bloembollencultuur" zijn benoemd jhr. mr. H.
M. van Haersma de With, gezant te Washing
ton en de heer W. L. F. C. Rappard, gezant te
Kopenhagen.
Beide heeren hebben telegrafisch bericht, dat
zij deze benoeming gaarne zullen aanvaarden.
Ter gelegenheid, van zijn zilveren tooneei-
jubileum is gisterenavond in den Stadsschouw
burg te Amsterdam Albert van Dalsum gehul
digd.
Na den gerealiseerden Shakespeare van dr.
Willem Royaards, den gedroomden Shakespeare
van Eduard Verkade, den lachenden Shakespea
re van Louis Saalborn hebben we met ver
melding van den slechts ten deele geslaagde
Shakespearevoorstelling van het oude Schouw-
tooneel geen groote Shakespearevertooning
meer gehad. Het zilveren tooneeljubileum van
een onzer allerbeste acteurs Albert van Dal
sum moest er de aanleiding toe worden. Wel
kenschetsend. Hij die in Vondel's „Adam in
Ballingschap" begon, koos „Othello" tot zijn
jubileumstuk. Een onzer moderne spelers die
immer nieuwe wegen zocht en nieuwe moge
lijkheden,, grijpt naar een der grooten uit het
verleden, naar Shakespeare, omdat waarach
tige kunst van en voor alle tijden is, hoezeer
óók brok van eigen tijd. En bij een mijlpaal
aes levens voelde deze krachtige speler blijk
baar behoefte om naar een grootmachtige als
Shakespeare te grijpen ten einde zich zelf en
zijn eigentijdsche kunst daaraan te sterken.
Shakespeare geeft ons immers het al-men-
schelvjke, geen abstracte begrippen, maar men-
schen van vleesch en bloed, zooals de moderne
speler die gaarne beeldt. Albert van Dalsum
heeft dit zelf als volgt verantwoord.
over: de bioscoop aan de Parklaan
De schrijver van het artikel: „Uit den Gemeen
teraad" in de rubriek „In en Om Haalem-" in het
avondblad der Nieuwe Haarlemsche Courant van
14 Maart 1.1., laat mij bij bovengemelde kwestie
van oordeel zijn. dat overwegingen betreffende
het regelend en ordenend optreden der Overheid
t.a.v. het aantal bioscopen momenteel buiten het
terrein der gemeentebemoeiingen „kunnen" blijven
en wekt den indruk, alsof ik mij in deze kwestie
naast het lid van den Vrijheidsbond mevrouw
Scheltema Conradi en tegenover de heeren Van
Kessel en- Van Tetering stelde.
Dit nu is onjuist; in geen enkel opzicht heb
ik mij tegenover de ordeningsgedachte op dit
terrein verklaard; lk heb slechts opgemerkt, dat
bij den huldigen stand van de wetgeving de ge
meente nog niet de bevoegdheid heeft ten deze
regelend op te treden en dat het niet juist is,
om een bepaling als de welstandsbepaling, tehan-
teeren voor een ander doel dan waarvoor ze is
geschreven.
Ik meende goed te doen te voorkomen, dat
door een onjuiste weergave Van het door mij be
toogde de indruk zou worden gevestigd, dat ik
t.a.v het punt in kwestie in principe stond naast
een 'lid van den Vrijheidsbond en tegenover mijn
fractiegenooten Van Kessel en Van Tetering. die
ten deze beiden een regelend en ordenend op
treden bepleitten. A. BiJVOET.
En in dezen zin heeft Albert van Dalsum
zijn jubileumrol van „Othello" gespeeld. "Reeds
vroeger heeft hij den Othello gebeeld onder
Gilhuys' regie met den meesterlijken Jago van
Coen Hiszink. Hoeveel bezonkener en zuiverder
werd nu na jaren deze Othello van hem. De
doge van Venetië was Carpentier Alting, Des-
cemona Othello's echtgenoote Willy Haak, Ben
Royaards beeldde thans Cassio en Jules Ver-
straeten de Jago, terwijl Frits van Dijk Rodrigo
,Het grondmotief, waarop Shakespeare zijn
