Grootsche heldenherdenking
te Berlijn
Belgische regeering houdt
goudbloc vast
aan
Het besluit der Duitsche
regeering
1
Fransch-Britsch
protest
Het nieuws van heden
L
PLECHTIGHEID INDE
STAATSOPERA
Venizelos naar
Napels
NAT WISSELKANTOOR
INGESTELD
DE REACTIE IN HET
BUITENLAND
De Kerkstrijd in
Duitschland
Het conflict met
Abessinië
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
yoor Haarlem en Agentschappen per
week 25 cent; per kwartaal f3.25; per
post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITCECEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD. HAARLEM - TELEFOON 13866
MAANDAG 18 MAART 1935
Avondblad
ZEVEN EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 19241
Met stormachtige ovaties werd de
Führer door de Berlijnsche
bevolking toegejuicht
Hitier weer te München
Von Mackensen
Hitier voor de S.A. niet
te spreken
Mat dit thans nog niet toe.
Tegen het besluit der
Duitsche regeering
Het Weer
Mislukking van den opstand aan
aarzeling van leger en vloot
te wijten
Berechting der muiters
Regeering zal wel met alle be
schikbare middelen vechten
voor het behoud van
den franc
Steun van Frankrijk
lilll
Theunis
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
In officieele Fransche en Engelsche
kringen was men op het besluit
voorbereid
De harde werkelijkheid
Vele predikanten gearresteerd?
Japan maakt zich bezorgd over de
Italiaansche activiteit
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
BERLIJN, 1 7 Maart. Heden heeft
te Berlijn de jaarlijksche „Helden
herdenking" voor de gevallenen in
den wereldoorlog plaats gehad op
grootschere wijze dan sedert langen
tijd het geval is geweest en zicht
baar beïnvloed door het belangrijke
besluit, dat de Rijksregeering giste
ren heeft genomen door het instellen
van een weermacht-
Het gebouw van de Staatsopera was geheel
gevuld met burgerlijke en militaire autoriteiten
en leden der partijleiding, terwijl in de eere-
loge o. a. als vertegenwoordiger van de oude
weermacht de Generaal-Veldmaarschalk Von
Mackensen had plaats genomen. Te 12 uur
werd het licht in de zaal gedoofd en ging het
gordijn open. Op het tooneel straalde, zwart-
omlijst en tegen een bruinen achtergrond een
reusachtig ijzeren kruis, en daaromheen ston
den tachtig officieren met stalen helm en
getrokken degen met de 80 in den Lustgarten
gedecoreerde vaandels. Terwijl de schijnwer
pers opvlamden verscheen Adolf Hitler in de
zaal, vergezeld o. a. door den Rijksweerminis-
ter Generaal Von Blomberg en Minister-presi
dent Goering.
Rijksweerminister Von Blomberg hield de
herdenkingsrede, waarin hij de dooden her
dacht, die waren gevallen voor de. eer en de
vrijheid van Duitschland. Veertien jaar lang
heeft men bij den rouw om het verlies van
het beste Duitsche bloed de smart gevoeid, dat
hun heldhaftig sterven te vergeefsch is ge
weest. Aan den vooravond van den dag, waar
op men voor de zeventiende maal bijeenkomt,
is echter de zin van hun sterven vervuld.
De bijeenkomst werd met het zingen van
het Duitschland- en het Horst Wessel-lied be
sloten.
Inmiddels had zich in den Lustgarten een
groot aantal troepen opgesteld, die door Hitier
geïnspecteerd zouden worden. Viermaal schreed
de Rijkskanselier langs het front der troepen,
elke formatie met opgeheven arm groetend.
Vervolgens werden de oude oorlogsvaandels ge
decoreerd. Hitier zelf, de oude Generaal-Veld
maarschalk Von Mackensen, Generaal Goering,
Rijksweermin. von Blomberg, de chef van de le
gerleiding Generaal Von Fritsch en Admiraal
Rader hechtten de zwart-wit-roode linten met
eerekruis op 80 vaandels van het oude leger.
Te voet begaven Hitier en zijn gevolg zich
van den Lustgarten naar het gedenkteeken
voor de in den oorlog gevallenen. Eenige
minuten werden hier in stilte en met ont
bloot hoofd doorgebracht, waarna Hitier
plaats nam op een met dennegroen versierd
podium en de troepen, die hij in den Lust
garten had geïnspecteerd, voorbij défileer-
den.
Na het défilé dankte Hitier den Rijks
weerminister en hechtte persoonlijk den ge-
neraal-veldmaarschalk Von Mackensen
het eere-kruis op de borst. Onder storm
achtige ovaties van het publiek keerde Hit-
Ier naar de Rijkskanselarij terug.
Toen Zaterdagavond, na het bekend worden
van het historische besluit, dat de Rijksregee
ring ten aanzien van de instelling van een Duit
sche weermacht had genomen, bekend werd,
dat Hitler, die zich voor deze aangelegenheid
naar Berlijn had begeven, in den loop van den
Zondag te München zou aankomen, werden al
le partij-groepeeringen nog gisteravond gemobi
liseerd om den Führer een grootsche ontvangst
te berijden. Reeds tegen den middag bevonden
sich dan ook honderd-duizenden in de omgeving
van het vliegveld Oberwiesenfeld en voortdu
rend kwamen nieuwe S.S.-, S.A.-, militaire en
Politie-formaties aangemarcheerd om op het
vliegveld een eerewacht te vormen of om zich
als eerewacht langs den weg van het vliegveld
haar de stad te scharen. Tegen drie uur waren
ook alle Beiersche autoriteiten op het vliegveld
aanwezig. Doch pas tegen kwart voor vijf kwam
In het Noorden het vliegtuig van Hitler in zicht.
Als de wielen even later den grond raken
Wordt het Duitschland-lied door allen aangehe
ven en de Rijksstadhouder Generaal Von Epp
is de eerste, die den Rijkskanselier begroet.
Met een korte rede dankte Hitier voor de nar-
teljjke ontvangst. Nadat de op het vliegveld op
gestelde troepen geïnspecteerd waren ging het
toet een lange file van auto's naar de stad, met
aan het hoofd de auto van Hitler, die o. a. ver
gezeld werd door den Rijksperschef Dr. Die
trich en den gevolmachtigde van Hitier voor
Ontwapenings-aangelegenheden Von Ribben-
trop.
BERLIJN, 17 Maart. (D.N.B.) In verband
Met de ongesteldheid van Hitler is de opmarsch
Van de oudste SA-lieden, welke 21 en 22 Maart
s. zou plaats hebben, uitgesteld tot nader
Mder. Hitier wenscht de mannen persoonlijk
joe te spreken, doch zijn gezondheidstoestand
LONDEN, 17 Maart (Reuter) De Brit-
sche en de Fransche ambassadeur te Ber
lijn hebben, naar Reuter verneemt, on
middellijk, nadat zij op de hoogte waren
gesteld van het besluit der Duitsche regee
ring om den dienstplicht weer in te voeren,
ais vertegenwoordigers der twee mogend
heden, die mede het Verdrag van Versailles
hebben onderteekend, hiertegen geprotes
teerd.
Naar aanleiding van het besluit der Duitsche
regeering, den algemeenen dienstplicht weder
in te voeren, hebben de betrokken ministers
Zondagmorgen een bespreking gehouden, ter
wijl zij den geheelen dag met elkaar in contact
zijn gebleven.
De Fransche regeering heeft door bemidde
ling van haar ambassadeur een nota aan de
Britsche regeering overhandigd, waarin het
standpunt van Frankrijk inzake den door
Duitschland genomen stap wordt uiteengezet.
Aan Italië zijn soortgelijke mededeelingen ge
daan. De vraag of de kwestie voor den Volken
bond zal worden gebracht, is nog niet over
wogen. i
Wat er ook ten aanzien van het bezoek
van sir John Simon aan Berlijn besloten
mocht worden, het bezoek van Eden aan
Moskou en Warschau zal, naar men meent
te weten, overeenkomstig de afspraak
plaats vinden.
De toekomst van het verdrag van Locarno is
het onderwerp van besprekingen in de diplo
matieke kringen geweest. Personen, die met in
ternationale aangelegenheden goed op de hoog
te zijn, achten het onvermijdelijk, dat, nu een
maal het verdrag van Versailles geschonden is,
het Locarnopact eveneens zijn waarde zal ver
liezen.
Verwachting: Aanvankelijk zwakke
wind uit Westelijke richtingen, later toe-
nemende en krimpende wind, half tot
zwaar bewolkt, later toenemende bewol-
king, weinig of geen regen, zelfde tempe-
raluur.
Hoogste barometerstand: 768.5 te Jan
Mayen.
Laagste barometerstand: 750.8 te Hapa-
randa.
Zon op 6.11 - onder 6.07 - Licht op 6.37
Maan op n.m. 4.39 onder v.m. 5.17
Volle Maan 20 Maart
ATHENE, 18 Maart. (V. D.) De leider
van den Griekschen opstand, Venizelos, is gis
teren met zijn familie van Rhodes naar Napels
vertrokken.
Voor zijn vertrek verklaarde Venizelos, dat
het mislukken van den opstand voornamelijk
te wijten was aan de aarzeling van leger en
vloot. De vloot had meer dan 84 uur verloren
alvorens in actie te komen en daardoor was het
voordeel van de verrassing, die de overwinning
zou hebben kunnen brengen, verloren gegaan.
Morgen begint het werk der krijgsraden ter
berechting van de gevangen genomen opstan
delingen. Naar verluidt zal Minister-President
Tsaldaris bij de vonnissen der krijgsraden op
clementie aandringen, teneinde 'n verzoenende
stemming tusschen de verschillende groepen
der bevolking te bevorderen.
Onze Belgische correspondent seint ons d.d.
18 Maart:
Maandagochtend kan de Belgische
toestand in monetair en politiek op
zicht als volgt worden samengevat:
Uit de verklaringen door de ministers
Theunis en Gutt afgelegd, bij hun te
rugkeer uit Parijs blijkt, dat de Fran
sche regeering er ten sterkste op heeft
aangedrongen, dat de Belgische regee
ring het goudbloc trouw zou blijven.
Frankrijk vreest ten zeerste de gevolgen van
een vrijwillige devaluatie van den franc in
België vooral op het oogenblik, dat de inter
nationale horizon versombert, tengevolge van
de invoering van den militairen dienstplicht in
Duitschland.
De heer Theunis heeft medegedeeld, dat de
Belgische regeering opnieuw bereid is met be
slistheid in te gaan tegen de ondermijners van
de Belgische valuta, indien er werkelijk blijk
12.-1—
-. -y
De hertog van Gloucester, de derde zoon van den Engelschen honing, bracht op
zijn reis door de Zuidzee een bezoek aan Suva, de hoofdstad van de Fidsji-eilan-
dengroep. De hertog inspecteert de politietroepen
wordt gegeven van practische solidariteit onder
de landen van het goudbloc. Anders zouden
nieuwe Belgische maatregelen tot behoud van
den huidigen franc nutteloos zijn.
Frankrijk moet daarop de stellige verzekering
hebben gegeven, de munten van het goudbloc
te zullen verdedigen tegen de speculatie indien
Brussel stand houdt.
Of er kans is, dat de groote leening van 3
milliard franc zal worden toegestaan, is op het
oogenblik nog niet bekend.
Wel heeft Frankrijk alles toegestaan, wat de
Belgische ministers noodzakelijk achtten voor
de uitbreiding van de handelsrelaties onder de
landen, die openstaan voor de gestabiliseerde
valuta.
De Belgische Staatscourant publiceert
twee koninklijke besluiten, bedoeld paal en
perk te stellen aan de speculaties, waarvan
de Belgische franc in de laatste dagen het
slachtoffer is.
Overeenkomstig een gemeenschappelijke
verklaring van de Fransche en Belgische
regeering, welke binnenkort zal worden ge
publiceerd, verklaren de K. B. dat geen en
kele wijziging zal worden aangebracht in
het monetair statuut van het land, noch
aan de goud-pariteit van den franc.
Volgens het eerste K. B. wordt een nationaal
wissel-kantoor ingesteld, bij het tweede wordt
dit kantoor het toezicht op alle operaties in
buitenlandsche deviezen toevertrouwd.
Het kantoor werkt onder garantie van den
staat en heeft ten doel alle noodzakelijke trans
acties vrij te laten, doch een einde te maken
aan speculaties.
Een Parijsch blad heeft Zondagavond een
verklaring van minister Hijmans gepubliceerd
volgens welke deze gezegd zou hebben: „De
Belgische franc is gered", welke woorden Zon
dagavond door Brusselsche bladen werden over
genomen.
Onmiddellijk daarop is echter van regeerings-
wege Zondagnacht een communiqué versche-
Fransche en Britsche ambassadeurs hebben ge.
protesteerd tegen het besluit der Duitsche re
geering om den militairen dienstplicht in te
voeren.
Grootsche viering van den Heldenherdenkings
dag te Berlijn; plechtigheid in de Staatsopera.
Geen devaluatie in België
Sovjet-regeering nbodigt Laval uit voor een
bezoek aan Moskou.
Venizelos naar Napels vertrokken.
De regeering heeft het adres van de Centrale
Commissie voor Georganiseerd Overleg inzake
de herclassificatie overgenomen; uitvoering op
I Juli a.s.
Prinses Juliana heeft te Laren een nieuw pa
viljoen voor de verpleging van lijders aan ge-
wrichts-tuberculose geopend.
Te Kortenhoef is een heistelling omgevallen,
waarbij een arbeider ernstig werd gewond.
Bij een feilen brand is een stoomspinnerij te
Veenendaal geheel verwoest.
nen, waarin geloogensttraft wordt, dat minis
ter Hijmans zulks zou hebben verklaard.
Van betrouwbare zijde wordt Maandagoch
tend om tien uur de situatie als volgt samen
gevat:
De heer Theunis zal in den ministerraad
voorstellen de resultaten der Fransche be
loften af te wachten en met alle beschik
bare middelen te vechten voor het behoud
van den franc.
Intusschen zullen de onderhandelingen
worden voortgezet voor de vorming van een
nationale regeering, vermoedelijk samenge
steld uit meer vertegenwoordigers uit het
zakenleven dan politici, om den strijd voor
de Belgische economische opleving voort te
zetten.
PARIJS, 18 Maart (Reuter). De
Parijsche avondbladen hebben Za
terdagavond het besluit der Duit
sche regeering tot instelling van den
algemeenen dienstplicht in Duitsch
land met extra-edities bekend ge
maakt.
In officieele kringen heeft het be
sluit geen buitengewone verrassing
gebaard omdat men, naar men zegt,
er reeds geruimen tijd op was voor
bereid. In de jongste kabinetszitting
zou Laval zijn collega's reeds be
langrijke mededeelingen er over
hebben gedaan. Reeds Zaterdag
hebben Laval en Flandin overleg
gepleegd en hebben de Fransche
ambassadeurs te Londen en Rome
opdracht gekregen, zich met de
regeeringen aldaar in verbinding te
stellen.
In sommige kringen is men dan
ook van meening, dat het besluit
althans het voordeel heeft, een
kwestie op te helderen, die in de
laatste jaren op den Europeeschen
toestand heeft gedrukt.
Het „Journal" schrijft, dat Duitschland zijn
woord heeft gebroken en verwacht, dat tegen
over deze gewelddaad thans eindelijk de door
de nieuwe Duitsche dreiging geboden veilig
heidsmaatregelen genomen zullen worden.
In de „Excelsior" vraagt Henri de Jouvenel,
of de Franschen, Engelschen, Italianen enz.
de oneindige onderhandelingen met Duitsch
land denken voort te zetten. Naar zijn meening
moesten de regeeringen en generale staven tot
overeenstemming komen en onder hoogen druk
de volledige entente met Sovjet-Rusland tot
standbrengen. De wederzijdsche bijstand in
Europa dient door de tot standkoming van een
luchtpact georganiseerd te worden. Bovendien
moeten de bij de handhaving van den vrede
belanghebbende mogendheden met elkaar be
raadslagen over 'de te nemen maatregelen.
In Engeland is het bericht uit Berlijn als
een bliksemschicht ingeslagen, hoewel men ook
daar, volgens de „Observer," in officieele
kringen er niet door verrast is. Genoemd blad
schrijft, dat een paniek absurd zou zijn. Wat
men niet kan verhinderen moet men op den
koop toe nemen. Er wordt thans een schril
licht op den feitelijken toestand geworpen, en
men heeft tenslotte de harde werkelijkheid
onder het oog.
Misschien zal dit de snelste en betrouwbaar
ste weg naar den vrede blijken te zijn. Welke
uitwerking deze ontwikkeling op Simon's reis
naar Berlijn zal hebben, is nog niet bekend.
Wanneer Duitschland zijn aanspraken hand
haaft, zal het echter zoo goed als onmogelijk
zijn een bewapeningsovereenkomst te bereiken
in den zin van de Engelsch-Fransche verklaring
van 3 Februari j.l.
f
De „Sunday Times" acht het noodig, dat de
reis naar Berlijn opnieuw overwogen zal wor
den. Volgens dit blad zou het bericht uit
Berlijn zelfs in de best ingelichte kringen ver
bazing hebben gewekt.
De „Sunday Express" schrijft dat men alge
meen aanneemt, dat geen sancties zullen wor
den toegepast of zelfs zullen worden overwo
gen. Niettemin zullen de gevolgen in Groot-
Brittannië reusachtig zijn.
De pers publiceert nog twee korte ver
klaringen van Britsche ministers.
De minister van Oorlog, Lord Hailsham,
verklaarde, dat het niet geheel waar zou
zijn als hij beweerde, dat hij er door ver
rast werd.
Sir Austen Chamberlain riep uit, toen hij
het telefonische bericht ontving: „O
God....!"
De „Times" schrijft in een hoofdartikel, dat
de deelnemers aan de onderhandelingen te
Berlijn, welke thans meer dan ooit noodig zijn.
nu precies weten, welk standpunt de anderen
innemen en wel tengevolge van het Britsche
Witboek en den twee-jarigen diensttijd in
Frankrijk.
Hoewel de Duitsche methode tamelijk grof
is, is toch geen onherstelbare schade aange
richt, de onderhandelingen kunnen worden
voortgezet.
Het bezoek van de Britsche ministers aan
Berlijn moet doorgaan, zooals was vastgesteld,
de Britsche politiek wankelt niet heen en weer,
haar doel is een collectief veiligheids-systeem
in Europa en dit doel zal worden nagestreefd.
Het wordt evenwel steeds meer noodzakelijk
van Hitier zelf te vernemen of Duitschland
voornemens is eerlijk zijn rol te spelen in dit
systeem en met de overige mogendheden samen
te werken aan de algemeene beperking van de
bewapening.
In een interview met een vertegenwoor
diger van de „News Chronicle" verklaarde
Lloyd George ten aanzien van de Duitsche
besluiten, dat men het hoofd niet moet
verliézeh.
De mede-onderteekenaars van het Ver
drag van Versailles hebben niet het recht
die deelen van het verdrag door te drijven,
welke zij zelf overtreden hebben.
Na de publicatie van het Witboek heeft
Engeland niet het recht over de Duitsche
maatregelen te klagen.
De „Daily Herald" het Labour-orgaan maant
zijn lezers tot kalmte, in verband met het be
richt van het weder invoeren van den dienst
plicht in Duitschland en zegt, dat men hier
niet kan spreken van een „donderslag bij hel
deren hemel".
Het Witboek heeft Duitschland de voorwend
sels gegeven, terwijl ook het Fransche besluit
den diensttijd te verlengen, de Russische groot
spraak, dat het Sovjetleger van 400.000 op
900.000 man is gebracht en de verklaringen
van Mussolini, dat Italië 8 millioen man in
het veld kan brengen een rol hebben gespeeld;
overal is bewapening de openlijke politiek.
Bij zijn terugkomst uit Parijs heeft de Bel
gische minister van Buitenlandsche Zaken
Hymans op verzoek der aan het station aan
wezige journalisten de volgende verklaring af
gelegd over het besluit der Duitsche Rijksre
geering tot invoering van dén algemeenen
dienstplicht:
„Deze gebeurtenis is van zeer ernstigen
aard en vraagt groote aandacht van de re-
geering. Door het optreden der Duitsche
regeering kan het streven der leden van den
Volkenbond om den vrede en de veiligheid
te versterken, waartoe te Rome en te Lon
den het initiatief is genomen, in gevaar
worden gebracht, alhoewel misschien door
dit optreden een toestand, die men wel ver
moedde, niet wordt gewijzigd. Het is thans
noodig dat de mogendheden elkaar raad.
plegen. De Fransche minister van Buiten
landsche Zaken heeft het initiatief daartoe
genomen.
De waarborging van den vrede eischt gemeen
schappelijke actie der mogendheden. Tijdens
ons verblijf te Parijs hebben wij ook besprekin
gen gehad met de Fransche ministers over
deze kwestie. De Fransche regeering beschouwt
den toestand koelbloedig. De gedachtenwisse-
ling er over is reeds gaande.
Men zal begrijpen, dat ik me op het oogenblik
moet onthouden van verder commentaar.
België zal in nauw contact blijven met de an
dere belanghebbende mogendheden."
Naar nog oncontroleerbare berichten zouden
gisteren in Duitschland eenige duizenden pre
dikanten, onder wie ook de bekende Pfarrer
Niemöller uit Berlijn-Dahlem, gearresteerd zijn
op grond van het feit, dat zij tegen het bevel
van de Gestapo het bekende kerkmanifest
hebben voorgelezen.
Wij geven dit bericht met alle voorbehoud.
TOKIO, 18 Maart. (Reuter) De Japansche
ambassadeur te Rome heeft de Italiaansche
regeering een nota inzake het Etaliaansch-
Abessinisch conflict overhandigd.
De Japansche regeering maakt hierin Italië
opmerkzaam op de Japansche belangen in
Abessinië en wijst erop, dat in Japansche han
delskringen een zekere spanning is ontstaan
na het zenden van Italiaansche troepen naar
Oost-Af rika.
De Japansche regeering hoopt, dat de Ja
pansche belangen in geen geval geschaad zullen
worden.
De Italiaansche onderstaats-secretaris voor
de luchtvaart is heden na een inspectiereis
naar Erytrea, waar hij de daar gestationneer-
de luchtmacht-detachementen heeft geïnspec
teerd, teruggekeerd.
GENEVE, 16 Maart. (Reuter.) Het secre
tariaat van den Volkenbond publiceert een me-
dedeeling van den keizer van Abessynië waarin
deze mededeelt, dat Abessynië toetreedt tot
de verdragen van 1928, betreffende de regeling
van internationale geschillen. De verdragen
werden tot dusver onderteekend door 22 Staten,
waaronder ook Italië, hetgeen, gezien het ge
schil ItaliëAbessynië, van belang is.
Stand op Maandag 1 uur n.m.: 763.6
Vorige stand: 752.4
I
