Lagerhuisverklaringen van Sir John Simon 1 7 Had Duitschland werkelijk ontwapend? De kabinetscrisis in België Het nieuws van heden -JPt m WAAROM DE REIS NAAR BERLIJN DOORGUT ONTHULLINGEN VAN J. H. MORGAN DE BAROMETER VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE: NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866 ABONNEMENTEN: .Wwr Haarlem en Agentschappen per ^yeek 25 cent; per kwartaal f3.25; per post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling DACBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SP AARNEST AD, HAARLEM - TELEFOON 13866 VRIJDAG 22 MAART 1935 Ochtendblad ZEVEN EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 19248 De protestnota's van Parijs en Rome De Katholieke pers in Duitschland Een weinig opwekkende statistiek Het W eer iiji{|jiiitiiHtiiitiiiiiiiiiiiiifiiiiriitiiiiHHi^ Nu Janson formateur? Gasexplosie in een kelder Een doode, vijf gewonden Publicatie van rapporten gevraagd uitgegaan van de vroegere controle-commissie in Duitschland De juiste sterkte van het Duitsche leger Verdere mobilisatie in Italië? SPECIAAL VOOR U DAMES is A* rubriek WAT DE TONG STREELT (P»g. 4) Twee staatsministers ontslagen De „Graf Zeppelin" Grieksche verkiezingen Mogen en moeten NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., ingez. mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek Ondanks de moeilijkheden wil Londen Duitschland terug voeren in het Euro- peesch overleg PARUS, 21 Maart. Aan de hedenmorgen te Berlijn overhandigde protestnota tegen de een zijdige invoering van den algemeenen dienst plicht in Duitschland ontleenen wij het volgen de. De nota meent te moeten constateeren dat de rijksregeering weloverwogen het essentieele be ginsel van volkenrecht miskent, volgens hetwelk geen enkele mogendheid zich van verdragsver plichtingen kan vrijmaken, of deze kan wijzigen, dan alleen met goedkeuring van de mede-con- tracteerende partijen en langs den weg van minnelijk overleg. Zich bewust zijnde van het streven naar ver zoening, dat zij nimmer heeft opgehouden in alle loyaliteit te huldigen, daarbij steeds de Duitsche waardigheid in het oog houdend, ten einde het rijk geheel op te nemen in de orga nisatie der Europeesche veiligheid, kan de Fransche regeering slechts aan de Duitsche regeering de verantwoordeijkheid overlaten voor den toestand van onbehagen, die aldus in de wereld wordt geschapen en voor de gevol gen, welke hieruit kunnen voortkomen, dat wil zeggen voor de verplichtingen, die hierdoor op dei regeeringen der verschillende betrokken Janden kunnen komen te rusten. Zelf vastbesloten zijnde te zoeken naar alle middelen van internationale verzoening, welke dat onbehagen kunnen doen verdwijnen en den vrede van Europa kunnen waarborgen, wenscht de Fransche regeering, op grond van haar eer bied voor de inachtneming van de verdragen, haar vaste besluit kenbaar te maken, om bij geen enkele onderhandeling toe te staan, dat daarbij een beroep wordt gedaan op eenigerlei beslissing, die met verkrachting van interna tionale verplichtingen is genomen. De eveneens vandaag overhandigde Italiaan- sche protestnota komt in verschillende belang rijke onderdeelen met de Fransche overeen. Deze nota merk op, dat de Italiaansche re geering steeds getracht heeft, Duitschland vol ledig te winnen voor een systeem van samen werking tusschen de betrokken groote mogend heden en om het Duitsche rijk de volledige was, dat de tijd was aarwebroken voor het zoe ken van directe samenwerking met Duitschland. Tweedens slaagden wij er in om te voren de volgende punten van bespreking als basis van het bezoek vast te stellen: de veilig heidskwestie, de bewapeningen, terugkeer van Duitschland naar den Volkenbond en het voorgestelde luchtpact. Simon sloot zich aan bij Lansbury. waar deze zeide, dat de afkondiging van den dienstplicht in Duitschland groote ontsteltenis in Engeland had teweeg gebracht. Doelende op het eenzijdig karakter van de Duitsche beslissing, verklaarde spreker, een dergelijke handelwijze een zeer slechte voorbe reiding voor een toekomstig accoord te achten. Nochtans kan de huidige staat van argwaan en onrust in Europa niet tot bedaren worden gebracht, tenzij door het verzekeren van over eenstemming op de basis van de bovengenoem de vier punten. Van emstigen aard noemde Simon het feit, dat de cijfers, welke zijn aangegeven voor de Duitsche effectieven, aanzienlijk hooger zijn dan de getallen, welke nog een jaar geleden werden voorgesteld. Bedoelde cijfers gaan zóó ver de cijfers te boven, welke een der West-Europeesche staten er momenteel tegenover zon kunnen stellen, dat zij wanneer er aan vast wordt ge houden ernstige twijfels doen rijzen om trent de mogelijkheid van een accoord met een van Duitschlands buurstaten. Ik spreek, aldus Simon, met voorzichtigheid, maar zonder omwegen over zeer ernstige ge beurtenissen. Nochtans blijft het bezoek aan Berlijn zijn wenschelijkheid behouden, want Engeland wenscht dat Duitschland met volle gelijkheid en waardigheid zal medewerken aan den vrede. Tenslotte verklaarde Simon zich te verheugen over de ontmoetingen in de naaste toekomst tusschen verschillende staatslieden, waaraan ook Mussolini voornemens is deel te nemen. Simon besloot zijn rede met te zeggen, dat de Britsche ministers naar Berlijn zouden gaan, vastbesloten alles te doen om den vrede te be vorderen. Het doel van de Britsche politiek is altijd geweest te helpen, om Duitschland terug te brengen binnen het algemeen overleg van Europa. Na deze verklaringen trok Lansbury zijn motie in. Aan de tsatistiek voor het perswezen in Verwachting: Zwakke tot matigen Zui- =j delijke tot Westelijken wind, licht tot E half bewolkt, weinig of geen regen, weinig IE verandering in temperatuur. Verdere vooruitzichten: Toenemende E bewolking. iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHHiiiiiimiiitiiiitiiiiiiiiiiiimiitiiiiiiHWiimiiiii De katholiek-democraat Tschof ten geeft de opdracht om een regeering te vormen aan den Koning terug Onze Brusselsche correspondent seint ons d.d. 21 Maart: Wij vernemen dat de Koning den katholieken democratischen oud minister 1 schoffen heeft belast met het vormen van een ministerie. Na slechts enkele uren onderhandelin gen te hebben gevoerd, heeft de heer Tschoffen om 10 uur aan den Koning medegedeeld, dat hij voor de opdracht moest bedanken. In de omgeving van den Koning wordt gezegd, dat na deze mis lukte poging de Koning thans de taak van kabinetsformateur zal op dragen aan den gematigden liberaal Paul Janson, oud-minister van Justitie. De heer Tschoffen was in het kabinet de Brocqueville Minister van Koloniën en een der meest op den voorgrond tredende leden van de Waalsch Christelijke democraten in den senaat. Als Katholiek democraat leek het hem gemakkelijk te vallen om thans een brug te slaan naar de socialisten. Ook bij de Vlamin gen is de heer "tschoffen zeer sympathiek, om dat hij zich steeds aan de zijde der Vlamingen heeft gesteld voor de verwezenlijking van de rechtsgelijkheid en zelfs destijds ontslag heeft genomen in het parlement, toen de kiesveree- niging van Luik hem wilde verplichten tegen de vervlaamsching van de universiteit van Gent te stemmen. Na zijn koloniale reis heeft hij afscheid ge nomen van het politieke leven. Donderdagmiddag is er een pauze in getreden in de consultaties van den Koning, terwijl katholieken en liberalen beraadslaagden en hun desiderata voor den toekomstigen kabinetsformateur op stelden. De Koning vertrok naar het kas teel Stuyvenberg bij Laeken, waar hij van den zonnigen lentemiddag genoot. In den vooravond werd echter de heer Theunis ontboden, wat eerst het vermoeden deed rijzen, dat hij met de vorming van het nieuwe kabinet belast zou worden. De heer Theunis heeft zich echter groote vijandschap op den hals gehaald door zijn af treden en het commentaar dat hij daarop leverde In zijn radiorede, waarin hij zich zeer aggressief heeft uitgelaten over politiek en parlement, wat hem natuurlijk zou bemoeilijken in geval hij aan het hoofd zou komen te staan van een nieuwe regeering. Men heeft intusschen al iets meer vernomen van de practische eischen van de socialistische syndicalisten als voorwaarde van hun mede werking in de regeering, o.m. wordt als eisch gesteld: Diplomatieke erkenning van de Sovjet Unie, beperking van den arbeidsduur en ver deeling van den arbeid over een zoo groot mo gelijk aantal arbeiders. De voorzitter van het invloedrijk Centraal Nijverheids Comité, Gérard, heeft na zijn ge sprek met den Koning verklaard, dat de Bel gische industrieelen in groote meerderheid te genstanders zijn van de drie-partijen regeering. De Brusselsche wisselmarkt was al even pa radoxaal als de geheele politieke situatie in België; terwijl de malaise grooter is dan de vorige week, steeg de Belga nog met enkele punten tegenover nagenoeg alle vreemde va luta. Het is waar, dat de verloochening van de devaluationistische theorie door den heer Franqui vandaag de devaluationisten uit het lood geslagen heeft. BRESLAU, 21 Maart. (D.N.B.) Hedenochtend heeft in een kelder een gasontploffing plaats gehad, waardoor de geheele kelder-zoldering instortte. De bewoners van de parterre kwamen allen in den kelder terecht en werden onder het puin bedolven. De brandweer bevrijdde zes personen, die allen meer of minder zwaar gewond waren, een vrouw Is korten tijd later aan de bekomen kwetsuren overleden. i De ontploffing is vermoedelijk ontstaan door breuk in een gasbuis en een vonk van de elec- trische leiding. (Van onzen Londenschen correspondent) De „Daily Telegraph" bevatte dezer dagen een artikel dat zoowel door zijn inhoud ais door het gezag van dien schrijver de waarde heeft van een historische onthulling. Het is van den beroemden rechtsgeleerde J. H. Morgan, die veel over Duitschland geschreven heeft en van 1919—1923 weergalooze ervaringen heeft opgedaan als Britsch militair lid van de Intergeallieerde Commissie van toezicht op de bewapening in Duitschland. De eenige Engelschen, die zich niet verbaasd hebben over de weder-invoering van dienst plicht in Duitschland, zijn volgens hem waar schijnlijk de veertig officieren geweest aan wier hoofd hij stond gedurende de jaren dat hij in Duitschland mede te waken had over de uit voering van de ontwapeningsbepalingen van het Verdrag van Versailles. De geschiedenis van dit „onheilspellende ex periment" moet nog gepubliceerd worden, maar voldoende is het, voor het oogenblik te zeggen dat „het Reichswehr Ministerie alle krachten inspande, alle kunstgrepen beoefende en de uiterste pogingen in het werk stelde om de af schaffing van militairen dienstplicht te ver ijdelen." Mr. (toen Adjudant Generaal) Morgan had de verantwoordelijkheid voor die afschaffing. Hij slaagde eerst na 15 maanden. Een jaar na. dat Duitschland het vredesverdrag geteekend had, „ontdekten wij dat de demobilisatie van de millioenen mannen van het oude leger, onder ons oppertoezicht, vergezeld ging van de uitrei king van „afmonsteringspapieren" aan eiken uit den dienst ontslagene«*vaariri hij herinnerd werd aan zijn plicht zich voor mobilisatie aan re melden zoodra hij opgeroepen werd." In werkelijkheid slaagde de Intergeallieerde Commissie nooit erin den dienstplicht afge schaft te krijgen. Wel werd, na 15 maanden hardnekkig verzet, in Maart 1921 de afschaf- fingswet ingevoerd, maar onmiddellijk hierop zette Generaal von Seeckt, de moderne Scharn. horst, zich aan het werk om het „afgeschafte" leger in kader weder op te bouwen. In dit ver- tand noemt de schrijver het behoud der „Linien Kommandaturen" voor spoorweg-mobilisatie, de gecamoufleerde handhaving van den geheèlen ieger-motortransport-dienst, der weder-organi- satie der militaire opleiding, waarvoor 72.000 onderofficieren opnieuw in dienst genomen worden. „Aldus werd de heele machinerie van het oude conscriptenleger in stand gehouden. Wi) slaagden nooit erin haar te onttakelen." Dit is het antwoord op „Hitler's bewering dat Duitschland zijn ontwapenings-verplichtingen onder het Verdrag van Versailles trouw nage leefd heeft, terwijl de vijf voornaamste overwin nende naties dit niet gedaan hebben." Maar het is slechts een deel van het antwoord. „Werd het ten volle gegeven dan zou hierdoor de mo- reele meening van heel de beschaafde wereld tegen hem (Herr Hitler) in het harnas gejaagd worden." Mr. Morgan verklaart ronduit dat de „vijf voornaamste overwinnende naties" zich niet ontwapend hebben omdat zij dit niet konden en mochten doen: „Laat mij Herr Hitler's herinnering eens op- frisschen. In de archieven van het Reichswehr Ministerie zal hij het origineel vinden van een nota, gedagteekend van 4 April 1920 en gericht tot de Controle Commissie, waarin de Duitsche militaire overheden de volledige handhaving verlangen van 67 bewapeningsfabrieken met een capaciteit, njet voor een leger van 100.000, maar voor het oude staande leger van 600.000 man." Deze verwonderlijke eisch werd gesteld op grond hiervan dat zulk een concessie een ge zonden wedijver in de productie van bewape ningen bevorderen zou. Van dit oogenblik af (voegt Morgan hieraan toe), nauwelijks drie maanden na de ratificatie van het verdrag, wisten de geallieerden dat Duitschland nooit voornemens geweest was zijn handteekening te honoreeren. Naar aanleiding van de verwijten, door Hitier tot de Britsche regeering gericht, stelt de schrijver de publicatie voor van het eindrap port, door de Controle Commissie opgesteld, omtrent hetgeen zij volbracht en omtrent het geen zij niet volbracht had. Dit rapport werd geschreven toen „als prijs, welken Duitschland bedongen had voor de onderteekening van Locamo, de Controle Commissie, na zeven on vruchtbare jaren, Berlijn verliet." Morgan stelt verder publicatie voor van de rat)porten van den Britschen officier, die van 1920 tot 1923 belast was met het toezicht op de Duitsche effectieven. In deze rapporten „vindt men, ge. grond oP onweerlegbare overtuigingsstukken, het geheele Duitsche plan, gedurende drie jaren opgesteld en thans uitgevoerd, met betrekking tot herstel van den dienstplicht en al wat deze met zich brengt." Worden deze zaken thans gepubliceerd, dan zal de wereld ervan overtuigd zijn dat „nooit eenige regeering zooveel toegeeflijkheid mis plaatste ofschoon eerlijke toegeeflijkheid ge toond heeft als de opeenvolgende Britsche re geeringen van 1920 tot heden." „Onze regeeringen," vervolgt Morgan, „heb ben gehoopt dat indien zij niet openbaar maak ten wat zij wisten omtrent Duitschlands in breuken op de ontwapeningsbepalingen, dat land haar plannen (dus die der Britsche regee ringen) betreffende algemeene ontwapening steunen zou. Van dit vertrouwen is misbruik gemaakt. Duitschland heeft deze periode van zwijgen uitgebuit in het belang van het herstel van zijn overweldigend militair overwicht in Europa." Ten slotte dringt Morgan aan op publicatie van het Rapport van den Geheimen Dienst en van de analyse der Duitsche militaire en „civie le" ramingen door den Franschen Generafen Staf. Van een groot aantal der gegevens heeft Generaal Weygand aan Mr. Morgan inzage verleend. De schrijver beweert verder klaarblijke lijk op grond van de door hem te Berlijn opgedane feitenkennis dat te Berlijn met misleidende bedoelingen de vorming van 14 legercorpsen aangekondigd is. Het zijn er niet veertien, doch twintig; deze bestaan reeds en komen geheel overeen met de oude territo riale indeeling afgezien natuurlijk van de in 1919 door Duitschland afgestane gebieden. Morgan bespreekt ook eenige punten, waar omtrent hij evenwel zijn kennis niet schijnt te danken aan de. vroeger door hem uitgeoefende hooge officieele functie te Berlijn: wij geven deze dus niet weer, daar zij niet meer waarde hebb endan wanneer zij te berde gebracht wa ren door een anderen beoordeelaar. Alleen de volgende passage verdient nog onze aandacht: „Rathenau's droom van een „Economischen Generalen Staf" en van economische mobilisatie voor oorlog, is verwezenlijkt geworden. Alle sleutel-industrieën van koolteerproducten en synthetisch stikstof voor het vervaardigen van ontplofbare stoffen en van vergiftige gassen zijn thans gemobiliseerd geworden onder regeerings- controle, geheel in overeenstemming met het plan dat ik in 1922 ontdekte." Wjj hebben Mr. Morgan's „onthullingen" zon der commentaar weergegeven. Of en in hoeverre zij gegrond zijn, kunnen wij niet beoordeelen, maar de naam van den schrijver is zeer zeker een waarborg voor zijn goede trouw, terwijl de positie, welke hij bekleed heeft, hem in staat stelt beter dan eenig ander Engelschman te be. oordeelen of „Duitschlands plannen tot weder invoering van dienstplicht heimelijk achter de schermen voorbereid en voltooid geworden zijn ROME, 21 Maart (Reuter). In de Italiaan sche Kamer verklaarde de onderstaatssecre taris van Oorlog, dat Italië overweegt den mili tairen diensttijd, welke thans 19 maanden be draagt, te verminderen. Het oogenblik is even wel thans niet geëigend, dergelijke maatregelen door te voeren en er zal op een meer gunstig tijdstip worden gewacht. Momenteel, zoo verklaarde de regeeringsman verder, is het zelfs mogelijk dat nog nieuwe lichtingen onder de wapenen zullen worden ge roepen. Oud-Minister Tschoffen geeft Koning Leopold III de opdracht om een Belgisch kabinet te vormen, terng. Thans Janson formateur? Simon motiveert in het Lagerhuis het besluit om zijn bezoek aan Berlijn te laten doorgaan. Verdere mobilisatie in Italië? Te Berg en Dal is een nieuwe hrandstofioozc motor uitgevonden, die althans loopt. Het mysterie van Wolvega nog niet opgelost. Minister De Wilde verdedigt in de Tweede Ka mer de wijziging van de Kieswet. Motie tegen het spellingbeleid door de Eerste Kamer met 23 tegen 17 stemmen verworpen. De opzegging van de werknemers in de sigaren- industrie uitgesteld tot 22 April. AHe stakingen en loonsverlagingen in dc meubel industrie een week uitgesteld. Nasleep van het stroopersdrama te Putbroek; civiele vordering tegen den jachtopziener toe gewezen. New Yorksche Beurs: Opening onzeker, handel traag, later echter eenige opleving. O BERLIJN, 21 Maart (V.D.). Op voorstel van den rüksstadhouder voor Beieren heeft Hit-Ier den Beierschen staatsminister voor economische zaken, Hermann Esser, uit zijn functie ont slagen. Dit ontslag geschiedt binnen het kader van de uitvoering der rijkshervorming en de daarmede in verband staande reorganisatie van het Beiersche bestuur. BERLIJN, 21 Maart (V.D.). Op voorstel van den rijksstadhouder in Saksen heeft Hitier den Saksischen minister voor volksopvoeding, dr. Wilhelm Hartnacke, uit zijn functie ontslagen. FRIEDRICHSHAFEN, 21 Maart. (V. D.) Het luchtschip „Graf Zeppelin" zal Maandag a.s. 25 Maart voor een vlucht van 2 tot 3 uur op stijgen. Tijdens den winter is het geheele lucht schip hersteld, nagezien en gedeeltelijk ook ver bouwd. Dinsdag zal waarschijnlijk een tweede proefvlucht worden gehouden. Zaterdag 6 April zal het luchtschip dan weer zijn eerste vlucht van dit jaar naar Zuid-Amerika aanvangen. Stand op Vrijdag 1 uur v-m.: 761.4 Vorige stand; 762-8 rechten van een souvereinen staat toe te ken nen. Tegen het eenzijdig «karakter der recente Duitsche beslissing ziet Ialië zich echter ver plicht de grootst mogelijke reserves te maken. Uit Londen wordt gemeld dat officieele krin gen aldaar de Fransche beslissing, om de in voering van den dienstplicht in Duitschland aan den Volkenbond voor te leggen gerechtvaardigd achten. Verder wordt opgemerkt dat een even- tueele terugkeer van Duitschland naar den Volkenbond gepaard dient te gaan met de toe treding van Duitschland tot een systeem van collectieve veiligheid. Het bezoek det Britsche ministers aan Berlijn zal dan ook in hoofd zaak dienen om de Duitsche bewindslieden van deze noodzakelijkheid te overtuigen. LONDEN. 21 Maart (Reuter). De Labour- leider Lansbury diende heden bij het Lagerhuis een motie in, om nog voor het vertrek van Simon naar Berlijn een debat te houden over de buitenlandsche situatie. Spreker verklaarde dat de afkondiging van den militairen dienstplicht in Duitschland in Engeland een gevoel van ontsteltenis had teweeg gebracht, ja bijna van wanhoop, dat alleen te Vergelijken is met de stemming in 1914. De met de uitdaging van Duitschland inge zette bewapeningswedloop zou onvermijdelijk leiden tot een oorlog en tot vernietiging van de beschaving. Lansbury verlangde dat Engeland zich met de andere naties bereid zal verklaren tot inter nationalisatie van de groote luchtwegen, ter wijl óp een wereldconferentie alle internatio nale geschillen dienen te worden besproken. Nadat verder nog gesproken was door Herbert Samuel, nam minister Simon zelf net woord. Hij verklaarde dat het as. bezoek aan Ber lijn vooral door de twee volgende overwegingen gemotiveerd wordt. Eerstens geschiedt het be zoek op uitnoodiging van Berlijn, nadat bij ont moetingen te Rome, Parijs en Londen verklaard Duitschland ontleenen wij, dat het den couran ten met Katholieke overlevering zéér slecht gaat. De „Köln. Volksz." had in Januari 1935 een oplaag van 16459 tegenover 18214 in het jaar daarvoor. De „Germania" is van 11000 gezonken op 8535 (Zondags 9233). Voor Berlijn en omgeving is zij bijkans zonder beteekenis. De in de uitgeverij van de „Germania" verschij nende „Markische Volkszeitung" heeft om en om 20000 abonnenten. Dit zijn de twee Katho lieke bladen van Berlijn. Samen hebben zij nog geen 30.000 lezers. Dit is zeer treurig, als men bedenkt, dat Berlijn méér Katholieken telt dan München en Keulen samen. De toestand wordt daardoor iets verbeterd, doordat het beroemde „Berliner Kirchenblatt een oplage heeft van 65.700. De cijfers van Berlijn gelden „im Gros sen und Ganzen" voo rheel het Katholieke Duitschland. Overal zijn de verliezen aan abon- né's met duizenden te tellen. De Katholieke Tijdschriften staan er iets beter voor: Hochland (7266), Stimmen der Zeit (740)Benadi Benediktinische Monatshefte (2100) Der Gral (2170), Die Christische Kunst (4100) en Deutscher Hausschatz (32.600). ATHENE, 21 Maart. De heden gehouden eer ste zitting van het nieuwe kabinet heeft beslo ten tot uitschrijving der verkiezingen tegen einde Mei. Tegelijkertijd zal een plebesciet wor den gehouden ter goedkeuring van de maat regelen der regeering. De Senaat zal worden vervangen door een gilden- en beroepenkamer. De neger wijk Harlem in het Noorden van New-York waar de diefstal van een tmnban door een ngcterxmsetie hl.oe.diac vecjitpartüen veroorzaakte WfM Het Fransche s-s. „Normandie" is thans zoover gereed, dat het binnenkort een proeftocht kan ondernemen Er kwam ons dezer dagen een grap je in de gedachten uit de „Fliegende Blatter" van jaren geledenBij een boer zijn kinderen uit de stad tijdens de zomer-vacantie te logeerenZij ge nieten van de buitenlucht en de bui tengenoegens, en volgen met groote belangstelling de werkzaamheden van den boer, die op zijn erf bezig is met een knecht boomen te zagen. Zij wil len meedoen, meehelpen, en dringen ietwat rumoerig hun diensten op- De boer heeft er niet veel zin in. Maar wanneer zij aanhouden zegt hij ten slotte: „Nu, goed dan; als jelui braaf wilt zijn, mogen jelui mee-zagen; maar als je ondeugend wordt, moeten jullie mee-zagen". Een typisch stukje psychologie dit onderscheid tusschen „moeten en „mogen". Het laatste veronderstelt de vrijheid, het eerste den dwang. En terwijl alles, wat ivij in vrijheid ver richten, ons licht valt, voélen wi) dat gene, waartoe wij worden gedwongen, als een last en bijna als een straf- Het behoort tot de levenskunst van hen, die met gezag zijn bekleed, en tot leiden en ordenen geroepen, dien last zoo licht mogelijk te maken en den dwang zoo weinig mogelijk te doen voelen. Het werk hunner onder geschikten zal dan met des te meer opgewektheid worden verricht. En er bestaat tevens voor dezen een prikkel, om zich de hun gelaten vrij heid waardig te maken, wat aan de karaktervorming ten goede komt

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1935 | | pagina 1