POLEN BLIJFT AFZIJDIG Eden's thuiskomst van zijn Europeesche reis Roode opmarsch in China Het nieuws van heden PRAAG STEMT VAN HARTE IN 750.000 dollar voor een diamant WATBENESJHEM UIT EENZETTE Het Memelgebied DUITSCH TERRORISME TEGEN EMIGRANTEN DE BAROMETER VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE: NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866 ABONNEMENTEN: voor Haarlem en Agentschappen per week 25 cent; per kwartaal f3.25; per post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling DAGBLAD UITCECEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD. HAARLEM - TELEFOON 13866 VRIJDAG 5 APRIL 1935 Avondblad ZESTIGSTE JAARGANG No. 19273 EenDuitsch compromis? Het Weer Botsingen in Nïeuw- Mexico Ernstige nederlaag der regeerings- troepen. Missionarissen moeten wijken Stuit Tsjang-Kai-Sjek het gevaar De affaire-Jacob Mm H Praag richt zich naar een accoord zonder Polen en Duitschland Benesj eveneens naar Moskou „Geen talmen meer" Benesj Litauen heeft zich niet tot den Volkenbond gewend. Een Duitsch protest Opstand-nasleep in Griekenland OOSTENRIJKS BEWAPENING DIT NUMMER BESTAAT UIT TWAALF BLADZIJDEN De uitlevering van Jacob is buiten gewoon twijfelachtig Motta eischt recht Gevaarlijke honden NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., ingez. mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek De „Graf Zeppelin" te Friedrich'Shafen boven den hanger, waarin de nieuwe ,DZ 129" wordt gebouwd Na het Ietwat opzichtig en demonstra tief succes, dat de Engelsche diploma tieke bemiddelaar en informator lord Anthony Eden in Moskou behaalde, heeft deze te Warschau min of meer bot gevangen, zooals te voorzien was. Met een tegenover het Russi sche enthousiasme bijna koel aandoende cor rectheid hebben de Polen den Britschen ge heimzegelbewaarder ontvangen en hem te ver staan gegeven, dat Polen zeer veel prijs stelt op het bondgenootschap met Frankrijk, maar niet zoo'n hoogen prijs, dat het zich onvoor waardelijk op sleeptouw wil laten nemen door de Fransche Europeesche politiek, ook al wordt deze door Groot-Brittannië moreel sterk ge steund. Polen heeft geen behoefte aan een Oost-pact zonder Duitschland. Het heeft zich ln bilaterale non-agressie-verdragen met Sovjet- Rusland en Duitschland verstaan, en acht zich op het oogenblik althans daardoor voldoende beveiligd. Het moet, volgens niet officieele be richten, wel ten stelligste ontkend hebben, dat het geheime afspraken met Duitschland zou hebben gemaakt. De buitenlandsche politiek van Polen is een sterke zelfstandigheidspolitiek, zij is niet pro-Duitsch, zooals men in Frankrijk meent, althans niet in opzet en bedoeling, maar uitsluitend pro-Poolsch. De Polen achten het niet raadzaam deel te nemen aan internatio nale combinaties, waartegen Duitschland on overkomelijke bezwaren heeft. Zij willen de zeer snel in macht en zelfbewustzijn toenemende Duitschers niet voor het hoofd stooten. Boven dien heeft Polen zelf zuiver-Poolsche bezwaren tegen het Noord-Oostpact, zooals dat op het oogenblik is geprojecteerd. Vooral de bepaling van de wederkeerige verplichting tot militairen bijstand kan zijn instemming niet wegdragen, omdat Polen bij aanvaarding van deze verplich ting vreest eventueel het slagveld te zullen worden by een conflict tusschen het Derde Rijk en de Sovjets. Noch de Duitschers, noch de Russen wenscht het op zijn grondgebied toe te laten, zelfs niet als bondgenooten in een oor log. Het is echter de vraag, of Polen door de handhaving van zijn afzijdigheid ten aanzien van het Noord-Oostpact buiten schot zal kun nen blijven, wanneer er een oorlog in Oost- Europa zou uitbreken. Polen ligt nu eenmaal tusschen de Duitsche en de Russische buffers. Het is zich hiervan zeer wel bewust, doch meent zich tegen de daar uit voortvloeiende gevaren niet beter te kunnen beveiligen dan het zich al reeds in de non agressie-pacten heeft gedaan. Het feit, dat Polen door toetreding tot het Oostpact het met Litauen en Tsjecho-Slowakije, waarmee het res pectievelijk vanwege Wilna en Teschen nu juist niet direct ideale betrekkingen onderhoudt, op een accoordje zou moeten gooien, maakt de Oostpact-offerte voor Warschau ook niet aan lokkelijker. Trouwens Eden kon, zoolang En geland op het standpunt blijft staan, dat het geen verplichtingen in Oost-Europa op zich kan nemen en het Oost-pact alleen ter waarborging van den vrede in Europa slechts platonisch aan beveelt, geen directen drang ten gunste van die offerte uitoefenen. Dat was ook geenszins zijn bedoeling. Hij ging slechts inlichtingen in winnen en die heeft hij ook gekregen. Polen doet vooralsnog niet mee. Duitschland zal een zucht van verlichting slaken, maar in Frankrijk is men over de Poolsche houding allerminst te spreken. Dat Warschau Pierre Laval heeft uitge- noodigd tot het brengen van een be zoek, heeft de ontstemming van Frank rijk over Polens eigengereidheid niet vermin derd. Frankrijk ziet daarin slechts een zinledig gebaar, gedaan ,,pour besoin de la cause", maar niet een ernstige poging tot toenadering. Dit laatste is het dan ook waarschijnlijk niet. Ver moedelijk heeft Polen deze uitnoodiging op aan drang van Eden verzonden met de bedoeling aan Laval persoonlijk de Poolsche opvattingen dui delijk te maken zooals het dat ook aan Eden heeft gedaan. In Frankrijk wordt Polens hou ding, welke een ernstige bres in het eventueele Oost-pact openhoudt, vergeleken bij die van Bu- rian's ezel tusschen de hooischelven, welke van honger omkwam, omdat hij niet kon besluiten van welke schelf hij het eerst zou eten. Deze vergelijking lijkt ons niet juist. Polen wenscht voorloopig noch van het Duitsche, noch! van het Russische hooi te eten. De instemming van Praag met Engelands en ook met Frankrijks vredes- en Volken- bondspolitiek, welke hoegenaamd geen verras sing is, vormt een zeer onvoldoende lapje voor het door Polen veroorzaakte bloeden van de Oost-pact-idee, welke in den huidigen vorm niet zoo verwezenlijkt kan worden, als de vroegere geallieerden het wel zouden wenschen. Maar al is Polen ook niet ingegaan op Eden's suggesties, het isolement van Duitschland kan nog be nauwend genoeg worden, vooral als Engeland, dat te Berlijn bepaald „ontsteld" werd, er toe zou kunnen besluiten zijn passieven steun aan een Oost-Europeesch veiligheids-systeem om te zetten in een meer actieven. In dit verband verdient het nog niet bevestigde of ontkende gerucht de aandacht, dat de Duitsche regeéring de mogelijkheid van een compromis zou zien in een Europeesche overeenkomst betreffende een algemeene bewapeningsbeperking, welke de Duitsche gelijkgerechtigdheid niet aantast, in een consultatief Oost-Europeesch veiligheids pact met non-agressie-verplichting en een niet- inmengings-formule en verbod tot hulpverlee ning aan den eventueelen aanvaller, in een Donau-pact van non-interventie, waarin het non-interventiebegrip aan dat van de Duit sche practijk tegenover Oostenrijk zou moeten worden aangepast, en in een West-Europeesch luchtpact. De terugkeer van Duitschland naar den Volkenbond zou alleen mogelijk worden, wanneer de Volkenbond van de vredesverdragen wordt losgemaakt, aan Duitschland weer het recht op koloniale mandaatsgebieden zou wor den verleend en de internationalisatie van de Oder en het Duitsche Donau-gedeelte zou wor den opgeheven. Er zitten in deze suggesties vele voetangels en klemmen, maar daarop zullen wij niet verder ingaan, zoolang wij niet weten of zulk een compromisvoorstel wezenlijk is ge lanceerd en serieus is bedoeld. NEW-YORK, 4 April (V.D.) In verschil lende deelen van het land is de orde verstoord. Te Gallup (Nieuw-Mexico) ontstond 'n botsing tusschen een menigte betoogers en de politie! Een politiebeambte en een werklooze zijn dood geschoten, tal van betoogers zijn door schoten gewond. Te Sandspring (Oklahoma) zijn eenige per sonen gewond bü een botsing tusschen stakende textielarbeiders en werkwilligen. In een strafgevangenis by Elizabeth City (N. Carolina) zijn gedetineerden aan het muiten geslagen. Zij vielen de bewakers aan, die van vuurwapenen moesten gebruik maken. De mui ters konden ten slotte door de bewakers, die van traangasbommen gebruik maakten, worden be dwongen. II!IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII!IIIIIIIIIIIIIIIIIIIL| VERWACHTING: Matige tot krachtigen, S tijdelijk afnemende Zuid-Westelijke tot Noord-Westelijken wind, zwaar bewolkt met tijdelijke opklaringen, regen- en sneeuwbuien, weinig verandering in tem- =5 peratuur. Hoogste stand: 775.2 te Isafjord. Laagste stand: 744.3 te Lerwick. Zon op 5.29 - onder 6.38 - Licht op 7.08 Maan op v.m. 5.42 onder n.m. 10.02 |jj Eerste kwartier 10 April =j iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiil HONGKONG 5 April (Reuter). Naar officieel .wordt medegedeeld, hebben de Chineesche regeeringstroepen, die de Communisten bestrijden, in de Zuid- Chineesche provincie Kweitsjau drie duizend man verloren. Alle vreemdelin gen hebben last gekregen zich naar Ansjom, ten Zuid-Westen van Kwei- jang, de hoofdstad van de provincie Kweitsjau, terug te trekken. De slachting onder de regeeringstroepen ge schiedde, toen deze troepen zich over een af stand van dertig myi terugtrokken. De voorposten van de communistische troe pen bevinden zich thans op slechts zestien mijl van Kweijang, een stad van 100.000 inwoners. Gisteravond hadden verwoede gevechten plaats, die vanmorgen werden hervat. Tsjang Kai Sjek, de opperbevelhebber der regeeringstroepen, heeft persoonlijk de leiding. Hü heeft alle beschikbare manschappen in het veld gebracht, om te trachten den opmarsch van de Communisten te stuiten. Gisteren leek het, alsof het hem gelukt was het roode leger tot staan te brengen na éen gevecht, dat 5es uren duurde, maar achteraf heeft hij blijkbaar het onderspit moeten del ven. Alle missionarissen en zendelingen zou den Kweijang reeds verlaten hebben. De Nanking-regeering heeft reeds verschil lende malen de op handen zynde uitroeiing van het communistisch gevaar aangekondigd. De communisten verplaatsen zich echter van streek tot streek, om steeds nieuwe aanvallen te ondernemen. PARIJS, 5 April (Reuter) Volgens de „Ma- tin" zou een der ontvoerders van den journa list Jacob, kapitein Manz, in October 1934 door Hitier naar Parijs gezonden zijn om besprekin gen aan te knoopen met de Fransche oud strijders. De Boschdijk, de drukke verkeersweg tusschen EindhovenDen Bosch, ver licht met Philips Natriumlampen Verleden jaar werd op de claim van een zekeren Jonker naby Elandsfontein een diamant ge vonden, die 726 karaat weegt. Deze steen is zoo groot als een kippenei en er zyn slechts twee diamanten in de wereld, welke grooter zyn. De voorzit ter van het diamantsyndicaat Sir Ernest Oppenheimer kocht den steen voor een onbeken den prijs, vermoedeiyk voor 500.000 dollar. Wel is thans de enorme pry's bekend geworden, dien een Amerikaan, welke on bekend wenscht te biyven, er voor heeft betaald: zeven hon derd vüftig duizend dollar. Er was een millioen gevraagd. Is het reeds onbegrüpeiyk, dat 'n mensch, al is hü nog zoo rük, zulk een som voor een derge- lijken steen over heeft, nog onbegrüpeiyker Is, dat er meerdere gegadigden waren voor het kostbare kleinood. Vooral in deze tijden moet dit in breede kringen verbittering wekken. Hoeveel leed zou met zulk een som niet kunnen worden gelenigd! Naar verluidt zal de steen, dien onze foto in ongeslepen toestand toont, in Amsterdam worden geslepen en vermoedelük niet worden ge kloofd. Na slüping zal zyn gewicht circa 400 karaat (80 gram) zyn. V V v 3 -'(i. s'w gigl» 4 vij V s s&grai Pis x Te Saarbrücken hebben de Saar-beambten den eed op Rijkskanselier Adolf Hitler afgelegd LONDEN, 5 April (Reuter) Naar uit Keu len wordt gemeld, vertrekt Lord Eden, die zyn vliegreis wegens het slechte weer in Keulen heeft moeten afbreken, hedenochtend naar Lon den. Hü reist per trein naar Ostende. Volgens de „Times" heerscht in Engelsche po litieke kringen de indruk, dat Eden's rondreis zeer waardevol geweest is. In ieder geval heeft de reis niet het negatieve resultaat gehad, dat geconstateerd moet worden, dat een oplossing onmogelijk is. Weliswaar heerscht overal on rust; maar aanleiding tot onmiddeliyke bezorgd heid valt nergens te ontdekken. Eden heeft kunnen constateeren, aldus de „Times" verder, dat ingeval Duitschland en Polen zich afzijdig houden, Tsjecho-Slowakye besloten is, het Oost-pact met Frankrijk en Sovjet-Rusland te sluiten. Echter valt hiermede, zooals minister Benesj nadrukkehjk verklaard heeft, nog niet te rekenen, zoolang minister Laval zijn bezoek aan Moskou en Warschau nog niet gebracht heeft. Van Polen verwacht Dr. Benesj niet meer, dat het zün standpunt nog zal wüzigen. Geschiedt dit intusschen toch nog, dan des te beter. In ieder geval zal het pact ParijsMoskou Praag tot stand komen indien geen andere aan- nemeiyke weg gevonden wordt. Dat Engeland niet bereid zal zün verdere waarborgen voor ze kere grenzen in Europa op zich te nemen, heeft men, aldus de „Times", in Europa thans be grepen. In een artikel in de „Figaro" verklaart Benesj de overeenkomsten van Italië met Oostenrijk en Hongarüe niet te beschouwen als een con currentie tegen de Kleine Entente, doch ze in tegendeel op te vatten als een aanvulling van het economische bloc tusschen Praag, Belgrado en Boekarest- Benesj acht een samenwerking tusschen de twee bloes, waarbij andere staten in Noord en Zuid zich zouden kunnen aansluiten, urgent en noodzakelijk. Dergelijke economische pacten zouden dan gecompleteerd moeten worden door overeenkomsten met de staten in West-Europa, met name Frankrük en Engeland. De correspondent van de „Izvestia" te Praag bericht, dat Benesj door Litwinof is uitgenoo- digd een bezoek aan Moskou te brengen. Benesj heeft de uitnoodiging aangenomen. PARIJS, 5 April (Reuter) In de Fransche bladen valt het verlangen waar te nemen om niet langer te talmen voor het sluiten van hulpverleenings-overeenkomsten. Aan den Quai d'Orsay is men bezig het me morandum op te stellen, op grond waarvan de Fransche vertegenwoordigers in Genève hun aanklacht zullen indienen. Verklaard wordt, dat bedoeld wordt de klacht zoo op te stellen, dat de mogelijkheid voor latere onderhandelingen met de Duitsche regeering open biyft. De Poolsche vertegenwoordiger te Genève heeft, volgens D.N.B., in een onderhoud met Avenol verklaard, dat Polen zeer weinig nut verwacht van de as. Volkenbondsraadzitting inzake de Duitsche herbewapening. Het D.N.B. seint verder een uittreksel uit een artikel van de „Deutsche Allgemeine Zeitung", waarin de meening wordt uitgesproken, dat Mussolini als voorzitter van de conferentie van Stresa er in zal slagen op een voor Duitsch land aannemeiyke wyze een plan tot beperking der bewapeningen voor te bereiden. Volgens de „Times" ziet het Engelsche kabi net in de bijeenkomst te Stresa slechts de laat ste van een aantal informatorische besprekin gen. Te Stresa zal men de resultaten van de bezoeken aan Beriyn, Moskou, Warschau en Praag nagaan. Een beslissing van beteekenis zal stellig niet vallen, zoodat de aanwezigheid van Macdonald niet noodzakeiyk is. Mocht op grond van de resultaten van Stresa de moge- ïykheid ontstaan, Duitschland tot deel neming aan een latere conferentie uit te noodi- gen, dan zou de aanwezigheid van den Engel- schen premier wellicht gewenscht zyn. KOWNO, 5 April. (Reuter). Het officieele Litausche persbureau Elta is gemachtigd cate gorisch het bericht tegen te spreken, volgens hetwelk de Litausche regeering voornemens zou zijn den Volkenbond te verzoeken het thans van kracht zynde Memelstatuut te vervangen door een onvoorwaardelijke erkenning van de' Litausche souvereiniteit over het Memelge bied. In verband hiermede herinnert de Elta er aan, dat het Memelgebied aan Litauen is over gedragen en dat by gevolg geen enkele erken ning in dien geest noodzakeiyk is. Uit betrouwbare bron verluidt verder, dat bij besluit van den staatspresident van Litauen tot nieuwen gouverneur van het Memelgebied is benoemd de vroegere voorzitter van de Kamer van Landbouw te Kowno, Vladas Kukauskas, Kukauskas, schoonzoon van graaf Subow, was vroeger officier en in 1918 commandant van Wilna. De Duitsche gezant te Kowno heeft den Litauschen Minister van Buitenlandsche Zaken gisteren een protestnota overhandigd naar aan leiding van de jongste anti-Duitsche mani festaties te Kowno, die volgens de nota door de Litausche regeering zouden zyn geïnspireerd. ATHENE 5 April. (Reuter). Naar wordt mee gedeeld, heeft het onderzoek naar den Griek- schen opstand uitgemaakt, dat alle leiders der vroegere oppositie, de z.g. Nationale Coalitie, èrby betrokken zijn, o. a. Gonatas, Sophoulis, Fapanastasiou, Caphandaris, Mylonas, Sophia- nopoulos, alsmede de leiders van de Liga tot verdediging van de republiek. Allen zullen zij voor den krygsraad worden gedaagd. De roerende en onroerende eigendom men van den oud-voorzitter van den Senaat, Gonatas, die thans is overleden, zyn in be slag genomen. Generaal Condylis zal ad interim het voor zitterschap van den ministerraad waarnemen, in afwezigheid van Tsaldaris, die eenige da gen rust gaat nemen. Waarschynlyk zal Ma- vromichalis ad interim buitenlandsche zaken op zich nemen. Verder meenen de bladen te weten, dat Maximos Griekenland op 15 April te Genève zal vertegenwoordigen. LONDEN, 4 April (Reuter). De Britsche re geering zal haar houding ten aanzien van het Oostenryksche verzoek tot herbewapening eerst dan bepalen, als deze kwestie te Genève be handeld wordt. Na de Europeesche rondreis van Lord Eden. De politieke idealen van Praag. Benesj eveneens naar Moskou. Rond het Memelgebied. Een Duitsch protest te Kowno. Opmarsch der communisten in de Zuid-Chi- neesche provincie Kweitsjau. Missionarissen moeten wyken. De nieuwe aula der Landbouwhoogeschool te Wageningen is heden in tegenwoordigheid van H.M. de Koningin aan de regeering overgedra gen. O Het Duitsche terrorisme tegen de uitgewe kenen neemt vormen aan, die de wereld met afschuw vervullen. Het bolsjewisme der Gestapo verschilt in niets van het Russische. Men- schenroof menschenmoord zyn de voornaam ste middelen van een schrikbewind, dat zich tot over de Duitsche grenzen uitstrekt, de sou vereiniteit van naburige landen met voeten treedt en deze staten vooral de kleine in de grootste moeilykheden brengt. Hedenmorgen heeft het geheimzinnige sterf geval van twee uitgeweken Duitsche vrouwen Fabian en Wurm, die zich druk inspanden om hulpe te krygen voor den volgens Duitsche opvatting met geoorloofden „krygslist" ont voerden journalist Jacob, wederom groote op schudding gebaard. Niemand in Londen gelooft aan zelfmoord. Het geval-Jacob brengt vooral Zwitserland in rep en roer. En terecht. Het is, zooals Motta gisteren in het Zwitsersche parlement zeide: „Het is niet om den persoon van Jacob te doen, maar om de eerbiediging der Zwitsersche souvereiniteit over zyn grondgebied. De Zwit sersche regeering zal de moreele gelijkheid in CiC internationale politiek zonder schuchterheid en zwakte handhaven." Deze woorden verwierven den byval van het gfcheele Zwitsersche parlement en zullen zeker den byval ook verwerven der geheele, nog niet c-oor extreem nationalisme gebrutaliseerde we reld. Het is moeilijk om zich te vereenigen met het optimisme dat de Zwitsersche procu- ïeur-generaal te Bazel aan den dag legde, toen hij aan een corresp. van „Paris Soir" verklaar de, dat de zaak-Jacob thans de pauze na het tweede bedryf heeft bereikt, dat het derde nu begint, hetwelk zal eindigen met den terug keer van Jacob naar Zwitserland. Voor dit optimisme is geen enkele grond slag te vinden, wanneer men kennis neemt van het bericht uit Beriyn, dat de instructie tegen Jacob inderdaad reeds is geopend, dat Jacob beschuldigd wordt van voortgezet landverraad, een delict waarop niets dan de doodstraf door onthoofding staat. En Zwitserland nu? De Berlijnsche corresp. der „N. R. Crt." geeft volgende visie op het geval, die ons geheel juist toeschynt: Door het openen van deze officieele instructie tegen Jacob wordt aan de inwilliging van het Zwitsersche verzoek om hem uit te leveren natuurlyk een aanzienlyk formeele moeilyk- neid in den weg gelegd, het gaat hier nu immers om de uitlevering van een man. die zich in staat van beschuldiging bevindt wegens een misdaad waarop de doodstraf staat. Wy hebben er reeds de aandacht op geves tigd, dat men niet voetstoots een spoedig gun stig antwoord op de nota van Zwitserland moest verwachten, zelfs niet. indien men mis schien uit goede bron mocht hooren, dat de een of andere instantie of groep daarvoor ge porteerd zou wezen, omdat hier verschillende instanties een woordje hebben mede te spreken en men dus met voorspellingen voorzichtig moet wezen. Zoolang Jacob echter niet uitge leverd is. integendeel dooi het volksgerechts- nof een instructie wegens landverraad tegen tem is geopend, is er geen reden zün uitleve- ung als vaststaand en als een kwestie van enkele dagen voor te stellen. Eén ding is onbegrypelijk. Het Derde Ryk beweert zoo rotsvast te staan. Is het dan zóó doodsbenauwd voor een Jacob, dat het er niet voor terugschrikt zyn internationale reputatie voor zulk 'een geval op het spel te zetten? Volgens het Amerikaansche Departement van Openbare Gezondheid wordt het hondenvraag- stuk van dag tot dag erger. Verleden jaar heb ben 350.000 honden 20.416 mannen, vrouwen en kinderen gebeten. Terriers vormden 't meeren- deel der schuldigen. Stand op Vrydag 1 uur n.m.: 750.2 Vorige Stand: 751.4

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1935 | | pagina 1