Ijsafzetting oorzaak Leeuwerik-ramp?
De conferentie van Stresa
Op geringe hoogte
rondgecirkeld
De draagkracht
verloren
Auto op tramrails
geslipt
De verkiezingen
in Danzig
Het nieuws van heden
ZAL MACD0NALD ER 00K
AAN DEELNEMEN?
m
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
voor Haarlem en Agentschappen per
week 25 cent; per kwartaal f3.25; per
post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITCECEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
MAANDAG 8 APRIL 1935
Avondblad
ZESTIGSTE JAARGANG No. 19277
In verblindende sneeuwjacht werd
de dreigende heuvelwand
te laat gezien
Inzittenden op slag
gedood
mmm i m
Bij houten vleugels als de Leeu
werikhad, komt verschijn
sel zelden voor
Deelneming Koninklijk
Huis
Wat er tegen te doen
zou zijn
De geruchten, dat Mussolini een
geheel nieuw eigen plan zou
indienen, tegengesproken
Moskou wil het ijzer
smeden nu het heet is
Frankrijks memorandum aan
Genève gereed
Laval, Benesj en Titoelescoe
naar Moskou
Drie van de vier inzittenden, onder
wie pastoor J. F, M. Schip
horst uit Amsterdam,
ernstig gewond
Wagen geheel vernield
Nazi's zien geen kans een twee
derde meerderheid
te behalen
Centrum en Soc. Dem.
blijven ongeveer gelijk
DIT NUMMER BESTAAT UIT
BLADZIJDEN
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., Ingez.
mededeelingen 50 cent; Idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
Halfstok hangen stil de vlaggen van
het stationsgebouw Schiphol. Het groote
platform ligt verlaten. Donkere wolken
jagen laag langs een grijze lucht. In het
gebouw is het stil; een enkele KLM-
employé doet zwijgend zijn werk; pilo
ten zijn er weinig en zij die er zijn bespre
ken met gedempte st«m het vreeselijk
ongeluk, dat Zaterdag de KLM in rouw
dompelde.
In het restaurant komen Tsjechische piloten
binnen met hun technisehen directeur, ir. Ol-
drich Ruzicka.
We hebben een oogenblik gepraat met dezen
leider van de Tsjechische luchtvaartmaatschap-
Pij, die in samenwerking met de K.L.M. de
diensten op Praag onderhoudt.
Ook hij was vanzelfsprekend diep getroffen
door het vreeselijk nieuws, dat hij Zaterdag in
den vooravond van den heer Guillonard te Rot
terdam hoorde.
Het is een harde slag, die de K.L.M. heeft
getroffen, maar wij weten, dat zij onversaagd
voort zal gaan, dat zij de tanden op elkaar
Zal zetten. Het vertrouwen zal volkomen on
geschokt blijven.
Misschien zal het passagiersvervoer de
Eerste dagen wat geringer zijn, maar wel
dra zal dit zich herstellen. De Hollandsche
hiaatschappij heeft vliegers, die in heel de
Wereld terecht beroemd zijn om hun kunde
en voorzichtigheid.
„Het heeft zoo moeten zijn," zeide de heer
Ruzicka, „dat Soer, een uwer bekwaamste pilo
ten, die nog geen week geleden met de Holland
sche autoriteiten de openingsvlucht met dezelf
de Leeuwerik naar Praag maakte, thans is om-
Bekomen. Wat het weer betreft, is het traject
tamelijk ongunstig; het is lang geen gemakke
lijk werk in dezen tijd het toestel veilig over
te brengen. Ik zelf ben een paar dagen geleden
biet de „Uil" naar Nederland gekomen om de
„Kwartel" over te nemen. Ook toen was het
Zwaar vliegweer. Tusschen Kbely (het vliegveld
Van Praag) en LeipzigHalle zijn we op 2000
M. hoogte gebleven, van Leipzig af op 1500 M.
Bijna op dezelfde plaats, waar Za
terdag de ramp met de Leeuwerik heeft
plaats gehad, hebben we toen bliksem
inslag gehad. Toen is gelukkig alles goed
afgeloopen, ofschoon het toestel op
Verschillende plaatsen is beschadigd.
Geen van de inzittenden werd gewond.
Merkwaardig was het, dat de radio
telegrafist Mika zoowel in zijn linker
als in zijn rechterjaszak glassplinters
aantrof na het gebeurde. In de cockpit
hing een lichte rook en de koker van
de antenne was b.v. beschadigd. Ook
het kompas vertoonde ernstige afwij
kingen. Toen we op 't vliegveld Leipzig
landden, hoorden we, dat ook een toe
stel van de Lufthansa door den bliksem
was getroffen."
Een analoog geval
„Wat denkt u, dat de oorzaak van de
Leeuwerik-ramp is geweest?"
Dat is heel moeilijk te zeggen; we be
schikken nog slechts over zeer oppervlak
kige gegevens, maar blikseminslag lijkt me
hier niet het geval.
Zooals u weet, vliegen wij het traject Praag-
Rotterdam v.v. reeds acht jaar en de laatste
vier jaar was de lijn doorgetrokken naar Am
sterdam.
Zes jaar geleden, op 9 Mei 1929, hebben
We op hetzelfde traject, inde nabijheid,
h.l. bij Kassei, een dergelijk ongeluk gehad.
Een éénmotorig toestel, dat door atmos-
pherische toestanden gedwongen werd laag
in een dal te vliegen, is toen met vol gas
tegen een bergwand gevlogen. De drie in
zittenden, twee leden van de bemanning en
een passagier, zijn daarbij om het leven
gekomen. Ijsafzetting maakte toen het op
groote hoogte vliegen onmogelijk en even
als thans was oriëntatie door sneeuwstorm
bijzonder moeilijk.
Maar vóór de rapporten binnen zijn aldus
de Tsjechische directeur is het zeer moeilijk
conclusies te trekken.
Blikseminslag lijkt me hier uitgesloten, al
komt dit in dat gedeelte van Europa ook nogal
eens voor. Alleen in Europa zijn hiervan 32 ge
vallen bekend.
Onlangs is mij ter oore gekomen, dat hoogst
waarschijnlijk de Uiverramp óók aan bliksem
inslag is toe te schrijven. In een deel van het
wrakstuk zou een gat zijn ontdekt, dat alleen
door blikseminslag kan zijn ontstaan.
ss*
De inzittenden van het vliegtuig leeuwerik", die bij het vreeselijk ongeluk
om. het leven zijn gekomen. Boven v.ln.r.: H. Wingelaar; E. A. J. Prille-
witz; commandant P. Soer. Onder v.l.n.r. mr. WdeVlugt; HLABriel;
marconist v. d. Klein en werktuigkundige P. - Weiman
Naar wij vernemen staat het thans
vast, dat het stoffelijk overschot
van de slachtoffers van de ramp
met de „Leeuwerik" naar ons land
zal worden gebracht en waarschijn
lijk te Amsterdam ter aarde zal
worden besteld.
Het stoffelijk overschot van mr. de
Vlugt, het eenige, dat kon worden
geïdentificeerd, zal afzonderlijk
worden begraven. De zes overige
slachtoffers zullen in een gemeen
schappelijk graf worden begraven.
Uit verklaringen van menschen, die in het dal
wonen, vlak bij den heuvelrand waartegen „De
Leeuwerik" te pletter sloeg, is komen vast te
staan, dat het toestel kort voor het ongeluk
enkele malen zeer laag heeft rondgecirkeld, tot
vlak over huizen en hoornen. Onheilsoellend
klonk het zware motorgeronk door den alles
verblindenden sneeuwstorm. Kort voor de bot
sing scheerde het vliegtuig pal over de
draden van een hoogspanningsnet, ongeveer 45
meter boven den grond en maakte aan den
rand van een dennenbosch, dat blijkbaar pas
op het laatste oogenblik werd bemerkt, nog een
scherpe bocht, waarbij de toppen der boomen
werden geraakt. Enkele seconden later weer
klonk een zware slag: de machine had met een
vleugel den steenachtigen grond geraakt,
sloeg om en stond onmiddellijk in lichter laaie.
Uit de naburige huizen schoot men toe, maar
tegenover den feilen gloed stond men machte
loos. Pas na drie kwartier kon men het wrak
naderen en vond men de geheel verkoolde lijken
in cockpit en cabine. Het is uitgesloten, dat de
inzittenden het geweld van de botsing ook
maar één oogenblik hebben overleefd.
Bijna alles aan het wrak is verbrand ver
koold of zelfs verpulverd, een trieste ravage.
De K.L.M. heeft van het Konink
lijk Huis het volgend telegram ont
vangen
„Koningin en Prinses, zeer getrof
fen door de droeve tijding van het
ongeluk van „de Leeuwerik dragen
mij op u Hare oprechte deelneming
te betuigen en verzoeken U die over
te brengen aan de nabestaanden
der verongelukten."
(w.g.) PHAFF.
Onze gedachten gaan terug naar den lsten
April, dien Maandag, toen de dienst Holland-
Praag door dezelfde Leeuwerik, die thans als
een tragische ruïne in een eenzame streek er
gens in Duitschland ligt, is geopend. Kalm en
rustig, onverzettelijk en energiek, vertrok Soer
met zijn P. 8 van Schiphol om de afgevaardigden
van Amstel- en Maasstad veilig naar de Tsje
chische hoofdstad te brengen. Ook toen was de
reis niet gemakkelijk, maar bij Piet Soer, den
Pelikaan-vlieger, wisten wij ons veilig. Zijn
breede rug, dien we in de cabine te zien kregen,
wekte vertrouwen, zijn bekwaapiheid kenden we
allen.
Ook dien dag was het weer niet ideaal; we
klommen tot ruim 3500 meter en de passagiers
genoten van het prachtig gezicht op de zon
beschenen wolken. Rustig vlogen we op groote
hoogte over de plek, waar eenige dagen later
het vreeselijk ongeluk een einde zou maken aan
zeven levens
Thans is Soer, de geboren -lieger, weggerukt
uit het corps van mannen, dat de K. L. M. groot
heeft helpen maken.
De Nederlandsche Luchtvaart heeft
den laatsten tijd wel met tegenslag
te kampen. Na jaren van zeer voor
spoedig vliegen, twee ernstige on
gelukken vrij snel na elkaar. De
„Uiver" en nu de „Leeuwerik". De
oorzaak van het ongeval met de
„Uiver" is nog steeds niet bekend
en het is de groote vraag of wij die
ooit wel te weten zullen komen.
Wat de „Leeuwerik" echter betreft,
zoo werd mij door ter zake zeer
deskundige menschen medegedeeld,
kan wel als zeker worden aangeno
men, dat dit vliegtuig is vergaan ten
gevolge van ijsafzetting op den
vleugel.
Dit verschijnsel kunnen wij het beste verge
lijken met het bevriezen van de voorruit van
een automobiel in den winter. De koplampen,
de voorkanten van de spatborden, de voorrand
van de carrosserie en diverse uitstekende dee-
len, zijn dan als regel ook met een ijskorst be
dekt. Het eenige middel, dat het bevriezen van
de voorruit tegen kan gaan, is het monteeren
van een z.g. „warm ruitje", zijnde een ruitje,
dat met buignapjes aan de binnenkant van
de voorruit wordt bevestigd en waardoor een
isoleerende luchtlaag tusschen dit ruitje en de
voorruit wordt gevormd. Deze isoleerende lucht
laag wordt dan verwarmd door een aantal dra
den, die electrisch aan het gloeien worden ge
bracht. Iets dergelijks heeft men bij vliegtuigen
nok geprobeerd, doch de daarvoor noodige in
stallatie werd te zwaar en te gecompliceerd.
Men heeft getracht den voorrand van den vleu
gel te verwarmen door de uitlaatgassen er ach
ter langs te geleiden doch ook hier was het ge
wicht der installatie te groot. Het insmeren van
den vleugel met glycerine hielp ook niet, even
min als het helpt of wij de voorruit van onzen
auto met glycerine insmeren.
Intusschen kan het verschijnsel zeer gevaar
lijk zijn. Ten eerste gaat die ijsafzetting als
regel zéér snel, zoo snel, dat indien de piloot 't
merkt, het ook meestal te laat is. Door 't afzet
ten van ijs aan den voorrand van den vleugel
wordt 't profiel gewijzigd, de weerstand wordt
vergroot en de draagkracht wordt verminderd.
Op 'n gegeven oogenblik is de weerstand zoo
groot geworden en de draagkracht dermate ver-
LONDEN, 8 April. (Reuter). Het is nog
een open vraag of Mac Donald naar Stresa
zal gaan, maar indien hij gaat, aldus schrijft
de diplomatieke correspondent van de „Ob
server", zal ook Flandin zich daarheen be
geven en zal op de bijeenkomst van Stresa
niet alleen een gedachtenwisseling plaats
hebben der minister-presidenten maar ook
van de ministers van Buitenlandsche Zaken.
Volgens denzelfden correspondent zal de
Britsche regeering Maandag over de gewichtige
kwestie een besluit moeten nemen, welke de
volgende stap zal zijn izt de Europeesche aau-
De drie kopstukken van de komende
conferentie te Stresa: Simon, Mussolini
en Laval
gelegenheden, ofwel een algemeen systeem van
pogingen tot onderhandelingen waarvan ook
Oroot-Brittannië partij zal zijn, indien sancties
moeten worden genomen analoog aan de inter
nationale Saar-bezetting, ofwel dat in Europa
alleen regionale pacten en verdragen en combi
naties zullen gelden.
In ieder geval moet de kwestie onder het oog
worden gezien, of een geïsoleerde houding een
practische Britsche politiek kan zijn.
Garvin zegt hierover in zijn Zondagsartikel in
de „Observer", dat een geïsoleerde houding
voor Groot-Brittannië gelijk zou staan met
zelfmoord of weerloosheid.
Daarentegen zegt de „Sunday Times", dat er
geen sprake van mag zijn, dat Groot-Brittannië
eenigerlei verplichting op zich neemt, door zich
bij verdragen aan te sluiten, maar dat Groot-
Brittannië's rol zich slechts moet bepalen tot de
rol van bemiddelaar.
De Britsche bladen achten het vandaag zoo
goed als zeker, dat ook MacDonald naar Stresa
zal gaan.
De geruchten in het buitenland verspreid,
dat de Duce te Stresa een nieuw eigen plan zou
indienen, worden tegengesproken.
Het gerucht ging, dat, als te Stresa geen
politiek accoord tusschen Engeland, Frankrijk
en Italië werd bereikt, waarin formeele ver
plichtingen werden aanvaard, Italië zou be
trachten, een accoord te bewerken tusschen de
landen, voor welke van Duitsche zijde gevaar
kan dreigen en die dezelfde belangen hebben
als Italië.
Ook dit bericht wordt niet bevestigd, al wijst
het erop, dat Italië niet tevreden zal zijn met
juridische protesten.
Dinsdag zal de Fransche regeering de laatste
hand leggen aan het memorandum, dat bij den
Volkenbond zal worden ingediend.
Het memorandum bestaat uit 10 getypte vel
len, waarin het protest van 20 Maart nader
wordt uitgewerkt en gewezen wordt op het feit,
dat Duitschland zijn beslissing nam na de
verklaring van Londen, van 3 Februari, welke
ingegeven was door het verlangen, dat het den
wettelijken weg verder zou betreden en juist
aan den vooravond van Sir John Simon's be
zoek en dat Duitschland dus verantwoordelijk
is voor den ontstanen toestand.
Het memorandum vraagt de moreele veroor
deeling van het eenzijdige optreden van
Duitschland in strijd met de verdragen.
In den ministerraad zullen waarschijnlijk wel
wijzigingen in het document worden aange
bracht, opdat het in Stresa zal kunnen dienen
als onderwerp voor een gemeenschappelijke ver
klaring der drie mogendheden.
Tusschen het einde van April en het midden
van Mei worden de Ministers van Buitenland
sche Zaken, Laval van Frankrijk, Benesj van
Tsjecho-Slowakije en Titoelescoe van Roeme
nië te Moskou verwacht.
Laval zal waarschijnlijk 23 April naar Moskou
gaan en daar 3 dagen vertoeven, alvorens naar
Warschau te vertrekken.
De Sovjet-regeering wil den politici een
grootsche ontvangst bereiden, waarbij aUeen
Laval echter door Stalin ontvangen zal worden,
aangezien Stalin zich reeds in het begin van
Mei op reis begeeft en bij de komst van dr.
Benesj en Titoelescoe niet meer te Moskou zal
zijn. Laval wordt vergezeld door den Russischen
ambassadeur te Parijs Potemkin, dr. Benesj
door den Russischen gezant te Praag Alexan-
drowski en Titoelescoe door den Russischen ge
zant te Boekarest Ostrewski. Na hun bezoek zal
Litwinof waarschijnlijk een bezoek aan Parijs
en Praag brengen.
Ondanks het bezoek van talrijke regeeringspersonen aan Danzig konden de Hit-
lerianen toch niet het vereischte aantal stemmen behalen om een grondwether
ziening door te voeren. Op onze foto het bezoek van Goering
minderd, dat de machine niet meer in de lucht
te houden is en dus valt. Het gewicht van de
ijslaag speelt hierbij niet de grootste rol.
Er bestaat op het oogenblik slechts één ap
paraat, dat met eenig succes dit euvel kan be
strijden en wel de „de-icer" van Goodrich.
Hierbij wordt de vleugelvoorrand bekleed met
een rubberband, waarin kanalen zijn aange
bracht. Normaal liggen deze kanalen vlak te
gen den vleugelrand, doch zoo spoedig gevaar
voor ijsafzetting bestaat, kunnen die kanalen
worden opgeblazen met lucht, die geleverd
wordt door een pompje op de motoren aan
gesloten. Door 'n speciale inrichting worden de
kanalen volgepompt om ze daarna weer leeg
te laten loopen en wij krijgen op die manier een
soort golvende beweging van dien rubberband
langs den vleugelvoorkant. Mocht zich dan toch
een laagje ijs vormen, dan wordt dit direct door
de volgende beweging van den rubberband ge
broken en door den wind weggeblazen.
Enkele metalen vliegtuigen van de Fransche
Luchtvaart Maatschappij zijn reeds uitgerust
met dit apparaat en ook de nieuwe Douglas
DC 2-machines der K.L.M. zullen het krijgen.
Op vliegtuigen met houten vleugels, zooals de
„Leeuwerik" past men het in den regel niet
toe omdat,hierbij de ijsvorming slechts hoogst
zelden ernstige afmetingen neemt. Ook Hon-
dong had op zijn reis naar West-Indië in de
buurt van Marseille last van ijs op zijn vleugels
zonder dat dit nochtans eenig gevaar opleverde
omdat de ijslaag vanzelf steeds brak.
De omstandigheden kunnen echter op een
moment zoo ongunstig zijn, dat zelfs een hou
ten vleugel bedekt wordt door die gevaarlijke
laag ijs en dan is slechts bij uitzondering eer
catastrophe te vermijden.
C. VAN STEENDEREN Jr.
(Nadruk verboden).
Zondagmorgen om tien uur is op den Rijks
weg NijmegenVenlo te Wellerlooi onder de
gemeente Bergen een gesloten personenauto op
de tramrails komen te slippen en tegen een
boom gereden. De wagen werd geheel vernield,
in den auto zaten vier personen, waarvan drie
ernstig zijn gewond.
De slachtoffers zijn de zeereerw. heer pas
toor J. F. M. Schiphorst, kerkmeester F. Kui
per, beiden van de St. Bonifacius-parochie aan
bet Kastanjeplein te Amsterdam, en mej. Busch
eveneens uit Amsterdam. De vierde inzittende,
c!e heer A. Nooy, eveneens kerkmeester van ge
noemde parochie, bleef nagenoeg ongedeerd.
Het gezelschap was op weg naar Wiesbaden,
waar de vader van mej. Busch, de bekende me
dicus dr. P. W. C. Busch, onder-directeur van
het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis te Amster
dam, momenteel wordt verpleegd.
Dokter Tielen uit Arcen, bijgestaan door den
plaatselijken Hulppost van het Roode Kruis,
heeft de eerste hulp verleend. Tevens zijn de
gewonden voorzien van de H.H. Sacramenten
der Stervenden. Per ziekenauto zijn de slacht
offers naar het St. Jozef-Ziekenhuis te Venlo
overgebracht.
Na de botsing tegen den boom is de wagen
gekanteld De pastoor werd op den weg geslin
gerd. Zijneerw. werd opgenomen met een rib-
fractuur en vermoedelijk heeft hij een long ge
scheurd. Mej. Busch had een ernstige hoofd
wonde bekomen. Zij verkeerde in bewusteloozen
toestand. De heer Kuiper, die den wagen be
stuurde, had een wonde boven het oog.
Zondagavond laat vernamen wij, dat de toe
stand van de slachtoffers naar omstandigheden
goed te noemen was. Mej. Busch was tot het
bewustzijn teruggekeerd. Het stond nog niet
vast. dat pastoor Schiphorst een rib had ge
broken. Dit zal een later onderzoek moeten uit
wijzen.
DANZIG, 8 April (D.N.B.) De Zondag
gehouden verkiezingen voor den Volksdag
van Danzig hebben het volgende resultaat
gehad:
7-4-'35 28-5-'33
139.200 (109.029)
37.530 37.882)
6.880 14.566)
30.059 31.336)
N.S.D.A.P.
Soc.-democraten
K.P.D.
Centrum
Lijst Weise
(Nationale Front)
Lijst Fietsch
Polen
9.750
750
8.100
13.596)
6.743)
232.279 (210.152)
Op de N.S.D.A.P. zijn dus 59.93 pCt. der
stemmen uitgebracht, terwijl deze partij
66.66 pCt. der uitgebrachte stemmen op
zich had moeten vereenigen om een grond
wetswijziging te kunnen invoeren.
Uit Danzig wordt gemeld dat de verkiezingen
voor den Volksdag geschiedden in een atmos
feer, welke stond onder den druk der Nazi's en
tegenover de andere Duitsche groepen. De pro
paganda van de nat.-Socialisten droeg een op-
zWeepend karakter.
Autobussen met nazi's trokken door de stad
en omstreken, terwijl geen der andere partijen
in het openbaar propaganda durfde te maken.
Een poging der socialisten om propaganda-
wagens te laten rijden, werd direct door de
nat.-socialisten onmogelijk gemaakt, die de wa
gens vernielden. De Poolsche Partij heeft auto
bussen door de stad laten rijden, welke met de
Poolsche vlag waren versierd. Er worden tal
van knoeierijen van de zijde der nat.-socialis
ten gemeld, in het bijzonder in de kleine plaat
sen.
Tot tweemaal toe moest de commissaris-ge
neraal van Polen ingrijpen, omdat er geknoeid
was.
Volgens den opperbevelhebber der Italiaansche
troepen in Eritrea, de Bono, is er voorloopig
geen sprake van een oorlog met Abessinië.
Bisschop Mahrarens te Darmstadt gearresteerd;
na eenige uren weer vrijgelaten.
Tornado's teisteren de V. S.; vele dooden en
gewonden.
De verkiezingen in Danzig; Nazi's behalen geen
tweederde meerderheid; Centrum en Soc. Dem.
vrijwel gelijk gebleven.
Opnieuw een vergunningsstelsel inzake de te
werkstelling van buitenlandsche arbeidskrach
ten te verwachten.
Volgens mr. L. J. A. Trip is de aanval op onzen
gulden afgeslagen zonder belangrijke verminde
ring van onze gouddekking.
Bij een auto-ongeluk te Bergen (L.) zijn drie
gewonden te betreuren.
Boekhouder te Oud-Beyerland gearresteerd,
verdacht van oplichting van ruim 200.000 gul
den.
B -and te Monnikendam; oude man in de vlam
men omgekomen.
