John Simon brengt te Stresa
rapport uit
Mysterie te Pont-de-l'Arche
De goudclausule
in België
Het nieuws van heden
Groote
LA VAL 'S MEMORANDUM
AAN GENÈVE
EEN PLOEGBAAS DOET
ONTHULLINGEN
Propaganda-Vergadering
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
VRIJDAG 12 APRIL 1935
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
yobr Haarlem en Agentschappen per
week 25 cent; per kwartaal f3.25; per
post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
Er zou sprake zijn van een ge
meenschappelijke resolutie
contra Berlijn
Bezoek aan het graf van
Cadorna
Toenadering RomeParijs
Mussolini
Politieke aanslag te
Montevideo
Het Weeriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiii^
Een protestbetooging te
Genève
Tegen wetten tot bescherming van
Joodsche burgers
Het taairegiem bij de
Belgische rechtbank
De tekst van een betreffend vol-
machtsbesluit verschijnt heden
in het Staatsblad
Italië en Abessinië
Rome bereid tot arbitrage
De Deensche Koningin
hersteld
Nieuwe overstrooming
in China
BRUG INGESTORT
PAUL DE WAART (v.d. K.R.O.)
TH. HOOY en F. ROHLING
Laval
De aankomst van de Engelsche ministers MacDonald en Sir Simon op Le Bourget
bij Parijs, vanwaar zij per trein naar Stresa doorreisden
Duitschers zouden de sluizen van
Pose, welke den benedenloop
van de Seine regelen,
ondermijnd hebben
Een lastige getuige
vermoord?
Schoten in den Senaat
Koningin Astrid voor de
noodlij denden
De Villa Borromeo op Isola Bella in het Lago Maggiore, waar de conferentie van
Stresa wordt gehouden
Weet u dat.
WAT DE TONG STREELT (Pag. 4)
t
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
DACBLAD UITCECEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD. HAARLEM - TELEFOON 13866 de' Se Annonce,SoXs"
STRESA, 11 April. Het eerste onderhoud
tusschen Mussolini, MacDonald, Simon,
Flandin en Laval, dat hedenochtend in het
Borromeo-paleis op Isola Bela een aan
vang nam, duurde 2 uur en 20 minuten en
droeg een hoofdzakelijk informatief ka
rakter.
In de conferentiezaal waren rondom de
groote tafel twaalf zetels geplaatst waarop
hadden plaats genomen Mussolini, Baron
Ahoisi en staatssecretaris Suvich, MacDonald,
Sir John Simon, Sir Robert Vansittart, de per
manente ondersecretaris van het Engelsche
departement van buitenlandsche zaken, en
Strang, die Eden begeleid heeft naar War
schau, Moskou en Praag; en ten slotte Flandin
en Laval, die vergezeld zijn door Noel en Léger.
Allereerst gaf de Britsche minister Simon
een uitvoerig rapport over de bezoeken, die
hij en Eden aan Berlijn, Moskou, Warschau
en Praag hebben gebracht. Met dit rapport
Was anderhalf uur gemoeid, waarna Sir John
Simon zijn inlichtingen op zekere punten,
Waaromtrent door de Italiaansche en Fransche
gedelegeerden vragen werden gesteld, nader
preciseerde.
De tekst van de door Frankrijk
in te dienen resolutie werd door de
conferentie besproken en het leek
mogelijk, dat door de drie mogend
heden overeenstemming zou wor
den bereikt over een gezamenlijke
resolutie, in te dienen in de zitting
van den Volkenbondsraad.
ROME, 11 April. (Reuter). De directeur van
de „Giornale d'Italia", Gayda, wijdt een be-
v -l.»
schen Rusland en Tsjecho-Slowakije. Frankrijk
zou te Stresa analoge verdragen willen sluiten
met Italië en Engeland.
Zonder hierop nader in te gaan wijst Gayda
toch op het krachtige realisme, dat thans de
buitenlandsche politiek van Frankrijk ken
merkt. Door zijn nieuwen geest nadert de
Fransche politiek de Italiaansche en bestaat
er tusschen beide landen een verwantschap in
interpretatie en gevoelen, hetgeen leidt tot een
toenadering in activiteit en willen.
Onze Brusselsche correspondent seint ons d.d.
11 April:
Koningin Astrid heeft onlangs het initiatief
genomen tot de oprichting van een grootsch
opgezet werk van hulp aan de noodlijdenden.
De laatste dagen begaf zij zich herhaaldelijk
naar steden en dorpen in Vlaanderen en Wal
lonië om er persoonlijk allerlei giften, kleede
ren en levensmiddelen aan de behoeftigen uit te
deelen. Donderdag zou Koningin Astrid zich
naar de Waalsche mijnstreek van de Borinage
begeven. De bevolking, die de Koningin ver
wachtte, werd echter gewaarschuwd, dat het
bezoek moest worden uitgesteld, daar Koningin
Astrid ongesteld is.
H Verwachting: Afnemende West. tot Zuid.
wind, half tot zwaar bewolkt, waar-
schijnlijk nog enkele regenbuien, iets
koeler.
Verdere vooruitzichten: Afnemend §j
buiig.
EE Storm waarschuwingsdienst
Geseind 11 April te 16 uur aan alle
H posten: „Stormsein neerhalen, blijft op
j= uw hoede".
illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllli
GENÈVE, 11 April. Gisterenavond hielden
verschillende rechtsche partijen een protest
betooging tegen de door het sociaiistische be
stuur van Genève afgekondigde bepalingen tot
bescherming van Joodsche staatsburgers.
De voorzitter der vergadering verklaarde, dat
niemand zich keerde tegen de religieuze gevoe
lens der Joden, doch dat men bezwaar had te
gen den invloed van een bepaalden Joodschen
geest op de pers, het theater en de film, waar
door de tradities van een volk ondermijnd
worden. De economische en financieele metho
den der Joden werden schadelijk geacht.
Na afloop kwam het buiten de vergaderzaal
tot ernstige incidenten, waarbij een jeugdig
fascist een messteek opliep.
Onze Brusselsche correspondent seint ons d.d.
11 April;
In den Senaat werd hedenavond met 73 te
gen 46 stemmen met 10 blanco stemmen, de
wet, op het nieuwe taairegiem in rechtszaken
aangenomen, waardoor de magistratuur en de
rechtbanken van alle instanties in het Vlaam-
sche land radicaal worden vervlaamscht.
Het Nederlandsch wordt de eenige wettelijk
toelaatbare taal voor de procedure, processen
en vonnissen voor alle civiele, commercieele en
correctioneele rechtbanken van het Vlaamsche
land, evenals voor de hoven van assisen en
militaire rechtbanken.
De advocaten zullen na een overgangsregiem
alleen nog in het Nederlandsch mogen pleiten
voor de Vlaamsche rechtbanken. Elk vonnis,
dat, niét in het Nederlandsch wórdt geveld, is
nietig.
Voor Brussel en de agglomeraties wordt een
gemengd regiem ingesteld, evenals voor de
taalgrensstreek. Voor Wallonië be teekent deze
wet geen verandering. Zij wijzigt alleen de toe
standen in Vlaanderen en in Brussel.
Onze Brusselsche correspondent seint ons
d.d. 11 April:
Vrijdagmorgen zal in het Belgische Staats
blad verschijnen de tekst van het gewichtige
volmachtsbesluit omtrent de goudclausule in
contracten. Het brengt echter nog geen op
lossing voor het geheele vraagstuk, omdat
de bevoegdheden, toegestaan aan de regee
ring door de volmachtenwet, daartoe niet ver
genoeg reikten. Een ontwerp van wet voor
regeling van een deel van het vraagstuk zal
aan de Kamer en den Senaat de volgende
week worden voorgelegd.
Het volmachtsbesluit brengt intusschen reeds
de volgende bepalingen: Wanneer in een huur
contract voor een gebouw, een erfpachtcontract
of een leeningcontract gesloten vóór 31 Maart
1935 de verplichtingen van den debiteur aan
gegeven zijn in een hoeveelheid goud of in
franks met garantiebepaling steunende op het
goud, is de debiteur enkel de numerieke som
in franks verschuldigd, welke tegen de goud
pariteit van voor de devaluatie overeenstemt
met zjjn verplichtingen en hij is die som enkel
verschuldigd in specie, dat op het oogenblik
van de betaling gangbaar is.
Dezelfde regeling, neerkomende op de nietig
heid van de goudclausule, geldt voor de contrac
ten, waarin de garantie steunt op een buiten
landsche munt.
De debiteur is slechts gehouden te betalen in
franks tegen den wisselkoers van 1 Maart 1935;
dus van vóór de depreciatie van den frank.
De bepalingen van het volmachtsbesluit wij
zigen echter geen verplichtingen voortsprui
tende uit leeningen gesloten of gegarandeerd
door den staat, de koloniën, de provinciën en de
gemeenten.
GENEVE 11 April (Reuter). De Italiaansche
regeering heeft den Volkenbond een schrijven
gezonden, waarin uiteen wordt gezet, dat in het
Italiaansch-Abessinisch verdrag van 1928 arbi
trage wordt voorzien. Italië is bereid dienover.
eenkomstig te handelen.
Het schrijven beoogt blijkbaar, Genève er toe
te bewegen, niet in te gaan op het Abessinisch
verzoek tot onmiddellijke bijeenroeping van een
Volkenbondszitting.
STOCKHOLM, 11 April (Reuter) Ko
ningin Alexandrina van Denemarken, die tijdens
het verlovingsfeest van prinses Ingrid van
Zweden met den Deenschen kroonprins Frede-
rik, ziek werd en een operatie moest onder
gaan, is thans weer hersteld.
De koningin zal morgen Stockholm weer ver
laten en naar Kopenhagen terugkeeren.
SJANGHAI 11 April. (Reuter). Nabij Kan
ton is de Tungkiang tengevolge van hevige re
gens buiten zijn oevers getreden. Talrijke dor
pen zijn overstroomd en duizenden zijn dakloos,
terwijl velen in de golven zijn omgekomen. De
materieele schade is aanzienlijk, talrijke brug
gen zijn vernield en spoorwegen onderbroken.
een vage zekerheid, toen ik den volgenden mor
gen hoorde dat Hussy vermoedelijk verdron
ken was. Het is een feit dat Hussy zich niet
meer liet zien. De politie stelde een onderzoek
in. doch vond niets."
Op de vraag wat eigenlijk dat wantrouwen
was hetwelk tot een vage zekerheid groeide,
antwoordde Dumonteil:
„U weet heel goed dat de genie in alle
strategische werken bepaalde open ruimten laat
die in tijden van algemeene mobilisatie met
springstof .gelade*n worden. Ik voor mij nu ben
bang dat de Duitschers op verschillende vitale
punten van de sluizen werkzaamheden hebben
verricht waarvan we maar niet meer zullen
zeggen dan dat ze daar van Frankrijk geen op
dracht voor hadden gekregen."
Ia verband met de verdwijning van Hussy
heeft „Paris Som™ zich tot de plaatselijke
gendarmerie gewend en vernomen dat er
onder den datum van 22 November 1930 in
derdaad een proces verbaal bestaat over de
verdwijning van een Duitschen arbeider met
name Hussy. Het onderzoek wees uit dat Hussy
die in den nacht van 21 op 22 November be
paalde werkzaamheden te verrichten had, om
negen uur 's avonds nog met een collega en
kele woorden wisselde en daarna niet meer
werd terug gezien. De politie die zich tot. di
recteur Kiehne richtte, kreeg ten antwoord
dat het electrische licht door een kleine sto
ring ongeveer een kwartier geweigerd had,
juist terwijl Hussy zich naar zijn werk begaf,
en dat hij dus vermoedelijk door de duisternis
misleid te water geloopen was en verdronken.
Het spreekt van zelf dat deze onthullingen,
ook al klinken ze wel een beetje fantastisch,
op de Fransche openbare meening welke nog
al eens geneigd is om niet direct het beste
te denken van Duitschland, alles behalve ge
ruststellend werken.
De politie stelt een grondig onderzoek in en
het zal wel niet zoo heel lang duren voor we
weten of het hier gaat om een doodgewonen
„canard," dan wel om een zaak waarvan de
consequenties niet te overzien zijn.
Sir John Simon brengt verslag uit te Stresa.
Lavai's memorandum aan Genève besproken.
De Belgische Senaat heeft een wet aangenomen
waardoor de Nederlandsche taal voor het
rechtswezen in Vlaanderen verplichtend wordt
gesteld.
Heden publiceert het Belgische Staatsblad den
tekst van het volmachtsbesluit omtrent de
goudclausule in contracten.
Ingediend is een wetsontwerp tot wijziging van
het tarief van justitiekosten en salarissen in
burgerlijke zaken.
Installatie der commissie voor onderzoek van
de mogelijkheid van fabricage van alcohol uit
suikerbieten.
Tentoonstelling van ontwerpen voor een ge-
denkteeken voor wijlen de Koningin-Moeder
te Den Haag geopend; uitslag der prijsvraag.
Plannen tot bouw van een auto-renbaan te
Heerlen van de baan.
Te Wezep zijn twee boerderijen en vijf schuren
afgebrand.
New Y orksche Beurs: Opgaande stemming
voor mijnwaarden, slot onregelmatig.
r O
Nabij Kattowitz stortte een brug over een
riviertje in, toen een boerenkar over de brug
reed, welker balken door hevigen regenval hevig
te lijden hadden gehad.
De wagen met de beide er in zittende boe
ren en ook twee paarden stortten omlaag en
verdronken.
op VRIJDAG 12 APRIL a.s„ des avonds
half negen in gebouw St. Josephsgezellen,
Jansstraat. SPREKERS:
Haarlem Bloemendaai
ter voorbereiding van de a.s. verkiezing
voor de Provinciale Staten.
TOEGANG VRIJ
voor uitsluitend Katholieken
Stand op Vrijdag 1 uur v.m.; 754.4
Vorige stand: 754.5
schouwing aan de houding der drie mogend
heden ten opzichte van het probleem van dui
delijkheid en veiligheid tegenover Duitschland.
Hij wijst er op, dat tegenover de stelling
Van Engeland, welk land versterking van den
Volkenbond en zijn sancties in een collectieven
en nogal vagen vorm begunstigt, Frankrijk een
aanzienlijken vooruitgang heeft behaald door
Zijn principieele overienstemming met Rusland
binnen het kader van den volkenbond.
Bij deze overeenstemming, die het Oostpact
Vervangt, verbinden de beide landen zich voor
al, om terstond te oordeelen over onrustwek
kende feiten, die hen belang inboezemen, en
daar tegenover eventueel sancties te nemen. Een
dusdanig pact zou ook worden gesloten tus-
Een der gevolgen van de ontvoering
van den uitgeweken Duitschen paci
fist Berthold Jakob Salomon die
thans in de gevangenis te Berlijn afwacht
wat zijn lot zal wezen, was de vrees dat de
Gestapo, Goering's geheime politieke po
litie, een net van spionnage-centra ge
spannen had over heel Europa en vooral
over de landen welke onmiddellijk aan
Duitschland grenzen. In Frankrijk begon
men uiterst wantrouwend te staan tegen
over een Duitsche kolonie te Pont-de-
l'Arche, bij Rouaan. Deze kolonie bestaat
uit een groot aantal Duitschers die daar
dijken opwerpen, sluizen bouwen en an
dere werken uitvoeren van zoo klaarblij
kelijke strategische beteekenis dat men zich
eigenlijk afvraagt hoe een zoo belangrijke
opdracht aan eenige buitenlandsche onder
nemingen kon worden verleend.
Een onderzoek dat de pers in verband met
de affaire-Salomon en met de alarmeerende
geruchten welke na de ontvoering, van Bazel
overal opdoken, instelde, bracht aan het licht
dat de Duitschers van Pont-de-l'Arche regel
matig bezocht werden door leden van de
Gestapo die propaganda maakten voor het na-
tionaal-socialisme. Het schijnt ook dat Wese-
mann die Salomon van Straatsburg naar Bazel
lokte om hem vandaar naar Weil-am-Rhein
te brengen en in de handen der Duitsche
politie te spelen, meermalen te Pont-de-l'Arche
vertoefde. Intusschen kon dit laatste niet be
wezen worden, en daar er in en door de Duit
sche kolonie te Pont-de-l'Arche wel propa
ganda gevoerd, doch klaarblijkelijk geen spion-
nage gepleegd werd, leek de zaak daarmee af
gedaan.
Doch thans publiceert „Paris Soir" plots de
sensationeele onthullingen van een zekeren
Georges Dumonteil, ploegbaas bij de werken
welke zijn uitgevoerd te Pont-de-l'Arche en
aan de slluizen van Pose. Dumonteil beschul
digt de Duitsche ondernemers dezer werken
van sabotage en insinueert een moord.
Het was in 1929 dat majoor Siegfried Kiehne
en Rudolf Ostermayer naar Frankrijk kwamen,
respectievelijk als technisch directeur en ad
ministratief directeur eener Duitsche onder
neming. Hun taak was het de sluizen van Pose
te bouwen waardoor de benedenloop van dr
Seine gesystematiseeerd wordt, Deze werk.
zaamheden waren van het grootste belang,
daar het er om ging het verkeer te regelen
op den waterweg waarlangs Parijs een groot
deel van zijn eerste levensbehoeften ontvangt.
Dat een zoo belangrijke opdracht aan een Duit
sche firma met uitsluitend Duitsch personeel
gegeven werd, vindt zijn verklaring in de pa
ragraaf van het Verdrag van Versailles over
de herstelbetalingen in natura. De werkzaam
heden waren voltooid in 1930.
„Op zekeren nacht," vertelt Dumonteil, „om
een uur of twee in den morgen, besloot ik,
om den weg te bekorten het terrein waar wij
werkten, over te steken. Plotseling ontdekte
ik daar drie mannen die zeer behoedzaam en
zonder een woord te zeggen naast elkaar lie
pen. Ik bleef staan en keek naar de onbeken
den die zich rechtstreeks begaven naar een
barak waar de springstoffen lagen opgeslagen
welke wij gebruikten voor het aanleggen van
mijnen. Tot mijn groote verbazing bemerkte
ik dat zij in de barak geen licht maakten. Zij
kwamen spoedig weer terug met een paar
pakken die ik zonden- moeite herkende als
kistjes kruit. Alle drie verdwenen ze daarop
in de richting van de sluizen.
„Het duurde echter niet lang of ze kwa
men terug. Nog twee malen zag ik ze de barak
binnen gaan en telkens namen ze een paar
kistjes kruit mee naar de sluizen. Ik was zeer
ongerust, maar toen plotseling de maan achter
de wolken vandaan kwam, herkende ik in een
der drie mannen een Duitschen arbeider, een
zekeren Hussy. Dat stelde mij volkomen ge
rust, daar ik meende te begrijpen dat er den
volgenden morgen het een of ander opgebla
zen moest worden en dat reeds nu alles werd
voorbereid om 's morgens meteen aan den slag
te kunnen gaan.
„Daar bleef het bij tot ik een dag of tien
later zag hoe Hussy een hevige ruzie had met
majoor Kiehne. Beide mannen waren woedend
en sloegen met hun vuisten op de tafel, doch
ze kalmeerden oogenblikkelijk toen ze mij ont
dekten. Op het zelfde oogenblik viel het mij
in dat er, ondanks al die geheimzinnige nach
telijke voorbereidingen, geen enkele mijn was
aangelegd en dat men sindsdien ook niets had
opgeblazen, En mijn wantrouwen groeide tot
STRESA 11 April.. (V. D.) Na de lunch, die
Mussolini de drie delegaties op Isola Bella
aanbood, maakten de deelnemers aan de
Stresa-conferentie Donderdagmiddag een boot
tocht naar Pallanza, om het mausoleum van
tien opperbevelhebber der Italiaansche troepen
aan de Isonzo, generaal Cadorna, te bezoeken.
Voor de internationale pers was een groote
Stoomboot ter beschikking gesteld.
In sommige kringen, vooral bij de Duitschers.
ziet men in het feit, dat voor deze excursie
Juist Cadorna's graf is gekozen, een soort de
monstratie der voormalige drie geallieerde
groote mogendheden.
In de late middaguren werd een tweede zit
ting gehouden, waar Laval kennis gaf van het
memorandum, dat de Fransche delegatie zal
indienen op de bijzondere zitting van den Vol
kenbondsraad van Maandag as. Deze zitting
is bijeengeroepen op verlangen van Frankrijk
ter bespreking van de eenzijdige opzegging
tioor Duitschland van het verdrag van Ver
sailles.
Naar verluidt wijst het memorandum, zon
der een directe veroordeeling van Duitschland
te eischen, er op „dat de Duitsche methodes
de internationale samenwerking zooal niet on
mogelijk, dan toch op zijn minst buitengewoon
moeilijk maken."
MONTEVIDEO 11 April. In het Senaatsge
bouw heeft zich heden een dramatische gebeur
tenis afgespeeld. Senator dr. Ghigliani loste ver
scheidene schoten uit een revolver op senator
dr. Demichello, die door vier kogels ernstig ge
troffen werd. Ghigliani legde onmiddellijk zijn
mandaat neer en stelde zich ter beschikking
van de justitie.
Demichello is intusschen geopereerd. Levens
gevaar is niet aanwezig, tenzij zich complicaties
voordoen.
De beide senatoren waren aanvankelijk zeer
bevriend, maar tengevolge van de politiek waren
zij uiteengedreven, hetgeen ten slotte tot een
onverzoenlijke vijandschap ontaardde.
Ghigliani is directeur van het regeeringsblad
„El Pueblo". Demichello stichtte kortgeleden
het blad „Uruguay", dat oppositie voerde.
Sommige tijdschriften houden er
heele rubrieken op na „weet u
datEn een fransch tijdschrift
nam den parmantigen titel aan: ,,Je
sais tout". „Ik weet alles." De natuur
kundige en technische wetenschap der
zoo hooggeroemde verlichtenegen
tiende eeuw meende ook alles door
grond te hebben en alles te weten.
Er was in die wetenschap geen plaats
meer voor een hiernamaals. Doch de
wetenschap schreed voort. De reali
teit van het bovennatuurlijke viel
niet te loochenen. „Ik begeer te we
ten" is een motto voor elk modern en
waarachtig levend mensch. Waarom
dan bij het natuurlijke alleen stil
gestaan? De mensch die waarachtig
begeert te weten onderzoekt het
waarom aller dingen. „Achter de
wereld der feitelijkheden licht en
vlamt in de verte de hoogere reali
teit" schreef een man der moderne
technische wetenschap ir. P. Telder
in de bloemlezing welke ter gelegen
heid van de Nederlandsche Boeken
week is uitgegeven. Hij leverde een
bijdrage over Natuurkunde en tech
niek" en eindt met dit slot
„Maar wie begeert te weten, komt
tot den deemoed, omdat hij iets ziet
van het contact met de hoogere
wereld. Sir James Jeans spreekt ervan
wanneer hij zegt, dat voor hem het
Heelal geen machine is maar een ge
dachte. En mijn teekenaar zag het
wat anders, maar hij voelde de din
gen nét zoo aan. Want hij teekends
een mensch, die ergens midden in de
eenzaamheid neerknielt op de aarde
en hij schreef er onder
God knows God weet het.
SPECIAAL VOOR U DAMES i« de rubriek
