Stresa-conferentie geëindigd
Een volledig accoord bereikt
s
Frankrijks aanklacht tegen de
Duitsche bewapening
Slotcommuniqué gepubliceerd
Het nieuws van heden
NIEUWE RICHTLIJNEN
Trein ontspoord
bij Bordeaux
BEROEP OP GENEVE
DE BAROMETER
Nieuwe bijeenkomst over een accoord inzake
Midden-Europa ter consolideering van
Oostenrijks onafhankelijkheid
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
voor Haarlem en Agentschappen per
week 25 cent; per kwartaal f3.25; per
post, per kwartaal f3.58 bij vooruitbetaling
DACBLAD UITCECEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD. HAARLEM - TELEFOON 13866
MAANDAG 15 APRIL 1935
Avondblad
EEN EN ZESTIGSTE JAARGANG No. T£28?
Verzet der drie mogendheden
tegen eenzijdige verdrags
opzegging
Tevredenheid over de
resultaten
Engelsch-Italiaansche
verklaring
Conferentie Zondag gesloten
Drie dooden, tien zwaar gewonden
Politieke relletjes in
Frankrijk
Politie arresteert talrijke personen
Het Schutzbund-proces
De „Letitia" weer vlot
msm
De z-gPyreneeën-expres is bij Bordeaux ontspoord. Drie personen werden gedood,
tien zwaar gewond
„Duitschland heeft de methode
van onderhandelen vervangen
door de methode van het
fait accompli"
De Volkenbond kan niet
onverschillig blijven
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
Het Weer
De reactie in Duitschland
Einde Fransche Rijks-
conferentie
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen; Per lossen regel 30 ct., Ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 35 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
STRESA, 14 April. Het slot
communiqué van Stresa houdt o.m.
in: De vertegenwoordigers van de
regeeringen van Italië, Frankrijk en
Engeland hebben te Stresa den al-
gemeenen toestand van Europa on
derzocht in het licht der resultaten
van de gedachtenwisseling, welke in
de afgeloopen weken heeft plaats
gevonden, zoomede van de beslis
sing, welke op 16 Maart door de
Duitsche regeering is genomen en
ten slotte op grond van de informa
ties, welke door de Britsche minis
ters tijdens hun recent bezoek aan
verschillende Europeesche hoofd
steden zijn verkregen.
Nadat de invloed van dezen toe
stand op de politiek, zooals deze in
de overeenkomsten van Rome en
Londen is bepaald, was in aanmer
king genomen, bestond volledige
overeenstemming over de verschil
lende kwesties, welke besproken
werden.
Ten eerste: Zij kwamen tot overeenstem
ming over een gemeenschappelijke lijn, welke
gevolgd zal worden, wanneer het Fransche be
roep op den Volkenbondsraad ter sprake zal
komen.
Ten tweede: De Informaties, welke zij heb
ben verkregen, hebben hen versterkt in de
meening, dat de onderhandelingen moeten
worden voortgezet met het oog op de ontwik
keling, welke wordt nagestreefd nopens de
veiligheid van Oost-Europa.
Ten derde: De vertegenwoordigers der drie
mogendheden bestudeeren opnieuw den toe
stand van Oostenrijk.
Zij bevestigden de Engelsch-Fransch-Ita-
liaansche verklaringen van 17 Febr. 1935 en 27
September 1934, waarbij de drie regeeringen de
noodzakelijkheid erkenden de onafhankelijk
heid en onschendbaarheid van Oostenrijk te
handhaven, welke ook in de toekomst hun ge
meenschappelijke politiek zal leiden.
Nopens het Fransch-Italiaansche protocol
van 7 Januari 1935 en de Fransch-Engelsche
verklaringen van 3 Februari 1935, kwamen zij
overeen voor te stellen, dat vertegenwoordigers
van alle regeeringen, welke in het protocol van
Rome worden opgenoemd, zoo spoedig mogelijk
moeten bijeenkomen, met het doel de overeen
komsten voor Midden-Europa te sluiten.
Ten vierde: De drie staten bevestigen de
grondslagen van de procedure, vervat in het
op 3 Februari te Londen uitgegeven communi
qué en besluiten de studie der kwestie van het
luchtpact actief voort te zetten met de bedoe
ling een pact te sluiten tusschen de vijf mo
gendheden, welke in het communiqué van Lon
den worden opgenoemd, zoomede van alle bila
terale overeenkomsten, welke dit kunnen
begeleiden.
Ten vijfde: Toen zij de bewapeningskwtestie
bespraken, hebben de vertegenwoordigers der
drie mogendheden zich voor oogen gehouden,
dat het communiqué van Londen voorzag in
een overeenkomst, waarover vrij met Duitsch-
land moet worden onderhandeld, welke zou
moeten treden in de plaats van de overeen
komstige clausules van deel vijf van het Ver
drag van Versailles.
Zij hebben voorts de handelingen der Duit
sche regeering en het rapport van Sir John
Simon over zijn besprekingen met den Duit-
schen Rijkskanselier over dit onderwerp zorg
vuldig bestudeerd.
Met leedwezen constateeren zij, dat de
methode der eenzijdige opzegging, welke is
toegepast door de Duitsche regeering op een
oogenblik, dat juist stappen werden onder
nomen om te geraken tot een overeenstem
ming in de kwestie der bewapening, het
publieke vertrouwen in de veiligheid van
een vreedzame ordening heeft ondermijnd.
Niettemin bevestigen de vertegenwoordigers
der drie mogendheden hun ernstigen wensch
den vrede te handhaven door het herstellen
van een gevoel van veiligheid en zij verklaren
voor zich zelf, dat zij er ernstig naar zullen
blijven streven deel te nemen aan iedere prac-
tische poging, waarbij de internationale over
eenstemming kan voorden bevorderd door een
beperking der bewapening.
Ten zesde: De vertegenwoordigers der drie
mogendheden hebben voorts besproken den
wensch, welke is gemotiveerd door de staten,
welker bewapening is vastgesteld bij de vre
desverdragen van St. Germain, Trianon en
Neuilly, revisie van dezen stand van zaken
te verkrijgen.
Zij besloten, dat de andere staten, welke bij
deze kwestie betrokken zijn, langs diplomatie-
ken weg hiervan op de hoogte zullen worden
gesteld.
Zij kwamen overeen dezen anderen staten de
bestudeering van deze kwestie aan te bevelen
met het doel haar door wederzijdsche over
eenstemming te regelen binnen het kader van
algemeene en regionale veiligheidsgarantie.
De volgende gemeenschappelijke verklaring
is gepubliceerd door de vertegenwoordigers van
Italië en Engeland met betrekking tot het Ver
drag van Locarno:
„De vertegenwoordigers van Italië en En
geland, die slechts in de hoedanigheid
van garandeerende mogendheden deel na
men aan het Verdrag van Locarno, bevestigen
op formeele wijze al hun verplichtingen, wel
ke uit dit verdrag voortvloeien en \*èrklaren
het als hun voornemen deze getrouw na te ko
men, indien het noodzakelijk mocht zijn.
Voor zoover deze beide mogendheden deze
verplichtingen op zich hebben genomen met
betrekking tot alle andere deelnemers aan het
Verdrag van Locarno wordt deze gemeenschap
pelijke verklaring, welke werd afgelegd op de
conferentie van Stresa, waaraan Frankrijk
deelnam, ook formeel overhandigd aan de re
geeringen van Duitschland en België."
Ten slotte bevat het slot-communiqué nog
de volgende verklaring:
„De drie mogendheden, wier politiek doel
is de gemeenschappelijke handhaving van
den vrede binnen het kader van den Vol
kenbond, zijn het er volkomen over eens,
wanneer zij zich met alle practische mid
delen verzetten tegen een eenzijdige op
zegging van verdragen, waardoor de vrede
van Europa in gevaar kan komen en zij
zullen derhalve te dien einde handelen in
nauwe en vriendschappelijke samenwer
king."
De conferentie van Stresa is Zondag beëin
digd.
De Fransche premier, Flandin, heeft 's mid
dags Mussolini een noenmaal aangeboden,
waaraan talrijke leden der drie delegaties aan
zaten.
De Engelsche minister van buitenlandsche
zaken, sir John Simon, had zich 's middags per
auto naar Alassio aan de Italiaansche Riviera
begeven, om aldaar zijn zoon te ontmoeten, die
na een vierjarig verblijf in Indië met zijn gezin
is teruggekeerd.
De minister zag toen voor de eerste maal zfjn
kleinzoon, die op Ceylon geboren is. Daarna
zou hij zich naar Genève begeven.
Bij het sluiten der conferentie heeft Musso
lini verklaard, dat de waakzame en actieve so
lidariteit der drie mogendheden den vrede in
Europa kan verzekeren.
MacDonald en Flandin bedankten Musso
lini en elkaar voor den geest van wederzijdsche
samenwerking welke geheerscht had.
Alvorens Stresa te verlaten heeft Laval een
rede voor de radio gehouden, waarin hij o.a.
zeide: Het eenige doel van de conferentie was
de handhaving van den vrede. Onze internatio
nale politiek, zooals wij die zoo juist met onze
Engelsche en Italiaansche vrienden hebben be
werkstelligd, is tegen geen enkel land gericht.
Wij eischen veiligheid voor allen. Wij willen
de noodzakelijke verzoening van alle volken.
Alvorens Stresa te verlaten, zoo besloot Laval,
wensch ik te zeggen, dat mijn vurige hoop is:
den vrede, die zoo moeilijk op te bouwen is,
weldra werkelijkheid te zien worden.
De premier Flandin verklaarde het volgende:
Wellicht verrijzen er nieuwe moeilijkheden in
Europa, maar wij zullen deze te boven komen
door de nauwe samenwerking welke in Stresa
is vastgelegd.
MacDonald verklaarde voor de radio: Ik ge
loof dat de conferentie een duurzame bijdrage
beteekent voor den vrede. Zij heeft de diplo
matieke solidariteit aangetoond in de bedoe
lingen en de doeleinden.
Tijdens een receptie van Fransche industri-
eelen die een studiereis door Italië maken, sprak
Mussolini over de conferentie van Stresa.
Deze conferentie, aldus de Duce, heeft de
verzoening gemarkeerd in de denkbeelden der
drie mogendheden en heeft aangetoond, dat dit
voldoende zal zijn om den vrede in Europa te
verzekeren.
De premier Flandin verklaarde nog het vol
gende: Wanneer Engeland, Italië en Frankrijk
één zijn en vastbesloten, beteekenen deze lan
den een materieele kracht, waardoor de we
reld zich gerust voelt.
PARIJS, 15 April. In den nacht van Zaterdag
op Zondag zijn op het internationale baanvak
HendayeParijs bij een treinontsporing drie
personen gedood en tien gewond.
Het ongeluk geschiedde met den z.g. Pyre-
neeën-expres, die tegen twee uur te Bordeaux
zou aankomen op het station Marcheprime op
30 K.M. voor Bordeaux.
Van de dertien wagons van den trein liepen
zeven uit de rails. Zij werden omvergeworpen of
in elkander gedrukt.
Het ongeluk zou veroorzaakt zijn doordat een
wiel van den vierden wagen van den trein af
liep.
PARIJS, 15 April. (Reuter) Twee en
twintig leden van de Patriottenliga te Moi-
sang-sur-Orge, die een protestbetooging
hielden tegen de aanstelling van een comrau-
nistischen onderwijzer, kwamen in botsing met
de politie en liepen daarbij verwondingen
op.
Ook te Carpentras in het Zuidoosten van
Frankrijk, kwam het tot politieke botsingen.
Hier werd een groote socialistische betooging
tegen de verlenging van den diensttijd gehou
den, waaraan duizenden personen uit het de
partement Vaucluse deelnamen. De betoogers
verbrandden de schuttingen van eenige mili
taire gebouwen en er ontstond een groote
vechtpartij, waarbij verscheidene deelnemers
gewond werden.
WEENEN, 15 April. (D. N. B.) In het proces
tegen de leiders van den Schutzbund heeft de
officier van justitie tegen de 21 verdachten le
venslange gevangenisstraf geëischt wegens
voorbereiding van burgeroorlog.
ATHENE, 13 April (Reuter). Het 13.475 ton
metende Engelsche s.s. „Letitia", dat in de na
bijheid van Patras aan den grond was geloo-
pen en aan boord waarvan zich 356 passa
giers bevonden, is hedenochtend vroeg weer
vlot geraakt.
Laval, Mhssolini, MacDonald en Flandin na afloop der laatste zitting van de
v Drie Mogendheden-conferentie te Stresa
GENèVE, 14 April. Het Fran
sche memorandum aan den Volken
bondsraad houdt o.m. in:
IOp 16 Maart heeft de Duit
sche Rijkskanselier de ambassadeurs
der Europeesche mogendheden te
Berlijn ontboden om hen in kennis
te stellen van den tekst van een wet,
waarbij Duitschland den algemeenen
dienstplicht herstelt en welke voor
ziet in een nieuwe indeeling van het
leger in 1 2 legercorpsen en 36 divi
sies.
Deze maatregel was reeds op 9
Maart voorafgegaan door de offi-
cieele aankondiging van het herstel
van een Duitsche militaire lucht
vaart.
De clausules van het vredesver
drag zijn hiermede in twee van hun
belangrijkste bepalingen verloo
chend.
Het levert het bewijs van de beteekenis der
in Duitschland reeds volbrachte herbewapening,
nog geheel afgezien van het plan, dat verder zal
worden gevolgd. Het is niet alleen de verkondi
ging van een politiek, het is reeds een feit.
In een nota, welke de Rijksminister van Bui
tenlandsche Zaken den Engelschen ambassa
deur te Berlijn op 11 April heeft overhandigd,
wordt de toeneming der uitgaven gemotiveerd
door de noodzakelijkheid de voorbereidingen
van de wijziging van het leger in een militie-
leger met korten diensttijd verder voort te zet
ten en werd er tegen geprotesteerd, dat de be
grooting van het ministerie van Luchtvaart als
bewapeningsbegnpoting werd aangezien.
Nog op 20 December bestreed de minister van
luchtvaart, dat het Rijk meer dan eenige oefen
toestellen zou bezitten.
Sindsdien zijn drie maanden verstreken en
Rijkskanselier Hitler is in staat den Britschen
staatssecretaris er van op de hoogte Ce stellen,
dat het Rijk op het gebied der luchtvaart reeds
pariteit met Engeland heeft bereikt.
Het zij veroorloofd te constateeren, dat, ten
einde een dergelijk resultaat te verkrijgen een
inspanning gedurende eenige weken, ja zelfs
van eenige maanden, niet voldoende zal zijn
geweest.
2. De initiatieven, waaraan hier is herinnera.
zijn een formeele schending der belangrijkste
clausules van deel vijf van het Verdrag van
Versailles en van het later over zijn toepassing
tusschen de Duitsche regeering en de regeerin
gen der voornaamste geallieerde mogendheden
op de ambassadeursconferentie gesloten ver
drag.
Aan het systematisch overtreden van deze
verdragsartikelen was reeds lang geen twijfel
meer; doch deze overschrijdingen waren, zoo
goed mogelijk, verborgen.
Thans is de schending openlijk, zij wordt niet
bestreden.
De Volkenbond heeft de taak zich er mede
te bemoeien. Hij kan niet onverschillig blij
ven bij de handhaving van een politieke
methode, die direct in strijd is met de
grondslagen, waarop hij berust en het dóel,
dat hij nastreeft.
3. Bij de toelating van Duitschland tot den
Volkenbond heeft de Assemblée zich nadruk
kelijk beroepen op deel vijf van het verdrag,
om het militaire maritieme en luchtvaartstatuut
Madariaga, de Spaansche gezant te Pa
rijs, die te Genève als rapporteur zal
optreden bij de behandeling van het
Fransche memorandum inzake de Duit
sche herbewapening.
vast te stellen, waaraan het Rijk moest be
antwoorden.
Door de bepalingen, welke haar militair sta
tuut regelen voor nul en nietig te verklaren,
heeft de Duitsche regeering met voorbedachten
rade een der factoren vernietigd, waarop haar
medewerking aan het instituut van Genève
berust.
4. Door dat te doen heeft de regeering van
het Rijk het resultaat der internationale onder
handelingen in jake de beperking der bewape
ningen ernstig in gevaar gebracht.
De Fransche regeering herinnert vervolgens aan
de verkorting van den militairen diensttijd van
drie tot een jaar en de vermindering van de
Fransche legersterkte, zoomede andere maat
regelen en voorstellen tot vermindering der be
wapening.
Het is waar, dat de Rijksregeering het in Oc
tober 1933 noodig heeft geacht, na kennis te
hebben genomen van een arbeidsprogram,
Genève te verlaten en het uittreden van
Duitschland uit den Volkenbond mede te deelen.
Dit is een geste, welke door niets gerecht
vaardigd was, zooals de president dei confe
rentie zelf heeft geconstateerd. Doch ook na
deze geste is het werk niet opgegeven. Op 3
Februari j.l. werd op initiatief van de Fran
sche en Engelsche regeering een program op
gesteld, dat door alle den vrede dienende mo
gendheden met voldoening werd ontvangen.
Zelfs ue Rijksregeering had dit program aan
genomen. Haar besluiten van 16 Maart hebben
het intusschen in gevaar gebracht. Het zou nut
teloos zijn zich te willen beroepen op de maat
regelen, welke de andere regeeringen zich ge
noodzaakt hebben gezien te nemen in hun
eigen land, omdat deze maatregelen gerecht
vaardigd werden door de ontwikkeling van de
Duitsche bewapening.
Duitschland heeft een internationaal probleem
een eenzijdige oplossing willen geven. De metho
de van onderhandelen heeft het vervangen door
de methode van het fait accompli.
5. Een nog belangrijker vraag moet worden ge
steld: m een Europa, waarin de methode van de
eenzijdige opzegging van algemeene verplichtin
gen algemeen zou worden, zou spoedig nog
slechts plaats zijn voor een machtspolitiek.
Bovendien is geen enkele onderhandeling nut
tig, wanneer de resultaten door den wil van een
der betrokken partijen zouden kunnen worden
verstoord. Dan zou men bij de internationale be
trekkingen bü voorbaat het begrip verdrag of
verplichting moeten uitschakelen.
Is het de moeite waard deze pogingen
voort te zetten, wanneer toegegeven wordt,
dat het vergrijp tegen een aangegane
verplichting hoe plechtig ook, geen andere
gevolgen medebrengt dan een moreelc wei
gering en men geen risico op zich neemt,
wanneer men zich van zijn verplichtingen
bevrijdt en de overtredende staat in de
straffeloosheid een aanmoediging voor nieu
we schendingen vindt?
De Volkenbondsraad kan niet onverschillig
staan tegenover een dergelijke bedreiging van
de internationale ordening zonder in zijn taak
tekort te schieten. Hij heeft den plicht er tegen
op te komen door gepaste maatregelen te nemen
om den thans geschapen toestand te verhelpen
en een herhaling te verhinderen.
Uit Genève wordt gemeld, dat het Journal des
Frankrijks memorandum over Duitsche her
bewapening gepubliceerd.
Conferentie van Stresa beëindigd.
Trein ontspoord bij Bordeaux; drie dooden, tien
ernstig gewonden.
Oude vrouw te Amsterdam in brand geraakt en
omgekomen.
Gruwelijke misdaad op het eiland Schiermon
nikoog; oude man vermoord; het lijk in een
waterput gevonden.
Uitvoering van een jeugdspel op den Dioc. Ka
tholiekendag te Den Haag op 30 Juni.
Opdracht van den Minister van Sociale Zaken
aan de inspectie Volkshuisvesting tot samen
stelling van een lijst met voorstellen voor nieuw
bouw van arbeiderswoningen met lage huren.
De filmbrand te Hilversum; de zaak voor de
Amsterdamsche rechtbank.
Provinciale Commissie in zake werkverruiming
in Noord-Holland geïnstalleerd.
Verwachting: zwakke tot matigen, Zuid-
EE Westelijke tot Zuidelijken, later wellicht
EEE Zuid-Oostelijken wind, meest half be-
EE wolkt, weinig of geen neerslag, warmer EE
EE overdag.
EEE Hoogste barometerstand: 767.1 te Tou- EE
EE louse en La Coruna.
EE Laagste barometerstand: 747.0 te Hel- EEE
EE singfors.
Zon op 5.06 - onder 6.55 - Licht op 7.25
EE Maan op n.m. 3.35 onder v.m. 3.36 EE
Volle Maan 18 April
IllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllillllllllilllllllllllllllllllllI
Nations meent te weten, dat behalve het Fran
sche memorandum nog een tweede vertrouwe
lijk document bestaat, dat de suggesties zou be
vatten, welke de drie te Stresa vertegenwoor
digde mogendheden zouden hebben uitgewerkt.
Deze suggesties zijn:
1. De raad moet de onmogelijkheid bevestigen
de jure en de facto verdragschennis in de in
ternationale politiek te erkennen;
2. De raad moet zijn leedwezen uitspreken
over het besluit der Duitsche regeering van 16
Maart;
3. De raad moet besluiten tot instelling van
een commissie van juristen, welke het probleem
der verdragschennis moet onderzoeken en voor
stellen moet doen over de maatregelen, welke In
de toekomst moeten volgen op verdragschen-
nis;
4. De raad moet de ontwikkeling voorstellen
van de organisatie van de veiligheid door in
ternationale pacten op de basis van wederzijd
sche hulpverleening.
Volgens het blad bestaat tusschen de verte
genwoordigers van Frankrijk, Engeland en Ita
lië overeenstemming.
Van Duitsche zijde wordt met betrekking tot
het Fransche memorandum aan den Volken
bondsraad verklaard, dat de strekking er van
geheel over het hoofd ziet, dat Duitschland zich
in een gedwongen positie bevond en dat zijn
optreden werd gedicteerd door het gedrag der
anderen.
Nadat punt voor punt de Duitsche lezing
wordt gegeven, besluit men het commentaar
als volgt:
Indien Frankrijk gelooft Duitschland te moe
ten herinneren aan de plechtigheid van de hem
te Versailles opgedrongen verplichtingen, zij
hier slechts herinnerd aan de bij het slotproto-
col van Locarno van de zijde van Frankrijk
even plechtig en vrijwillig aangegane verplich
ting onverwijld tot ontwapening over te gaan.
PARIJS, 13 April. De op, 3 December 1934
geopende Fransche Koloniale Conferentie, ook
Rijksconferentie genoemd, is heden in een plech
tige zitting gesloten.
De slotzitting werd bijgewoond door presi
dent Leorun en door alle gedelegeerden, die
ten deele in kleurige kleeding waren verschenen.
De minister van koloniën Rollin verklaarde,
dat thans de economische Rijksraad is ge
vormd, die op vaste tijden zal bijeenkomen.
Frankrijk heeft op de oude markten millioe-
nen klanten verloren, die het moet terugvinden
onder de 60 millioen inwoners van zijn reus
achtig rijk. Het doel der conferentie was, het
bevestigen van de economische eenheid van
het geheele Fransche rijk.
Stand op Maandag 1 uur n.m.: 7«t
Vorige stand: 758
