Frankrijk leidt te Genève m v m FRANKEN'S i Wijlen Kardinaal Bourne en Mechelen Hoe wordt de Eerste Kamer? Het nieuws van heden DE DEUREN BLIJVEN OPEN DE KWESTIE DER HER- EENIGING FASEN Uitslag van de ver kiezingen DE BAROMETER V.. BROODFABRIEKEN VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE: NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866 ABONNEMENTEN: Vöbr Haarlem en Agentschappen per week 25 cent; per kwartaal f3.25; per post, per kwartaal f3.58 bij vooruitbetaling DACBLAD UITCECEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD. HAARLEM - TELEFOON 13866 DONDERDAG 18 APRIL 1935 Avondblad EEN EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 19295 Duitschland doet ver toornd Het spionnage-proces in Frankrijk Geen strenge vonnissen Roode troepen in China Zij lijden een groote nederlaag bij Kwei Tsjou ft f ar 4 mr y Ex-premier verbannen Leider van ontbonden nat.-soc. beweging in Bulgarije Toeristen door lawine verrast Drie dooden Het Weer R.K. Staatspartij en verkiezingen Zes executies in Rusland De Kardinaal stond niet afwijzend tegenover de pogingen de Kerken te verzoenen Klare blik en wijs oordeel Een berekening op grond der Statenverkiezingen De afvaardiging van Zuid-Holland Cycloon teistert N.Japan Het Schutzbund-proces beëindigd Leveren met div. lekkernijen onder meer: Franken's Paasbrood Prima Krentenbrood Heerlijk Rozijnenbrood Moscovische T ulbanden Paastaarten alles in diverse grootte en prijs DIT NUMMER BESTAAT UIT TWAALF BLADZIJDEN Meening van profAalberse Nieuwe stratosfeertocht van Piccard? PRAAGS PARLEMENT ONTBONDEN NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct„ Ingez. mededeelingen 50 cent; Idem op pag. één 65 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek De illusie van Duitschland, dat het be- middelingsgretige Engeland de Geneef- sche soep wel zóó koud zou blazen, dat Duitschland ze zonder zich pijnlijk te branden ou kunnen slikken, is niet vervuld geworden. 2elfs de Berlijnsche verklaring, dat Duitschland eventueel deel zou w'illen nemen aan een alge meen non-agressiestelsel, ook alzou dit door verschillende mogendheden met bilaterale bij standsverdragen worden aangevuld, een verkla ring, welke kennelijk ten doel had Engeland te Stresa in de gematigdheidskaart te spelen, heeft niet het succes gehad, dat men er in Duitsch land van hoopte. De drie Stresa-mogendheden zijn solidair gebleven niet alleen aan het Lago Maggiore, maar ook aan het meer van Genève. Een oogenblik heeft het er naar uitgezien als zou men te Genève bij het ontwerpen eener resolutie niet tot overeenstemming kunnen ko men en Frankrijk alleen, zij het ook met in stemming van zijn frontgenooten, een resolutie zou opstellen en indienen. Dit is echter niet ge beurd. Engeland, Frankrijk en Italië dienden gezamenlijk de resolutie in, waarin Duitschland van internationale plichtsverzaking wordt be schuldigd en elke eenzijdige verdragsopzegging in het algemeen principieel wordt veroordeeld. Duitschland heeft zich door zijn eigenmachtig optreden een soortgelijk vonnis van Genève op den hals gehaald als indertijd Japan. De vraag is nu, wat Duitschlands officieele reactie daar op zal zijn. Japan keerde indertijd den Volken bond den rug toe, Duitschland had dat al ge daan. Hitier heeft uitdrukkelijk te verstaan ge geven, dat Duitschland er niet aan dacht als beschuldigde terug te keeren in de vergadering der volkeren, en wanneer men de vertoornde perscommentaren der Duitsche gelijkgeschakel de pers leest, krijgt men den indruk, dat Duitschland zijn „Führer" aan zijn woord zal hóuden. Wat deze geschiedenis voor het over gevoelige prestige van Duitschland zoo bijzon der pijnlijk maakt, is dat Engeland en Polen tenslotte toch met Frankrijk, dat in deze aan gelegenheid onbetwistbaar de leiding heeft ge nomen, zijn meegegaan en vóór deze resolutie in dezen vorm hebben gestemd. De gematigde mondelinge verklaringen, waarmee deze reso lutie werd omkleed en waarin alle deuren voor verdere onderhandelingen zoo wijd als maar mogelijk was warden opengehouden, hebben deze bittere pil voor Duitschland niet afdoende kunnen vergulden. De Nazi-toorn keert zich voornamelijk tegen Laval, die zijn wil wist door te drijven, en tegen Simon, die zich door dezen op sleeptouw heeft laten nemen. Over Polen, met wiens nieuwbakken vriendschap Duitsch land zoo opzichtig heeft gecoquetteerd, is Duitschland natuurlijk ook ernstig ontstemd, doch het acht het blijkbaar raadzaam deze ont stemming nieo al te heftig te luchten. Het tracht nu het omvallen van het bevriende Polen voor te stellen als een gevolg van den onbe- hoorlijken druk van Frankrijk, maar al is na tuurlijk de invloed van Frankrijk daaraan niet vreemd geweest, de gebeurtenissen in Danzig en de bezorgdheid over Duitschlands geweldige herbewapening zullen tot dit resultaat ook wel het hare hebben bijgedragen. Het heeft practisch weinig nut te discus sieeren over de kwestie, of alle voorstem mers te Genève op grond van hun eigen gedragingen wel het noodige moreele gezag had den om een dergelijke uitspraak te doen, en evenmin heeft het veel zin, zich af te vragen, of aan de Duitsche zienswijze betreffende de bindende kracht van het indertijd „force ma jeure" aanvaarde, maar later bij Duitschlands toetreden tot den Volkenbond vrijwillig geac cepteerde Verdrag van Versailles, wel volkomen recht is wedervaren. Duitschland beweert, dat zijn vrijwillige aanvaarding bij zijn toetreden tot den Volkenbond gebaseerd is geweest op de stellige verwachting, dat de andere mogendhe den hun ontwapeningsbeloften zouden nakomen. In deze verwachting is Duitschland, het moet erkend, bitter teleurgesteld. Maar hoe men over een en ander ook moge denken, het voldongen feit, waarmee op het oogenblik evenals met dat van Duitschlands herbewapening rekening dient gehouden te worden, is, dat de Stresa-mogend heden althans voorloopig een sterke eenheid vormen, welke zich met instemming van alle in den Vokenbondsraad vertegenwoordigde mo gendheden tegen alle verdere eenzijdige ver dragsschendingen zal verzetten, en de Europee- sche politieke richtlijnen, vastgelegd in het Fe- bruari-communiqué van Londen zoo stipt mo gelijk zal volgen. Duitschland heeft met zijn politieke doortastendheid weer eens zichzelf wel haast volkomen geïsoleerd. De bezwaren, welke door sommige gedelegeerden tegen verschillen de onderdeelen der Geneefsche resolutie werden aangevoerd, veranderen daaraan niets. Duitsch land kan nu zooveel schimpen als het wil, dat de Volkenbond weer eens het politieke instru ment van Frankrijk is gebleken, het zal zijn internationale positie daardoor zeker niet ver beteren. Berlijn zou verstandiger doen uit dit voor Duitschland onaangename, feit de leering te trekken, dat het andere diplomatieke wegen moet inslaan om niet volkomen alleen in een tegenstrevende wereld te komen staan. In het verleden heeft Duitschland niet getoond ont vankelijk te zijn voor een dergelijke les. Inte gendeel, toen ging het prat op zijn isolement en moest zijn hoovaardij duur betalen. Zal het weer de fouten van vroeger begaan en zich de verzenen tot bloedens slaan tegen de prikkels? Het is voor Europa niet te hopen, want als men leest, dat de Kleine Entente en Italië van plan zijn onmiddellijk te mobiliseeren, wanneer er ook maar een nationaal-socialistische vinger hetzy in of buiten Oostenrijk wordt uitgestoken naar het te Weenen vigeerende régime, en de te Stresa en Genève gebleken éénheid der vroe gere geallieerden voor oogen houdt, kriigt men wel sterk den indruk, dat een in zijn isolement en militair machtsbewustzijn roekeloos wordend Duitschland te eeniger tijd in een voor alle partijen heilloozen oorlog zal worden bestreden. PARIJS, 18 April (Reuter). Gisteren is het vonnis geveld in het groote spionnage-proces dat als gevolg van de arrestatie van 31 verdach ten in December 1933 begonnen is. De 31 ver dachten zijn van allerlei nationaliteit. Daar zijn het Amerikaansche echtpaar Switz, eenige Frangaises, een Joego-Slavisch echtpaar, eenige Russen, onder wie Lydia Stahl, etc. Het proces speelde zich af achter gesloten deuren. Het duurde zeer lang voordat de rechters in de raad kamer tot overeenstemming over de vonnissen konden komen. Deze zijn niet bijzonder streng. Vierentwintig der verdachten werden veroor deeld tot gevangenisstraffen varieerend van twee tot vijf jaar. Onder de veroordeelden bevindt zich genoemde Lydia Stahl. LONDEN, 18 April (Reuter) De „Times" ver neemt uit Hongkong, dat de regeeringstroepen wederom den communisten nabij Kwei Tsjou 'n ernstige nederlaag hebben toegebracht. De communisten zijn uit Ting Fan, Kwab Sjoeng en Ansjoen teruggetrokken met achter lating van 2000 dooden en vele gewonden. Hun macht in dit gebied, welke tot 20.000 man is geslonken, is in twee deelen gesplitst, waarvan een Yoennan bedreigt. Vier divisies regeeringstroepen worden bin nenkort te Hoepei verwacht. Te Moilim, 40 mijl ten westen van Swatow hebben ernstige communistische onlusten plaats gehad. Een bende van 1000 man viel de stad aan, overmees terde het garnizoen, plunderde de stad en ver moordde talrijke bewoners. Vervolgens trokken de communisten naar Haifoeng, doch hier werden zij door de regee ringstroepen teruggeslagen, zij lieten hier 100 dooden achter. De zitting van den Volkenbondsraad inzake de herbewapening van Duitschland. Minister Laval zet het Fransche standpunt uiteen SOFIA, 18 April (D.N.B.). Op bevel van de regeering werd hedenochtend de vroegere mi nister-president en leider van de verleden jaar ontbonden nationaal-socialistische beweging, prof. Zankoff, naar Boergas aan de Zwarte Zee verbannen. Hij werd onder sterk politiegeleide onmiddellijk naar zijn verbanningsoord gevoerd. Het vonnis is uitgesproken in verband met 'n opzienbarenden brief welken hij eenige dagen geleden tot een groot aantal politieke personen heeft gericht. In dezen brief hekelde hij de politiek van de huidige regeering en verlangde den terugkeer van het leger uit de politiek naar de kazerne. BERN, 18 April (Reuter). In de Walliser Alpen, ten Zuiden van het dorp Saas-Fee is gisteren een lawine omlaag gekomen, welke 3 menschenlevens heeft geëischt. Niettegenstaande de waarschuwingen had een gezelschap van 15 toeristen een bergtoer onder nomen. Zü werden door een lawine, welke van den Mittaghorn neerstortte verrast en deels be dolven. Enkelen konden nog levend worden geborgen, doch een was reeds gestikt. Twee anderen over leden later aan de bekomen kwetsuren. De vierde verjaardag van de Spaansche republiek is met een groote parade gevierd H VERWACHTING: Matige tot krach- tigen, Zuidelijke tot Westelijken wind, zwaar bewolkt met opklaringen, waar- H schijnlijk regenbuien, weinig verandering in temperatuur. Hoogste stand: 767.8 te Helsingfors. jE Laagste stand: 746.3 te Sheetts. Maan op n.m. 7.12 onder v.m. 4.13 EE Voile Maan 9.30 n.m. =j Zon op 5.00 - onder 7.00 - Licht op 7.30 iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiil De Voorzitter der R. K. Staatspartij heeft, naar aan leiding van den uitslag der ver kiezingen voor de* Provinciale Staten, het navolgende tele gram gericht aan de Voorzit ters van de 61 R. K. Provin ciale Kieskringbesturen, waar in de stemming heeft plaats ge had: ,,In Uw persoon wensch ik allen werkers geluk met het gisteren behaalde resultaat. De R. K. Staatspartij heeft ander maal overtuigend blijk gege ven, haar eigen plaats onder ons volk waard te zijn en haar taak ten bate van land en kerk ook in moeilijke omstandighe den ten volle te kunnen ver vullen. Samen blijven wij on overwinnelijk sterk. Houdt taai vast. Een vrij Nederland blijft op ons rekenen." GOSELING, Partijvoorzitter. MOSKOU, 17 April. Heden werden zes leden van de z.g. „Leiferowbende" gefusilleerd. Zij hadden zich schuldig gemaakt aan niet minder dan 86 diefstallen, talrijke 'overvallen en ver scheidene moorden op ambtenaren van de politie. (Van onzen Londenschen correspondent) Omtrent weinig aangelegenheden bestaan, ook in Engeland zelf, zooveel misvattingen als omtrent het standpunt, dat Kardinaal Bourne z.g. ingenomen heeft met betrekking „et de zoogenaamde hereenigings-pogingen, waarvan een dozijn jaren geleden Mechelen het mid delpunt was. Op het Vasteland, vooral in België, en ook in Anglikaansche kringen, gelooft men veelal, dat de Kardinaal vijandig stond tegenover deze pogingen, en zelfs zijn invloed en zijn gezag aangewend heeft om ze te doen mislukken. In de „Downside Review" heeft Sir James Marchant persoonlijke herinneringen aan den overleden Kardinaal gepubliceerd; daarin brengt hij ook diens verhouding tot Lord Halifax en andere leiders van het Anglo- Katholicisme ter sprake. Het is geheel onwaar, dat Kardinaal Bourne onsympathiek stond tegenover of zich onge naakbaar op een afstand hield van diegenen, die streefden naar Katholieke eenheid. In tegendeel: hij verlangde niets zoozeer als hei: naar vermogen te helpen, maar hij kon dit niet doen, zoolang er misverstand en dubbel zinnigheid heerschten. Wat Mechelen aangaat erkent Sir James Marchant, dat Kardinaal Bourne „natuurlij kerwijze verontrust was door het feit, dat de besprekingen plaats vonden in een vreemd land met buitenlandsche vertegenwoordigers der Katholieke Kerk en buiten zijn controle en medewerking." Toch constateert de schrij ver, dat Mgr. Bourne „nooit het minste toe ken van persoonlijke gekrenktheid gaf". Hier bij zouden wij willen aanteekenen, dat er on der de Engelsche Katholieken zeer velen ge weest zijn, die zich wèl gekrenkt voelden in den persoon van hun Aartsbisschop, en wier onvriendelijke houding tegenover de hereeni- gingsactie grootendeels veroorzaakt is door wat men op z'n zachtst „gebrek aan takt" van de zijde der Anglikanen te Meche len zou mogen noemen. Kardinaal Bourne aldus schrijft Sir James Marchant sprak ten slotte „vriendelijk en rustig over diegenen, die (aan de besprekingen) deelnamen, en hij gaf zijn eigen persoonlijke droefheid te kennen, wegens de teleurstelling, die zij hadden te dragen. Konden zij hem gezien en gehoord hebben, dan zouden zij beseft hebben, dat zijn hart warm voor hen klopte, en dat zij hur, eigen moeilijkheden verergerd hadden dwr riet rond borstig naar de Engelsche Hiërarchie op En- gelschen bodem te komen, ten einde haar hulp te vragen in hun verlegenheid, en aanmoediging van hun loffelijken wensch „de breuk te heelen". Wordt de intieme geschiedenis der hereeni- gings-actie eenmaal ten volle verteld, dan zullen naar Sir James meent de klare blik en het wijze oordeel van Zijne Eminentie blijken, evenals zijn scherp besef van de realiteiten van den toestand. De Kardinaal koesterde natuurlijk geen il lusies met betrekking tot de diepgewortelde moeilijkheden, welke aan hereeniging met de Anglikaansche Kerk in den weg stonden. Katho lieke eenheid kon slechts verwezenlijkt worden door individueele bekeeringen. Maar ook met betrekking hiertoe was zijn beleid in de hoog ste mate voorzichtig. Zoo vertelt Sir James, dat toen dr. Orchard, de beroemde Anglikaan sche prediker, die het vorig jaar in de H. Kerk opgenomen werd, het eind van zijn langen tocht naderde, en „mij (Sir James) verzocht werd bij wijze van vriendendaad den weg voor hem te effenen, Zijne Eminentie volstrekt weigerde dr. Orchard te ontvangen. „Het zaï," zeide hij, „nooit van mij gezegd worden, dat ik hem op eenigerlei wijze beïnvloed heb" Eerst na zijn terugkeer uit Rome, waar hij tot de H. Kerk toetrad, werd dr. Orchard door der. Kardinaal ontvangen. Op grond van de verkregen resultaten van de verkiezing voor de Frov. Staten in tien pro vinciën, hebben wij, uiteraard op theoretischen grondslag en dus geen rekening houdende met de mogelijkheid, dat kleine groepen afspraken maken omtrent het uitbrengen hunner stem op bepaalde candidaten, een berekening gemaakt van den vermoedelijken uitslag van de Eerste Kamerverkiezing in den as. zomer, welke alleen in de staten van Noord-Brabant, Limburg, Utrecht, Zeeland, Noord-Holland en Friesland zal worden gehouden ter verkiezing van 25 leden van den Senaat. Voor deze verkiezing zijn deze 6 provinciën in twee groepen verdeeld en we: met name: 1 groep omvattende de provinciën Noord- Holland en Friesland, welke 12 leden der Eerste Kamer verkiezen en 1 groep Noord-Brabant, Limburg, Utrecht en Zeeland, welke 13 senatoren afvaardigt. Volgens deze berekening zal de eerstgenoem de groep (Noord-Holland en Friesland) ver moedelijk verkiezen: 4 S.D.A.P.'ers (onveranderd). 2 Roomsch-Katholieken (verlies 1 zetel). 1 Anti-Revolutionnair (onveranderd). 1 Chr. Historische (verlies 1 zetel). 1 Vrijheidsbonder (onveranderd). 1 Vrijzinnig Democraat (onveranderd). 1 N. S. B.'er (winst 1 zetel) en 1 Communist (winst 1 zetel). In de tweede groep (Noord-Brabant. Utrecht, Limburg en Zeeland) zal de uitslag vermoede lijk zijn: 8 Roomsch-Katholieken (onveranderd). 2 S.D.A.P.'ers (winst 1 zetel). 1 Anti-Revolutionnair (onveranderd). 1 Chr. Historische (onveranderd). 1 N. S. B.'er (winst 1 zetel). De in deze groepen eenige Vrijheidsbonder en de eenige Vrijz. Democraat zullen vermoedelijk niet in de Eerste Kamer terug keeren. De aftredende Vrilheidsbonder is Mr. D. Fock en de aftredende Vrijz. Democraat Prof. Mr. Dr. R. Kranenburg. De Provinciale Staten van Zuid-Holland, zoo als zij bij deze verkiezing zijn samengesteld, zullen pas over drie jaar vertegenwoordigers r.aar de Eerste Kamer afvaardigen. Behoudens bijzondere overeenkomsten tus- schen partijen, zullen dan de volgende zetels kunnen worden toegekend: 2 RE, (onv.), 2 .Anti-Rev. (onv.), 1 Chr. Hist, (verlies 1 zetel), I Staatk. Geref. (winst 1 zetel), 4 S.D.A.P. (winst 1 zetel), 1 Vrijheidsbond (verlies 1 zetel). 1 N.S.B. (winst 1 zetel), 0 Vrijz. Dem. (verlies zetel). TOKIO, 18 April (V.D.) In de prefectuur Akita in Noord-Japan zijn hedenmorgen door een wervelwind veertig huizen volkomen ver nield, terwijl ongeveer veertig andere huizen zwaar beschadigd werden doordat het dak werd afgerukt. Een zestienjarig meisje, dat op weg naar school was, werd door den cycloon opge nomen en neergeworpen op het dak van een op vrij grooten afstand verwijderd staand huis. Zij werd ernstig gewond. Ten gevolge van den cycloon ontstond voor de kust van Akita een Waterhoos, doch voor zoover bekend is, liepen geen visschersschepen gevaar. WEENEN, 18 April (Reuter) Het proces tegen de leiders van den Socialistischen Schutzbund is heden beëindigd met de volgende vonnissen Commandant Eifler 18 jaar gevangenisstraf, kapitein Rudolf Loew 15 jaar gevangenisstraf. 18 anderen werden veroordeeld tot straffen varieerend tusschen 10 en 1 jaar gevangenis straf. Cycloon teistert Noord-Japan; talrijke huizen vernield. De a.s. verkiezingen voor de Eerste Kamer. Tegen valsche munters in Indië zijn by de Rechtbank te Soerabaja straffen van drie tot acht jaar geëischt. Beurs: Stil, prijshoudend. O Naar aanleiding van de gisteren gehouden verkiezingen voor de Provinciale Staten hadden Wij heden een kort onderhoud met den voor zitter van den Partijraad der R. K. Staatspartij, Prof. Aalberse, over de beteekenis van den uit slag, vooral voor ons, Katholieken. Prof. Aalberse had nog geen gelegenheid kun nen vinden, den uitslag dezer verkiezingen tot in bijzonderheden na te gaan, maar zijn alge- meene indruk was een heel gunstige. Het had hem een gevoel van groote bevredi ging geschonken, dat de Katholieken zich zóó krachtig hadden gehandhaafd over vrijwel heel de linie, temeer nu van twee zijden van de N.S.B. en van den Kath. Dem. Bond zóó hevige aanvallen op de R. K. Staatspartij wa ren gepleegd; aan de N.S.B. hebben wij blijk baar maar zeer weinig stemmen behoeven al te staan, en Prof. Veraart heeft van de pl.m. 600 Statenzetels er niet meer dan 5 kunnen veroveren, wat overeenkomt met eigenlijk nog niet één zetel in de Tweede Kamer. Het resultaat is, dat wij zoo ongeveer niets verloren hebben; vooral in vergelijking met andere partijen heeft de R. K. Staatspartij men lette eens op den Vrijheidsbond zich bijzonder kranig gehouden. WARSCHAU, 18 April (V.D.) De „Express Poranny" meldt, dat de bekende Belgische stratosfeer-onderzoeker Prof. August Piccard, die in het begin van Mei uit Brussel naar Polen zal komen om het Poolsche ballonwezen te be- studeeren, te LegionoWo bij Warschau aanwij zingen zal geven voor de constructie van een nieuwen reusachtigen stratosfeer-ballon. Deze zal 120 meter hoog worden en Piccard hoopt er een hoogte van 30.000 meter mee te bereiken. Tijdens zijn verblijf te Warschau zal Prof. Piccard voor de Technische Hoogeschool eenige colleges geven over de wetenschappelijke be teekenis der stratosfeervluchten. PRAAG, 17 April. (D.N.B.) President Ma- saryk heeft aan den Minister-President een schrijven doen toekomen, waarbij Kamer en Senaat ontbonden worden verklaard. iNo i v kvv\vumnum/i;w//// Avv. Stand op Donderdag 1 uur n.m.: 752.2 Vorige stand 747.1.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1935 | | pagina 1