Na het Volkenbondsoordeel
FRANKEN'S
Kostbare bewaking van een
dictator
Het nieuws van heden
„STRESA GOEDGENÈVE
BETER
PASEN
DE BAROMETER
DUIZENDEN MANNEN
VOOR EEN
BROODFABRIEKEN
I S
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
voor Haarlem en Agentschappen per
week 25 cent; per kwartaal f3.25; per
post, per kwartaal f3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
VRIJDAG 19 APRIL 1935
Avondblad
EEN EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 19297
De koloniale kwestie
Oostenrijk en Tsjecho-
Slowakije
Benesj bepleit samenwerking
Nasleep van den opstand
in Griekenland
Krijgsraad vonnist 52 rebellen uit
Sidercastro
De wapenenquête in
de V.S.
Al te groote voortvarendheid
geremd
BERICHT
De NIEUWE HAARLEMSCHE
COURANT zal op Tweeden
Paaschdag en Dinsdagmorgen
niet verschijnen.
DE DIRECTIE
Leveren met
div.lekkernijen onder meer:
Franken's Paasbrood
Prima Krentenbrood
Heerlijk Rozijnenbrood
Moscovische Tulbanden
Paastaarten
alles in diverse grootte en prijs
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
Nieuwe plannen van
Dr. Em. Lasker
De oud-wereldkampioen
te Bodegraven
Spaansche anarchisten
weer in actie
Leiding der beweging te Sarra-
gossa gearresteerd
Sensationeele berg-
beklimming
Een ravijn verfilmd
Meer soldatenpolitie en fascis
tische militie in Stresa
dan inwoners
Bewaking tegen de
„volksliefde"
Bewaking van een dictator
Storm woedt in Noord-
Italië
Groote schade aangericht
Een wiskundig genie
Student vermenigvuldigt bliksem
snel getallen van zes cijfers
Borah wil Europa geen
geld leenen
Oorlogsgevaar zou er door
vergroot worden
NIEUWE HAAR1EMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct, Ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pa-g. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
Indien Duitschland verwacht heeft, dat de
Volkenbond geen veroordeeling van Duitsch-
lands houding inzake de militaire clausules
van het Verdrag van Versailles zou durven uit
spreken, heeft het den Volkenbond en de daar
in werkzame invloeden en de beteekenis der
Engelsch-Pransch-Italiaansche solidariteit on
derschat. De Volkenbond zou zichzelf tot een
Volkomen paskwïllerig en overbodig instituut
hebben verklaard, indien hü niet principieel
verzet had aangeteekend tegen éénzijdige ver
dragsschennis in het algemeen en tegen
Duitschlands eigenmachtige handelwijze in het
bijzonder. Een goedkeuren of protestloos toela
ten van eenzijdige onttrekking aan verdrags
plichten zou een ongehoorde aanmoediging var.
elke internationale rechtsorde ondergravende
machtspolitiek hebben beteekend en de laatste
vertrouwensbasis aan de internationale samen
leving hebben ontnomen. De rol van zoo gaarne
toenadering bekokstovenden „eerlijken make
laar" is Engeland tenslotte niet zóó dierbaar
gebleken, dat het daarvoor de heele interna
tionale rechtsorde op losse schroeven heeft
Willen zetten. Al is Engeland ook beducht zich
aan koud water te branden, principieel houdt
het vast aan de groote internationale denkbeel
den, zelfs wanneer deze, zooals b.v. de alge-
hieene ontwapeningsgedachte, volkomen illusoir
dreigen te worden. Dat EngelSnd Frankrijk
trouwer is gebleven dan Duitschland ietwat
lichtvaardig veronderstelde, heeft in Berlijn een
zeer onaangenamen indruk gemaakt. En dat is
geen wonder. Schreven de door de Duitsche re
geering geïnspireerde bladen op den vooravond
van Sir John Simon's bezoek aan Berlijn geen
merkwaardige psychologische karakteristieken
van den Britschen minister van buitenlandsche
zaken, dien zij teekenden als een nuchter en
verstandig politicus met een objectieven kijk op
de internationaal-politieke vraagstukken? Wel
nu deze nuchtere en verstandige en zakelijke
Politicus heeft verklaard, dat Stresa goed was,
maar Genève beter. Hij heeft daarmee nog een
schepje kolen op het reeds hoogvlammende vuur
der Duitsche verontwaardiging gedaan.
Op het oogenblik wordt in Duitschland
zwaar geconfereerd over 't officieele ant
woord, dat op de Geneefsche resolutie zal
Worden gegeven, en de andere mogendheden
Verkeeren in spanning, wat het papieren Paasch-
®i, dat thans nog door de machthebbers van het
ïJerde Rijk gevuld wordt, zal inhouden. Zoowel
Engeland als Frankrijk alsmede Itaiië, dat zelfs
Van pjan is Duitschland uit te noodigen voor de
W-s. Donauconferentie te Rome, waar de kwestie
Van Oostenrijks „onafhankelijkheid" definitief
geregeld zal moeten worden, hebben te kennen
gegeven, dat zij de onderhandelingen met
Öuitschland over de organisatie en waarborging
Van den vrede in Europa willen voortzetten,
maar of Duitschland, dat zich diep beleedigd
toont, daarop in zal willen gaan, is een tweede.
Hitier heeft niet alleen verklaard, dat Duitsch
land niet als een beschuldigde naar Genève
Zal terugkeeren, maar ook, dat Duitschland weer
in het bezit van koloniën dient gesteld te wor
den om zich voldoende in eere en gelijkheid
hersteld te voelen en weer zitting te kunnen
hemen in de vergadering der volken. Blijft Hit-
Ier op dit standpunt staan dan valt vooralsnog
niet op een terugkeer van Duitschland naar
Genève te rekenen. Duitschland is moreel be
schuldigd en veroordeeld en Engeland denkt er
niet aan van zijn koloniale bezittingen ook maar
een partikel aan Duitschland af te staan. Een
van de grootste bezwaren, welke Duitschland te
gen den Volkenbond koestert, is, dat de Volken
bond vastgekoppeld zit aan de vredesverdragen
en de in deze verdragen vastgestelde regelingen.
De hoop, dat dit verband zou worden verbroken,
is ijdel gebleken. In het Verdrag van Versailles
wordt Duitschland gebrandmerkt als een kolo
niaal wanbeheerder en op dit motief hebben de
overwinnaars gemeend het overwonnen Duitsch
land van zijn koloniën te mogen berooven. Dat
Duitschland dezen smaad wenscht uitgewischt te
zien, is begrijpelijk. Maar van den anderen kant
is het ook niet zoo dwaas, dat men zich thans
afvraagt of het nieuwe Duitschland met zijn
rassen-theorie wel zoo bijzonder geschikt geacht
mag worden om koloniën te beheeren volgens de
moderne begrippen van volksopvoeding, sociale
verheffing en mondigmaking. Duitschland wordt
door velen beschouwd als een mogendheid, wel
ke, wanneer men ze één vinger geeft, gaarne de
heele hand neemt. Nu Duitschland den niet ge
geven éénen vinger eenvoudig heeft genomen, zijn
de andere mogendheden zeker minder dan ooit
bereid een heele, en daarbij nog gevulde hand
uit te strekken.
WEENEN, 19 April (Beuter) In een inter
view met de „Reichspost" verklaarde Dr. Be
nesj, de Tsjecho-Slowaaksche minister van
Buitenlandsche Zaken, ervan overtuigd te zijn,
dat de samenwerking tusschen Oostenrijk en
Tsjecho-Slowakije op economisch en politiek
gebied positief kan worden ontwikkeld. Ik ben
voornemens, alles te doen wat in mijn ver
mogen ligt, aldus de minister, om deze samen
werking in den geest van Stresa tot stand te
brengen.
SALONIKI, 19 April (Reuter) De
krijgsraad heeft het proces tegen 52 rebellen
uit Sidercastro beëindigd. Twee opstandelin
gen werden veroordeeld tot levenslange gevan
genisstraf, een tot 15 jaar, een tot 10 jaar,
een tot 9 jaar, een tot 7 jaar en een tot 6 jaar.
Zij zullen allen gedegradeerd worden.
Bovendien sprak de krijgsraad nog 18 von
nissen uit, waarbij de straffen varieerden van
zes maanden tot vijf jaar gevangenisstraf.
Zeven en twintig rebellen werden vrijgespro
ken.
WASHINGTON, 19 April (Reuter) De Brit-
sche vertoogen in zake de overlegging van de
correspondentie, welke is gevoerd tusschen de
Amerikaansche banken en de Britsche regee
ring, hebben succes gehad. Nye, de voorzitter
van de commissie, welke is belast met het on-
De Amerikaansche senator Borah heeft een
wetsvoorstel ingediend om Europa geen geld
te leenen, daar dit het oorlogsgevaar vergroot.
Te Den Haag is een herdenkingsavond gehou
den, gewijd aan de nagedachtenis van Prins
Hendrik.
(n het bezuinigingsontwerp zou een salaris
verlaging voor rijksambtenaren tot een bedrag
van ƒ10 millioen zijn opgenomen.
O
In Bodegraven had dezer dagen een zeer op
merkelijke schaakgebeurtenis plaats, want nie
mand minder dan de oud-wereldkampioen Dr.
Em. Lasker gaf er namelijk een simultaan-
séance. Toen de Grootmeester nog in Moskou
vertoefde, werd telephonisch een afspraak ge
maakt; Dr. Lasker verklaarde zich bereid, in
dien men kon zorgen voor nog enkele voor
stellingen in Nederland. Zoodoende zal men den
grijzen schaakmeester dezer dagen in verschil
lende steden van ons land aan den gang kun
nen zien.
De schaakclub Bodegraven, aan wie schakend
Nederland deze belangrijke toumée dankt, heeft
een succesvollen avond mogen boeken. Reeds
omstreeks half acht was de versierde groote
zaal van het Beursgebouw geheel gevuld met
tallooze schakers en belangstellenden. Eerst te
gen half negen arriveerde de meester uit Rot
terdam, o. m. vergezeld door mr. Oskam, den
voorzitter van den Rotterdamschen Schaak
bond, waaronder Bodegraven ressorteert. De
heer A. C. de Meyere, president van de ont
vangende club, heette den gast welkom en bood
onder groote hilariteit „voor dadelijk gebruik"
Lasker, wiens rooklust wereldbekend is, een
kistje lange zware sigaren aan. Hierdoor aan
gemoedigd begon de simultaanspeler in kalm
tempo zijn zware taak tegen 40 van de sterkste
spelers uit Bodegraven en omgeving. Tot diep
in den nacht duurde de séance. Eindelijk, na
zes uur spelens, werden de nog aan den gang
zijnde partijen gearbitreerd. De einduitslag
werd: Lasker won 32 partijen, maakte er 4
remise, tegen de heeren A. C. de Meyere, M.
van Dobben de Bruyn, J. F. W. Mannée (leden
der Schaakclub Bodegraven) en A. van Klave
ren (Leiderdorp) en verloor er eveneens 4, aan
de heeren mr. G. C. A. Oskam, ir. D. Croll, K.
Veerman en A. Scheer.
Onder voorbehoud kunnen wij tenslotte nog
melden, dat Lasker waarschijnlijk eenigen tijd
in ons land zal blijven, om daarna in Augustus
naar Moskou terug te keeren, waar het op
richten van een Schaakschool overwogen wordt.
Bovendien zou er sprake zijn van een revanche
match tegen Capablanca, waaraan bevoegdhe
den voor den winnaar zouden worden vastge
knoopt om den wereldkampioen uit te dagen.
In ieder geval schijnt Dr. Lasker na zijn tien
jarige rustperiode weer volledig in de schaak
arena te zijn teruggekeerd, wat het schaakleven
slechts ten goede kan komen!
Op de werf der Nederlandsche Sch eepsbouw Maatschappij in de hoofdstad wo rdt de laatste hand gelegd aan de
,Jlotula", een tankschip bestemd voor de Petroleum Mij. „La Corona"
Stand op Vrijdag 1 uur n.m.: 756.4
Vorige stond: 752.2
derzoek in zake de wapenindustrie, heeft me
degedeeld, dat de commissie, na een conferen
tie met president Roosevelt en minister Huil
cp het Witte Huis, er in heeft toegestemd alles
te vermijden, wat bij het onderzoek in de ar
chieven van de Morgan Company uit den oor
logstijd verwikkelingen met buitenlandsche
mogendheden ten gevolge zou kunnen hebben.
Ook verklaarde de commissie zich bereid, het
ministerie van Buitenlandsche Zaken te raad
plegen met betrekking Tot alle correspondentie,
waarvan de publicatie moeilijkheden zou kun
nen veroorzaken.
SARRAGOSSA, 19 April (Reuter) De
anarchistische en syndicalistische vakvereeni-
gingen hebben besloten een algemeene werksta
king af te kondigen, om te protesteeren tegen
het feit, dat de autoriteiten geen toestemming
verleend hebben een congres in de Goede Week
te houden.
Gisteren zijn vijf bommen ontploft, waardoor
een man werd gedood en drie personen werden
gewond, van wie twee ernstig.
De politie heeft de leiding van de anarchisti
sche en syndicalistische beweging, alsmede een
honderdtal verdachte personen gearresteerd.
De socialistische arbeidersorganisaties, zullen
aan de beweging der anarchisten en syndicalis
ten geen deel nemen.
KAAPSTAD, 19 April (Reuter) Drie berg
beklimmers zijn er voor de eerste maal in ge
slaagd om de bergkloof van de „King George's
Falls", ook genaamd de Aughrabies Falls, in het
niet op kaart gebrachte gebied van de Oranje
rivier, af te dalen.
Met behulp van touwen daalden zij 500 voet
langs den steilen afgrond tot aan het water
oppervlak en fotografeerden het prachtige ra
vijn. Ook het avontuurlijke omlaagdalen zelf
wisten zij van boven af te fotografeeren. Ook
werden camera's en een filmtoestel meegenomen
naar dén bodem van het ravijn.
Den volgenden dag hebben zij zich naar den
Noordelijken kant van het ravijn begeven, een
moeilijk en gevaarlijk werk. Niet minder dan
14 stroomen moesten in een opvouwbare rub
berkano worden overgestoken en waar ped
delen niet mogelijk was, moest gezwommen wor
den.
Prinses Juliana was Donderdag in het N oord-einde te 's Gravenhage aan het win
kelentoen Zij plotseling een verpleegster ontdekte, die Zij uit Apeldoorn kende.
H. K. H. stapte op de verpleegster toe en hield een gezellig praatje
WASHINGTON, 19 April (Reuter) Borah
heeft gisteren bij den Senaat een wetsontwerp
ingediend, waarbij de vergunning wordt gewei
gerd voor alle publieke of particuliere leenin
gen ten behoeve van vreemde regeeringen bui
ten het Amerikaansche continent. Borah zeide
in zijn toelichting, dat alle geld, geleend aan
Europa, den oorlog mede helpt bevorderen.
Het voorstel, dat in handen is gesteld van de
commissie voor buitenlandsche aangelegenhe
den, voorziet In gevangenisstraffen van ten
hoogste tien jaar en boeten van ten hoogste
ÏOC.OOO dollar bij overtreding.
Het voorstel verbiedt geen vernieuwing van
bestaande schulden.
In de „N. R. C." vinden wij volgend buiten
gewoon interessant verhaal over de allerkost
baarste bewaking van den dictator Mussolini
te Stresa. Dictators moeten zich nu eenmaal
scherp beschermen tegen de „liefde" van hun
volkeren:
Stresa zal deze conferentie niét licht ver
geten. Als Italiaan zou men kunnen zeg
gen: De glorie van de driedaagsche aan
wezigheid van Mussolini straalde ervan
uit. Mussolini sliep tegenover het stadje,
op het liefelijke Isola Bella onder den
oever van het meer, in het lustslot van
graaf Borromaeo. Hij sliep er in de kamer,
waarin eens Napoleon een nacht heeft
doorgebracht. Zal die kamer nu voortaan
haar roem van Napoleontisch verblijf moe
ten missen, overstraald als deze roem is
door de nachten vol zorgen, die de Duce
er heeft doorgebracht?
Mussolini heeft er rust gezocht, maar niet
rust alleen. Het tafereel liet aan duidelijkheid
niets te wenschen over. Stresa en de naburige
eilandjes telden in deze dagen meer soldaten,
politie en fascistische militie dan inwoners en
gasten by elkaar. Dit is geen wijze van spreken,
maar rekenkundige waarheid. Het getal van
geheime dienaren der politie, die hun taak en
waardigheid voor het meerendeel niet al te
zeer verborgen hielden, liep ver over de dui
zend.
Het plaatsje niet alleen, maar de verre om
geving, wemelde van geüniformeerden. De
eilandjes hadden een militaire bezetting. Be
zitters van motorbooten aan het meer hadden
last gekregen, hun booten onder geen beding,
tenzij in dienst van de overheid, te laten varen.
Gevlogen mocht er niet worden boven Isola
Bella en naaste omgeving. Van den vroegen
morgen tot in den avond cirkelde een eskader
van drie militaire vliegtuigen hoog in de lucht,
om toe te zien dat geen onbevoegd vliegtuig
het eiland naderde. Te voren had men een
razzia gehouden onder verdachte Duitschers,
tot in Milaan.
Het schouwspel was merkwaardig om te zien
Alle banken op den boulevard langs het meer,
in de volle lengte ervan, waren gewoonlijk door
geheime agenten en zwarthemden ingenomen.
Men kan zich toch niet den ganschen dag druk
maken, bij vele duizenden tegelijk, met de be
scherming van één enkelen man, als geen
vijand zich vertoont. Wij herinneren ons hoe
op een schemeravond een tröep van de ballila,
van de fascistisch georganiseerde kinderen,
zich juichend van een aantal banken meester
maakte, toen deze werkelijk een oogenblik vrij
waren.
De hotels zaten stampvol zwarthemden, en
schitterend uitgedoste officieren. In de eetzalen
waren altijd de meeste tafels door hen inge
nomen. Het waren allen vriendelijke en beleef
de lieden, die hun best deden vreemde talen te
spreken tot de vreemdelingen, en geen vertoon
van stuursche gestrengheid aan den dag legden.
Maar de gestrengheid was er. Toen ik het land
binnenkwam, werd mij zorgvuldig afgevraagd
waar ik heenging. Toen ik Stresa noemde, werd
er militair toezicht bijgeroepen. Of ik wapens
bij mij had? Geenszins! Geen legitimatie kon
my voor een onderzoek van mijn bagage be
schermen; alleen aan een al te nauwkeurig on
derzoek kon ik erdoor ontsnappen. Wy verlie
ten met twee of drie menschen den trein te
Stresa, want ik was laat. Het station stond
vol al dan niet geüniformeerde politie en
zwarthemden. Niet vol bij wijze van spreken,
maar weer werkelijk stampvol. De passen wer
den nauwkeurig met de „zwarte lijst" verge
leken.
Teerwijl de andere gedelegeerden in hotels
te Stresa hun tenten hadden opgeslagen, heeft
Mussolini vijf maal zijn eiland slechts voor
korten tijd verlaten: Een keer om de Fran-
schen op het station te ontvangen, en één keer
voor de Engelschen. Daarop voor een diner op
den vasten wal, en nog een keer voor een
noenmaal bij de Engelschen. En ten slotte
nog, om met een aantal van zijn gasten een
voorstelling in de opera te Milaan, de beroemde
Scala, te gaan bijwonen. Later leken mij de
voorzichtigheidsmaatregelen wat te verslappen.
Die voor het diner waren merkwaardig om aan
te zien. Er was volkomen leegte geschapen,
over vele honderden meters afstand, tus
schen de plek, waar Mussolini aan land stap
te, en het hotel. Ook rondom het hotel. Mili
tairen in veldtenue, de bajonet op het geweer,
en een sterke macht van politie en militie wer
ken daartoe samen. De militaire afzetting zag
er dreigend uit in het donker, langs den leegen
boulevard. Later rukten spreekkoren aan van
kinderen, die om den Duce riepen. Laat ik niet
klagen. Als vreemdeling ben ik mede toege
juicht, als tijdverdrijf van de kleinen der bal
lila, die langs den weg naar Milaan, toen
Mussolini naar de Scala zou gaan, In de dorpen
waren opgesteld.
Wat mij bij dit alles het meest heeft getrof
fen is dit: Er is heel veel noodig voor een dic
tator om rustig te slapen. Ik moest denken aan
een foto, die kort geleden in de krant stond:
Koningin Wilhelmina en prinses Juliana, rustig
fietsende langs een grooten weg. Zelfs door de
nauwe straten van Stresa joeg de auto van
Mussolini in onstuimige vaart, toen hij naar
het station reed om zijn gasten te ontvangen.
MILAAN, 19 April (Reuter). In den afgeloo-
pen nacht heeft een hevige storm groote
schade aangericht in verscheidene dorpen in de
landstreek Brianza.
Door de kracht van den storm is te Seregno
een in aanbouw zijnd huis ingestort. Daken
werden afgerukt en boomen ontworteld.
MOSKOU, 19 April (Reuter) Een student
aan de geologische faculteit van de Universiteit
te Kazan, genaamd Kogan, onderscheidt zich
door een bijzondere wiskundige begaafdheid,
aldus meldt Tass.
Bliksemsnel vermenigvuldigt hij uit 't hoofd
getallen van zes cijfers, verheft ze in de tweede
macht en trekt de vierkantswortel uit getallen
van elf cijfers.
Reeds als leerling der lagere school kreeg hij
vermaardheid om zijn rekenkundige vaardig
heid. Sedert 1931 is de rekenkunde zijn lieve
lingsbezigheid. Dagelijks houdt hij zich bezig
met allerlei berekeningen, vermenigvuldigingen,
deelingen, worteltrekkingen en niet alleen thuis,
maar ook op straat. Kogan heeft zijn vaardig
heid reeds eenige malen in het openbaar ge
demonstreerd, waarbij zijn zenuwen echter sterk
te lijden hebben. Zijn pols doet vaak 129 sla
gen per minuut. Hij is nu 23 jaar oud.
