De Bulgaarsche regeeringscrisis
fl
FRANKEN'S
Hitier 46 jaar
De Dardanellen-
kwestie
DE KERKSTRIJD IN MEXICO
Het nieuws van heden
DUBBELE OPPOSITIE
Heel Berlijn een vlaggenzee
HERDERLIJK SCHRIJVEN
VAN MGR. RUIZ
HITLER ONVERWACHTS
NAAR BERLIJN
Vredestriduum te
Lourdes
PASEN
FOTO TEMPO
PAASCHBOODSCHAP VAN
Z.H. DEN PAUS
DE BAROMETER
BROODFABRIEKEN
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
voor Haarlem en Agentschappen
per
week 25 cent; per kwartaal f3.25; per
post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
DACBLAD UITCECEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD. HAARLEM - TELEFOON 13866
ZATERDAG 20 APRIL 1935
Avondblad
EEN EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 19299
Het leger blijft de baas
Zankov
MEELFABRIKANT VERMOORD
Op den Afsluitdijk tusschen Breezand en de Friesche Tcust sloeg een auto, door het
springen van een hand, twee maal over den kop en vloog vervolgens het water in.
Twee dames werden zwaar, twee heeren licht gewond, terwijl een kind geen letsel
kreeg
Het Weer
Turksche regeering zal haar waar
schijnlijk. spoedig formeel ter
sprake brengen
Scherp artikel van de
„Times"
Hollandsche 10 O-jarige
in Amerika
Katholieke ouders mogen hun
kinderen niet meer naar
openbare scholen
zenden
Mexicaansche consuls
teruggeroepen
Oneenigheid met Von Neurath
over het antwoord op de
Geneetsche resolutie?
Spoedzitting van het
Rijkskabinet
Reis van den Pauselijken Legaat
Boliviaansche successen
BERICHT
De NIEUWE HAARLEMSCHE
COURANT zal op Tweeden
Paaschdag en Dinsdagmorgen
niet verschijnen.
DE DIRECTIE
Leveren met
div. lekkernijen
onder meer:
Franken's Paasbrood
Prima Krentenbrood
Heerlijk Rozijnenbrood
MoscovischeTulbanden
Paastaarten
alles in diverse grootte en prijs
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN
Fotografeeren nu goedkooper dan ooit!
STEUN IN DE V.S.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., ingez.
mededeelingen 50 cent; Idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
Tengevolge van de strenge perscensuur.
welke In Bulgarije als onvermijdelijk be
geleidingsverschijnsel van de min of
meer koninklijke dictatuur van kracht is, ma
ken de regeeringscrises er steeds een eenigszins
verrassenden Indruk. Zjj lijken er als duiveltjes
onverhoeds uit openklappende doosjes te sprin
gen, omdat men het brommen der zich opwin
dende vee ren buiten de Welhaast hermetisch
gesloten doosjes niet kan hooren. Zoo is het ook
thans weer gegaan. Terwijl de kwestie van de
herbew'apening in Oostenrijk, Hongarije en Bul
garije sinds de eigenmachtige daad van Duitsch-
land actueel geworden is en op aandringen van
Mussolini te Stresa binnenkort bestudeerd en
geregeld zal worden, heeft Bulgarije weer eens
met binnenlandsche politieke moeilijkheden te
kampen. De kernoorzaak van de verschillende
regeeringscrises, welke zich in Bulgarije den
laatsten tijd voltrokken hebben, moet gezocht
worden in meeningsverschillen over de macht,
welke de Koning in den staat dient te bezit
ten. Deze meeningsverschillen doen zich niet
alleen voor tusschen de burgerlijke en de mi
litaire wereld, maar ook in de legerkringen zelf,
waar de jongere officieren tegenover de oudere
gerenommeerde goudkragen staan. Men herin
nert zich den ietwat kluchtig aandoenden
staatsgreep, waarbij de toenmalige minister van
binnenlandsche zaken na argeloos den nacht,
waarin de wet met afdoende militaire en poli-
tioneele maatregelen volkomen ordelijk verzet
was, verslapen te hebben, door de telefoon moest
vernemen, dat hij van zijn premierschap was
vervallen verklaard. Koning Boris legde zich
tenslotte bij den door de Zwenogroep geforceer-
den staatsgreep neer en schikte zich in het nieu
we militaire regime van Georgiev, dat zeer
autoritair Was, maar waarbij zijn eigen autori
teit een paar veeren moest laten. Georgiev re
kende krachtdadig af met de Macedonische
terroristen, die de verhouding van Bulgarije
met Griekenland en Joego-Slavië zoo vaak had
den vertroebeld, en oefende een militaire dic
tatuur uit, waaraan Koning Boris niet veel
meer dan zijn naam leende. De macht en het
gezag van den Koning werd eerst weer versterkt
en hersteld, toen het ministerie-Georgiev óp
bijna even romantische wijze als zijn voorganger
Werd vervangen door dat van Slatev, waarin
de onwrikbaar koningsgetrouwe officieren den
doorslag gavé'n. De regeering Slatev heeft drie
maanden over Bulgarije geregeerd. In die drie
maanden heeft de aanvankelijk neergeslagen
en illegaal verklaarde oppositie weer haar dub
belen kop opgestoken en nu Slatev met één slag
beide koppen tegelijk afsloeg, is hij zelf over
deze koppen gestruikeld.
Zooals men weet, is de huidige regeerings
crisis het onmiddellijk gevolg geweest van
de krachtdadige wijze, waarop de minis
ter-president Slatev de vroegere premiers
Georgiev en Zankov met hun meest onmiddel
lijke medestanders met den sterken arm naar
Boergas in verbanning stuurde. Met dezen
radicalen maatregel waren verschillende minis
ters het niet eens en boden dies him ontslag
aan. Daarop heeft Slatev het ontslag van het
geheele kabinet aangeboden, dat door den ko
ning werd aanvaard. Georgiev had Slatev ver
weten, dat deze op een volkomen dictatuur zou
aansturen, waartegenover Slatev de verklaring
aflegde, dat hij het plan had binnenkort zelfs
weer een parlement in te stellen. Slatev be
schuldigde Georgiev en de achter hem staande
Zweno-groep van ,,republikanisme", maar Geor
giev is een voorstander van een autoritaire re
geering, alleen wilde hij de bevoegdheden van
den koning inkorten en het heele staatsgezag
in handen van de gansche regeering leggen,
zoodat de koning er geen doorslag gevende rol
meer in zou kunnen spelen. Zankov cs. werden
door Slatev verbannen, omdat zii van een na-
tionaal-socialistische gezindheid blijk gaven,
Welke in de officieel partljloozen staat Bulga
rije niet geoorloofd is. Zankov keerde zich ook
tegen den sterken politieken invloed van het leger
en had onlangs in een brief betoogd, dat de
officieren uit de regeeringsgebouwen dienden te
vertrekken en terug te keeren naar de kazernes,
Waarin zjj thuis behoorden. Dat de beide thans
getroffen oppositionecle kopstukken en hun
aanhang zich in de sympathie van verschillen
de groepen in de bevolking mochten verheugen,
is gebleken bij hun transport naar het verban
ningsoord. Op verschillende stations stroomde
een opgewonden menigte samen om de gedepor
teerden te bespieden en de blanke sabel moest
er aan te pas komen om het vuur der geest
drift uit te slaan.
In tegenstelling met vorige malen schijnt de
oplossing van de regeeringscrisis dezen keer
niet zoo vlot van stapel te zullen loopen.
Ofschoon het militaire element ook in de toe
komst voorloopig nog wel de zwaarste politieke
troef zal blijven, heeft de koning gemeend, nu
de kwestie van Bulgarije's gelijkgerechtigdheid
op bewapeningsgebied aan dé internationale
orde is, de uiteindelijke voorkeur te moeten
geven aan een burgerlijken kabinetsformateur
om de buurstaten niet al te zeer te verontrusten.
De oude heer Tosjev, ex-gezant te Weenen, die
sinds lang in politieken ruste leefde, heeft ten
slotte de opdracht gekregen om een nieuwe re
geering samen te stellen, maar of hij daarin
zal slagen, dient nog te worden afgewacht.
BERLIJN, 20 April Heden viert de Leider
en Rijkskanselier Adolf Hitler zijn 46sten ver
jaardag. Hoewel hij aanvankelijk voornemens
was dézen dag op zijn landgoed in Beieren door
te brengen, is hij gisteren, zooals we elders reeds
meldden, per vliegtuig uit München naar Ber
lijn vertrokken, om daar een spoedzitting van
het Rijkskabinet bij te wonen.
Geheel Berlijn viert dezen dag weer met den
Führer mee. Van alle huizen waait het zwart-
wit-rood en de hakenkruisvlag. Talrijke ge
schenken zijn gisteren en vandaag in de Rijks
kanselarij ontvangen. Bij het eerste ochtend
gloren van den dag stelden Hitlerjongens zich
met groote en kleine bouquetten voor de Rijks
kanselarij op, om den Führer persoonlijk ge
luk te wenschen.
Lutze, dé chef van den staf der S.A., heeft
bij gelegenheid van Hitler's verjaardag een dag
order aan de S.A-troepen uitgevaardigd, waar
in hij o.m. het volgende zegt:
Terwijl anderen zich in de parlementen aan
schoone of ook onschoone woorden te buiten
gingen heeft de S.A. in den strijd op straat,
in zaal-slagen en in het zich dagelijksch gereed
houden voor de partij, Zich zelf in den waren
soldaten-geest opgevoed en dén geest gescha
pen, die alleen in staat was het moeras van
het parlementarisme te overwinnen en in het
volk de geestelijke en zedelijke voorwaarden te
scheppen voor zijn volksche en militaire weder
geboorte.
Wanneer ik vandaag onzen Leider uit uw al
ler naam een uiterlijk teeken mag overhandigen,
dan is dat slechts mogelijk door uw trouw, uw
offer, uw bereid zijn en dit is heden wensch en
belofte tegelijk. Zoo was het, zoo is het, zoo
zal het steeds zijn. Heil onzen Leider, heil on
zen oppersten S.A.-leider.
De vroegere afgevaardigde Willis Baldwin,
een der rijkste meelfabrikanten van Canada,
heeft men te Baldwin Mills, in den staat
Quebec, vermoord gevonden. Zijn schedel was
verbrijzeld en in zijn mond vond men een prop
papier. Van den dader is tot nu toe geen
spoor gevonden.
VERWACHTING: Zwakke tot mati-
gen, Oostelijke tot Zuidelijken wind, licht
tot half bewolkt, later wellicht toenemen- js
de bewolking, aanvankelijk droog weer,
later eenige kans op onweer, aanvankelijk
iets warmer.
Hoogste stand: 766.8 te Isafjord.
Laagste stand: 746.6 te Valencia.
Zon op 4.55 - onder 7.04 - Licht op 7.34 §j
Maan op n.m. 9.45 onder v.m. 4.51
Laatste kwartier 26 April
illillllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllliniillili
LONDEN, 20 April (Reuter) De „Times"
wijst in een hoofdartikel den te Genève
opnieuw ter sprake gebrachten eisch van
Turkije, om de Dardanellen te versterken,
krachtig van de hand.
Het lijdt geen twijfel, aldus het blad, dat
de Turksche regeering de Dardanellen-
kwestie spoedig formeel ter sprake zal
brengen. Het voorwendsel hiervoor zal de
toekenning van militaire rechtsgelijkheid
aan Oostenrijk, Hongarije en Bulgarije bie
den.
Er is echter onmogelijk een logischen samen
hang tusschen deze beide kwesties te ontdek
ken. Oostenrijk, Hongarije en Bulgarije zou
den op goede gronden de erkenning van mili
taire rechtsgelijkheid met de aangrenzende
staten kunnen eischen. Turkije heeft echter, in
tegenstelling met deze staten, geen opgedron
gen vredesverdrag onderteekend, daar het ver
drag van Lausanne na lange en taaie onder
handelingen tot stand is gekomen.
Zelfs wanneer herbewapening van den di-
recten nabuur, Bulgarije, werd toegestaan zou
er geen aanleiding bestaan voor bevestiging
der Dardanellen, want Turkije en Bulgarije zijn
niet slechts door het Volkenbondsconvenant,
ooch ook door een, bij het verdrag van Lau
sanne gevoegde speciale overeenkomst en door
een wederzijdsch neutraliteits- en arbitrage
verdrag verbonden.
Ook is er geen werkelijke tegenstrijdigheid
tusschen de nationale belangen van Turkije en
Bulgarije te ontdekken. Bovendien heeft Tur
kije een grooter leger en een grootere bevol
king dan Bulgarije. Er bestaat werkelijk geen
enkele steekhoudende reden, waarom de En-
gelsche, Fransche en Italiaansche regeeringen
een verandering in den tegenwoordigen toe-
De walbeschoeiing van de Alkmaarsche kaasmarkt stortte plotseling in,
een boom meesleurend
stand aan de Dardanellen zouden moeten toe
juichen.
De Dardanellenkwestie raakt niet slechts
Sovjet-Rusland, Turkije en de Middelandsche
Zee-staten, doch iedere staat, die den Donau-
waterweg gebruikt. Elk dezer staten dient bij
de besprekingen zijn stem te laten hooren.
Mrs. Adelaide Foss, die in 1835 in Nederland
is geboren en zich op zeventienjarigen leef
tijd in de Vereenigde Staten heeft gevestigd,
heeft op 4 April j.l. haar honderdsten ver
jaardag gevierd. Deze gebeurtenis is door alle
parochies van Cincinnati met grcote plech
tigheid gevierd, in verband met het feit, dat
mrs. Foss 5 harer 10 kinderen aan de kerk heeft
geschonken. Vier harer dochters zijn lid van de
Notre Dame te Cincinnati, haar zoon, die in
de orde der Jezuïeten was getreden, is in 1914
overleden.
Ofschoon in de pers dezer dagen, naar aan
leiding van een Amerikaansch bericht de stille
hoop werd uitgesproken, dat de Mexicaansche
Regeering haar koers zou wijzigen, blijkt uit
de jongste berichten, dat tot heden hiervan
nog niets te bespeuren is geweest. De hevig
heid, waarmede de katholieken worden ver
volgd, en die zelfs de methoden der Sovjet
terroristen overtreft, is nog in geenerlei mate
afgenomen. Het is vooral de jeugd, die aan
de duivelsche aanvallen is blootgesteld. Op de
meest brutale wijze tracht men de onschuldige
kinderzielen te moorden. Doch langzaam be
gint onder het katholieke volk een oppositie te
groeien, welke groei thans nog slechts ten ge
volge heeft, dat de aanvallen op de jeugd in
lievigheid toenemen. Het socialistisch onder
wijs is tot een volslagen atheïstisch onderricht
geworden. In Jalapa in den Staat Vera-Cruz
moesten de bijzondere scholen allen gesloten
worden, omdat de ouders eenvoudig weigerden,
hun kinderen nog langer daar heen te zenden.
Deze ouders zullen thans een verzoekschrift
ii dienen bij president Cardenas om te verkrij
gen dat op de bijzondere scholen althans het
socialistisch onderwijs niet zal worden doorge
voerd.
Door den Senaat van de Nationale Autonome
Universiteit in Mexico wordt een regeling ont
worpen waardoor het mogelijk zal zijn dat
zoowel openbare als bijzondere scholen zich
bij de Universiteit kunnen aansluiten. Deze
Universiteit is de eenige, waar het Atheïsme
niet is doorgedrongen en van hieruit zou dan
op de bij haar aangesloten scholen controle
worden uitgeoefend. Tot nog toe hebben 20
scholen zich opgegeven.
Mgr. Ruiz y Flores, Pauselijk Nuntius voor
Mexico heeft een schrijven gericht aan de ka
tholieke ouders van Mexico, waarin hij op
nieuw de ouders verbiedt, om hun kinderen
naar openbare scholen te zenden of naar scho
len waar atheïstisch onderwijs wordt gegeven.
De Nuntius leeft in ballingschap in San
Antonio, Texas, en ondanks alle pogingen van
de Mexicaansche regeering is zijn schrijven
over het geheele land verspreid. Mgr. Ruiz wijst
oaarbij ook Op het verbod, om scholen op te
richten of in stand te houden, waar z.g. socia
listisch onderwijs wordt gegeven. Dit laatste
schrijft de Nuntius naar aanleiding van het
onlangs van kracht geworden wetsartikel, waar
bij het socialistisch onderwijs ook óp de bij
zondere scholen moet worden ingevoerd.
„Wij willen geen stelling nemen tegenover
de arbeidersklasse" aldus schrijft Mgr. Ruiz.
„Wij willen integendeej gaarne in een vrucht
baren arbeid met haar samenwerken, maar wij
kunnen niet toestaan, dat het Mexicaansche
socialisme in haar woorden en daden zich ver
grijpt aan de goddelijke wetten en nog minder
kunnen wij toestaan, dat dit aan katholieke
kinderen wordt opgedrongen.
Daar wü weten dat er katholieken zijn die
onze woorden op een andere wijze trachten te,
verklaren dan wij bedoelen, zien wü ons ge
noodzaakt te verklaren dat zoolang het so
cialistisch onderwijs volgens art. 3 van de
Grondwet verplichtend is gesteld, het voor
katholieken verboden is openbare scholen op
te richten of te onderhouden, w«ar deze wet
op een of andere wijze in toepassing moet
worden gebracht of hun kinderen naar deze
scholen te zenden, onverschillig of het open
bare of bijzondere scholen zijn."
Mgr. Ruiz wijst ook den priesters op hun
groote verantwoordelijkheid, wanneer zij kin
deren toestaan openbare scholen te bezoeken.
Deze bevoegdheid kan nooit gelden waar het
anti-katholieke scholen betreft.
De Mexicaansche consuls in Los Angeles en
San Bernardino, wier optreden tijdens de pro
cessies ter eere van O. L. Vrouw van Guade
loupe, in December jj. groote opschudding te
weeg heeft gebracht, zijn overgeplaatst. De ka
tholieken hadden in Washington geprotesteerd
tegen een dergelijk ingrijpen van vreemde
coiisuls. De consul te Los Angeles, waar onge
twijfeld de meeste Mexicanen in de Ver. Sta
ten wonen, is overgeplaatst naar Tuscon in
Ariz. De consul te San Bernardino is naar
Mexico teruggeroepen. Deze mutaties zijn on
getwijfeld het gevolg van het hevig protest
der katholieken tegen het optreden van beide
consuls waarop de regeering te Washington
neeft ingegrepen.
LONDEN, 20 April. De „Daily
Telegraph" meldt:
Er is oneenigheid ontstaan tus
schen Rijkskanselier Hitier en den
minister van Buitenlandsche Zaken,
von Neurath.
De besprekingen te München zijn
afgebroken en Hitler is per speciaal
vliegtuig naar Berlijn teruggekeerd,
waar een spoedzitting van het Rijks
kabinet zal worden gehouden om te
beslissen over stappen in antwoord
op de veroordeeling van het herstel
van den militairen dienstplicht in
Duitschland, welke de Volken
bond heeft uitgesproken.
De gisteren te München geëindigde confe
rentie ving Dinsdag jJ. aan achter gesloten
deuren in het hotel „Vier Jahreszeiten," dat
streng werd bewaakt door politie en S. S-
mannen.
In goed-ingelichte nationaal-socialistische
kringen, aldus ontleent de „Tel." nog aan de
„Daily Telegraph", betwijfelt men ernstig of
Hitier zal besluiten een nieuwe volksstemming
te doen plaats vinden. Algemeen gelooft men,
dat Duitschland den een of anderen kracht
maatregel zal treffen om uiting te geven aan
zijn misnoegen over de beslissing van den Vol
kenbond. Men laat echter deze zaak geheel aan
den Führer over.
Z. H. de Paus heeft, zooals bekend is, Zijn
Staatssecretaris, Z. E. Kard. Pacelli, benoemd
tot Zijn Legaat bij het Vredestriduum te
Lourdes tot sluiting van het H. Jaar.
De Fransche regeering zal den Legaat plech
tig ontvangen. Kard. Pacelli reist over Genua
en wordt aan de Fransche grenzen ontvangen
door Minister Marin uit naam van den presi
dent der republiek. De minister zal den Le
gaat in den restauratiewagen een gala-diner
aanbieden. De eigen trein van den president
wordt den Legaat ter beschikking gesteld.
LA PAZ, 20 April (V.D.) Het Boliviaansche
Ministerie van Oorlog deelt mede, dat de Bo
liviaansche troepen door herhaalde aanvallen
de Paraguaansche stellingen in den sector
Boyuibe hebben verbroken. De Paraguanen
werden gedwongen, versterkingen naar dit ge
deelte van het front te zenden, waardoor een
vooruitgeschoven positie in de provincie San
ta Cruz is verzwakt.
Hitier gisteren onverwachts naar Berlijn ver
trokken; heden spoedzitting van het Rijks
kabinet.
De Prinses zal het Ned. Muziekfeest bijwonen.
In Nederland wordt een huldiging voorbereid
van Z. Exc. Mgr. Tarcisius van Valenberg.
Gruwetöke moord in de Haarlemmermeer.
Moordaanslag te Den Haag.
Ariëns-commissie opgericht, om meer bekend
heid te geven aan het leven van Mgr. Ariëns
z.g. als priester.
Balda rolfilm-camera, 6x9, anastig-
nat F 4,5 7ÏV... 18.75
Prima rolfilm-boxen, 6 x 9 2.5»
Solide metalen statieven 1.65
Prima snelle platen, 9 x 12, per dozijn 1.
ROLFILMS, 6 x 9, 8 opnamen, vanaf 0.40
Fraai, snel en goedkoop afwerken van Uw op
namen. 's Morgens vóór 10 uur gebracht,
's avonds gereed
Beide Paaschdagen geopend van 91 uur.
BREESTRAAT 6 TELEFOON 14365
ROME, 20 April (V.D.) Paus Pius XI
heeft gisteren de plechtigheden van Goeden
Vrijdag in de Sixtijnsche kapel bijgewoond.
De H. Vader is voornemens om morgen een
Paaschtoespraak te houden, die over de ge
heele wereld zal worden uitgezonden.
WASHINGTON, 20 April. (Reuter.) Het wets
ontwerp inzake den steun aan werkloozen en
het ouderdoms-pensioen, dat in het Congres is
aangenomen, voorziet in een ouderdoms-pen
sioen van 85 dollar op 65-jarigen leeftijd.
Als het bezit van een eigen huis een
ONONTVREEMDBAAR EN DE GEZONDST
DENKBARE VORM VAN BEZIT
is, waarom verschaft ge U dan niet zoo'n
geruststellende zekerheid?
Wendt U daarom met vertrouwen tot „Boer-
rigter's Landhuisbouw", die in mooi Sant
poort in het park'rond de R.K. Kerk schit
terend gelegen en op prima stand, solide
landhuizen klaar en in aanbouw heeft.
Populaire prijzen v.a. 5200.
Inl. op het werk en Mr. Cornelisstraat 21,
Haarlem Telefoon 14742.
Stand op Zaterdag 1 uur n.m.: 755.4
Vorige stand: 756.4
