In het land der koekoeken
a
A
Pater Coughlin verzet zich
tegen Roosevelt
I
Het nieuws van heden
SLECHTS ÉÉN ZANG
Italië's positie in
N.-Afrika
DE RADIOPRIESTER WIL
NIEUWE PARTIJ
Om de macht in
de lucht
DE BAROMETER
K
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
voor Haarlem en Agentschappen per
week 25 cent; per kwartaal f3.25; per
post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD. HAARLEM - TELEFOON 13866
VRIJDAG 26 APRIL 1935
Avondblad
EEN EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 19307
Dictator Amann
decreteert
Jeugdige levens op den
electrischen stoel
Het Weer
Griekenland weer een
Koninkrijk
Ex-koning George zou zijn troon
wederom willen bestijgen
Reeds duizend vliegtuigen en
60.000 man naar Erythrea
overgebracht
Weloverwogen plan
Gevaarlijk optreden
van een soldaat
Hij schiet onverwachts op zijn
mede-sold aten
wmm
I
Het nieuwste portret van Prinses Jüliana
De radio-priester pater Coughlin, die in den laatsten tijd heftige
aanvallen doet op het beleid van president Roosevelt
Senator Huey Long is het voor
honderd percent eens met
zijn program
Katholieke opinies
verdeeld
Gezellige kamers krijgt U met B.B.C. behang
Eerste Schotensche Papierhandel
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
Engelsche bezorgdheid over de
Duitsche suprematie
Het milliardenplan van
Roosevelt
Keerende krijgskans in
den Chaco
HEVIGE BOSCHBRAND
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 50 ct., Ingez.
mededeelingen 50 cent; Idem op pag. één 65 cenl
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
De koekoek is een wonderlijke vogel. Zoo
als men weet legt de koekoek zijn ei in
de nesten van andere vogels om het door
dezen te laten uitbroeden. De jonge koekoek is
een ondankbaar en wreedaardig Wezen, een
rücksichtslose dwingeland, welke geen concur
rentie duldt, maar volkomen egocentrisch en
egoïstisch alles voor zich alleen opeischt. Zoo
dra de jonge koekoek wat uit zijn kale kluiten
gewassen is, werkt en wurmt hij de eigen jon
gen van zijn lankmoedige pleegouders over den
rand van het nest de diepte in om zich een
monopolie-positie te scheppen. Zijn brutaliteit
gaat soms zóó ver, dat hij niet eens op de af
wezigheid van zijn kleine pleegouders wacht om
zijn snood bedrijf te volvoeren, maar onder het
warme donzen lijf van zijn voedster-ouders zit
te wroeten en te dringen, totdat hun kroost
te pletter stort. Dit is geen luguber dierenfa-
beltje, maar in de natuur door het objectieve
oog van de filmcamera geconstateerde wer
kelijkheid. Is het te verwonderen, dat wij aan
het gedrag der /koekoeken hebben moeten den
ken, tóen wij de zeer korte en niet geheel dui
delijke door het D. N. B. verspreide uittreksels
lazen van de drie verordeningen, welke de voor
zitter van de Rijkskamer voor Persaangelegen
heden Amann, een gewezen onderofficier uit
den wereldoorlog, die indertijd Hitier onder zijn
bevelen had, in Duitschland thans heeft uitge
vaardigd? In deze zeer uitvoerige en ingewik
kelde verordeningen, waarover slechts weinig in
het buitenland is gepubliceerd, wordt de Duit^
sche dagblad-uitgeverij geregeld. Volgens deze
verordeningen moeten de eigenaars, alsmede
hun echtgenooten van zuiver-Arische afstam
ming zijn, d.w.z. zij moeten aantoonen, dat van
af 1800 him familiebloed nooit met niet-Arische
smetten is geïnfecteerd. Het uitgeven van
een krant is verboden aan alle publiekrech
telijke lichamen, maatschappijen, coöperaties,
stichtingen en organisaties, bij wier stichting
men van een beroep, stand of godsdienstige
organisatie is uitgegaan. Ook zal het aan één
persoon of aan één organisatie verboden zijn
meer dan één blad uit te geven, alleen het
systeem van kopbladen wordt door deze bepa
ling niet getroffen. Voorts is het niet geoor
loofd, dat een blad ingesteld is op één bepaal
de bevolkingsgroep, onverschillig of deze naar
confessioneele, professioneele of andere belan
gen is afgepaald. Indien in één plaats verschei
den dagbladuitgevers zijn, die aangewezen zijn
op den afzet van een hoogere oplage dan, ge
zien de plaatselijke toestanden en „gezonde"
(sic) uitgeversbeginselen mogelijk is, dan kun
nen een of meer van zulke bedrijven worden
gesloten. Al deze rigoureuze bepalingen en be
perkingen gelden niet voor het Rijk zelf en
voor de nationaal-socialistteche partij.
Dit zijn wel de voornaamste punten, welke
over de nieuwe regeling van persdictator
Amann zijn gepubliceerd. Wij zullen de
uitvoering dezer maatregelen in de practijk
moeten afwachten om de gevolgen daarvan in
hun geheel te kunnen overzien. Maar thans is
reeds zeker, dat door deze verordeningen de
nationaal-socialistische machthebbers zich de
middelen hebben verschaft om elk blad, dat niet
wil zooals zij willen, dat zich nog een eigen mee
ning waagt te permitteeren, of zich in dienst
stelt van de verbreiding van zuiver religieus con
fessioneele beginselen, eventueel te vernietigen.
,,Havas" meent dan ook te mogen berichten, dat
alle katholieke en protestantsche bladen binnen
drie maanden in Duitschland zullen worden op
geheven. Of dit gebeuren zal, is echter voorloopig
nog een vraag, maar dat het mogelijk is, staat
buiten twijfel. Het voortbestaan der niet-partij-
pers ondanks alle belemmeringen en beperkin
gen, waarmede zij werd belast, is sinds lang een
doom geweest in de oogen der nazi's. De uni
forme partijbladen werden veelal slechts nood
gedwongen gelezen, terwijl velen in Duitschland
liever grepen naar de zgn. burgerlijke bladen,
waarin niet alles werd herkauwd, wat de auto
riteiten voorzegden. Reeds herhaalde malen is
aangekondigd, dat er aan het ationaal-socia-
listische geduld ten opzichte van de niet vol
komen gelijk geschakelde pers een radicaal
einde zou komen. Dit einde schijnt thans be
reikt. Indien er volle uitvoering gegeven zal wor
den aan de door Amann afgekondigde ver
bodsbepalingen, is het gedaan niet enkel met
den zeker niet altijd heilzamen invloed der Joden
op de pers, maar ook met het zoo noodzake
lijke en niet zonder groote geestelijke en cultu-
reele schade te missen werk der katholieke pers
in Duitschland. Zijn Amann's verordeningen ten
deele geïnspireerd door het heldhaftig verzet,
dat op zuiver religieuze gronden tegen gewe
tensdwang, systhematische beginselvervalsching
en het funeste nieuwe Germaansche heidendom
werd gepleegd en dat zich vooral concentreer
de in de publicaties van verschillende confessio
neele groepen? Hitler's lijforgaan de ..Völkische
Beobachter" moge juichen over deze verorde
ningen, welke de abonné's en advertenties der
zgn. burgerlijke, niet-partijbladen zullen kunnen
overhevelen naar de bruine partij-pers, maar
voor allen, die op grond van hun godsdienstige
overtuiging niet alles kunnen en mogen onder'
schrijven, wat door nationaal-socialisten en
„Ueber-Germanen" wordt verkondigd, ziet de
toekomst er somber uit. Bedriegen de teekenen
niet, dan zal het in Duitschland na den over
gangstijd van 3, 6 of 12 maanden „Koekoek êen
zang" worden. Als de koekoek roept, komt er
regen, zeggen de boeren. Zal dit in de politiek
ook het geval zijn?
NEW YORK, 26 April (Reuter). Vannacht zijn
twee jongemannen van twintig en zeventien
jaar op den electrischen stoel terechtgesteld, we
gens moord op een politie-beambte.
LONDEN, 26 April (Reuter) Verscheidene
Londensche bladen publiceeren een uit Pa-
rijsche bron afkomstig gerucht, dat ex-koning
George van Griekenland' zou zijn uitgenoodigd
naar Athene terug te keeren, om wederom den
troon te bestijgen.
De ex-koning zou zich hiertoe bereid ver
klaard hebben. In Juni zou een officieele uit-
noodiging verwacht worden.
Men spreekt in Londen het vermoeden uit,
dat het gerucht uit kringen van Grieksche emi
granten stamt en ten doel heeft om in Grieken
land onrust teweeg te brengen.
PARIJS, 26 April. (V. D.) Van welingelichte
zijde wordt medegedeeld dat te Parijs vooraan
staande Grieksche monarchisten een geheime
bespreking hebben gehad met ex-koning George
von Griekenland, met het doel maatregelen te
overwegen die bij de komende parlementaire
verkiezingen in Griekenland kunnen leiden tot
een overwinning der monarchisten, die omgezet
zou kunnen worden in het herstel der monar
chie. De deelnemers aan de geheime bijeen
komst stelden zich ten doel den steun van het
Grieksche volk te verwerven om in den loop
van den zomer George den troon aan te bieden.
Ex-koning George, die juist uit Indië is terug
gekeerd van een jacht op grof wild, zou zich
bereid hebben verklaard den troon te bestijgen
en in Griekenland, voor het eerst sedert de
revolutie van 1924, die hem verjoeg, een consti-
tut.ioneele monarchie te vestigen.
Ex-koning George zou zich heden naar Lon
den begeven, waar de besprekingen met voor
aanstaande Grieksche royalisten zullen worden
voortgezet. Hij verklaarde zich bereid, zijn mi
nisters te benoemen uit zijn huidige monarchis
tische aanhangers.
Nader wordt echter door Reuter gemeld, dat
ex-koning George tegenover den Reuter-verte-
genwoordiger te Parijs krachtig heeft ontkend,
een uitnoodiging om naar Griekenland terug te
keeren te hebben ontvangen of een dergelijke
uitnoodiging te hebben aanvaard.
H VERWACHTING: Matige Noord-Ooste-
l(jke tot Noordelijken wind, toenemende 5
bewolking, weinig of geen regen in het
Westen, in het Oosten meer kans op regen
iets kouder.
j= Hoogste stand: 770.8 te Stomoway.
Laagste stand: 752.9 te Dresden.
5= Zon op 4.43, onder 7.14. Licht op 7.44.
5 Maan op v.m. 1.57, onder v.m. 10.53.
Laatste kwartier 26 April 441 v.m.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiini
LONDEN, 26 April (Reuter) De corres
pondent van de „Öaily Telegraph" te Addis
Abeba meldt:
Betrouwbare berichten, die hier uit de Ita
liaansche kolonie Erythrea zijn ontvangen, ge
ven opheldering over den omvang van de mi
litaire voorbereidingen aldaar. Tot dusver zijn
reeds ruim 60.000 soldaten en 1000 vliegtuigen
uit Italië in Erythrea aangekomen.
Hierbij voegen zich nog omvangrijke hoeveel
heden materiaal en middelen van vervoer van
allerlei soort, van vrachtauto's tot muildieren.
In vele districten der kolonie wordt onder lei
ding van deskundigen met groote snelheid ge
werkt aan den aanleg van wegen.
Te Addis Abeba gelooft men algemeen, dat
de Italianen voornemens zijn om de huidige
onderhandelingen te rekken tot eind Mei, dJ.
tot het begin van de regenperiode.
Tijdens deze periode, die ongeveer vier
maanden duurt, zullen de Abessinische troepen
zich vrijwel onmogelijk op de Abessinische
hoogvlakte kunnen bewegen.
Erythrea echter heeft hieronder niet te lij
den en in October, wanneer de regenperiode is
afgeloopen, zouden de Abessiniërs verrast kun
nen worden door een Italiaanschen aanval.
Het blad meldt ten slotte, dat aan de Abes
sinische regeering niets bekend is van roover-
aanvallen op Italiaansche karavanen, zooals
berichten uit Rome meldden.
LONDEN, 26 April (Reuter) Op het oefen
terrein voor de troepen van Port George nabij
Inverness in Schotland heeft zich een eigen
aardig voorval afgespeeld.
Zeventig man van het regiment Schotsche
Hooglanders stonden aangetreden voor schiet
oefeningen met scherp. Een der manschappen
ging klaar staan om te schieten, maar draaide
zich plotseling om en schoot op zijn eigen com.
pagnie. De soldaten stoven snel uiteen en zoch
ten volgens voorschrift dekking, zoodat nie
mand getroffen werd.
De soldaat, die het incident verwerkt had,
loste nog twee schoten en liep toen weg, ach
tervolgd door de geheele compagnie. Pas na
een half uur zoeken vond men hem verborgen.
Hij bleek door een schot gewond te zijn ei-
werd naar het hospitaal gebracht.
Of de soldaat, die vermoedelijk in een vlaag
van waanzin heeft gehandeld, zichzelf de ver
wonding heeft toegebracht, is niet bekend. De
militaire autoriteiten laten zich over het geval
niet uit.
(Foto Ziegler)
Sedert eenigen tijd kan het beleid van
president Roosevelt geen genade
meer vinden in de oogen van den
bekenden radiopriester uit Detroit, pastoor
pater Charles Coughlin. Van medestrijder
en bewonderaar van Roosevelt is hij ver
keerd in een bitter criticus en hevig vijand
van den president. In een vergadering te
Detroit, bezocht door 15.000 menschen, heeft
hij zijn sociaal-politiek program ontwikkeld
en Roosevelt heftig aangegrepen.
Volgens berichten van „United Press" aan
„De Telegraaf" riep hij zijn aanhangers op, om
in zeven en veertig groote steden nationale
eenheidsgroepen voor den strijd voor sociale
gerechtigheid" te vormen.
Uit de rede blijkt, dat hij op deze wijze een
derde partij denkt te kunnen stichten, van
welker houding de verkiezing van den volgen
den president zou kunnen afhangen.
De voornaamste punten van Coughlin's pro
gram zijn:
Handhaving van het recht op particulieren
eigendom, dat echter aan de onwrikbare sou.
vereiniteit van de menschelijke rechten onder
geschikt moet blijven.
Beschermingsmaatregelen tegen de overheer-
sching van materieele belangen, waardoor de
bevolking wordt uitgebuit.
Bevordering van het algemeen welzijn door
een politiek, welke gebaseerd is op de sociale
rechtvaardigheid.
Pater Coughlin verklaarde: Ons voornemen
is het, van het politieke tooneel die mannen
te verdrijven, die beloofd hebben rechtvaardig
te regeeren, maar die practisch „een philosophle
der huichelarij" volgen.
Bij Pater Coughlin heeft, zooals ook vroeger
reeds, senator Huey Long, eveneens een bekend
tegenstander van Roosevelt, zich opnieuw aan
gesloten. Long heeft verklaard, dat naar zijn
oordeel pater Coughlin een zeldzaam program
heeft. „Ik ben het voor honderd procent eens
met alles wat hij zegt," aldus Long.
Deze verklaring van Long, die tot dusver nog
doorging voor democraat, heeft te Washington
verrassing en ontsteltenis veroorzaakt. Men
ziet er n.l. de aankondiging in van de derde
partij, welke Long, zooals bekend, wil oprich
ten om zich met haar steun candidaat te stel
len by de presidentsverkiezingen van 1936. Bij
de groote populariteit van Coughlin, die zooals
gemeld, is verschenen met een soort dictato
riaal programma, vreest men, dat een samen
gaan van Long en Coughlin, president Roose
velt bij de verkiezingen veel stemmen zal kun.
nen kosten.
De „Kath. Intern. Presse-Agentur" seint toe
vallig juist nu d.d. 25 April uit New-York een
bericht over pater Coughlin, waaruit blijkt,
dat de Amerikaansche katholieken in hun hou
ding tegenover hem zéér verdeeld zijn. Bepaal,
de katholieke kringen hadden den pater fel
aangevallen.
Thans heeft zich echter de Bisschop van De
troit, mr. Gallagher, in een radiorede openlijk
ten gunste van den „radiopastoor" uitgesproken
„Ik verklaar, aldus de bisschop, dat pastoor
Coughlin in zijn leer onaanvechtbaar en in
haar toepassing en interpretatie zeer taktisch
is. Ik geef hem mijn Imprimatur voor zijn ge
schreven woord en geef hem bovendien verlof,
om in het openbaar te spreken. Mogen zoowel
zijn gesproken als zijn geschreven woord zon
der protest door het land aanvaard worden."
Uit de woorden van den Bisschop van Detroit
blijkt absoluut niet, of deze slaan op de cam
pagne van Coughlin tegen Roosevelt. Men zou
zelfs geneigd zijn te zeggen van niet. De Bis.
schop spreekt namelijk uitdrukkelijk over het
kerkelijk „imprimatur". Dat zou hij niet doen
als het over politiek ging. Wij mogen aanne
men, dat de Bisschop alléén wil verklaren, dat
pater Coughlin zuiver is in de leer der Kerk.
Wij meenen deze opmerking te moeten maken,
omdat de „Maasbode" (door de plaatsing van
het Kipa-bericht) den schijn tracht te wekken,
dat de Kerkelijke Overheid de politieke actie
van Coughlin volledig goedkeurt.
Dat dat „Maasbode" bewust dien schijn wilde
wekken (waarom is ons niet duidelijk!), blijkt
uit het feit, dat het de volgende zéér belang
rijke zinsneden van het Kipa-Telegram een.
voudig weglaat: „De verklaring van den Bis
schop van Detroit verschilt van de houding van
talrijke katholieken, die pastoor Coughlin we
gens zijn extremistische doeleinden critiseeren.
Zoo heeft Z. E. Kard. O'Conell, Aartsbisschop
van Boston, in een verklaring, kort geleden af
gelegd, pater Coughlin wel niet veroordeeld,
maar een duidelijke scheidingslijn getrokken
tusschen Coughlins actie en de Katholieke
Kerk."
Het scheen ons noodig op dit alles te wijzen,
omdat Roosevelt juist dezer dagen uitvoerig
en met kracht heeft betoogd de noodzakelijk,
heid van een steunpunt voor het volksleven en
voor de sociale hervorming op christelijken
grondslag. Toen een gedeelte der Amerikaan
sche pers bij de bespreking dezer presidentieele
uitlatingen de christelijke gedachte trachtte te
verbergen, publiceerde Roosevelt direct een
overduidelijke verklaring:
,In het afgeloopen jaar hebben wij ons hart
vernieuwd en opengesteld voor nieuwe geeste
lijke schatten. Wij hebben onze sociale onder
vinding gesterkt en zijn meer dan ooit bereid
om voor het welzijn van onze medemenschen
zorg te dragen. Onze medeburgers hebben zich
moeite gegeven in zware tijden en oorlogsjaren
de naastenliefde te beoefenen en met hen te
deelen datgene wat voor hen bestemd was. De
wil anderen te helpen is een karakteristiek ken.
teeken van den Amerikaan. Dat heeft ook Z.H.
Paus Pius erkend en vaak bevestigd.
Wij verheugen ons over de gezind
heid van het Amerikaansche volk; zijn groot,
hartigheid doet ons het beste verwachten voor
de toekomst, maar wat zou een volk bezitten,
wanneer het de geheele wereld veroverde en
daarbij schade leed naar zijn ziel. Wij hebben
veel reden tot dankbaarheid jegens den Almach
tige. Wel heeft hier honger en nood geheerscht,
doch Hij heeft ons bewaard voor rampen, die
andere landen teisterden.
Het zal noodig zijn de ontwikkeling der din
gen af te wachten, alvorens een positief oordeel
over de politieke actie van pastoor Coughlin
mogelijk is.
B. B. C.-behang is van prima kwaliteit, terwijl
de prijs uiterst laag is. Ruim 1000 soorten uit
voorraad leverbaar.
GEN. CRONJÉSTRAAT 135 - TELEFOON 11657
UITVAART VAN Z. H. EXC. MGR. L.
SCHIOPPA.
De Amerikaansche radiopriester, pater Cough
lin, verzet zich tegen Roosevelt. Hij wil een
nieuwe partij stichten.
Reeds 60.000 Italiaansche soldaten en 1000
vliegtuigen in Erythrea aangekomen.
Naar restauratie van George II als koning van
Griekenland?
Engelsche bezorgdheid om de Duitsche supre
matie in de lucht.
LONDEN, 26 April De „Daily Telegraph"
maakt zich ernstig bezorgd over de snelle op
komst van de Duitsche militaire luchtvaart.
De Duitsche luchtmacht bezit bijna tweemaal
zooveel militaire vliegtuigen der eerste linie als
het aantal, waarover Engeland beschikt voor
de verdediging van het rijk binnen Europa.
Toen Hitler sir John Simon te Berlijn mede
deelde, dat Duitschland in de lucht reeds pari
teit had bereikt met Engeland, dacht men niet,
dat hij daarmede bedoelde pariteit met het to
taal aantal van 1020 vliegtuigen der eerste li
nie van de Royal Air Force, dat over alle dee
len van het Britsche rijk is verspreid. Later
werd vernomen, dat dit wèl zijn bedoeling was,
en dat de pariteit niet sloeg op de 480 machines,
beschikbaar voor de verdediging van het Brit
sche rijk i-n Europa.
Duitschland heeft zich verdere geconcen
treerd op de productie van geheel van metaal
vervaardigde eendekkers met meer dan één mo
tor, die in staat zijn, groote ladingen bommen
over een langen afstand te vervoeren met een
snelheid van ongeveer 320 K M. per uur. Hier
tegenover kan de Engelsche luchtmacht geen ge
lijkwaardige strijdkrachten stellen.
De „Daily Telegraph" acht daarom een radi
cale wijziging in het uitbreidingsprogram der
Engelsche luchtmacht noodzakelijk en waar
schijnlijk.
Verder maakt het blad een gunstige opmer
king over de scherpe uitlatingen van MacDonald
tegen Duitschland, welke blijkens berichten
uit Berlijn in het Derde Rijk veel verbitte
ring hebben gewekt.
WASHINGTON, 26 April (Reuter) Presi
dent Roosevelt heeft een commissie van 22 leden
benoemd, onder voorzitterschap van minister
Ickes. Hiervan maken o.a. deel uit de minister
Wallace en Miss Perkins, alsmede Bell, de di
recteur voor de begrooting, vertegenwoordigers
van vakvereenigingen, bankiers en farmers.
Deze commissie zal wekelijks bijeenkomen en
beslissen hoe het bedrag van 4.880 millioen dol
lar zal worden besteed, dat krachtens de on
langs door het Congres aangenomen wet mag
worden uitgegeven voor steunverleening aan ds
werkloozen.
LA PAZ, 26 April (V.D.) Het Boliviaan-
sche ministerie van Oorlog deelt mede, dat de
Boliviaansche troepen hun succesvol offensief
tegen het ParaguaanSche leger over het geheeie,
ongeveer 200 K.M. lange, front tusschen Villa
Montes en Charagua voortzetten.
Bij Atlantic City woedt een boschbrand over
een front van 16 K.M. Een oogenblik heeft het
dorp Steelmanstown in groot gevaar verkeerd.
Stand op Vrijdag 1 uur n.m.: 759.8
Vorige stand: 759.8