Uitstel, maar geen afstel De toestand in de Saarprovincie 1 Mei-viering in de politiek Het nieuws van heden OPROEP AAN ALLE R.K. MIDDENSTANDERS [zOMERPRIJZENj I v.h. J. H. KRUL Jr, GELADEN ATMOSFEER GEMATIGDHEID IN DE POLITIEK STAKING BIJ CHEVROLET GROOTE PROPAGANDAVERGADERING DE BAROMETER i Anthraciet en Brechcokes f I N.V. STEENKOLENHANDEL I VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE; NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866 ABONNEMENTEN: voor Haarlem en Agentschappen per week 25 cent; per kwartaal f3.25; per post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling DAGBLAD UITCECEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD. HAARLEM - TELEFOON 13866 WOENSDAG 1 MEI 1935 Avondblad EEN EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 19315 Is Duitschland ge schrokken De oorlogsindustrie De sluiting van het plechtig Triduum door den Kardinaal-Legaat Pacelli te Lourdes Het Saarvolk weet nog niet een toekomst vol offers te hebben gekozen Kerk nog ongemoeid Het W eer iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiii| Dertienduizend arbeiders hebben het werk neergelegd Het Chaco-conflïct Ook Europeesche aandrang op Brazilië voor de bijlegging Hitier spreekt met schorre stem de Hitier jeugd toe in den Lustgarten Bloedig incident in een Bulgaarsch dorp DIT NUMMER BESTAAT UIT TIEN BLADZIJDEN Werkverschaffing in Spanje De strijd in Zuid-China De communistische troepen bedreigen Joennanfoe Italië's Donaupolitiek De betrekkingen met Joego-Slavië weer koeler H. E. v. d. BRULE Fransche leening aan Rusland? Voor reorganisatie van de Russische spoorwegen „Geen woorden maar DADEN kunnen den Middenstand redden" Prins FrederiJc van Denemarken heeft het Deensche paviljoen op de Wereldtentoonstelling te Brussel geopend 1 VANAF HEDEN 1 Tel. 23517 OVERVEEN Tel 22557 NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct, Ingex. mededeelingen 50 cent; Idem op pag. één 65 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek Een ezel stoot zich geen tweemaal aan denzelfden steen, zegt het Hollandsch spreekwoord. Wij weten niet of er in het Duitsch een zegswijze van gelijke strekking bestaat, maar wel, dat de Duitsche politiek, zooals die door het nationaal-socialisme in practijk wordt gebracht, als het ware steeds weer denzelfden steen opzoekt om er zich te gen te stooten. Het rigoureuze anti-semietis me, dat in zijn generaliseerende principialiteit onrechtvaardig en in strijd met het meest ele mentaire beginsel van het positieve Christen dom n.l. dat der naastenliefde is en den be langen en het aanzien van Duitschland on berekenbare schade heeft toegebracht, is sinds eenigen tijd bijzonder actief geworden. Het speelt niet alleen een rol in de nieuwe, door den president van de „Reichspressekam- mer" Amman uitgevaardigde verordeningen, waardoor alle niet-nationaal-socialistische en niet-Arische concurrentie en publiciteit om hals zullen kunnen worden gebracht, maar ook inde aangekondigde wet op het Duitsche staats burgerschap, waardoor een discriminatie van alle niet zuiver Germaansche en niet voor honderd procent de Duitsch nationaal-socialis- tische practijken huldigende en billijkende bur gers kan worden geconsolideerd in een staat van rechteloosheid en plichten-overladenheid. Julius Streicher en zijn „rücksichtslose" geest verwanten zijn weer bijzonder in tel en het Germaansche neo-paganisme mag te vrijer spreken, naarmate den in werkelijkheid positie ven Christenen de mond wordt gesnoerd. Noch de schade, noch de schande, welke het gevolg zijn geweest van een zelfs niet eens volko men consequent anti-semietisme (er worden in Duitschland nog verbazingwekkende uitzon deringen gemaakt voor niet-Ariërs, die het nationaal-socialisme niet kan of wil missen) en van den verbitterden kerkstrijd, hebben Duitschland wijs gemaakt. En onder dit ge brek aan wijsheid en rechtvaardigheid hebben niet in het minst vele katholieken te lijden, ondanks de prachtige bepalingen van het veel te voorbarig bejubelde concordaat. De inder tijd op de katholieke gezellen te München gepleegde molestatie, welke terecht de alge- meene verontwaardiging der katholieke wereld Wekte, heeft een triest pendant gekregen in de geweldpleging op en concentratie van een deel der jonge katholieke pelgrims, die bij de sluiting van het Heilig Jaar het bestaan durf den in de Eeuwige Stad hun Heiligen Vader, den plaatsbekleeder van Christus op aarde, toe te juichen. Ook hier weer het zich stooten aan denzelfden steen. De lijst van voorbeelden, welke het in den aanvang vermelde spreekwoord in herinnering roepen, is echter nog veel langer. Men kan haast spreken van een be wust systeem om door herhaling van eens gemaakte fouten zijn onafhankelijkheid en eigengereidheid te willen bewijzen. Een systeem, dat echter alleen het bewijs levert van een bepaald onverstandige en het tegen overgestelde van het beoogde bereikende men taliteit. Het schijnt in Duitschland voor tac tische wijsheid te worden gehouden zich steeds opnieuw te compromitteeren in de oogen van anderen en wel bij voorkeur op steeds weer dezelfde punten. Door weg te loopen uit den Volkenbond en de Ontwapeningsconferentie op zeker niet geheel onbegrijpelijke gronden, heeft het nationaal-socialistische Duitsch land een politiek van voldongen feiten inge zet, welke successievelijk een angst- en wan. trouwen-psychose bij de andere mogendheden heeft veroorzaakt, zoodat deze meer dan ooit zijn gaan samenrotten. De wederinvoering van den dienstplicht, de vorming van een formidabele luchtvloot en de in verren staat van verwezenlijking verkeerende marine plannen zijn een consequente voortzetting van de toen begonnen lijn. En telkens verbaast de Rijksregeering zich weer opnieuw, dat de an dere mogendheden niet willen billijken, wat zij eenmaal reeds voor niet te billijken heb ben verklaard. Na de invoering van den algemeenen dienst plicht moesten de besprekingen tusschen Hitier en Simon worden uitgesteld, na het bekend wor den van de Duitsche vloot- en duikbootplan nen moeten de Duitsch-Engelsche vlootbespre- kingen te Londen, welke op initiatief van de Britsche regeering zouden worden gehouden, tot een later tijdstip worden verschoven. Eerst wil Hitier den 15en Mei voor den Rijksdag een ver klaring afleggen over zijn buitenlandsche en be wapeningspolitiek. Wij gelooven niet, dat Duitschland zoo erg van de reactie in het bui tenland op zijn ,,draufgangerische" politiek ge schrokken is, dat het zal inbinden. Internatio nale psychologen zijn de Duitschers nimmer geweest en veel begrip voor de mentaliteit van anderen hebben zij nimmer getoond. Door uit stel hoopt Hitier waarschijnlijk tijd te winnen en de oververhitte sfeer wat te laten bekoelen om dan weer met evenveel stormkracht voort te gaan op den eenmaal ingeslagen weg, die volgens zijn eigen woorden naar een duurza- tnen vrede, maar volgens anderen onvermijde lijk naar een oorlog moet leiden. Men moet er kennen, dat er systeem zit in de wijze, waarop Duitschland aanhoudend het buitenland brus- quteert en zichzelf tot een voortdurenden harden steen des aanstoots voor anderen maakt. De nieuwe menschenroof in Tsjecho-Slowakije, waar een oud-lid van de „Reichsbanner" met de hulp van een ge wapenden Duitschen politie- wachtmeester over de Duitsche grens werd gesleurd, nadat hij door Gestapo-beambten be wusteloos was geslagen, bevestigt dit op ondub belzinnige wijze. Het geval Jacob vormt nog steeds een ernstig geschilpunt tusschen de Duit sche en de flink van zich afbijtende Zwiteersche regeering, en toch wordt een nog duisterder en openlijker soortgelijk incident met Tsjecho- Slowakije geprovoceerd. Dat de door Duitsch land gehate Sovjet-Unie van dergelijke in mid- den-Afrika inheemsche barbaren-methoden niet vies was, wisten wü sinds de ontvoering van generaal Koetjepow. Nu weten wij ook, dat zelfs zij, die zich als edel-Germanen en dragers van een superieure beschaving beschouwen, voor dergelijke practijken niet terugschrikken. Het zijn waarachtig geen ezels, die zich meer dan tweemaal aan sommige practijken van het Duit sche nationaal-socialisme stooten. (Bijzondere correspondentie uit Saarbrücken) Het Saarvolk heeft nog niet het bewust zijn, met Duitschland ook een toekomst vol offers te hebben gekozen. Voor het reltrendum door het Rijk vertroeteld, later met voorzichtigen tact in bezit genomen, hoort het Saarland niets van het fluisterend gemopper, zoo kenmerkend voor het overige Duitschland. Integendeel, opvallend is de onbevangenheid, waarmee de Saarlanders hun toestemming of afkeuring te kennen geven ten opzichte van de doden, die het nieuwe régime stelt. Maar de toestemming wint het van de afkeuring, en voorloopig bestaan daar ook alle redenen voor. Heeft het Rijk niet onmiddellijk na de in- lasschlng van het Saargebied al die sociale maatregelen genomen, die slechts een fascisti sche Staat zich veroorloven kan? Er is reeds een begin gemaakt met de moderniseering van c!e fabrieken door aanleg van waterleidingen, ontspanningshallen en hygiënische maatrege len; de arbeiders genieten de voordeelen van een vacantiekas, bekostigd door de werkgevers; een vriendelijk verzoek van de Regeering heeft de groote firma's van het Saarland zich doen haasten, met flinke sommen in te teekenen ter bestrijding van de woningellende; de per manente winterhulp functionneert nog en ver zamelt in de dorpen levensmiddelen voor de noodlijdenden in het industriegebied; een groot aibeidverschaffingsprogram is ontworpen en nog allerlei meer. Ook zijn de loonen verhoogd in het Saarge bied, en zij waren al niet slecht. Dit is geschied in verband met de aanstaande stijging van de prijzen der levensmiddelen. Doch op het oogen- bJik geniet het Saarland nog van de oude franc- pi ijzen, die in Marken worden omgerekend en zoo laag zijn, omdat de voorraden nog vóór het referendum dateeren. Vet, olie, margarine, le vensmiddelen, die in Duitschland zeer duur ge worden zijn, kosten hier de helft. Bier, suiker, brood, om enkele andere dagelijksche be hoeften te noemen, zijn in het overige Duitschland 25 pet. duurder. En dan de siga retten! Het Saargebied was en is nog het land met de laagste sigarettenprijzen van Middel- Europa! Voor dezelfde kwaliteit, die in Duitsch- iand 25 pfennig kost, betaalt men hier 18 pfennig. Het hoofdstuk der vluchtelingen uit het Saar gebied kent men. Ook hierin heeft de overwin naar zich lankmoediger getoond dan verwacht werd. Niet alsof het Saarland verder plaats had voor erkende soci's of separatisten, maar aan alit dissenters, die geen actieve propaganda gemaakt hebben, werd een kans verleend. Zoo dat zelfs van de vluchtelingen, die in Frankrijk geen rooskleurige ballingschap tegemoet zijn gegaan, enkele weer terugkwamen; in Saarlouis en Saarbrücken weet men er u verschillende aan te wijzen, die na een week of drie omzwer vingen in het buitenland aan de Duitsche over heid een pas en de vergunning tot terugkeer gevraagd hebben. Wanneer de betrokkene schriftelijk zijn vroegere politieke overtuiging verloochende, werd dit doorgaans toegestaan. Ook de geestelijkheid in het Saargebied, die zü het in voorzichtige termen maanden lang tegen het Hitlerisme gewaarschuwd heeft en niet nagelaten haar parochianen te wijzen VERWACHTING: Zwakke tot ma- tigen Noord-Oostelijke tot Zuid-Ooste- lijken wind, licht tot half bewolkt, wei- nig of geen neerslag; nachtvorst, waar- schijnlijk overdag iets zachter. =j Hoogste stand: 770.4 te Blaavandshoek. Laagste stand: 755.4 te Vestmanör. Zon op 1.33 - onder 7.23 - Licht op 7.53 Maan op v.m. 3.24 onder n.m. 6.04 Nieuwe Maan 2 Mei DETROIT, 1 Mei (Reuter) Bij de staking van 2000 arbeiders van de Chevrolet-fabrieken te Toledo (ten Zuiden van Detroit) sloten zich gisteren .11.000 arbeiders aan, die werken in de carrosserie-werkplaatsen van Chevrolet te Cle veland en Cincinnati (Ohio). De stakers eischen collectieve contracten. Men vreest dat de staking zich tot de andere automobiel-fabrieken zal uitbreiden. Uit Washington is een vertegenwoordiger van het ministerie van Arbeid vertrokken, die moet trachten het loongeschil tusschen de directie van de General Motors Corporation en de ar beiders bij te leggen. RIO DE JANEIRO, 1 Mei (Reuter) De am bassadeurs van Frankrijk, Engeland en Italië hebben den minister van buitenlandsche zaken bezocht en hem in kennis gesteld van den wensch hunner regeeringen, dat Brazilië de ge zamenlijke uitnoodiging van de Vereenigde Sta ten, Argentinië, Chili en Peru, om deel te ne men aan de onderhandelingen inzake het Chaoo-conflict, aanneemt. Men verwacht, dat Brazilië binnenkort een toestemmend antwoord zal geven. BERLIJN, 1 Mei. Terwijl in de meeste lan den de 1 Mei-viering een min of meer opposi tioneel karakter draagt, hebben de nat.-soc. leiders in Duitschland van meet af aan dezen dag omgezet in een soort nationalen feestdag. Hoe dit geschiedt, hebben wij gisteren reeds uitvoerig uiteengezet. Ofschoon was aangekondigd, dat Hitier we gens keelpijn hedenochtend niet zou spreken, heeft hij blijkens een Reuterbericht bij de openingsplechtigheid in den Lustgarten toch het woord gevoerd tot de verzamelde Hitler- jeugd. Kij sprak echter slechts een minuut of zeven met een schor stemgeluid. De wedergeboorte van de Duitsche natie aldus sprak de Fiihrer is de noodzakelijke voorwaarde voor de be vestiging van de positie van het Reich tegen over de vreemde landen. Het is mogelijk, dat wolken en stormen Duitschland in de naaste toekomst zouden kunnen omringen, maar dat zal ons niet in de war brengen. Gij zijt de ga ranten van de toekomst en de veiligheid van Duitschland. Uit Parijs meldt het regeeringspersbureau Havas, dat de 1 Mei-dag aldaar waarschijnlijk uiterst kalm zal verloopen. Alleen in het bouw vak zijn de arbeiders voor een deel niet op het werk verschenen. Betoogingen op den openba ren weg zijn verboden, maatregelen zijn geno men om de orde niet te laten verstoren. Uit Madrid wordt gemeld, dat in verband met den 1 Mei-dag speciale voorzorgsmaatrege len zijn genomen. De troepen zijn geconsigneerd en de politie is versterkt. In de provincie heeft men soortgelijke maat regelen genomen, o.a. in Asturië. Te Weenen hééft Dinsdagavond in het dis trict Brigittenau een bomontploffing plaats ge had Twee mannen en twee vrouwen werden ernstig gewond. Volgens mededeelingen van de politie zou deze bomaanslag verband hou den met de 1 Mei-herdenking. In het Bulgaarsche dorpje Enina trachtte- de politie een communistische betooging uiteen te De politieke 1 Mei-viering. Hitier spreekt on danks zjjn schorheid. Bloedig incident in Bul gaarsch dorp. Vier dooden door een granaat-ontploffing in Frankrijk. 13.000 arbeiders der Amerikaansche Chevrolet- fabrieken in staking. Boschbrand te Santpoort Geen overeenstemming bereikt over loonsver laging in het Bloembollenbedrjjf. Beurs: prijshoudend tot vast. O MADRID, 29 April. De ministerraad heeft een crediet van 575 millioen peseta's beschik baar gesteld voor de uitvoering van een groot- scheepsch plan tot bestrijding der werkloos heid. Er zullen in het kader van dit plan ha venwerken, wegen, spoorwegen en irrigatie- werken worden aangelegd. Van het beschikbare bedrag is tachtig pro cent bestemd voor arbeidsloon en 20 percent voor machines en materiaal. op den heldhaftigen strijd, die door Kardinaal Faulhaber en andere priesters in Duitschland tegen de nieuw-heidensche tendenties van het nationaal-socialisme werd uitgevochten, ziet zich voorloopig nog in niets bedreigd. Het is waar, dat de katholieke organisaties, voorzoo ver zij niet religieus waren, ontbonden zijn, doch dit stond in het Concordaat en is zonder wrijving geschied. Den overigen vereenigingen en congregaties wordt niets in den weg gelegd en men ziet hen in het openbaar en in gesloten groepen voorbijtrekken met hun kleuren en venen. Toch zien de geestelijke leiders de toe komst niet optimistisch tegemoet. Het is het psychologisch moment van het na tionaal-socialisme, dat veel sterker werkt dan alle dwangmaatregelen, vooral bij de jeugd. De twaalf- tot achttienjarigen kunnen niet weer staan aan den glans der uniformen. Eovendien vergt de Hitlerjeugd inderdaad den heelen persoon van haar leden, lichamelijk, geestelijk en moreel. De rol van den zielzorger is erg beperkt geworden, ook zonder dat men zijn rechten met verordeningen besnoeid heeft! In het algemeen ziet men in het Saarland vroolijke gezichten. Of het zoo blijven zal? Dat ligt er aan, of het gemoedelijke Saarvolk zich zal weten aan te passen aan de strenge eischen van orde en tucht, die het nationaal-socialis me aan zijn burgers stelt. Het zal er ook aan liggen, of voor de Saar- producten een markt kan gevonden worden, zcoaat de levensstandaard niet behoeft te zin ken. Het kolenprobleem is anders netelig genoeg. Vroeger werden de Saarkolen door Frankrijk afgenomen; thans is dat niet langer mogelijk. Duitschland zelf heeft intusschen aan kolen geen gebrek, integendeel, het weet al niet waar been met zijn steenkolen uit het Roergebied. In deze richting zijn de, vooruitzichten somber. Het ongeluk der Saar-exporteurs is, dat hun Duitsche klanten in de zestien jaar van schei ding verloren zijn gegaan. Een wijnkoopman hier in de stad vertelde mij b.v., dat hij in 1620 nog 260.000 liter cider naar Duitschland uitvoerde. Daarna moest hij zich, omdat Frank rijk geen afnemer is, tot het Saargebied be perken en zette ongeveer 40.000 liter jaarlijks af. Thans is de tolgrens naar Duitschland ver balen, maar waar zijn de klanten? Mijn zegs man heeft niet de minste verwachting, dat hij ook maar een gering aantal hunner terug witt,,.,.. PARUS, 30 April (V.D.) Bij het vervaardi gen van een granaat van groot kaliber ziin te Bourges vier arbeiders door een ontploffing ge dood. Twee van hen werden letterlijk in stuk ken gescheurd. De ontploffing was zóó hevig, dat de betonnen onderstand, waarin het werk verricht werd, geheel werd verwoest. Slechts door de getroffen voorzorgsmaatregelen kon een grooter ongeluk voorkomen worden. PEKING, 1 Mei (Reuter) De communisti sche troepen zijn de stad Joennanfoe thans op 24 K.M. genaderd. De meeste vrouwen en kin deren van de Engelsche, Amerikaansche en Fransche ingezetenen hebben vanmorgen de stad per spoor verlaten. De overigen zullen zoo spoedig mogelijk vertrekken. De regeeringstroepen zitten de communisten dicht op de hielen. Naar men meent, maakt het personeel van het Amerikaansche consulaat zich reeds gereed om de stad met de archieven van het consulaat te veriaten. PARIJS, 1 Mei (Reuter) De „Oeuvre" schrijft omtrent de besprekingen, die minister Laval gisteren met den Italiaanschen ambassa deur te Parijs heeft gehad, dat deze besprekin gen betrekking hebben op de voorbereiding van de Donau-conferentie te Rome. De Italiaansche ambassadeur zou erop ge wezen hebben, dat Mussolini in het belang van een bespoediging der besprekingen bereid is, alle bijkomstige kwesties van de agenda te schrappen. Deze haast van de Italiaansche regeering zou niet in de laatste plaats een gevolg zijn van het feit, dat de Italiaansch-Joegoslavische be trekkingen er sedert de conferentie van Stresa niet beter op geworden zijn. Joegoslavië heeft te verstaan gegeven, dat de Kroatische emigranten, die voorloopig op een Italiaansch eiland waren ondergebracht, zoo ver mogelijk van Joegoslavië verwijderd zouden moeten worden gehouden, indien Italië met Joegoslavië nauwere vriendschapsbetrekkingen wil onderhouden. Van Italiaansche zijde zou men, aldus her blad, gehoopt hebben, dat d'e Joegoslavische re geering zich tegenover deze emigranten edel moediger zou toonen. jagen. Er ontstond een schietpartij, waarbij twee politiebeambten en verscheidene betoogers werden gedood. Te Moskou heeft de volkscommissaris van defensie, Worosjilow, ter gelegenheid van 1 Mei weer een dagorder voor het Roode Leger gepubliceerd. Het volk der Sovjets en het Roode Leger waren, zijn en zullen altijd blijven de verdedigers van den vrede; ons voornemen om lederen slag met een even harden slag te beantwoorden is echter de beste verzekering tegen iedere schending van onze veiligheid, aldus de volkscommissaris. Ook de pers schrijft op denzelfden toon. MORGEN (Donderdag) AVOND, 8% uur, „Brinkmann", Gr. Markt SPREKER: lid Hoofdbestuur Haarl. Hanze lid Gemeenteraad Rotterdam lid Staten van Zuid-Holland ONDERWERP; PARIJS, 30 April (DNB) De „Liberté" publi ceert 'n bericht uit Moskou, waarin gezegd wordt dat de regeering van Moskou in verband met de Fransch-Ru&sische onderhandelingen een beroep gedaan heeft op de Fransche regeering aan een Parijsche bankgroep vergunning te verleenen tot een leening van 4 milliard voor Rusland. De leening zou dienen voor volledige reorganisatie van het Russische spoorweg wezen, vooral van de strategisch belangrijke lijnen in West-Rusland. Alle bestellingen aan rollend materiaal, sein-installaties en electri- sche apparaten zullen de Fransche Industrie ten goede komen. Een gemengde commissie van Fransche en Russische ingenieurs zou samen werken en voortdurende contróle uitoefenen op de bestellingen. Tenslotte meldt het blad, dat rente en af lossing zouden worden voldaan uit de inkom sten van de nieuwe spoorlijnen en uit andere nog nader aan te wijzen bronnen. De vier milliard zouden uitsluitend ter betaling van het Fransch materiaal en Fransche ingenieurs en arbeiders dienen, terwijl de Russische ar beiders en het in Rusland vervaardigde mate riaal door de Russen direct worden betaald. Vooral de niet-georganiseerden roepen wij tot deze vergadering op. HET DAGELIJKSCH BESTUUR Stand op Woensdag 1 uur n:m: 769.1 yorige stand 764.1

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1935 | | pagina 1