Maarschalk Jozef Pilsoedski
overleden
Minister Marchant
A
i
Belgische Dollar-
leeningen
Het nieuws van heden
J
VEREENIGDE katholieke pers
STERKE MAN VAN DE
J0NGE REPUBLIEK
GENTSCHE ALTAARSTUK
Tot de Katholieke Kerk
overgegaan
DE RAADSVERKIEZINGEN
IN FRANKRIJK
Laval te Moskou
DE BAROMETER
jWSAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE-,
■^SAULAAN 51 - TELEFOON 13866
»oor
ABONNEMENTEN:
Haarlem en Agentschappen per
25 cent; per kwartaal f3.25; per
P6r kwartaal f3.58 bij vooruitbetaling
DACBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD. HAARLEM TELEFOON 13866
MAANDAG 13 MEI 1935
Avondblad
EEN EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 19333
middag hébben de Koning en Koningin van Engeland een onverwacht
°ek gébracht aan de volkswijken van Londen om de eenvoudige versiering te
J'
°P het laatste oogenblik
sPeelde hij een belangrijke
rol in de politiek
avontuurlijk leven
Let
Jozef Pilsoedski
President richt boodschap
tot het volk
De dief was een koster, die in
November is overleden
Een luik weergevonden
Officieel communiqué over
zijn dood
Heel Polen rouwt
Pilsoedski's testament
Duitsche deelneming
Het Weer,
Minister Marchant deelt mede,
dat hij is overgegaan tot de
Katholieke Kerk en dat hij is
getreden uit den Vrïjzinnig-
Democratischen Bond. Hij
heeft aan H. M. de Konigin
ontslag uit zijn ambt van mi
nister verzocht,
Een van de beide gestolen pa
neelen van het Gentsche Al
taarstuk is terecht. Wij beelden
het hierbij af, het is een voor
stelling van St. Johannes den
Dooper
Tweede ronde levert winst op voor
de communisten
Geen incidenten
Italië en Abessinië
Vijandelijkheden kunnen ieder
oogenblik uitbreken
Minister Deckers (links) maakt zich gere ed om per legervliegtuig van het vlieg
veld Welschap te Eindhoven te vertrekken, na Zaterdag aldaar het luchthaven
station te hébben geopend. Rechts: burgemeester Verdijk
Contractbreuk van den Bel
gischen staat
Afstempeling ongedaan
gemaakt
Bezoek aan Warschau een succes?
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
Krachtig protest van
Japan
In verband met den moord op twee
Chineesche journalisten
Groote fabrieksbrand
te München
Opleving nat. soc. actie
in Oostenrijk
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., Ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
bezien
WARSCHAU, 13 Mei Maarschalk
^ef Pilsoedski is gisteravond om 8 uur
°verleden tengevolge van een ver-
^^ding ïn de ingewanden. Pilsoedski
sedert maanden lijdende aan kan-
111 maag en lever.
aalmoezenier heeft den maar-
alk de H.H. Sacramenten der Ster-
nden toegediend.
^°hdagavond zou de president der Pool-
fle j2r Publiek, Moscicki een proclamatie tot
^Jsche bevolking richten. Het bericht van
^ch ^er^den van den maarschalk verspreidde
Let jS 6611 lo°Pend vuur door de hoofdstad en
atld- Een groote menschenmenigte be-
le^ den toestand voor het koninklijk pa-
led
^er reseerlng zijn direct na het be-
Sq^.^den van het overlijden van den maar-
hresicj Van Polen bijeengekomen. Minister-
Slawek begaf zich vervolgens naar het
c'citi 'J1": Paleis waar hij door president Mos-
Var!ïenT Iangdurige audiëntie werd ont-
üe
Resident der Republiek heeft generaal
RydzSmygly benoemd tot inspeeteur-
al van het leger en op voorstel van Sla-
Het-01 leider van het ministerie van Oorlog
aai Zbigniew Kasprzy.
theaters gesloten. Vandaag zullen
radio-uitzendingen geschieden.
NiW, ^i'soedski, Poolsch officier en staats
ies ClCl in 186' Le Zoelow bij Wilna geboren.
4 f'on^ Jeugdigen leeftijd nam hij deel aan
sehe nationalistische beweging. In 1888
(t.'J haar Siberië verbannen. Na zijn terug-
hij in 1890 toe tot de Poolsche Socia-
5 br PartiJ- Van 1892—1900 was hij betrok-
J verschillende illegale acties; in laatst-
•«b jaar Werd hij opnieuw gearresteerd.
v'Sebpar later ontsnapte hij uit een krankzin-
feterfrsticht te Leningrad, dat toen nog St.
a g heette, en vestigde hij zich te Kra-
- an de revolutie van 1905 nam Pilsoedski
^s,l}Cj.erLzaam aandeel. In 1908 vormde hij in
H o semi-legale militaire organisaties. In
„rS anise er de hij Poolsche legioenen, die
Vke°Stenrijksche zijde tegen Rusland te velde
Q' lh 1916 trad hij af als commandant
legioenen. In Juli 1917 werd Pilsoedski
de Duitsche autoriteiten in de vesting
ehburg gevangen gezet. Tijdens de Duit-
i 1 b-v°lutie werd hij in vrijheid gesteld en
Ll 'J naar Warschau terugkeeren, Waar hij
J^bej-ufhber 1918 hoofd van den staat werd en
'9lg evelhebber van het Poolsche leger. In
fc» voorloopig president. Hij voerde
Le §/Vel over de troepen in den oorlog tegen
'''jsts en bezette in Mei 1920 Kief. Deze
ri S' hij in Juni prijs geven. In Augustus
^^l^lfde jaar voerde hij het bevel over de
®h, die Warschau in staat van verdediging
^haitn gehracht. Hij werd benoemd tot „maar-
Van Polen", doch hij weigerde het pre-
®chap. in 1923 trok hij zich terug. Drie
'ater, in Mei 1926, dwong hij de regeering-
na straatSevechten te Warschau, af te
va_n Hij werd spoedig daarna tot president
Poolsche Republiek gekozen, doch hij
Z/.eerde deze benoeming niet. Wel trad hij
'"ister van Oorlog en inspecteur-generaal
het leger toe tot de regeering-Bartel. In
Lij rf Werh Pilsoedski minister-president, waarbij
6 Portefeuille van Oorlog voor zijn rekening
Vb' ,*h 1927 legde hij zijn premierschap neer,
Lij ,an Augustus tot December 1930 bekleedde
V functie opnieuw. Van December 1930
jh 1931 bezette hij den post van minister
Let r!°g in het kabinet Slawek, evenals in
Vöfjj^hinet Prystor, dat in Mei 1931 werd ge-
Ook zijn laatste levensjaren heeft Pilsoedski
nog een belangrijke adviseerende rol gespeeld
in de Poolsche buitenlandsche politiek. Nog
dezer dagen was een ontmoetingmet den
Franschen minister van Buitenlandsche Zaken,
Pierre Laval, gearrangeerd, welke evenwel
wegens ongesteldheid van den „Leeuw van Wil
na" geen doorgang kon vinden.
Maarschalk Jozef Pilsoedski is overleden.
Door zijn groot levenswerk heeft hij de kracht
van de natie georganiseerd, door zijn genie en
zijn onbuigbaren wil heeft hij den staat weer
opgewekt.
Hij voerde hem naar de wedergeboorte van
zijn macht, naar de bevrijding van zijn krach
ten waarop de toekomst van den staat geba
seerd moest zijn. Door zijn onmetelijken
arbeid heeft hij Polen gemaakt tot een levende
en levensvatbare realiteit en ons leger doen
zien in de glorie van zijn overwinnende vanen.
Deze man, de grootste van onze geschiedenis,
putte uit het verleden de kracht van zijn ziel
en door zijn bovenmenschelijk pogen raadde hij
de wegen van de toekomst. Zichzelf zag hij
hierin niet meer, want reeds lang voelde hij,
dat hij aan het einde van zijn physieke krach
ten was gekomen. Hij zocht en vormde de
mannen voor het onafhankelijke werk, die op
hun beurt de lasten van de verantwoordelijkheid
moesten dragen.
Onze Brusselsche correspondent seint ons
d.d. 13 Mei:
Sedert Zondag prijkt het weergevonden pa
neel van het wereldberoemde altaarstuk „Het
Lam Gods" te Gent in de St. Baafskerk weer
in het altaarstuk.
Dit wekt begrijpelijkerwijs sensatie „.en een
druk bezoek aan de St. Baafskerk was hier
van het gevolg.
Wat het onderzoek van de justitie naar het
nog steeds vermiste paneel der „Rechtschapen
Rechters" betreft, heerscht in rechterlijke krin
gen de overtuiging, dat de dief een medeplich
tige heeft gehad die weet, waar het paneel ver
borgen is.
De procureur des Konings te Gent en de
autoriteiten weigeren den dader van den dief
stal te noemen of eenige aanwijzing te geven.
Toch zijn wij er achter gekomen, wie hij is
en wat wij hierover thans mededeelen, maakt
ae geheele zaak van de gestolen paneelen van
„Eet Lam Gods" nog romantischer.
De dader was zekere Arsène Goedertier, die
jaren lang koster is geweest van de hoofdkerk
te Wetteren, een stadje in Oost-Vlaanderen
niet ver van Gent gelegen, en die later een
In zijn nalatenschap laat hij het volk de
eer en de macht van den staat. Dit testament
dat hij ons nog bij zijn leven heeft overhan
digd, moeten wij aanvaarden en hiermee moe
ten wij ons belasten.
Dat de rouw en de smart in ons het begrip
van de verantwoordelijkheid van het geheele
volk voor zijn geest en de geslachten van de
toekomst mogen verdiepen.
Het Poolsch Telegraaf Agentschap publi
ceert het volgende officieele communiqué:
De eerste Maarschalk van Polen, Jozef
Pilsoedski is op 12 Mei 1935 te 20.45 uur in
het Paleis Belvedere te Warschau overleden.
Het Heilig Oliesel werd hem toegediend door
den Zeereerw. heer Ladislaw Kornilowicz.
De ziekte van maarschalk Pilsoedski werd de
laatste maanden steeds erger.
De professoren Wenckebach en dr. Antoine
Stefanowski uit Weenen constateerden kanker
aan maag en lever.
11 Mei j.l. werd de toestand plotseling erger
tengevolge van een inwendige bloeding, welke
een hartzwakte veroorzaakte en waardoor de
dood op 12 Mei intrad.
Reeds hedenochtend vroeg woeien van alle
openbare gebouwen de vlaggen halfstok.
Slechts een paar kranten zijn hedenochtend
in beperkten omvang uitgekomen.
De Poolsche radio-zenders roepen alleen be
richten om.
De nog hedennacht benoemde leider van het
ministerie van oorlog, generaal Rydz-Smigly
heeft een dagorder aan het leger uitgevaar
digd.
Voor de begrafenis zijn nog geen maatregelen
genomen.
Het blad „Kurjer Peranny" meldt, dat de
laatste wil van den maarschalk jnzake zijn be
grafenis reeds eenige jaren bekend is.
Pilsoedski zou als blijk van zijn groote hoog
achting voor de wetenschap zijn hersens voor
wetenschappelijke doeleinden hebben bestemd
Zijn hart zal overgebracht worden naar Wilna,
de stad waar hij het meest vertoefde, en in wel
ker nabijheid hij geboren is. De maarschalk
heeft den wensch te kennen gegeven, dat de
stoffelijke resten van zijn moeder naar Wilna
zullen worden overgebracht, en dat zijn hart
aan haar voeten zal worden gelegd.
Hij heeft voorts den wensch te kennen ge
geven, dat zijn stoffelijk overschot zal worden
bijgezet in het Wawelslot te Wilna, dat de gra
ven der Poolsche koningen bevat. Dit heeft hij
zoo gewild omdat hij in 1914 als commandant
van het Legioen van Krakau uit tegen Rusland
ten strijde is getrokken.
Rijkskanselier Adolf Hitler heeft de Poolsche
regeering een telegram gezonden, waarin hij
verklaart: Polen verliest in den overledene den
beschermer van zijn staat en zijn trouwsten
zoon. Met het Poolsche volk rouwt ook het Duit
sche volk over den dood van dezen grooten pa
triot.
De dood van Pilsoedski heeft grooten indruk
gemaakt op de Duitsche openbare meening,
welke zich op dit oogenblik ten nauwste ver
bonden gevoelt met het Poolsche volk. Deze
deelneming spruit voort uit het gevoel, dat Po
len zijn grootsten zoon heeft verloren, doch te
gelijkertijd Duitschland een vriend, die begrip
had voor het nieuwe Duitschland. De „Volk.
Beobachter" schrijft: „Dit Duitschland neigt zijn
vanen aan de baar van dezen man, die het eer
ste den moed had, met het nationaal-socialis-
tische Rijk vol vertrouwen en in den geest van
een nieuwen tijd samen te werken."
H Verwachting: matige Noordelijke tot
Westelijken wind, zwaar bewolkt met tij- §E
delijke opklaringen, waarschijnlijk enkele EE
j= regen- of hagelbuien, weinig verande-
ring in temperatuur.
Hoogste barometerstand: 771.5 te Jan
EE Mayen. ES
EE Laagste barometerstand: 754.1 te Mar-
EE seille.
Zon op 4.11 - onder 7.42 - Licht op 8.12 jË
Maan op n.m. 2.30 onder v.m. 1.53
H Volle Maan 18 Mei
u
rol heeft gespeeld in de Katholieke politiek van
Oost Vlaanderen, en zich vestigde als wissel
agent en bankbestuurder.
De laatste maanden verkeerde hij in moei
lijke omstandigheden en werden zijn finan-
cieele zaken met den ondergang bedreigd.
Ook in de katholieke politieke milieux was
men tegenover Goedertier achterdochtig ge
worden. Hij stierf in vrij dramatische omstan
digheden op 24 November van het vorige jaar
tijdens een meeting der katholieken te Wette
ren, waar hij het woord voerde als voorzitter
van de locale katholieke arbeidersorganisaties,
er. waarbij hij zich opwond en plotseling ineen
zakte. De meeting was te twee uur begonnen
en te drie uur overleed Goedertier reeds ten
gevolge van een beroerte.
Geen mensch had toen kunnen vermoeden,
PARIJS, 13 Mei. (Reuter.) In een groot aan
tal Fransche steden heeft gisteren de tweede
verkiezingsronde voor de gemeenteraden plaats
gehad.
Het aantal deelnemers aan dc stemming was
in de hoofdstad weder zeer groot. In talrijke
plaatsen hebben de radicaal-socialisten hun
candidaten ten gunste van de socialisten terug
getrokken, terwijl in andere plaatsen weer het
omgekeerde het geval was.
Incidenten hebben zich nergens voorgedaan.
Het Ministerie van Binnenlandsche Zaken
heeft hedennacht een overzicht gegeven over de
tot dusver bekende resultaten der Gemeente
raadsverkiezingen. Het betreft hier 691 van de
858 gemeenten, die meer dan 5000 inwoners tel
len. Volgens dit overzicht hebben de communis
ten van verschillende richting in 66 gemeenten
de meerderheid behaald, de socialisten in 143
gemeenten, de neo-socialisten in 14 gemeenten,
de republikein-socialisten in 27 gemeenten, de
onafhankelijk radicaal-socialisten in 38 ge
meenten, de radicaal-socialisten in 169 gemeen
ten, de linksrepublikeinen in 119 gemeenten, de
democratische volkspartij (hoofdzakelijk Katho
lieke Elzassers) in 7 gemeenten, de rechts-
republikeinen (richting Marin) in 85 gemeen
ten, de conservatieven in 8 gemeenten, de ove
rige partijen in 13 gemeenten. De onafhankelij
ke communisten van het Departement Seine
hebben in twee gemeenten de meerderheid be
haald.
GENèVE, 12 Mei (V.D.) Ambtenaren van
den Volkenbond hebben gisteren verontrusten
de berichten ontvangen inzake het conflict
tusschen Abessinië en Italië; Uit deze berich
ten zou blijken, dat de vijandelijkheden op het
punt staan uit te barsten en dat er geen ze
kere weg schijnt te bestaan deze door interna
tionale arbitrage tegen te houden. In Fransche
en Britsche kringen wordt een stijgende on
rust ten toon gespreid.
dat Goedertier de dader was van den beruchten
diefstal van „Het Lam Gods". Dat kwam eerst
aan het licht, toen een der curatoren tijdens het
onderzoek van Goedertier's zaken in verband
met zijn faillissement in de boeken en papieren
van Goedertier geheimzinnige teksten en af
schriften van brieven vond, waarin ook ont
werpen van brieven, welke Goedertier gezon
den had aan de bisschoppelijke autoriteiten van
Gent betreffende onderhandelingen over de
teruggave van de schilderijen en het te betalen
bedrag.
Het was een tragische ontdekking en na over
leg met den bisschop van Gent werd de politie
gewaarschuwd.
Tijdens het onderzoek, dat in alle stilte ge
schiedde, vond men ook het ontvangstbewijs
van een depót in het St. Pietersstation te Gent.
Dit bleek de schrijfmachine te zijn, waarmee de
brieven naar het bisdom werden geschreven.
De dief had een millioen franks geëischt voor
teruggave van het tweede paneel. De waarde
der gestolen paneelen werd op ongeveer 15 mil
lioen frcs. geschat.
Vier maanden zoekt men reeds het geheele
land af naar het nog steeds vermiste paneel.
Bij alle familieleden en kennissen van Goe
dertier werden huiszoekingen gedaan, echter
zonder resultaat, zoodat men nog steeds niet
weet waar het schilderij der „Rechtschapen
Rechters" verborgen is.
Dat Goedertier een medeplichtige heeft ge
had, die weet waar het vermiste paneel zich be
vindt, maakt men op uit de omstandigheden
waaronder de diefstal in de St. Baafskerk is ge
pleegd en uit zekere vermoedens, medegedeeld
door een persoon uit Gent, die tevoren steeds
had verklaard van de geheele zaak van den
diefstal nooit te hebben geweten.
Bij de in België afgekondigde conversie
maatregelen is ten aanzien der indertijd
afgestempelde dollarobligaties in Hoofd
stuk G Art. 20 het navolgende bepaald:
„Wat betreft de afgestempelde obligaties
der dollarleeningen, die niet worden inge
wisseld door conversie, zal de a f s t e m-
peling ongedaan worden gemaakt.
De dienst dezer leeningen zal zoowel voor
de rente als voor de terugbetaling der
hoofdsom voortaan worden geëffectueerd
op denzelfden voet als voor de niet-afge-
stempelde stukken."
Hieruit blijkt, dat de Nederlandscbc hou
ders van afgestempelde Belgische dollar
obligaties voortaan dus nog slechts in het
bezit van dollar-obligaties zonder erkende
goudclausule zullen zijn. Het is echter zeer
de vraag, of het Bestuur van de Vreeniging
voor den Effectenhandel dit niet zal be
schouwen als een eenzijdige contractbreuk
van den Belgischen staat. Blijkt het bestuur
deze opvatting te koesteren, dan zal de n o-
t e e r i n g voor toekomstige Belgische
staatsleeningen te Amsterdam worden ge
weigerd.
WARSCHAU, 13 Mei (Reuter) Laval is
gistermorgen om 9.40 naar Moskou vertrokken.
Aan het station werd hij uitgeleide gedaan door
Beek.
Men heeft den indruk, dat Lava! er in aan
zienlijke mate in is geslaagd, den achterdocht
van Polen ten aanzien van het Fransch-Rus-
sisch pact weg te nemen.
MOSKOU, 13 Mei (Reuter) By aankomst
van Laval aan het Russische grensstation
Niegorelojé waren te zijner begroeting aanwe
zig de Fransche gezant te Moskou, Alphand en
de vertegenwoordiger van de regeering Wein
berg. Van het station woeien Russische en Fran
sche vlaggen.
Hedenochtend te 11.45 uur is Laval te Moskou
aangekomen.
Minister Marchant is overgegaan tot de Ka
tholieke Kerk; ontslag als minister gevraagd
aan de Koningin.
Tweede ronde der gemeenteraadsverkiezingen
in Frankrijk; winst der communisten.
Maarschalk Pilsoedski overleden.
Groote brand in een gummifabriek te Mün-
chen.
Opleving nat. soc. actie in Oostenrijk.
Laval te Moskou aangekomen.
Industrialisatie-Congres der vier R.K. Stands
organisaties heden te Den Haag gehouden.
Te Amsterdam is Zondag de jaarvergadering
gehouden van den Ned. R.K. Bond van Han
dels-, Kantoor- en Winkelbedienden.
Het eeuwfeest der Congregatie der Zusters
Franciscanessen van Heythuisen is Zondag
feestelijk herdacht.
De Zeereerw. Pater A. Gulickx, overste van
het Missiehuis te Velsen-Driehuis, overleden.
Voetbal: Nederland wint te Brussel met 20
van België.
In het Ned. elftal voor den wedstrijd tegen
Engeland is Van Gelder door Mijnders vervan
gen.
Afstempeling der Belgische dollar-obligaties
ongedaan gemaakt.
Geen noteering meer van nieuwe Belgische
staatsleeningen te Amsterdam?
TOKIO, 13 Mei Nu het onderzoek voltooid
is naar den recenten moord op twee op den
voorgrond tredende Chineesche journalisten te
Tientsin, heeft luitenant-kolonel Masao Taka-
hasji een krachtigprotest ingediend bij gene
raal Ho Ying Tsjin, den voorzitter van den mi
litairen raad van Peking, waarbij hij een stren
ger toezicht eischt op de anti-Japansche ele
menten, aldus melden berichten uit Pe
king. Het onderzoek heeft uitgewezen, dat de
moorden gepleegd werden op instigatie van de
gendarmerie-autoriteiten van Peking. De pro-
Japansche notabelen, die door terroristen be
dreigd worden, zijn gedwongen thuis te blijven.
Ook is het niet mogelijk gebleken een begra
fenisplechtigheid voor de twee vermoorde jour
nalisten te houden.
Verder wordt nog gemeld dat Takahasji er in
zijn onderhoud met generaal Ho op hééft ge
wezen, dat de moorden hun oorzaak vinden in
de dubbelzinnige politiek ten opzichte van Ja
pan, die, naar geloofd wordt, de typische poli
tiek van Nanking vormt, dat een groote som
gelds zou hebben uitgegeven voor de recente
moorden.
MüNCHEN, 13 Mei (D.N.B.) In de gum
mifabriek Metzeler A. G. in de Westendstras-
se is gistermorgen een brand ontstaan, die
grooten omvang aannam. Alle 11 afdeelingen
van de Münchensche vrijwillige brandweer en
4 motorspuiten van de beroepsbrandweer na
men aan het blusschingswerk deel.
Ongeveer -20 ton ruwe rubber zijn verbrand.
Het uit vier verdiepingen bestaande hoofdge
bouw der fabriek stond van onder tot boven
in brand, evenals de aangrenzende regenera
tieruimte, waar de brand schijnt te zijn ont
staan door zelfontbranding. Verder werd de
chemicaliënopslagplaats een prooi der vlammen
en de magazijnen met de vervaardigde pro
ducten.
FLORENCE 12 Mei. De Oostenrijksche bonds
kanselier, schuschnigg heeft, naar verluidt, Mus
solini er van in kennis gesteld, dat de nationaal
socialistische propaganda in Oostenrijk weer
krachtiger wordt.
De beide staatslieden hebben, naar eveneens
verluidt, van gedachten gewisseld over de maat
regelen, die genomen zullen künnen worden om
deze propaganda den kop in te drukken.
LONDEN, 13 Mei. (V. D.) De Daily Telegraph
meldt uit Bazel, dat een chauffeur bekend heeft
de ontvoering van 17 Duitsche anti-nationaal-
sociahsten en Katholieke emigranten, die bij
Salzburg zijn verdwenen en over de Beiersche
grens zijn gebracht, te hebben voorbereid.
Stand op Maandag 1 uur n.m.: 764.8
Vorige stand: 762.8
