I Zoekt gij betrouwbaar
Personeel? j
Plaats dan 'n „Omroeper" j
I voor 80.000 gezinnen
STADSNIEUWS
Min. Steenberghe afgetreden
E
Laatste Nieuws
De Hooge Veluwe
Jonge katholieke
werkloozen
DINSDAG 4 JUNI 1935
I-
Nieuwe en zware slag
voor de regeering
BuiuuniinnaiiniuuiiiuiiuuiiiiimiiiiuuimuiuiuiuuiuuiuuuiuiiiiiUJuimiiiiiiiiiiiiuiiHiiiiHUUuius
Slt!II!l!l!ninnilllliniIII!!!llin!lllllllllinilllIIHIIIIIinilIIlllHIIIIIIII!lllllllllll!!IIIli!inil!l!llll!I!!nil!llinil!IIIIII!g
aiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiis
UITBREIDINGSPLAN
AMSTERDAMSCH KWARTIER
Kerk door woningen vervangen
SCHOOLGELDVERORDENING
Onveranderde vaststelling
gevraagd
DE AUTOTOCHT VOOR
OUDEN VAN DAGEN
De eerste giften
GEMEENTEZAKEN
Goedkeuring rekeningen
BEDEVAART NAAR KEVELAER
Geen bindende bepalingen
R. K. Scheidsrechters
Zaterdag 1 Juni was de gesloten tijd" voor het hengelen voorhij. Na twee en oen
halve maand rust zijn hengels en snoeren weer voor den dag gehaald en hebben
de visch-colleges hun edel bedrijf hervat. De eerste thuiskomst van het gilde in
de Amsterdamsche Jordaan, waar de hengelsport zeer geliefd is, droeg een feeste
lijk karakter
R.K. Hotel-, Café- en Restaurant-
personeel
Postduivenvlucht
BURGERLIJKE STAND
HEEMSTEDE
J. A. Cabalt 4*
GEM. AVONDSCHOOL VOOR
HANDELSONDERWIJS
Twee afdeelingen gevormd
ven voormiddag werd ons Maandag
uit Den Haag een haast ongelooflijke
tijding getelefoneerd, die even later
door het dagbladen-bureau Belinfante of
ficieel bevestigd werd:
De Minister van Economische Zaken, mr.
M. P. L. Steenberghe, die in tegenstelling
met de overige leden van het Kabinet oor
deelt, dat alleen devaluatie tot aanpassing
in het maatschappelijk leven kan leiden,
heeft zich op grond hiervan verplicht ge
acht, aan H. M. de Koningin ontslag te ver
zoeken. Dezer dagen is de benoeming te
verwachten van prof. dr. ir. H. C. J. H. Ge-
lissen tot zijn opvolger.
Aan het Kabinet-Colijn, dat zich met
bewonderenswaardige volharding door de
crisis en politieke moeilijkheden tracht
heen te slaan, blijven de beproevingen niet
bespaard. Eén Minister verloor het door
overlijden, een anderen door ziekte, weer
een anderen door 't vinden van de religieuze
gezondheid, die zijn ministerieele dood
werd. En thans treedt de vierde, een der
sterkste figuren, uit het Kabinet, dat zoo
lang liet beweren vooral homogeen te
zijn. Er wordt dus in het opnieuw geschok
te Kabinet verder gekramd, ondanks de
zeer slechte vooruitzichten, die het Voor-
loopig Verslag op het Bezuinigingsontwerp
voorspelt, zooals de krantenberichten over
de uitgebrachte barre critiek lieten door
schemeren. Het aftreden van Minister
Steenberghe is een nieuwe en zware slag
voor de regeering, wier vertrouwen er bij
het volk niet op vooruit zal gaan. Zoowel
de Eerste en Tweede Kamer, als daarbui
ten, werkgevers en werknemers, waren zeer
ingenomen met den Minister van Economi
sche Zaken, die om een principieel mee-
ningsverschil met het Kabinet reeds na
nog geen jaar zijn ministerieele carrière
moest afbreken. Dat hij echter niet voor
goed uit het politieke leven zal verdwijnen,
schijnt weinig twijfelachtig, want al heeft
het Kabinet voor het oogenblik de vraag
stukken geforceerd, waarop het hem heeft
laten vallen, daarmee zijn ze nog niet op
gelost. Ze blijven aan de orde, en van den
loop der gebeurtiens^en zal het afhangen,
in welk tempo ze in de Kamer worden be
slist.
In breede kringen van ons volk zal het
plotseling heengaan van Minister Steen
berghe droefheid en bij sommigen verbit
tering verwekken. Reeds vóór het intreden
in het parlementaire leven persona grata
in het economische leven, werd hij op één
der moeilijkste posten in het Kabinet
als opvolger van den bekwamen en krach-
tigen Minister Verschuur de jongste
maar meest gewilde Minister. Reeds zijn
maidenspeech won hem den lof van „for-
sche frischheid" bij de.... N. Rott. Crt.
Men waardeerde in hem den Minister,
die onder de leden van het Kabinet het
meest vervuld was van het besef eener po
sitieve politiek, onontwijkbaar noodzakelijk
in de moeilijke omstandigheden, welke het
land doormaakt. Niet enkel zijn con tin -
genteerings-maatregelen, zijn optreden in
het mijnconflict, enz., maar ook zijn prach
tige verdediging en nog pas eenige we
ken geleden in de Eerste Kamer van
het wetsontwerp op de verbindendverkla
ring der ondernemers-overeenkomsten, en
zijn voortdurende waakzaamheid voor een
constructieve welva&tspolitiek, afwijkend
van de regeeringstraagheid, houden ook na
zijn aftreden het besef levendig, dat hij de
„coming man" is van een weer actieve po
litieke aëra.
Men moet erkennen, dat de Kabinets
formateur zijnerzijds een goeden zet heeft
gedaan door de vervanging van Minister
Steenberghe door ir. dr. H. Gelissen. Deze
veertigjarige Venlonaar, oud-student van
Rolduc en de Delftsche Hoogeschool, pro
fessor der Tilburgsche Handelshoogeschool,
bereisd in Europa en Amerika, leider van
het Economisch Technologisch Instituut
in Limburg, heeft vooral in 't Zuiden, waar
hij de jongste jaren de stuwer was van de
beweging voor industrialiseering, een groo-
ten roep.
Ongetwijfeld moet men den moed be
wonderen, waarmee ir. Gelissen, die bij ver
gissing ook nog eens candidaat voor Natio
naal Herstel is geweest, zich aan den mi-
nisterieelen steun van het Kabinet-Colijn
begeeft. Het is echter moeilijk aan te ne
men, dat de regeering erin slagen zal, op
deze wijze het schild te houden, om de
dreigende slagen af te wenden. Sedert hij
zijn ongelukkige rede hield voor de liberale
industrieele kapiteins in de hoofdstad,
schijnt dr. Colijn tot de politiek van de
sterkste partij in de Kamer wat meer ge
naderd te zijn. Maar het is moeilijk aan te
nemen, dat hij de vooruitstrevende denk
beelden zal aanvaarden van ir. Gelissen,
Goedkeuring voor het beleggen
van N.U.M.-gelden is nimmer
aan de Staten-Generaal
gevraagd
Delegatie, o.a. uit dertig Neder-
landers bestaande, naar
Genève vertrokken
voor wiens bekwame plannen van indus
trialiseering, industriebanken enz. hij al bij
de eerste begrootingsdebatten steenkoud is
gebleken.
Politiek is ir. Gelissen een homo novus.
Maar wat de devaluatie aangaat, krijgt het
Kabinet geen goud, maar lood om ijzer
Want in de kwestie van het waardevaste
geld hangt hij ongeveer dezelfde denkbeel
den als zijn voorganger aan.
Er moet dan ook nog worden opgehel
derd, wat het beteekent, den eenen deva-
luïst in het Ministerie halen, om een an
deren te vervangen. Even moeilijk als wij
kunnen aannemen, dat de Kabinetsforma
teur niet op de hoogte was van de deva
luatiedenkbeelden, door mr. Steenberghe
aangehangen op het oogenblik, dat hij in
het Ministerie trad, dat hij elf maanden
later om die denkbeelden moest verlaten,
even onaannemelijk schijnt het ons, dat
ir. Gelissen zijn overtuiging tegen de houd
baarheid van den gulden achterlaat bij het
betreden van zijn departement.
Er bevreemdt meer bij deze Ministers
wisseling. Het bleef niet onbekend, dat de
nieuwe Minister kritische denkbeelden aan
hangt als pas werden neergelegd in de o.i.
zeer goed den toestand bekijkende resolu
tie van het R. K. Werkliedenverbond, dat
het Bezuinigingsontwerp bestreed, de zwak
ke en ongenoegzame aanpassing laakte ook
omdat zij de vaste lasten niet aantast,
terwijl de industrialiseering uitblijft, waar
over ir. Gelissen nog in November j.l. ver
klaarde:
„In tijden van oorlog mobiliseert men het
heele volk, welnu, op het oogenblik zitten
we volop in een economischen oorlog, en
de nood is hoog gestegen. Zoo hoog, dat de
kinderen van onze werkloozen reeds
ondervoed beginnen te raken.... Nu
zou de regeering weer alles wat zij
heeft aan personen en instel
lingen moeten mobiliseeren om
te zoeken naar werk. Mobiliseeren,
door in de verschillende streken van het
land jonge menschen, deskundigen op al
lerlei gebied: technisch, financieel, econo
misch, sociaal, juridisch, bijeen te brengen
en hen te belasten met het voor-onderzoek
om ten spoedigste in die streken nieuwe
industrieën te stichten. Om hun werkzaam
heid te coördineeren en te voorkomen, dat
in verschillende provincies men dezelfde
bedrijven zou stichten, zou er een centraal
instituut moeten zijn dat leiding geeft.
Op dit gebied gaaterevenweltotaal
niets van de regeering uit.
Aldus de kritiek van den industrieelen
econoom op de regeering-Colijn. Betee
kent het, dat door zijn intrede in het De
partement van Economische Zaken e i n -
de lijk het stuur wordt omgegooid? Nie
mand zou zich daarover hartelijker ver
heugen dan de R. K. Staatspartij.
Het belang voor het Rijk
N.U.M.-gelden ter leen
verstrekt
R.K. Jeugdcentrale te
Brussel geopend
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
B. en W. stellen voor een wijziging, omvat
tende de bebouwing van het Van Zeggelen-
plein. De oorspronkelijk aldaar geprojecteerde
kerk is vervangen door een tweetal woning
blokken, die, ter wille van een zoo gunstig mo
gelijke ruimtewerking en ter verkrijging van een
flink plantsoen, zooveel mogelijk in Oostelijke
richting opgeschoven zijn. Deze woningblokken
vormen een afsluiting van de in de lengte-as
van het plein er op uitmondende straten en zijn
daarom hoog gedacht.
Een andere wijziging omvat het plantsoen, ten
Zuiden van de Zomervaart en ten Oosten van
de Gouwwetering. Een 16-tal woningen voor
ouden van dagen zijn daar geprojecteerd. Door
een wijze van groepeering, als op het plan is
aangegeven, gaat slechts een klein deel van
het plantsoen verloren .wordt het uitzicht op
de Oosterkerk en op de stad niet weggenomen
en kan, mede door het aanbrengen van een
daartoe geschikte beplanting een aantrekkelijk
geheel verkregen worden.
Wijziging No. 3 omvat den grond, gelegen tus-
schen de Richard Holkade en de Diepenbrock-
straat. Op het zuidelijkste gedeelte van dat
terrein, ten zuiden van de aldaar geprojecteerde
bad- en zweminrichting, is een klein kerk
gebouw gedacht.
Wijziging No. 4 omvat een gedeelte van de
gronden van en ten noorden van den geprc-
jecteerden provincialen weg. Op verzoek van
het Provinciaal Bestuur zijn deze gronden
buiten het uitbreidingsplan gehouden, ter ver
krijging van meerdere vrijheid bij het ontwer
pen van de kruising van den projecteerden
provincialen weg met den Haarlemmermeer
spoorweg.
Aangezien de Verordening tot Heffing van
schoolgeld op de scholen voor lager- en ge
meentelijk voorbereidend lager onderwijs bii
Koninklijk besluit van 25 Juli 1934, werd goed
gekeurd tot September 1935, dient door den
Raad vastelling plaats te hebben eener
verordening, die vanaf laatstgenoemden datum
van kracht zal zijn.
De bestaande verordening kan onveranderd
worden gehandhaafd.
delswetenschappen en als bijvakken één moder
ne taal en Nederlandsche handelscorrespon
dentie.
Het doel van afdeeling II is om de leerlingen
op te leiden voor de grootere bedrijven.
B. en W. meenen, dat hierdoor de aantrek
kelijkheid der school zal worden verhoogd en
het onderwijs meer zal aanpassen aan de prac-
tijk.
B. en W. deelen nog mede, dat het onderwijs
aan de leerlingen, die bij het in werking tre
den van het nieuwe reglement één of meer klas
sen der school hebben doorloopen, zal worden
gegeven volgens de nieuwe bepalingen, waarbij
echter rekening zal worden gehouden met het
reeds genoten onderwijs.
Deze reorganisatie van het onderwijs zal wei
nig of geen uitgaven vorderen.
Hierbij geven wij de eerste verantwoording
van de giften die bij den penningmeester van
het comité (Postgiro 20365) zijn ingekomen
voor den autotocht van ouden van dagen, die
B. en W. stellen voor de rekening en verant
woording over 1934 door de afdeeling van de
N. H. Vereeniging ,,Het Witte Kruis", inge
zonden voor het le, 2<e, 3e, 4e en 5e douche
badhuis, aanwijzende nadeelige saldi van on
derscheidenlijk f 496.14, 243.79, f 15.47, f 2.480.23
en f 3.789.92 goed te keuren.
Op informaties van het bestuur der Haar-
lemsche processie naar Kevelaer heeft de pas
toor van Kevelaer enkele mededeelingen ge
daan, die duidelijk doen uitkomen, dat de pro
cessies uit Nederland ook dit jaar wederom
hartelijk welkom zijn en dat buitenlandsche
pelgrims geen moeilijkheden van welken aard
ook zullen ondervinden.
In de organisatie der processies behoeft niets
veranderd te worden. Met een gerust hart kan
men de gebruikelijke sieraden en vaandels mee
naar Kevelaer voeren.
Het pelgrimsoord zelf heeft in de afgeloopen
maanden enkele waardevolle verbeteringen on
dergaan. De Kruisweg is gedeeltelijk gemoder
niseerd, terwijl het omliggende park aanzienlijk
is uitgebreid. Het „Priesterhaus" wordt ver
bouwd en op moderne wijze geheel nieuw in
gericht. De pastoor verzekert uitdrukkelijk dat
er op het punt der voorheen geldende douane
formaliteiten niets veranderd is.
De Haarlemsche pelgrims zullen dus den 27en.
Augustus met een gerust hart naar Kevelaer
kunnen vertrekken.
dit jaar zal worden gehouden.
Politiepersoneel
30.33
De heer B.
2.50
De heer B.
10—
De heer V.
1—
De heer H.
2.50
Mevr. W.
2.50
Mevr. M.
2.50
De heer v.
d. P.
2.50
De heer B.
5—
De heer C.
2—
De heer W.
2.50
De heer L.
10—
Mevr. B.
2—
Joannes de
Deo
10—
85.33
Om 8 uur 40 werden de duiven in vrijheid ge
steld.
Van de P. V. „de Reisduif" legde de prijs.
winnares den afstand in 5 uur 48 minuten af.
De prijzen werden gewonnen als volgt: J. J.
v. Staveren 1, 3, 4, 18, 19, P. Kroon 2, C. v. 't
Ende 5, 11, P. v. Andel 6, 13, H. J. Handgraaf
7, 16, H. Everts 8, 10, 12, 15, H. J. Hensbergen
9, en J. J. de Bie 14, 17.
Van de vereeniging „de Snelpost" haalde de
eerstaankomende duif 5 uur en 33 minuten.
De prijzen voor deze vereeniging werden als
volgt verdeeld:
J. de Goede 1; G. Dobbe 2, 9, T. Luikel Jr. 3,
J. v. Linden 4, G. Zaagsma 5, 6, P. Martens 7, 8.
Dit zijn, zooals we zeiden, de eerste giften.
Wij hopen, dat er nog zeer vele zullen volgen
en bevelen den autotocht met warmte in de
aandacht onzer stadgenooten aan.
De tocht is tot heden steeds een groot succes
geweest, de oudjes genieten altijd bijzonder van
den heerlijken dag in de vrije natuur. Wie een
bijdrage voor dit doel schenkt, doet een goed
werk.
Evenals vorig jaar zullen ook dit jaar de
R, K. Haarl. scheidsrechters eenige voetbalwed
strijden spelen.
De eerste heeft plaats op den 2en Pinkster
dag a.s. te 12.15 uur op het H.BC.-terrein als
voorwedstrijd van den kampioenswedstrijd tus-
schen H.B.C. en S.D.O.U.C. Dan ontmoeten de
Haarl. scheidsrechters hun Amsterdamsche col
lega's. Wie wil voor dezen wedstrijd een prijsje
beschikbaar stellen?
Op 16 Juni a.s. gaan de Haarl. scheidsr. op
bezoek bij hun collega's van Gooi- en Eem-
land te Hilversum. De reis wordt gemaakt per
touringcar. Als attractie zal dan een bezoek wor
den gebracht aan de K. R. O -studio's en den
N. S. F.-zender; des middags zal een wedstrijd
gespeeld worden te Laren of Hilversum. De te
rugreis gaat dan over Soesterberg, Utrecht en
Leiden. De terugkomst te Heemstede zal onge
veer 8 uur zijn, waarna de deelnemers zich aan
een gemeenschappelijk diner zullen vereenigen.
De prijs voor de tocht inclusief diner bedraagt
voor de leden van de commissie f 1.50 per per
soon, terwijl voor de dames f 1.verschuldigd
is. De commissie vertrouwt dat alle leden met
hun dames deze tocht zullen medemaken. Voor
10 Juni a.s. moeten de benoodigde gelden bij
den secretaris gestort zijn, na dien datum is
geen inschrijving meer mogelijk.
De elftalcommissie heeft 2e Pinksterdag het
volgende elftal samengesteld:
J. Krouwels
J. Hogenboom W. Nederstigt
P. van Dam J. Mazer A. Gomes
J. Bont A. Hoff H. Weijers P. v. Loon
H. v. d. List
Reserve's: Jac. v. d. Hoorn, M. v. Dorp en
A. Weijers.
Namens de Commissie:
J. Hogenboom, secretaris,
Celebesstr. 17, Heemstede.
Door een vergissing berichtten we gisteren
avond, dat de vergadering van de Haarlemsche
afdeeling van den Ned. R. K. Bond van Hotel-
Café en Rest. employé's „Sint Antonius", die
in den nacht van Dinsdag op Woensdag zal
gehouden worden, 's nachts om half 2 zou aan
vangen. insiders zullen reeds begrepen hebben,
dat dit half 1 moest zijn.
Op Zondag 2 Juni j.l. werd door enkele
postduivenvereenigingen een wedvlucht van
af Chateauroux (Pr. 657 K. M.), georganiseerd.
GEBOREN: A. W. M. WiggersSerné z.; M.
J. Prins—Wijkhuijzen d.; S. M. van den Berge-
Geyer z.; E. HoremanSluis z.; J. D. van Zon
neveldvan Galen z.; M. A. van AkenHer-
togh z.; J. C. HooüOverzier d.; G. L. Schreu-
derErkelens d.; M. C. ZonneveldKoop
man z.
OVERLEDEN: A. van Opzeeland 62 j., Zo-
merkade; J. M. van Roep-Philips, 50 j., Kam
perlaan.
Badhuis In het badhuis aan de Postlaan
werden in de week van 27 Mei tot en met 1
Juni 498 douchebaden en 15 kuipbaden ge
nomen.
Aan 42 kinderen werd een gratis schoolbad
verstrekt op Woensdagmiddag van 2 tot 4 uur.
Van de gelegenheid tot kosteloos baden op
Woensdagavond tusschen 5 en 8 uur werd door
79 volwassenen gebruik gemaakt.
Gevonden voorwerpen Terug te bekomen
bij: Neeskens, Zandvaartkade 4, gouden kinder-
ringete; Waasdorp, Ipenlaan 22, voetbal en
twee oorknopjes; J. Bos, Binnenweg 37, dames
rijwiel; IJtsma, Heerenweg 22, rijwielbelasting-
merk; De Lange, Bankastraat 88, rijwielbelas-
tingmerk; Jansen, Langedijkstraat- 4, Haarlem,
jongensjas; Ridderstraat 11, Haarlem, hond
(Groenendaler)T. de Vos, Laan van Insulinde
18, 2 K.G. gewicht; L. Blom, v. Slingerlandt-
laan 3, taschje met rozenkrans; Bonte, Lom
bokstraat 44, heerenhoed; W. G. Weijers, Ban
kastraat 61, gouden damesarmbandhorloge;
Bottelier, Zandvoortschelaan 158, huissleutel;
A. Touw, Eikenlaan 25, jongenspet; J. de Berg,
Madoerastraat 8, zwart hondje; v. Dalen, Adr.
Pauwlaan 8a, damestasch met inhoud; P. v.
Dalen, J. v. d. Bergstraat 41, medaille met
zilveren kettinkje; Allan, Rembrandtlaan 43,
vliegende-hollander; Hoorenmaan, Achterweg
20, badpak; H. Raasveld, Jac. v. Campenstraat
14, damesschoen; Glerum, J. v. Goijenstraat
no 33. damesrijwiel; Bureau van politie, Raad
huisstraat, kindermuts, refleotor van rijwiel,
vijl en fittingtang.
Maandagmiddag is in den leeftijd van
66 jaren in zijn woning Rozenstraat 30
huis te Amsterdam overleden de beken
de J. A. Cabalt, dien geslachten van Am
sterdammers hebben gekend als den poppenkast-
man van den Dam. Ongeveer 'n half jaar is
Cabalt ziek geweest en den laatsten tijd werd hij
geregeld afgelezen in de Zaaierskerk als voor
zien van de laatste H.H. Sacramenten.
In het verslag over het in 1934 afgenomen
eindexamen aan de Gemeentelijke Avondschool
voor Handelsonderwijs heeft de Commissie van
gecommitteerden te kennen gegeven, dat het
programma van het onderwijs aan die school
niet meer voldoet aan de eischen, welke de
praktijk is gaan stellen. Ook de Inspecteur van
het gymnasiaal en het middelbaar onderwijs
acht reorganisatie van het leerplan wensche-
lfjk in verband met de gewijzigde omstandighe
den.
Het komt B. en W. eveneens voor, dat de be
staande toestand niet gehandhaafd mag wor
den. Zij hebben dan ook den directeur opdracht
gegeven om, in overleg met de leeraren, een
nieuw programma van onderwijs te ontwerpen,
De veranderingen, welke, ter bespreking van
het beoogde doel, in het reglement moeten wor
den aangebracht, komen in hoofdzaak hierop
neer, dat de bestaande vijfjarige cursus wordt
gesplitst in twee afdeelingen. De eerste, tweede
en derde klasse vormen afdeeling I, waarin de
leerlingen in twee moderne talen onderwijs ont
vangen, waaronder Engelsch als verplicht vak
en Franscji of Duitsch, benevens de vakken
Nederlandsc.h en Boekhouden.
De bedoeling van het onderwijs in afdeeling
I is de leerlingen zoover te brengen, dat zij in
staat zijn om een eenvoudige winkelboekhou
ding, volgens de enkele methode, te voeren, zoo-
dat zij in kleinere zaken, winkels, bedrijven
e.d. kunnen werkzaam zijn.
Aan de leerlingen, die de derde klasse (afdee
ling I) hebben doorloopen, wordt na het afleg
gen van voldoende proeven van bekwaamheid,
een getuigschrift uitgereikt, dat tevens toegang
geeft tot de tweede afdeeling (4e en 5e klasse)
der school.
Deze afdeeling II wordt onderverdeeld in een
afdeeling A met hoofdvak: Engelsch, Fransch
of Duitsch, met als bijvakken: Handelsweten
schappen en Nederlandsche Handelscorrespon
dentie; en een afdeeling B met hoofdvak: Han-
De ministers Slotemaker De Bruine en
Oud hebben naar aanleiding van vragen
van Kamerleden over „De Hooge Veluwe"
een nota aan de Tweede Kamer over deze
zaak uitgebracht.
Eenige financieele verplichting is door
het Kijk niet aangegaan.
De onderhandelingen, welke door de eigena
res van het landgoed Wm. H. Müller Co.'s
Algemeene Exploitatie Maatschappij N. V., ge
vestigd te 's-Gravenhage zijn gevoerd, met
het doel dit ongeveer 6000 H.A. groote land
goed, met medewerking van het Rijk, als na
tuurmonument in stand te houden, dateeren
reeds van het begin van 1933. Aanvankelijk be
droeg de gevraagde koopsom rond 1 millicen,
te betalen in 3 pet. rentende schuldbrieven van
den verkrijger onder waarborging van rente en
aflossing door den Staat. Aan dien koop wa
ren voorts eenige voorwaarden verbonden van
niet onbelangrijke financieele beteekenis. De
belangrijkste dezer voorwaarden hield in, dat
het Rijk de waardevolle kunstverzameling van
de Kröller-Müller-Stichting, welke in 1929 op
een waarde van meer dan 5 millioen was
geschat, voor welk bedrag zij ook verzekerd was,
in bruikleen zou ontvangen, onder conditie, dat
het Rijk binnen den tijd van 5 jaren op het
terrein van „de Hooge Veluwe" het door Prof.
H. van de Velde ontworpen Museum zou stich
ten, waarvoor de natuursteen reeds ten deele
op 'het terrein aangevoerd en voor de rest in
de steengroeve te Maulbrunn aanwezig was,
doch waarvan desondanks de kosten van af
bouw en inrichting nog werden geraamd op
een bedrag van rond 24 millioen, met als ver
dere consequentie een exploitatie, die ongeveer
70.000 per jaar zou kosten. Voorts zou het op
het landgoed aanwezige, door Dr. H. P. Berlage
gebouwde, landhuis „St. Hubertus" met naaste
omgeving kosteloos ter beschikking moeten
worden gesteld van de „Kröller-Müller-Stich
ting."
Bij latere onderhandelingen is het denkbeeld
tot ontwikkeling gekomen om het landgoed te
verkoopen aan een daartoe expresselijk in het
leven te roepen Stichting, welke zich met de
instandhouding van het landgoed als natuur
monument en met de exploitatie als zoodanig
zou kunnen belasten. De aankoop van het land
goed door deze Stichting had in vergelijking
met de oorspronkelijke aanbieding een meer
aantrekkelijk aspect gekregen, vooral omdat de
„Kröller-Müller-Stichting" zich bereid had ver
klaard de kostbare kunstverzameling onder en
kele weinig bezwaarlijke voorwaarden in eigen
dom inplaats van in bruikleen aan het Rijk
over te dragen en bovendien van den eisch der
Stichting van het kostbare Museumgebouw had
afgezien. Of op deze voorwaarden tot den aan
koop zou kunnen worden overgegaan, bleek
toen afhankelijk van het antwoord op de vraag,
of de mogelijkheid zou bestaan het bedrag der
koopsom, die inmiddels tot 800.000.was ver
laagd, tegen aannemelijke voorwaarden voor
rente en aflossing aan de op te richten Stich
ting te verschaffen.
De Regeering heeft toen vrijheid gevon
den goed te keuren, dat de liquidateur van
de Nederlandsche Uitvoer Maatschappij in
liquidatie een gedeelte van het onder zijn
beheer staande saldo der N. U. M.-gelden
tot het bedrag van de koopsom, plus kos
ten van overdracht, enz., afgerond op
10.000.aan de Stichting, onder hypothe
cair verband, ter leen zou verstrekken, te
gen een rente van 2 pet. 's jaars, ingaande
1 Januari 1937. Tot deze transactie is ech
ter niet overgegaan dan nadat voldoende
waarborgen waren verkregen, dat de Stich
ting ook inderdaad bij machte zou zijn de
verschuldigde rente jaarlijks te voldoen.
De dekking van 20.000.jaarlijksch tekort
is gevonden, doordat de „Kröller-Müller-Stich
ting" zich bereid heeft verklaard het landhuis
„St. Hubertus" te huren voor een jaarlijkschen
huurprijs van ƒ5000.en de jacht te pachten
voor een jaarlijksche pachtsom van ƒ3000.
terwijl voorts door deze Stichting een bijdrage
in het exploitatietekort zal worden gegeven van
ten hoogste 12.000.per jaar, alles voor een
tijdvak van tien jaren. Als waarborg voor een
ien ander is in handen van den liquidateur yan
Onze Brusselsche correspondent seint ons
d.d. 3 Juni:
Maandagnamiddag werd te Brussel op de
Poincarélaan de reusachtige centrale geopend
voor de Katholieke arbeidersjeugd, waar aan
jonge werkloozen ook gastvrij verblijf zal wor
den aangeboden.
De plechtige opening van deze centrale viel
samen met het vertrek naar Genève van een
delegatie van Katholieke jonge werkloozen, be
staande uit vijftien Belgen, dertig Nederlan
ders, twintig Franschen en verschillende af
gevaardigden van Spanje, Tsjecho-Slowakije en
Zwitserland. Voor het vertrek der delegatie
woonden de Belgische en Nederlandsche deel
nemers een Heilig Uur bij in de kapel der
centrale.
De delegatie zal Woensdag te Genève aan
komen, om daar aan het Internationaal Ar
beidsbureau petities voor te leggen van jonge
werkloozen. Op deze verzoekschriften werden
in België 25.000, in Nederland 17.000, in Frank
rijk 19.000 en in de andere landen nog 19.000
handteekeningen verzameld. De delegatie zal
Woensdag te vijf uur op de Internationale Ar-
beidsconferentie te Genève worden ontvangen
door den heer Serrarens, algemeen secretaris
var het Internationaal Christelijk Vakverbond.
Het doel van deze reis van de jonge werk
loozen is de heeren in Genève attent te ma
ker op de werkloosheidsmisère onder de jeugd
er. op de ontzettende moreele gevolgen ervan.
Voor het welslagen van deze te Genève te
ondernemen stappen wordt een gebedstriduum.
georganiseerd, dat Zondag te Parijs, Maandag
te Brussel is begonnen en waaraan te Genève
door de Katholieke arbeidersjeugd aldaar zal
worden deelgenomen.
de N. U. M. gestort een bedrag van 150.000—
in contanten, met bevoegdheid uit dit kapitaal
of uit de renten daarvan het ontbrekende aan
te vullen. Bovendien is nog aan het verkochte
toegevoegd een buiten de omrastering gelegen
landstrook met een geschatte waarde van on
geveer 80.000.welke landstrook niet in de
hypotheek is begrepen en bestemd is om eer
lang verkocht te worden, terwijl de koopsom zal
wprden belegd, ten einde den waarborg tegen
erploitatietekorten te versterken.
Uit het bovenstaande blijkt, dat de aan de
Stichting geleende gelden niet zijn Rijksgelden,
maar gelden, toebehoorende aan een in liqui
datie verkeerende instelling. Deze gelden zijn
weliswaar bestemd eerlang aan het Rijk over
te gaan, doch worden eerst Rijksgelden op het
tijdstip, dat die overdracht zal hebben plaats
gehad. Voor het oogenblik worden deze gelden
beheerd door een liquidateur, die omtrent de
wijze van belegging en het beheer dezer gelden
niet is gebonden door andere wetsbepalingen
dan die, welke civielrechtelijk voor liquidateu-
ren in het algemeen gelden. Hoewel daartoe
formeel niet verplicht, heeft deze liquidateur
vooraf de machtiging der Regeering gevraagd
en verkregen, doch uitsluitend om deze practi-
sche reden, dat de Regeering a posteriori over
het, door hem gevoerde beheer ter verantwoor
ding geroepen zou kunnen worden, zoodat het
voor de hand lag, dat hij deze transactie niet
aanging dan na zich vooraf van de instem
ming der Regeering te hebben verzekerd Het
gevolg van een en ander zal zijn. dat de liqui
dateur bij de slotuitkeering, behalve een be
drag aan effecten en aan contant geld, tevens
de voormelde hypothecaire vordering aan het
Rijk zal overdragen.
Uiteraard zou het bedrag van 810.000.dat
in deze vordering is belegd, bij een andere wijze
van belegging een iets hooger rendement kun
nen afwerpen, doch de Regeering achtte deze
geringe rentederving verantwoord met het oog
op de groote nationale belangen, die bij het
behoud der Hooge Veluwe als natuurmonument
en bij het verkrijgen der bovengemelde kunst
verzameling waren betrokken.
Uit het vorenstaande volgt, dat het hier
niet betrof een handeling van de Regee-
rring, waarvoor de voorafgaande goedkeu
ring van den begrootingswetgever is ver-
eischt. Een dergelijke goedkeuring is dan
ook voor het beleggen van N. U. M.-gelden
nimmer gevraagd.
Bij de versterkte aflossing van de leening
1923 A behoorde tot de middelen een bedrag
van 47.5 millioen, dat deel uitmaakte van het
saldo van de N. U. M. en dat bij deze gelegen
heid in de schatkist zou worden gestort. Een
wetsvoorstel om de gelden voor deze bestem-
ming aan te wenden is ook destijds niet ge
daan en behoefde ook niet gedaan te worden.
De liquidateur heeft dit bedrag in 's Rijks kas
afgestort; van dat oogenblik was het Rijksgeld.
Verder wordt in de nota geschetst de groote
beteekenis van hetgeen door de bovenuiteen-
gezette transactie verkregen werd, nJ. 6000 H.A.
natuurmonument en belangrijke collecties
kunstwerken.
De Stichting, die eigenaresse is geworden van
het natuurmonument en die den naam draagt
„Het Nationale Park de Hoge Veluwe", is op
gericht bij akte, op 26 April 1935 voor den
notaris Mr. G. Nauta te Rotterdam verleden.
Als oprichters traden daarbij op de „Kröller-
Müller-Stichting" te 's-Gravenhage en de hee
ren Mr. H. P. Marchant, Minister van Onder
wijs, Kunsten en Wetenschappen, en Prof. Dr.
G. A. van Poelje, Directeur-Generaal van het
Onderwijs.
Verdere leden zijn jhr. mr. A. M. Snouck
Hurgonje, J. Bakker, dr. A. G. Kröller, S. van
Deventer, R. A. Kröller, jhr. G. F. van Tets
van Goidschalxoord, S. Hannema, H. P. J.
Bloemers, mr. P. G. van Tienhoven en E. D.
van Dissel.
Voorzitter is mr. H. P. Marchant.
Wat de N. U. M.-gelden betreft, in 's Rijks
schatkist is gestort een bedrag van ƒ47.500.000,
dat is verantwoord onder de Rijksmiddelen over
1928 onder artikel 196.
Alle beleggingen van gelden, behoorende tot
het saldo der N. U. M., zijn geschied zonder dat
de Staten-Generaal daarin zijn gekend.
