Diocesane Katholiekendagen
Roermond, Breda, Den Bosch
Mussolini rukt het masker af
m
y-
VREDE IN DE CHACO
DINSDAG 11 JUNI 1935
Het vraagstuk der zedelijke volksverheffing een
sociaal volksbelang van de eerste soort
ZILVEREN JUBILEUM
IN LIMBURG
Massale demonstraties
China zwicht voor
Japan
In de oude bisschopsstad met
grooten luister en enthou
siasme gevierd
Z. H. Exc. Mgr. dr. J. Lemmens
Prof. Féron: Belijden
en beleven
In Tilburg
Z. H. Exc. Mgr. P. Hopmans
Feestrede prof. v. Grinsven
Minister Deckers spreekt
Z. H. Exc. Mgr. A. F. Diepen
m
Drie diocesane katholiekendagen
zijn op den tweeden Pinksterdag in
ons land gehouden: n.l. in de bis
dommen Breda, Den Bosch en
Roermond.
Ten vorigen jare kwam op ini
tiatief van H.H. H.H. Excellenties
de Bisschoppen van Breda en
*s Hertogenbosch tot stand het
Comité van Actie tegen Zedelijke
Volksverwildering en aan dit comité
hebben zij opgedragen te bevorde
ren dat in beide Bisdommen op
2den Pinksterdag zou worden ge
houden een katholiekendag, gewijd
aan het vraagstuk der zedelijke
volksverheffing. Hierdoor werd ook
behartigd een sociaal volksbelang
van de eerste soort. Zoo stonden de
bijeenkomsten gisteren te Breda en
Tilburg in het teeken der volksver
heffing.
In Roermond werd de 25 ste Lim-
burgsche katholiekendag gehouden.
De Limburgsche katholiekendag is
de groote bezieling geweest waaruit
alle diocesane en landelijke katho
liekendagen zijn voortgekomen.
De namen van een Mgr. Dreh-
mans, den vroegeren Roermond-
schen kerkvorst en den oud-minister
en overleden Commissaris der Ko
ningin in Limburg jhr. Ruijs de Bee-
renbrouck zijn aan de geschiedenis
ervan onverbrekelijk verbonden
evenals de persoonlijkheid van
diens zoon, den tegenwoordigen
staatsraad en voorzitter van de
Tweede Kamer.
De Limburgsche diocesane Katholiekendag
was ditmaal de vijf-en-twintigsle. De oude
bisschopsstad Roermond met hare eerbiedwaar
dige geschiedenis en oude bouwwerken was in
feesttooi en duizenden waren er heen gekomen
om met Roermonds kerkvorst deze uiting van
echt katholieke bezieling mede te vieren.
Indrukwekkend werd deze katholiekendag
geopend met een H. Mis in de vrije lucht. Voor
het bordes van het raadhuis was een altaar
opgeslagen met links den bisschopstroon en
rechts de kleurige banieren, vanen en vlaggen
der organisaties, schitterend in den gouden
zonnegloed. Te tien uur droeg Z. H. Exc. Mgr.
dr. G. Lemmens op het Marktplein de Ponti
ficale Hoogmis op. Een grootsch beeld leverde
het marktplein waar deze plechtigheid plaats
Vond.
Na de Hoogmis begonnen onmiddellijk de
afdeelingsvergaderttngen in verschillende lo
kalen, waar het algemeen onderwerp van de
zen dag, „Belijden en Beleven" door verschil
lende sprekers behandeld werd. Voor den
Iiimburgschen R. K. Werkliedenbond, die een
gesplitste bijeenkomst had, spraken pater H.
Vermin M. S. C. en pater Jac. Jacobs. Voor
den R. K. Limburgschen Middenstand pater
J. A. Govaert, voor den Limb. Land- en Tuin-
bouwbond rector F. Weyers, voor de R. K.
Standsorganisatie van den Werknemenden
Middenstand pater mr. dr. Keulemans O. Carm.;
voor de R. K. Werkgeversvereeniging ir. mr.
dr. W. van Waterschoot van der Gracht, voor
den R. K. Onderwijzersbond, dr. Ahaus, voor
.,de Jonge Werkman" pater Carolus Tesser O.
V. M., en voor het Limb. Kruisverbond en den
Mariabond pater dr. Renatus Ritzen O. F. M.
Omstreeks kwart voor twee stelde zich de
groote optocht op van 14.000 personen met tal
van muziekcorpsen. Op het Munsterplein wa-
ren Mgr. dr. Lemmens, de Commissaris der
Koningin en Mgr. Verriet O. P. en vele andere
autoriteiten aanwezig, o.a. ook mr. jhr. Ruijs
de Beerenbrouck, wiens leven met de historie
der Limburgsche Katholiekendagen is saam-
geweven, de voorzitter mr. F. Bolsius e.a. Hier
defileerde de massale stoet voor den Bis
schop en brachten de vaandeldragers den kerk
vorst hun vaandelgroet. Het was een machtige
demonstratie van Katholiek Limburg.
Na deze machtige ontplooiing van Roomsch
organisatorisch leven trok de stoet naar de
mooi versierde Kapellerlaan ta(r gelegenheid
van het vijfde eeuwfeest van O. L. Vrouwe in
't Zand en voorts naar het Kruiswegpark.
Aldaar vond de algemeene vergadering plaats
in de schaduw van Maria's genadeoord. De
voorzitter der plaatselijke regelingscommissie
mr. R. Höppener hield hier een begroetings
toespraak waarna prof. dr. F. Féron, president
van het Groot Seminarie de feestrede hield.
Ook hier was het onderwerp „Belijden en Be
leven."
Ons leven is één strijd" zoo ving prof. Féron
zijn groote rede te Roermond aan. Er ligt era
afgrond tusschen ons denken en ons doen. De
mensch zou goed en kwaad willen zijn tegelijk.
Deze verscheurdheid, deze spanning, deze
strijd wordt door het geloof niet opgeheven.
Integendeel, ons geloof, onze bovennatuurlijke
roeping verhoogen, althans in zekeren zin,
deze spanning.
Wat vraagt het geloof van ons?
Wij gelooven ons kinderen Gods die op een
wijze, dat kindschap althans eenigszins
waardig, moeten leven. j-„
Wij gelooven ons broeders van Christus, die
de aan die broederschap klevende eischen van
lijden en offer willen vervullen.
Wij gelooven ons onderling broeders en kin
deren van éénen Vader, die daarom de zelf
zucht tot het uiterste moeten bestrijden.
Wij gelooven ons geschapen voor oneindige
dingen, die dus aan het eindige moeten dur
ven verzaken.
Wij gelooven ons door Gods genade en uit
verkiezing geroepen tot die „religio munda et
immaculata zuivere en onbevlekte gods
dienst die van ons eischt immaculatum se
custodire ab hoe saeculo zich rein te be
waren van de wereld.
Deze belijdenis, dit geloof vordert dus van
ons dat wij „factores verbi et non auditores
tantum daadwerkelijk Gods woord volgen
en het niet alleen hooren.
En dat zullen wij doen door:
1 Onze eenheid met Christus te gaan ma
ken tot centrale gedachte en kracht in ons
leven.
2 door een consequent en radicaal „Katho
licisme".
3 door te „leven met de kerk."
Tenslotte sprak de Bisschop nog een begees
terend woord tot de duizenden, waarna nog
een kort lof gecelebreerd werd.
Hiermede behoorde deze 25ste in de rij der
Limburgsche Katholiekendagen tot het ver
leden. Hij mag dank zij de schitterende orga
nisatie in alle opzichten geslaagd heeten. Over
duidelijk heeft hij bewezen, dat Limburg aan
Christus behoort en ook aan Christus zal blij
ven behooren, ondanks de donkeire wolken,
welke godsdienst en geloof in Europa alom be
dreigen. Limburg zal zijn geloof belijden en
beleven.
Vermelden we ten slotte nog dat telegram
men van hulde werden verzonden aan Z. H.
den Paus en H. M. de Koningin.
Op een dag zoo schoon als voor deze groot-
sche demonstratie van ons Katholieke Zuiden
maar te wenschen was, is te Tilburg de 14e
Katholiekendag gehouden voor het bisdom Den
Bosch.
Men kan dezen dag prachtig geslaagd noe
men. Niet alleen wegens de overgroote deel
name, die veilig op een 10.000 belangstellenden
te stellen is, maar ook wegens het prachtige
weer, dat zoo buitengewoon meewerkte.
Om half elf had in de kerk van den Noord-
hoek zoowel als in die van den Heuvel een
gelezen H. Mis voor de deelnemers plaats. In
eerstgenoemde parochiekerk droeg Mgr. A. F.
Diepen de Mis op, en in de andere Mgr. W. Pa-
nis M. S. C.
De toeloop tot de kerk van den Noordhoek
was evenwel zoo groot, dat in alle haast want
het programma kon geen vertraging velen
een gedeelte der deelnemers naar de parochie
kerk van de Gasthuisstraat werd verwezen,
waar voor hen te kwart voor elf een H. Mis
werd gelezen.
Om half twaalf begonnen in een achttal ge
bouwen de afdeelingsvergaderingen. Deze ver
liepen geheel volgens program.
Voor de vrouwen sprak mevr. W. Bijvoet van
Haaren uit Tilburg; voor den middenstand de
heer E. J. Stumpel uit Hoorn; voor de land
bouwers rector L. Royackers uit Boxtel; voor
de meisjes Pater A. v. d. Maagdenberg; voor
de jongens dr. F. van Miert.
De spreker, die voor de werkgevers zou op
treden, dr. L. A. Veeger uit Nijmegen was we
gens een ongeval verhinderd. In zijn plaats
trad prof. dr. Alph. Steger op met een gelijk
soortig onderwerp.
De toeloop voor de bijeenkomst der werkne
mers was zoo groot, dat niet alleen in de kerk
van het Heike 'maar ook in die van den Noord-
hoek een gelijktijdige vergadering moest plaats
hebben.
Op de eerste sprak wethouder M. Krijgman
uit Den Bosch en op de tweede F. v. Vliet uit
Eindhoven.
De conclusies der vergaderingen publiceerden
we reeds uitvoerig, zoodat we die thans, daar ze,
behoudens in een geval een kleine correctie, on
gewijzigd bleven, buiten bespreking laten.
Mgr. Diepen, Mgr. Smets en Minister Deckers
toonden hun belangstelling door aan de ver
gadering der beide jeugdvereenigingen een be
zoek te brengen.
De laatste bracht in een korte toespraak hul
de aan „het trouwste deel van Nederland: „Ka
tholiek Brabant."
Reeds om twee uur dien middag was het druk
Toen lord Eden te Genève een compromis
wist te bewerken tusschen Italië en Abes-
sinië betreffende de arbitrageprocedure,
welke uitsluitend beperkt zou blijven tot het in
cident van Oeal-Oeal, oogstte hij den lof van
allen, die in den Volkenbond den hoeksteen van
den internationalen vrede zien. Met deze praesta-
tie, meende men, had Eden een meesterproef als
diplomaat en politicus afgelegd, waardoor hij
zich ten volle bekwaam toonde om Sir John
Simon aan het '„Foreign Office" op te volgen. De
Italiaansche pers dacht daar anders over. En
geland in het algemeen en lord Eden in het
bijzonder werden gehoond om hun bemoeizucht
in deze „zuiver Afrikaansche" quaestie, terwijl
Mussolini al dadelijk te kennen gaf, dat hij niet
veel waarde hechtte aan het tot stand gekomen
compromis. En inderdaad, het heeft er thans
allen schijn van, dat de arbitragecommissie, wel
ke straks te Scheveningen haar werkzaamheden
zal voortzetten, geen ander Resultaat zal be
reiken dan dat zij het restant van den regen
tijd met doellooze besprekingen vult, zoodat
straks bij gebrek aan overeenstemming Italië zijn
veroveringsoorlog tegen Abessinië zal kunnen
beginnen. Want dat Mussolini op zulk een oor
log blijft aansturen, bewijzen niet alleen de één-
houdende Italiaansche troepen- en munitie
zendingen naar Oost-Afrika, maar ook de zeer
openhartige en in hooge mate verontrustende
woorden, welke de Duce tot een afdeeling naar
de koloniën vertrekkende soldaten heeft gespro
ken. Indien Mussolini geen overeenstemming
met Abessinië wil, zal er in de arbitragecom
missie ook geen overeenstemming bereikt wor
den, want de in deze commissie zitting hebben
de Italianen hebben natuurlijk niets anders te
willen dan wat de dictator hun voorschrijft te
willen. Mussolini deed dus geen voorspelling,
toen hij zeide niet te gelooven, dat arbitrage
een oplossing zou brengen, hij gaf alleen te
kennen, dat hij geen arbitrage wenschte.
Wat hij wel wenscht, is een koloniale oorlog
in den trant van de oorlogen, welke de koloni-
seerende mogendheden vroeger gevoerd hebben
om hun macht uit te breiden en hun bezit te
vermeerderen.
Hij wil Abessinië, dat zich verzet heeft tegen
een pacifieke Italiaansche penetratie, met ge
weld veroveren en zal zich door niets en nie
mand daarvan laten weerhouden. Hij zal te
werk gaan op precies dezelfde methode als zij
(lees Engeland), die hem thans wegens zijn ex
pansieve koloniale politiek meenen te mogen
kapittelen. Daarmee komen dus alle idealisti
sche praatjes over de nobele cultureele bedoe
lingen van Italië ten opzichte van het „bar-
baarsehe" Abessinië te vervallen. Nu het schoon
schijnende masker, waarmee Mussolini zich aan
vankelijk tooide, te doorzichtig is gebleken, doet
hij het af, en de wereld en Abessinië weten
voortaan, wat zij van Italië hebben te verwach
ten.
De bewering van den Duce, dat landen als
Engeland, die zelf te vuur en te zwaard hun
koloniaal bezit hebben veroverd en uitgebreid,
niet het recht hebben Italië te dwarsboomen,
nu het ditzelfde ten koste van Abessinië
wenscht te doen, houdt niet heelemaal steek.
Immers, toen de groote en kleine mogendheden
hun koloniale oorlogen voerden, bestonden er
nog geen Volkenbond en Kellog-pact en was 't
internationale recht nog niet geëvolueerd tot
zijn huidige hoogte. Bovendien is Abessinië,
dat sinds meer dan twee duizend jaar een
onafhankelijke staat is, waar het Christendom
zelfs eerder vasten voet kreeg dan in Italië
zelf, evenals Italië lid van den Volkenbond.
Italië beweert nu wel, dat Abessinië dit lid
maatschap niet waardig is, maar het was in
ieder geval wel waardig genoeg om met Italië
verdragen af te sluiten. De vraag of Abessinië
terecht of ten onrechte lid van den Volken
bond is, heeft Italië niet alleen te beslissen.
Zoolang dit feit er ligt, moeten de consequen-
in de straten van met trommel, muziek, vlag en
wimpel optrekkende groepen.
Rond en op het Willemsplein was de plaats
van samenkomst tot opstelling van den stoet
voor het défilé.
Op het stadhuis viel ondertusschen een plech
tigheid voor, die niet in het programmaboek
stond.
Hier werd Mgr. Diepen tezamen met Mgr.
Panis, apostolisch vicaris van Celebes en titu
lair bisschop van Tripisa, en Mgr. Smets, apos
tolisch vicaris van Raboul en tit. aartsbisschop
van Gangra, door het gemeentebestuur ver
welkomd.
Na zijn welkomstwoord schetste de burge
meester, mr. dr. F. Vonk de Both, het belang
van dezen katholiekendag en wenschte hem
voorts het grootste succes.
Wethouder J. v. d. Mortel, voorzitter van het
bestuur van den Katholiekendag, dankte den
burgemeester voor zijn woorden en sprak zijn
vertrouwen uit in de stedelijke overheden van
Brabant om mee te werken met de verlangens
van het volk, die dezen dag tot uiting komen.
Hierna trok het défilé voorbij, dat van het
bordes van 't stadhuis werd afgenomen door
Mgr. Diepen, Mgr. Panis, Mgr. Hendrikx, Mgr.
Sweens, Mgr. Smets, Mgr. Brekelmans, Mgr.
Goyaerts, Mgr. Prinsen, deken Sanders, den
commissaris der Koningin en den burgemeester.
In onafzienbare rij trokken de talrijke ver-
eenigingen te voet en te paard, met wapperende
vaan en lustige muziek voorbij in den stralen-
den zonnedag. Ruim drie kwartier duurde deze
wapenschouw.
In het Tilburgsch Sportpark, waarheen de
stoet trok, vond de machtige apotheose plaats,
die indrukwekkend en schoon was.
Op het middenterrein hadden de verschillen
de jeugdvereenigingen plaats gevonden, terwijl
alle vaandels aaneengerüd stonden als een
eerehaag, die leidde naar het groote altaar met
baldakijn.
Mr v. d. Mortel sprak het openingswoord,
waarna onmiddellijk prof. van Grinsven van het
Groot-Seminarie te Haaren zijn feestrede aan-
ving.
Uitvoerig heeft spr. stuk voor stuk de exces
sen aangewezen, die in onze huidige'samenle
ving bestaan.
Het is de taak der overheid hierbij m 't be
lang der massa in te grijpen.
Maar ook zelf moeten we meewerken. We
moeten de mentaliteit wijzigen, de publieke
zeden veranderen.
Na deze rede werd mededeeling gedaan van
een tweetal telegrammen, die als uitingen van
trouw aan Z. H. de Paus en aan H. M. de Ko
ningin verzonden werden.
Daarna werd in processie het Allerheiligste
op het terrein overgebracht vanuit de kerk van
het Korvel.
Treffend was het schouwspel der tallooze
kleurige vaandels en vlaggen die den vaandel-
groet brachten.
Mgr. Diepen celebreerde een kort lof, waarbij
deken Sanders en pastoor van Gelder van 't
Korvel assisteerden.
Het publiek zong de wisselzangen mee.
Mgr. Diepen sprak tot slot een kort woord.
Z. H. Exc. constateerde dat deze dag even
heerlijk geslaagd is als zijn voorganger.
Mgr. beval speciaal de devotie tot Maria en
de dagelijksche H. Communie als hulpmiddelen
in den strijd tegen het zedenbederf aan.
Tot slot gaf Mgr. zijn bisschoppelijken zegen.
En daarmede was deze heerlijke dag ten
einde.
Onder buitengewoon groote belangstelling
had te Breda de tiende diocesane Katholieken
dag plaats.
Nadat Z. H. Exc. Mgr. Hopmans om half tien
in de kathedrale kerk een H. Mis had op
gedragen begonnen om elf uur op vier ver
schillende plaatsen der stad de groote sectie
vergaderingen, die alle zeer druk bezocht wer
den. De belangrijkste was wel de afedeling
vrouwelijke jeugd, waar o.m. ruim twee dui
zend K.J.V.-ers en K.J.V.-meisjes in uniform
de openluchtvergadering in het Valkenberg bij
woonden.
Onder enorme deelname is Tweeden Pinksterdag te Roermond de 25ste Limburgsche
Katholiekendag gehouden. Een overzicht tijdens de openlucht-Mis met pontificale
assistentie van Z .H. Exc. Mgr. Lemmens, op de Groote Markt
Bij het debat klonk de stem uit de praktijk,
waaruit bleek, dat in het Bredasche diocees de
zedenverwildering reeds de kern van het volk
heeft aangetast.
Vooral uit de ervaringen van de K.J.V.-meis
jes, die onder de proletariërs-kinderen werk
zaam zijn, en rapport uitbrachten, bleek, dat
de zedelijke nood onder de jeugd in de steden
buitengewoon groot is.
Ook in de grensplaatsen, zooals in Zeeuwsch-
Vlaanderen, leidt het dansen tot geweldige ex
cessen, waarvan de invloed zelfs bij de school
kinderen ondervonden wordt.
Directeur F. Frencken, die deze vergadering
bijwoonde, deed een oproep aan alle katholie
ken om mede te werken om aan deze misstan
den een einde te maken.
Er werd door deze sectievergadering een te
legram aan Z. H. den Paus gezonden.
Met het zingen van het Pauslied werd deze
vergadering gesloten.
Om half twee had op het gemeentehuis
een officieele receptie plaats, waarbij o.m. de
commissaris der Koningin in de provincie
Noord-Brabant mr. dr. A. B. van Rijckevorsel,
na de begroeting door den burgemeester, het
woord voerde.
Om twee uur trok een groote stoet, waarin
achtduizend deelnemers defileerden, voorbij het
gemeentehuis en het paleis van Z. H. Exc. Mgr.
Hopmans, waar de burgerlijke en kerkelijke
autoriteiten den kleurigen stoet gadesloegen.
ties daarvan worden aanvaard. De Volkenbond
heeft niet alleen het recht, maar ook den
plicht zich met het Italiaansch-Abessinisch
conflict te bemoeien, omdat Abessinië als lid
een beroep op den Volkenbond heeft gedaan.
Als straks de arbitrage mislukt en Italië tegen
den Negus van leer trekt, kunnen er nog vreem
de dingen gebeuren. De anti-Engelsche stem
ming wordt in Italië door de fascistische pers
sterk aangewakkerd en Mussolini laat dat
rustig toe. Het Stresa-front raakt uit zijn voe
gen en een Duitsch-Italiaansche toenadering
staat voor de deur. De Volkenbond zal ver
moedelijk niet of hoog spel moeten spelen, en
in beide gevallen is de kans groot, dat hij zal
verliezen. Onthoudt hij zich van inmenging
dan zal hij zijn prestige ernstig schaden, treedt
hij actief op, dan loopt hij het gevaar, dat ook
Italië zijn lidmaatschap opzegt.
Er is een treffende analrogie tusschen het
optreden van Italië, Duitschland en
Japan, drie landen, waar het nationa
lisme over een sterk militair machts- en ge
weldsapparaat beschikt. Duitschland, dat
eigenmachtig de hinderlijke bepalingen van het
Verdrag van Versailles annuleerde en koorts
achtig werkt aan zijn herbewapening, laat zich
door geen internationale veroordeeeling af
schrikken, maar volgt den weg, dien zijn
„Führer" heeft uitgestippeld, Italië verklaart
bij monde van Mussolini lak te hebben aan de
wereldopinie en precies te zullen doen, wat
hem alleen goeddunkt. Japan lapte niet alleen
den Volkenbond en de wereldopinie aan zijn
keizerlijken laars, maar zet zijn protectoraats-
politiek met militairen drang tegen China
voort.
De wereld zakt terug naar een niveau, waar
boven zjj zich definitief scheen te hebben ver
heven. Dit is voor een goed deel te wijten aan
het optreden van machtspolitici, die het recht
alleen maar in zooverre eebriedigen, als het in
him dictatoiale kraam te pas komt, of zich zelf
tot dragers en makers van alle recht verklaren.
Het praatje, dat vre deen rust en verzoening
in de internationale samenleving zouden heer-
schen, indien overal maar de parlementen op
geruimd en door onaantastbare, liefst éénhoof
dige, machtsinstanties vervangen zouden wor
den, wordt door de feiten wel tot een fabeltje
gemaakt, waarin alleen maar volslagen naïeve
lingen kunnen gelooven. Terwijl dus straks naar
alle waarschijnlijkheid de Volkenbond getrac-
teerd zal gaan worden op een nieuwen oorlog
tusschen twee Volkenbondsleden nl. Italië en
Abessinië, heet het trieste Chaco-conflict tus
schen Bolivia en Paraguay zijn einde te nade
ren. Wat de Volkenbond niet vermocht, heeft
de bemiddeling der omliggende Zuid-Amerikaan-
sche staten weten te bewerken. De ministers
van buitenlandsche zaken van Bolivia en Pa
raguay zijn tot overeenstemming gekomen over
het staken der vijandelijkheden en het leggen
van een gedemilitariseerde zone, terwijl het con
flict aan arbitrage en zoo noodig aan het Hof
van Internationale Justitie zal worden onder
worpen. Het blijft echter de vraag of de regee
ringen van beide staten de overeenkomst van
hun ministers zullen parafeeren. Paraguay
heeft méér dan den Chaco bezet en staat dus
aanzienlijk in het voordeel, terwijl het niet veel
lust gevoelt terwille van den vrede ook maar
iets van zijn gunstige positie prijs te geven.
Daarenboven schijnen beide staten het er op
het oogenblik nog niet met elkander over eens
te zijn, waarover het conflict eigenlijk precies
gaat. Zou het niet om te lachen zijn, indien het
niet zoo treurig ware? In een der onherberg
zaamste oorden der wereld is een wreede en bloe
dige oorlog gevoerd en aan het eind daarvan
weten de oorlogvoerenden niet eens meer pre
cies, waarvoor zij zooveel menschenlevens heb
ben geofferd. Ook in den toestand in Noord-Chi-
na is een aanzienlijke ontspanning ingetreden,
doordat China alle militaire eische van denJ a-
panschen bevelhebber heeft ingewilligd. De ge
demilitariseerde zone zal ten Zuiden van den
Grooten Muur worden uitgebreid, zoodat zelfs
Peipzig en Tientsin er binnen zullen vallen. De
Japan onwelgevallige Chineesche autoriteiten
zijn afgezet en de afdeelingen van de Kwoming-
tang zullen in de gedemilitariseerde zone wor
den ontbonden. Zoo moet China, dat door den
Volkenbond en de zijn integriteit garandeerende
mogendheden practisch aan zijn lot werd over
gelaten, telkens opnieuw zwichten voor de
machtspolitiek van Japan. Japan behoeft zich
intusschen van de veroordeeling van Genève
niets meer aan te trekken, want zijn methoden
vinden in het verlichte en beschaafde en mo
derne Europa navolging en waarachtig niet bij
de eersten de besten.
Om half vier had op het groote Chasséter-
rein de slotvergadering plaats. Hier waren
meer dan vijftien duizend menschen tegen
woordig.
Nadat een Maria-cantate was opgevoerd door
de K.J.V. hield Mgr. F. Frencken de feestrede.
Daarna sprak de bisschop van Breda, die zijn
entroering haast niet bedwingen kon nu hij de
duizenden katholieken van zijn diocees hier in
Breda zoo openlijk zag demonstreeren tegen de
zedenverwildering, die ook over het Bredasche
diocees was gekomen.
Het was voor den bisschop een behoefte
om uiting te geven aan zijn gevoelens van
dankbaarheid, dat alle standen hier vertegen
woordigd zijn.
De Bisschop deed een dringend beroep op
alle organisaties, op de burgemeesters en de
gemeentebesturen om de zedenverwildering en
de excessen uit den weg te ruimen en te voor
komen.
De Bisschop vroeg om praktische besluiten
te nemen en niet alleen negatief maar ook
positief te werken en het volk op godsdienstig
en zedelijk gebied te verheffen.
Wanneer het volk godsdienstig is zullen
excessen op zedelijk gebied verdwijnen.
De leekenapostelen moge niet uit het oog
verliezen, dat zij niet uit eigen kracht het doel
dat zij nastreven zullen bereiken. Alleen met
de bovennatuurlijke hulpmiddelen kunnen wij
ens volk opvoeden tot een rein en sterk ge
slacht.
Daarna sprak Z. Excellentie mr. dr. Deckers,
minister van Defensie en spoorde de duizenden
aanwezigen aan om de woorden van den Bis
schop mede te dragen naar huis. Het was den
minister een groote voldoening dat op deze
vergadering geen eischen aan de overheid wer
den gesteld, dat er geen critiek werd uitge
oefend en dat de katholieken overtuigd waren
de hand in eigen boezem te moeten steken en
dat zij overtuigd waren, dat zij zich zelf moe
ten herzien om ons volk gelukkig te maken
en het te behoeden voor den ondergang en ze
delijke verwildering.
In enthousiaste bewoordingen deed de mi
nister een beroep op de jongens en meisjes van
het Brabantsche volk. Gij zjjt de dragers van de
toekomst, riep de minister uit. Gij allen moet
medewerken om alles uit den weg te ruimen-
dat ons volk op zedelijk gebied naar omlaag
drukt.
Het is een nationaal belang als de katho
lieken eensgezind hun idealen in daden omzet
ten.
Met een „Leve de Koningin" besloot de mi
nister zijn enthousiaste toespraak en werd door
alle aanwezigen het „Wilhelmus" gezongen.
Met den zegen van Z. H. Exc. Mgr. Hopmans
werd deze goedgeslaagde Katholiekendag be
sloten.
De hitte op het Chasséterrein was geweldig,
zoodat tientallen menschen zijn flauw geval
len.
