Het mandaat over Palestina
en de Katholieken
'i
1
Een interview met Goebbels
De 4-Landentocht
PROTECTOR'
De toestand in
Noord-China
- TÉ»*-** <8™ i iiiX
mm** t fouEgl
Lis **11
ifS
MADEIRA
Weer arrestaties
te Oss
Het nieuws van heden
WAAKZAAMHEID IS
GEBODEN
.A
DE DUITSCHE HOUDING
JEGENS MOSKOU
DE BAROMETER
INBRAAK-VERZEKERING I
m
!ü®p i i I
jpi w
f
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
voor Haarlem en Agentschappen per
week 25 cent; per kwartaal f 3.25; per
post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
WOENSDAG 12 JUNI 1935
Ochtendblad
EEN EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 19380
Theoretisch onbestreden rechten
der katholieken in het H. Land
worden praktisch bedreigd
Engelands houding
dubbelzinnig
Noodweer in Engeland
en Frankrijk
Groote oogstschade in Japan
aangericht
Het Weer
I
Versche Japansche troepen in
Tientsin gearriveerd. Zullen
de oude Zondag ver
trekken?
Torpedojager heeft
pech
*-J!L- M.
Quetta nog steeds niet
veilig
Dagelijks nog aardschokken
MADEIRA ENDE AZOREN
KNSM
AUTO OMLAAG GESTORT
TRIM
,Wij zullen de gegeven garantie
in acht nemen, ofschoon
In Frankrijk is noodig
een sterke man"
In verband met den moord op
caféhouder Van der Pas
De Pauselijke Academie
Pater Gemelli O.F.M. voorzitter
DE VERKIEZINGEN IN
GRIEKENLAND
Vijftien procent van de kiezers
zijn thuis gebleven
maakt a.s. Maandag 17Jumde 'Lindbergh-Touringcar Damrak 34A, A dam, Tel. 45715-85415
SPECIAAL VOOR U DAMES ii de rubriek
WAT DE TONG STREELT (pag. 4)
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
(Bijzondere correspondentie)
De door de verovering van Palestina in de
jaren 1917 en 1918 „feitelijke" macht van
Engeland aldaar kreeg op 22 Juli 1922 door
besluit van den Volkenbond haar volkenrechte
lijke basis. Palestina werd Britsch mandaatsge-
bied onder een civielen gouverneur met ben
Zionistische executive ten taak hebbende „Bal-
four-declaration" omtrent oprichting eener
joodsch-nationale Heimat door te voeren, aan
zijn zijde. Principieel was de stelling der man-
daats-macht reeds in het verdrag van Versail
les vastgelegd.
Aangaande de verscheidene Palestineesche be
lijdenissen bepaalde het mandaat woordelijk:
„Het is vanzelf sprekend, dat niets gedaan mag
Worden, dat de burgerlijke of godsdienstige rech
ten der niet-joodsche religieuze genootschappen
te kort doet."
In het Palestina-mandaat is sprake van de
benoeming eener speciale commissie, die ten
taak zou hebben, bestudeering en regeling dei-
rechten, die den verscheidenen niet-joodschen
belijdenissen in Palestina toekomen. Dat feite
lijk de benoeming dezer speciale commissie niet
tot stand kwam, verandert niets aan de ver
houding van rechten en "dichten.
De eerste indruk, dien de buitenstaander over
tie verdrags-regeling in zake religieuze confes
sies krijgt, is zeker geruststellend. Bij nader toe-
Zien ziet 't er minder geruststellend uit. Men
krijgt den beslisten indruk, dat theorie theorie
Is en practijk practijk, dat de theoretisch onbe
streden rechten der christenen, en met name
der Katholieken, in het H. Land praktisch be
dreigd zijn en reeds op meer dan een punt ge
schonden worden.
Het tempo der joodsche 'andverhuizing naar
Palestina, dat vooral sinds 1932 konstant en veel
sterker dan officieel toegegeven wordt, toeneemt,
verdient onze grootste opmerkzaamheid.
De officieele statistiek geeft toe, dat het getal
joden in Palestina reeds meer dan 25 pet. der
totaal-bevolking uitmaakt. In Palestina is men
van meening, dat de niet-wettelijke verhuizing
haar Palestina niet veel kleiner is dan de wette
lijke. Men denke aan de jodinnen die niet in at
15000 certificaten inbegrepen zijn. Een in het
H. Land verschijnende Fransche krant schat het
getal joden aldaar op 400.000; dus op rond 40 pet.
tier bevolking. Noch de joden noch de niet-joden
twijfelen eraan, dat de joodsche bevolking in
Palestina in afzienbaren tijd de absolute meer
derheid bereikt. De tegenstand der Arabieren,
die nog in 1933 zeer heftig was, schijnt vrijwel
gebroken te zijn. Het jubileum der Je-
hisalemsche universiteit werd schitterend ge
vierd en alle Amerikaansche radio-zenders ga-
Ven hier blijk van. Geen wonder, dat de vroe
gere gouverneur van Palestina, H. Samuel, ver
klaarde, er trotsch op te zijn, dat hij na 2000 ja
ren weer de eerste joodsche stadhouder van het
Land der Vaderen was.
De verhouding der in Palestina levende
Christenen tot den toekomstigen joden-
staat is dus zeker een kwestie van eminente
beteekenis.
Theod. Herzl behandelde reeds dit vraagstuk.
Tlij, de vader van het Zionisme die de vreed
zame verovering" van het Land van Belofte tot
ih de kleinste bijzonderheden doordacht had,
hioest in zijn tijd nog rekenen met den tegen
stand der Turksche regeering, die toen in Pales
tina heerschte.
Hij dacht zijn doel te bereiken door saneering
Van de Turksche financiën met joodsche kapi
taal. Herzl dacht aan een neutralen staat in
enge vereeniging met Europa, dat het voortbe
staan van den jodenstaat moet garandeeren.
Voorts verklaarde hij dat de Heilige Plaatsen
Internationaal zouden worden onder eerebe
scherming der joden. Het is gewenscht aan
Herzl's toezegging in naam van het jodendom
telkens weer te herinneren,
Laat het waar zijn, dat van officieele zijde
telkens verklaard wordt, dat de ingezeten Chris-
Manoeuvres van de Amerikaansche vloot
op den Stillen Oceaan
tenen geen vrees hoeven te koesteren voor de
Heilige plaatsen en de vrijheid van de christe
lijke belijdenis, het wantrouwen is niet zoo on
gegrond. De haat leeft nog en arbeidt. Wanneer
mevrouw Suzanna Paristz, de chef der afdee-
ling onderwijs in de gemeente Tel Awiw in het
joodsche blad „Haaretz" (Tel Awiw) er op aan
dringt, den geest van het Hebreïsme met alle
kracht op te wekken, dan spreekt zij zeker in den
naam van velen.
De Turksche regeering heeft in haar tijd niet
alleen het bestaan der religieuze institu
ten, maar ook die vrijheid van belasting
en van de absolute onafhankelijkheid der bijzon-
êre scholen (hoewel zonder recht van publieke
idexamens) gegarandeerd. Zelfs een zekere
exemptie in zake kerkelijk recht. De tegenwoor
dige regeering toont onverkenbaar de neiging, de
traditioneele rechten der Katholieken wel te
verstaan alléén van de katholieken! te be
perken en te verzwakken en uiteindelijk te ver
nietigen. Achter het scherm der neutraliteit van
het officieele Engeland heerscht in waarheid
een joodsch-Engelsch bondgenootschap, dat de
binnenlandsche politiek van Palestina leidt. De
Katholieken zijn daarvan op de hoogte, zooals
wij uit gezaghebbende kerkelijke bron verne
men. Chicaneering blijft chicaneering', ze la
ten zich niet overbluffen door mooie officieele
verklaringen. Zonder eenigen schijn van recht,
worden de katholieke scholen gecontroleerd,
dringt men zelfs binnen tot in de kloosters, wor
den kloosterregels gecensureerd en zelfs leerboe
ken met protestantsche of atheïstische tendenz
aan de scholen opgedrongen.
Ondanks vrijheid van belasting wordt aan re
ligieuze genootschappen een belastingbiljet
thuisgestuurd en, daar zij weigeren te betalen,
een telkens grooter wordende achterstallige be
lastingschuld geboekt. De toeleg is doorzichtig
genoeg. Dat deze kerkelijke genootschappen van
liefdegaven uit heel de wereld leven en zeker
niet het land ten laste vallen, wordt blijkbaar
niet gewaardeerd.
Engeland heeft niet alleen de door Turkije
toegestane rechten der katholieken gega
randeerd, maar ook herhaaldelijk motu
proprio, vrijwillig, den status quo der katholieke
belangen bevestigd, zoo koning George zelf in
zijn boodschap aan het volk van Palestina in
1921, zoo majoor-generaal Watson aan den
Apostolischen Administrator van het bisdom Je
rusalem, bisschop Barlassinas, zoo de Engelsche
minister van Buitenlandsche Zaken aan den
Franschen gezant te Londen. Deze officieele
manifestaties omtrent de beschermmg der chris
telijke belijdenissen in Palestina worden zeer
eenzijdig gehandhaafd ten gunste van de Ang-
likaansche en de veelkleurige protestantsche
kringen, met het natuurlijke gevolg, dat de be
gunstigde positie der katholieke Christenen de
positie der Katholieke kerk in Palestina onder
mijnt en schokt. De katholieken leven niet
zooals zij met den financieelen en moreelen
steun van boven en van het Zionisme en be
vinden zich daarom niet zelden in een onver-
kwikkelijken defensieven toestand.
Tot voor den H. Stoel zijn reeds de klachten
doorgedrongen.
De joden hebben dan een prachtige gelegen
heid in de hand, door hun voorbeeld tegenover
eigen gasten aan heel de wereld te toonen, hoe
zij-zelf onder de verscheidene volkeren als gast
wenschen behandeld te worden.
Het is misschien nog te vroeg, in zake de
katholieken van Palestina een appèl te richten
tot de internationale solidariteit der Katholie
ken of zelfs, zooals onze geestelijke zegsman te
verstaan gaf, aan het Gerechtshof van Den
Haag, zóó acuut schijnt ons dit vraagstuk nog
niet te.zijn, wel acuut genoeg, de oogen open te
houden.
LONDEN, 11 Juni. (Reuter). Gisteren zijn
Londen en deelen van Zuid-Engeland geteis
terd door onweer en hagelbuien. Te Deal in Kent
stond het water ruim een halve Meter hoog, zoo
dat 'het verkeer slechts te water kon worden on
derhouden. In vele huizen werd groote schade
aangericht. Ook in Folkestone werden vele hui
zen en straten overstroomd. Vanuit Hampshire
komen gerichten over zware schade welke door
hagel aan den oogst is toegebracht.
PARIJS, 11 Juni. Tijdens de Pinksterdagen
heeft in Frankrijk ten deele een hittegolf ge-
heerscht, die zich op sommige plaatsen echter
ontlaadde in hevige onweersbuien en wolkbreu
ken.
Te Duinkerken liepen door den regen bijna alle
kelders onder water. In het departement Seine
et Oise richtten hagelbuien groote schade aan.
Bij Oran in Algiers werden eenige arbeiders door
den bliksem getroffen en werd een maaier ge
dood, terwijl twee anderen brandwonden oplie
pen. Bij Valloires in Savoye overstroomden niet
alleen verschillende bergbeken, doch vielen ook
groote sneeuwmassa's naar beneden, die veel
puin en gesteente meevoerden, waardoor eenige
huizen bedolven of weggesleurd werden. Voor
zoover bekend is, deden zich geen persoonlijke
ongevallen voor, doch men vreest, dat nieuwe
sneeuw- en aardmassa's naar beneden zullen
komen.
TOKIO, 11 Juni. (Reuter.) Benoorden Tokio
heeft een hevige hagelstorm den geheelen rijst-
en graanoogst vernield. De schade wordt op 10
millioen yen geschat.
Het getroffen gebied is reeds eenige jaren
achtereen door onweders geteisterd.
OP OEN GCEB8E8EQ6
Verwachting: matige, tijdelijk wellicht
krachtige Zuid-Westelijke tot Westelijke
EE wind, zwaar bewolkt met opklaringen,
EE waarschijnlijk nog enkele regenbuien, s=
EE koeler.
EE Verdere vooruitzichten: afnemend buiig, j=
waarschijnlijk nog koel weer.
illlllllllllllllllllllllllllliiilllllllllllllllllilliillllliiiiiiiillllllllliiililiiii
llllllllllll llllll M IIIIIIIIIIIIIIIIIMilllllMIIIIIIIIIIIIMllliiiiiiiiiminnuii,,,,
I ONDERL. VERZEKERING MIJ. I
5 n
DAMRAK 60 AMSTERDAM-C.
I Tel. 45014 en 45016 I
Directie: H. F. HEERKENS THIJSSEN I
UITSLUITEND voor: Kerken, Pastorieën
Klooster-s en Kerkelijke Instellingen
ïi ui iiiiiiimiiii milium iiiiiiiiiiii in iiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiii iiiiiimiiiuii,7
TIENTSIN, 11 Juni. Nu een regeling van het
conflict in Noord-China verzekerd schijnt door
het aanvaarden door China van alle Japansche
eischen, heeft de staf van het Japansche garni
zoen in Noord-China te Tientsin hedenmiddag
een conferentie gehouden.
Besloten zou zijn aldus meldt Keuter de
concentraties van het Kwantoengleger langs den
Grooten Muur tijdelijk te handhaven. Het Ja
pansche garnizoen te Tientsin zou Zondag a.s.
vertrekken, nadat heden de aflossende troepen
in de stad arriveerden. Over den omvang dezer
troepen is niets bekend.
Uit Peking wordt bericht, dat twee divisies van
de Nanking-regeering Peking hebben verlaten en
naar het Zuiden zijn getrokken.
Een Japansche torpedojager, op weg van
Tangkoe naar Tientsin, is aan den grond ge-
loopen tengevolge van het sluiten van de inter
nationale brug; het schip werd evenwel spoedig
weer vlot gebracht,
Het incident veroorzaakte eenige wrijving tus-
schen de Japansche vloot-autoriteiten en het
Chineesche personeel van de brug.
"ftf
Degenen, die ternauwernood bij de aardbevingsramp in Britsch-Indië aan den dood ontsnapten, en huis en goed verloren,
kampeeren in de openlucht
CALCUTTA, 11 Juni. (Reuter.) De streek
cm Quetta wordt dagelijks nog drie- tot vier
maal opgeschrikt door lichte aardschokken.
Deskundigen zijn van meening, dat deze „streek
der slapende vulkanen", ook ol blijven lava
uitbarstingen uit, onbewoonbaar zal blijven,
daar de onzekerheid te groot is.
Duizenden vluchtelingen trekken per trein
weg. Het laat zich aanzien, dat de regeering
een nieuwe nederzetting zal aanleggen onge
veer 8 K.M. ten Z.W. van Quetta, Het tele-
graafverkeer heeft enorme afmetingen aan
genomen. Tot dusver bedroeg het gemiddelde
aantal telegrammen per dag 170; in de eerste
drie dagen van Juni bedroeg het echter 14000
ZOMER
1935
RONDREIZEN 1e KL., ALLES INBEGREPEN
12 DAGEN F 220.- Afvaarten t 14/6,
517, 9/8, 30/8.
18-20 DAGEN F 265- Afvaarten: 28/6,
12/7, 23/8, 30/8.
23-26 DAGEN F 300- en F 320-
2e KLASSE F 225-, 3e KLASSE F 155-
Afvaarten: 14/6, 5/7, 12/7, 26/7,
9/8 23/8, 20/9, 11/10.
23-40 DAGEN van F 310.- tot F 400.-.
Afvaarten: 14/6, 28/6, 12/7, 26/7.
KON. NED. STOOMBOOT MIJ. N.V. A'DAM
Agenten en Reisbureaux.
Te Neuenburg bij Malvilliers is een autobus
uit Burgdorf in het kanton Bern ip een bocht
van den weg geraakt en langs een helling om-
Jaaggestort. Vijf inzittenden werden gedood en
22 gewond, van wie acht ernstig.
- g
l'V
Het arrest van het Hoogste Amerikaansche Gerechtshof over de N.R.A.-code heeft
vele stakingen ten gevolge gehad
99
LONDEN, II Juni. (D.N.B.) De diplomatieke
correspondent van de „News Chronicle" heeft
een onderhoud gehad met rijksminister Goeb
bels, waarbij deze o.m. zeide:
„Tijdens de eerste phase der revolutie konden
overvallen en aanvallen van afzonderlijke per
sonen plaats vinden. Dat is thans niet moer
zoo. Dagbladen kunnen alleen worden verboden
op bevel van het ministerie van propaganda,
arrestaties kunnen slechts geschieden door de
daartoe bevoegde instanties. Voorts is de con
trole over tooneel en film gecentraliseerd."
De correspondent merkte verder in den loop
van het onderhoud op, dat er in Engeland vele
personen waren en nog meer in Frankrijk, die
vreesden, dat de eenige uitwerking van een
overeenkomst voor het Westen zou zijn,
Duitschland te sterken en aan te moedigen tot
avonturen in het Oosten. Goebbels antwoordde
daarop: Men moet zich de garantie herinneren,
die wij aan Rusland hebben gegeven. Deze
waarborgen werden gegeven op grond van een
vrij besluit en wij zullen ze derhalve in acht
nemen, ofschoon zij tot stand zijn gekomen
onder een regeeringssysteem, dat' wij inmiddels
ten val hebben gebracht.
Aangezien wij geen gemeenschappelijke gren
zen met Rusland hebben, zouden wij het overi
gens nauwelijks kunnen aanvallen, zelfs wan
neer wij dat zouden wenschen.
Wij gelooven aan niet-aanvalsverdragen doch
wantrouwen de pacten tot wederzij dsche assis
tentie. Wij gelooven dat ieder conflict, voor
zoover dit slechts mogelijk is, gelocaliseerd be
hoort te worden. Het behoort niet te worden
behandeld door een groep geallieerde soldaten,
maar door een werkelijke collectiviteit der vol
keren.
Wat een Fransch-Duitsche toenadering be
treft, zeide Goebbels: „Wij zijn bereid, maar het
is thans meer een kwestie geworden van Fran
sche binnenlandsche politiek. Er zijn sterke
mannen noodig om het eeuwenoude wantrou
wen te. overwinnen. Hitler was in staat een over
eenkomst te bereiken met Polen, aangezien hij
en maarschalk Pilsoedski een weergaloozen in
vloed op hun landlieden uitoefenden. Het moest
gemakkelijk zijn tot 'n overeenstemming te ko
men. Er moet echter een moedig Franschman
komen, die het Fransche publiek voor deze ge
dachte wint en het Fransche volk achter zich
brengt. Onder zulke omstandigheden zouden
wij een overeenstemming met Frankrijk kun
nen bereiken. Hoe langer wij echter de gedach
tewisselingen uitstellen, des te moeilijker is het
ze tot een succesvol einde te brengen.
De Koninklijke Marechaussee van de
brigade Oss Is Dinsdagmorgen overgegaan
tot arrestatie van M. van O., bijgenaamd
de „Koperen" en C. de B., terwijl door
den Rijksveldwachter in Bleiswijk (Z.H.)
werd gearresteerd en op transport naar
Oss gesteld een broer van C. de B., A. de B.
Deze mannen worden ervan verdacht, in het
vorig jaar Juli, in samenwerking met den
verd. C., die onlangs een bakentents heeft
afgelegd, den moord te hebben gepleegd op
den caféhouder J. van der Pas te Oss en een
roofoverval te hebben gepleegd op den bejaar
den heer K. W. te Heeswijk onder de gemeente
Dinther, waar een bedrag van ruim 300 gul
den en eenige gouden sieraden werden buit
gemaakt.
Alle drie gearresteerden zijn op transport
gesteld naar Heeswijk voor confrontatie.
Z. H. de Paus heeft bij een schrijven van
Z.E. kardinaal Facelli van 7 Juni jj, de keuze
bekrachtigd van Pater Agostino Gemelli O.F.M.
tot voorzitter der Pauselijke Academie der We
tenschappen voor het twee-jarige tijdvak, dat
loopt van December 1935 tot December 1937.
Pater Gemelli, stichter en rector der Miia-
neesche Katholieke universiteit, is sedert veie
jaren lid van de Academie en is als president
de opvolger van den betreurden directeur van
het Vaticaansche Radio-station, prof. Giuseppe
Gianfranceschi S.J.
De Franciscaansche bekeerling, die vele be
langrijke medische en wijsgeerige studies heeft
geschreven, is een van de meest actieve en po
pulaire leiders van het Katholieke intellect in
Italië en de voornaamste organisator van de
herleving der Katholieke werken.
ATHENE, 11 Juni. (Reuter) Volgens de offi
cieele cijfers hebben bij de verkiezingen van
gisteren slechts 15 procent van de kiezers zich
van stemming onthouden.
Het plebisciet zal niet plaats hebben voor
September, nadat de afgevaardigden den eed
op de grondwet hebben afgelegd.
EEN SCHITTERENDE TOCHT
Prijs p. p. f 37.50 (alles inbegrepen)
deze tocht gaat beslist door.
A.S. ZONDAG 16 JUNI naar NIJ
MEGEN - KLEEF f 4.25 per persoon.
(nog enkele plaatsen disponibel)
De toestand in Noord-China. Versche Japan
sche troepen te Tientsin
Interview met dr. Goebbels over de Duitsche
houding jegens Moskou.
Wederom eenige arrestaties in Oss.
Ongeveer 14.000 man gedurende een jaar door
Werkfonds-werken tewerk gesteld.
Tjalkschip op het IJselmeer door noodweer
overvallen en met veel moeite te Lemmer bin
nengebracht.
Stand der clearing met Duitschland per 8 JunL
Pakhuisbrand te Soerabaja; anderhalve ton
schade.
De moeilijkheden bij Van Gend en Loos.
Rumoerige aandeelhoudersvergadering der Ned.
Handelmaatschappij.
Beurs van New York: Stemming willig; notee
ringen vrijwel gelijk aan de vorige slotkoersen.
Laatbeurs oefende winstneming lichten druk
uit.
Persoon fn menigte
Drie diocesane Katholiekendagen
in ons land hebben tienduizenden
saamgebracht rond hun leiders in
het Zuiden van ons land en zij hebben
naar het woord van hun leiders, onder
wie ook een minister, geluisterd.
Een diepe gedachte kernig saamge-
vat trof ons daarbij zeer, n.l. van den
Commissaris der Koningin A. van
Rijckevorsel te 's Hertogenbosch, die
over „Persoonlijkheid en menigte" dit
schreef in het Tilburgsche program
maboek:
„Indien de feiten van een tijdsge
wricht leiden tot vervlakking en ge
lijkmaking, zullen heel veel menschen
slechts ten koste van zware inspan
ning hun karakter kunnen verdiepen
en hun persoonlijkheid handhaven.
Toch is dit dringend noodig, want de
gang der wereld wordt door persoon
lijkheden en karakters bepaald, dat
is' door degenen die in alle opzichten
ien naam van voortrekkers verdienen.
,,De voortrekkers hebben ter ont
plooiing hunner kracht behoefte aan
volgers. Zij willen niet enkel weten
dat een menigte achter hen staat; zij
ivillen die menigte ook zien. De
opperbevelhebber houdt zijn wapen
schouw; de herder van een bisdom
zijn katholiekendag.
Moezeer is de maatschappij ermede
gebaat, dat voortrekkers met goed in
zicht een menigte met goeden wil om
zich heen aanschouwen!"
fitand op Woensdag 1 uur v.m.: 756.4.
Vorige stand: 753.8,