I Zoekt gij betrouwbaar
Personeel?
Plaats dan'n „Omroeperj
voor 80. OOO gezinnen
Mej. F. A. M. Peeters overleden
Laatste Nieuws
Rede van Laval
Wat de tonq streelt
FUNKE BAKT
Onder wij s en R. K. Raad sfr actie
LIJST 5
ONZE
CANDIDATEN
IN DEN OUDERDOM VAN
87 JAREN
INLICHTINGEN
MEISJE GEDOOD DOOR
HEMELVUUR
VOOR DEN RAAD
van Liemt W. J. B.
Klein M. L. A.
Castricum J. Ph.
Bijvoet Mr. Dr. F. A.
Kuiper H. J.
Klein Schiphorst H. J. L.
Wolff C. C.
Weustink G. H.
van Kessel J. G.
van Tetering P. J. M.
van der Veldt A.
DE BESPREKINGEN TE
SCHEVENINGEN
BEZUINIGINGSONTWERP
öuiiuiuiiiiiiiiuuiiiiiuiiiiiiiiiiiiijuiimjuiiiumiuwijuiiiuiiiiiiiiiiuiiuuwniiiiiiiiuiuiiiiiiiiiiiiuiiiiiius
WOENSDAG 26 JUNI 1935
STADSNIEUWS
Een katholieke vrouw, die
pionierswerk verrichtte
De Peetersschool
Onderwijzeres
Haar eigen stichting: de
„Peetersschool"
Presidente R.K. Vrouwenbond
Haarlems Symphonie-orkest
Euterpe
Onderwijzersexamens
Circus Henny
St. Josephsgezellenver. Haarlem I
Aanbesteding
BURGERLIJKE STAND
Denk om de waarde van
één stem!
De R.K. Staatspartij kan haar
niet missen
Gaat daarom niet op reis,
vóórdat gij Uw Katholieken
kiezersplicht hebt gedaan
Met Duitschland acht hij alleen
een meerzijdig pact mogelijk
Energie in het binnen
land
Nota aan Berlijn
Dames en Heeren
WIT-, ZWART-, CELDERSCH-, EN
KRENTEN-ROCGEBROOD
VRAAGT HET UW BAKKER
Boerderij in de asch gelegd
Fraude te Wormerveer
Wormerveersche effecten
geveild
WEER EEN ARRESTATIE
TE OSS
F aillissementen
Een laatste woord
Stemt zóó
en niet anders
Italiaansch-Abessinische commis
sie gaat over tot onderzoek
der documenten
Persmannen uit het
buitenland
Publicatie der Memorie van Art'"
woord niet vóór het einde der
week te wachten
0
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
siiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiis
- In de Mariastichting te Haarlem is Dinsdag
middag overleden mej. F. A. M. Peeters.
Zeven en tachtig jaar geleden, den len Decem
ber 1847 werd zij geboren op den Korten Tien-
denweg te Haarlem, in de apotheek van haar
vader. Lagere school, kostschool en weer eens
een lagere school vulden haar dagen tot haar
•14de jaar. De volgende zes jaren was zij in het
huishouden, waar zij gelukkig niet alleen wacht
te op de dingen die komen zouden, maar met
de wilskracht en energie, die later nog aan ons
Katholiek volksdeel ten goede zou komen, in
haar twintigste jaar de studie begon voor de
acte lager onderwijs.
In één jaar tijd.slaagde zij met succes, maar
niet zonder moeite!
Het was toen de eerste maal, zooals zij eens
vertelde, dat men haar vroeg of haar hoofd op
hol was!!
Studeeren, dag en nacht ploeteren, en dat
voor een meisje!!
Het volgend jaar echter slaagde zij eveneens
voor een akte Fransch en twee en twintig jaar
oud kreeg zij reeds een aanstelling bij de parti
culiere school van mei. Honhon te Deventer.
Opgenomen in den huiselijken kring, raakte
zij al spoedig bevriend met mej. Honhon; een
vriendschap die de proef van tientallen jaren
met glans zou doorstaan. Samen werkten zij
en samen leefden zij, 60 jaren lang!
Van Deventer trokken de twee vriendinnen
naar Den Bosch om ook daar onderwijzeres te
zijn bij het openbaar onderwijs, maar reeds in
1876 kwamen beiden naar Amsterdam, waar mej.
Honhon de leiding kreeg van een openbare
school.
Tot 1885 bleef mej. Peeters werkzaam bij het
openbaar onderwijs, om daarna zelf, op eigen
initiatief en risico haar particuliere R.K. Meis
jesschool te beginnen in Amsterdam op den
Sir. gel.
„Het werken van juffrouw Peeters heeft iets
zeer eigenaardigs gehad," zei Mevr. S. Erens
Bouvy in het Zondagsblad van „De Tijd", ,3
December 1927.
Zij kwam op een moment, dat het Katholiek
Amsterdam haar noodig had. De tijden begon
nen te dagen, die groote eischen zouden gaan
stellen aan de vrouw; en de kinderen, die la
ter aan die eischen zouden beantwoorden, had
den een verlichte opvoedster noodig.
Zij heeft de stormen voorvoeld, die de latere
geslachten zouden meemaken en de vrouwen
ten slotte op een andere plaats zouden werpen,
dan zij tot nu toe in de maatschappij hadden
ingenomen."
Deze durf van mej. Peeters was providentieel.
Later zou het een ieder duidelijk zijn, dat Ka
tholiek onderwijs, ten koste van wat ook, een
eisch is, waar veel andere desiderata voor moe
ten wijken.
Dat toen reeds mej. Peeters de noodzakelijk
heid inzag van een speciale Katholieke school
voor meisjes, is een feit dat haar altijd tot bij
zondere eer zal strekken.
De eenigste Katholieke leekenschool van Am
sterdam was in die dagen de school van mej.
Corbière, die echter reeds het grootste deel van
haar leven aan haar werk had gewijd. Men zou
zoo meenen, dat een tweede school werkelijk als
een gewenschte aansluiting zou worden be
schouwd.
Integendeel; men deelde de opvattingen van
mej. Peeters niet!
Al zag zij persoonlijk heel goed in, dat die
uitsluiting van het Kath. meisje uit elk hooger
onderwijs de ontwikkeling onmogelijk maakte
van een reeds lang noodig corps goede leidsters
voor het vrouwelijk gedeelte van onze Katholieke
bevolking. „Men" kon haar argumenten niet
vatten en „men" werkte alles tegen met de in
geroeste meening, dat zooiets voor een Katho
lieke vrouw niet paste.
Mej. Peeters echter zette door; zelf financier
de zij haar stichting en persoonlijk droeg zij
alle risico.
Hoe nieuw en ongewoon haar opzet was, kan
men gemakkelijk opmaken uit het feit, dat men
toen voor een tweeden keer haar in allen
ernst vroeg, of zij nu weer een tik van den
mallemolen te pakken had!
Men vond het toch te gek, aldus mej. Peeters
zelf, dat zij zoo maar een goede betrekking bij
het onderwijs er aan gaf, om een nieuwe stich
ting op drijfzand te gaan bouwen!
Alle weifel, twijfel en voorzichtigheid ten
spijt begon mej. Peeters met moed en zij vol
hardde met succes. Maar niet in eens!
5 Mei 1885 begon zij haar school met één leer
linge. Dr. E. H. G. Theissen, directeur van het
Binnengasthuis, stuurde zijn dochtertje Martha,
de eerste en voorloopig eenige leerlinge, naar
de nieuwe school op den Singel bij de Paleis
straat.
Blijkbaar was mej. Peeters er zich wel dege
lijk van bewust, dat haar stichting een experi
ment was. Als aandenken immers aan dit begin
bewaarde zij jaar in jaar uit het bloemen
mandje, waarmee haar nieuwe leerling den eer
sten schooldag was komen opluisteren. Tot haar
dood toe heeft het haar gediend als sleutel
mandje.
De eerste leerlinge bracht wel spoedig haar
zusjes mee, maar toch had mej. Peeters de eer
ste 6 jaar slechts 4 leerlingen.
Later groeide het werk uit en toen zij de
school verliet, had zij 120 leerlingen en daaron
der waren er velen, die de school bezochten van
af haar zesde tot haar achttiende jaar.
Groeide en bloeide de school, het gebouw deed
dit niet; het werd te oud en te klein.
De dames Corbière hadden inmiddels haar
werk neergelegd, zoodat Mgr. Klönne, de toen
malige Bagijnhofrector, mej. Peeters verzocht,
haar school over te brengen naar het Bagijnhof,
waar zij de school van de Dames Corbière kon
overnemen en voortzetten.
De vele verbeteringen welke het oude gebouw
toen had te ondergaan, konden niet voorkomen
dat op den langen duur ook dit gebouw geen ge
schikte behuizing was voor de steeds groeiende
school.
Na 7 jaar werd op de Keizersgracht een oude
patriciërswoning gehuurd, het voormalig woon
huis van Amsterdams oud-Burgemeester, den
heer van Tienhoven.
Mej. Peeters' ondernemingsgeest bleek te zijn
toegenomen evenredig met het stijgend aantal
harer scholieren. Had zij op het Bagijnhof f 800
aan huur moeten opbrengen, hier stond zij voor
een som van f 2400 aan huur alleen.
In 1906 mocht zij zoo gelukkig zijn haar par
ticuliere stichting te zien overgaan in een
schoolvereeniging, welke vooruitgang voor een
groot deel te danken was aan de hulp van de
heeren v. Ogtrop, Verschure en Herckenrath.
Spoedig echter, eveneens in 1906, werd mej.
Peeters zwaar ziek en hoe ongaarne ook, moest
zij haar levenswerk opgeven, niet wetend, dat zij
juist hierdoor de vrijheid zou krijgen om lei
ding te gaan geven aan een ander werk van
onze R.K. Vrouwenbeweging. Haar school ging
in goede handen over; mej. C. Elcast had 5 jaar
lang onder haar leiding gewerkt, meer dan ge
noeg om zich de goede traditie eigen te maken
er. voort te zetten.
Mej. Peeters vestigde zich nu in Bussum, te
zamen met mej. Honhon, die door slecht ge
zicht haar onderwijs niet verder kon voortzet
ten. Later, bij een bezoek aan haar oude school,
ontdekte zij met ontroering, dat haar naam aan
de school was gegeven.
Mgr. Stoffels z.g. kon bij een huldiging met
volle recht zeggen, dat Katholiek Amsterdam de
„Peetersschool" niet zou vergeten.
In 1912 kwam zij naar Overveen om in „Duin-
rust" een rustigen ouden dag te hebben; zij was
inmiddels al 69 jaar!!
Van de welverdiende rust zou niet veel te
recht komen. Op een goeden dag in 1917 kwam
Mevr. Bomans haar verzoeken bestuurslid te
worden van den Haarlemschen R.K. Vrouwen
bond.
Na een paar maanden reeds was zij Presi
dente. Zij was weer eens „ontdekt". Mej. Pee
ters greep de gelegenheid met beide handen
aan, zeer gelukkig met de kans een tweede le
ven te beginnen.
De afdeeling Haarlem van den R. K. Vrou
wenbond vertoonde ineens den groei van een
komeet: het ledenaantal liep door de bekende
revolutie-gedachten op tot 2400 in 1919, maar
langzaam aan zakte het weer, zoodat mej.
Peeters bij haar tachtigsten verjaardag in 1927
zeggen moest, dat het ledenaantal 1200 eigenlijk
te gering was. De Vrouwenbond is toch geen
noodzakelijk kwaad, zei mej. Peeters, maar zij
was bang, dat te veel mannen zoowel als vrou
wen het toch zoo zou opvatten.
Twee jaar later, 1929, achtte zij zelf den tijd
gekomen om als presidente af te treden. Zij
had haar aandeel in een groot werk ruimschoots
gehad. Met vaste hand had zij den Haarlem
schen Vrouwenbond door de woelige oorlogs
jaren heen geloodst.
Met voldoening kon zij op den af gelegden weg
terugzien en zonder wroeging haar taak aan
haar opvolgster overdragen.
Eveneens legde zij de andere functies neer,
die zij nog had in andere, met Óen Vrouwen
bond verwante organisaties. Nu eerst zou zij
een werkelijk otium cum dignitat'e gaan genie
ten.
Hoe flink zij ook nog was, zij kon vrien
dinnen van om en nabij de 50 geducht af
straffen voor hun geklaag over haar grijze
haren en moede voeten, met 'n enkel verwijs
naar eigen zeven, acht, negen kruisjes toch
zou het niet zoo erg lang meer duren voordat
zij de tijdelijke rust zou mogen verwisselen
met een eeuwige.
Dat zij ruste in vrede.
Donderdag a.s. zal het Haarlems Sympho-
nie-Orkest Euterpe, onder leiding van den
heer J. A. Meng, een concert geven aan de ver
pleegden van Bethesda en Sarepta aan de Ha-
zepaterslaan.
HAARLEM, (Da Costa-Kweekschool, Nas-
sauplein 3.) Geëxamineerd 6 candidaten. Toe
gelaten de dames M. van Karsbergen te IJmui
den; M. E. Kees, F. E. van Riezen, B. Roosma,
te Haarlem; A. C. Schilpzand te Hillegom, en
de heer P. van Dalen te Haarlem.
Afgewezen geen candidaten.
werken, wonende te Haarlem, Pijnboomstraat
81. Curator mr. A. C. F. Hendrikse, alhier.
Geëindigd zijn wegens het verbindend wor
den der eenige uitdeelingslijst de faillissemen
ten van:
N. Koppenol, wed. A. van Valkenburg, vroe
ger wonende te Haarlemmermeer, thans te
Amsterdam. Curator mr. T. A. M. A. van Löben
Seis, alhier.
D. Cheriex, medicus, wonende voorheen te
Haarlem, thans te Rotterdam. Curator mr. D.
de Jong, alhier.
Het Circus Henny, dat met groot succes ge
durende negen dagen voorstellingen heeft ge
geven op het Teylerplein (Haarlem-Oost), zal
Vrijdag, Zaterdag, Zondag en Maandagnog
eenige voorstellingen geven op het Leidsche-
plein.
Voor nadere bijzonderheden verwijzen wij
naar de advertentie van Donderdagavond in
deze courant.
Hedenavond (Woensdag) zal om 8.30 uur een
verplichte vergadering gehouden worden, waar
op de heer Snip, lid van de Jonge Kath. Werk
gevers Ver., zal spreken over Het 1-jarig Ar-
beidsplan der Jongeren in Duitschland. Alle
Gezellen worden op dezen belangrijken avond
verwacht.
Op 5 Juli a.s. zal op het Garnizoensbureel aan
de kazerne Koudenhorn een openbare aanbe
steding worden gehouden voor de levering van
geelvleezige zandaardappelen of kleiaardappelen
aan het garnizoen en gevangenis over het tijd
vak 1 Augustus t/m 31 October 1935.
Gegadigden kunnen op het Garnizoensbureau
nadere inlichtingen bekomen.
Ondertrouwd: 25 Juni, G. J. F. Heijer en M.
O. Möller.
O.etrouwd: 25 Juni, H. M. Romijn en M. J.
Stam.
Geboren: 23 Juni, S. H. de RidderBijster
d., 23 Juni, J. M. ReeuwijkHartveld z„ 23
Juni, M. Jonkerv. Stralen z„ 23 Juni, A. Blok-
strade Jonge z„ 25 Juni, A. G. SmidWeeber
d., 25 Juni, H. E. HalsemaHuisman z„ 24
Juni, M. v. Zalen—Broers z„ 23 Juni, J. Heijne
Breschan z„ 23 Juni, H. F. Immelv. Dalen
d.
Overleden: 22 Juni, J. B. Wesselink, 55 j„
Kruistochtstraat; 24 Juni, G. v. d. Zaal, 53 j„
M. v. Heemskerkstraat; 24 Juni, M. J. M. 2 j„
d. van H. Westerveld, Kamperlaan; 25 Juni,
J. H„ 10 mnd., z. van H. J. J. Peters, Duin
oordstraat; 24 Juni, A. Stoffer, 56 j„ Schoter-
weg; 24 Juni, Th. v. Kruiselbergen, 72 j„ Sla-
matstraat; 23 Juni, C. H. v. Looij, 90 j„ Kam
pervest; 24 Juni, A. A. v. Bergeijk—Tas, 78 j„
Nassaustraat; 24 Juni, J. A. M, Dijkhuizen, 38
j„ Hazepaterslaan.
PARIJS 25 Juni (Reuter). Minister-president
Laval heeft een rede gehouden op een verga
dering van directeuren van gewestelijke dag
bladen.
Wat de binnenlandsche politiek betrof, ver.
klaarde de minister-president voornemens te
zijn, binnenkort stoutmoedige maatregelen te
nemen voor het heil van het land. De regee.
ring is bereid, om op de meest energieke wijze
op te treden.
Spreker verklaarde dat op internationaal
economisch terrein een formule gevonden dient
te worden, welke in overeenstemming is met de
belangen en aspiraties der verschillende naties.
In verband met verwijten, welke hem zijn
gemaakt, vooral inzake het door Frankrijk met
Rusland gesloten accoord, zeide Laval: Ik ben
nog Russophiel, noch Anglo-phiel, noch. Stalo-
phiel', doch Franschman en mijn actieve sym
pathie gaat uit naar alle volken en regeerin.
gen, die mèt ons willen arbeiden aan de orga
nisatie van den vrede.
Wanneer een accoord mogelijk werd
met Berlijn, zou ik niet aarzelen het
te sluiten, maar een dergelijk ac
coord moet noodzakelijk niet
slechts met tweeën, doch met meer
deren gesloten worden.
PARIJS, 25 Juni (DNB) Laval heeft heden,
middag den Duitschen zaakgelastigde te Ber
lijn de Fransche antwoord-nota overhandigd
op de Duitsche nota inzake het Fransch
Russisch hulpverleeningspact.
Naar verklaard wordt, wordt m dit antwoord
gezegd dat ook Engeland en Italië van meening
zijn dat genoemd pact in strijd is met Locarno.
f
A. J. LIPS, Burgem. Sandbergstraat 32
J. B. DIJKMANS, Oranjeboomstraat 107
J. FELIX, Amsterdamstraat 55
H. HABRAKEN, Anthoniestraat 5
MATT AAR, Ramplaan 19
omtrent de verkiezingen zijn te verkrijgen
aan onderstaande adressen:
R. WARNARS, Rijksstraatweg 402
G. P. HETEM, Ripperdastraat
GEBOUW L. T. B., Zaanenstraat
H. KNÖTSCHKE, Kleverlaan 156
J. J. BRINKMAN, Anegang 19
d'e zich op den dag der verkiezing voor pro
pagandawerk beschikbaar willen stelen, kunnen
zich tevens aan bovenstaande adressen opgeven.
Verkiezingsbureaux van de R. K. Staatspartij op Woensdag 26 Juni "a.s. (afd. Haarlem)
Hoofdbureau Gebouw St. Bavo, Smedestraat 23, telefoon 10049
R. K. Bewaarschool aan den Rijksstraatweg (Oud-Schoten)
L. T. B. Bureau, Zaanenstraat 18, telefoon 13383
H. Knötschke, Kleverlaan 157, telefoon 12627
Patronaatsgebouw, Begijnhof
Zoetestraat 12 rood (achterkant R.K. Pastorie)
St. Jaoobs-Godshuis, Hagestraat 10, telefoon 12001
Jeugdgebouw, Teylerplein
Clubgebouw, Westergracht
Mattaar, Ramplaan 19, Overveen
Vanaf 's morgens 9 uur tot 's namiddags 5 uur zijn op deze verkiezingsbureaux alle ge
wenschte inlichtingen omtrent de verkiezing voor de leden van den Gemeenteraad te
bekomen.
OMTRENT DE VOORWAARDEN
voor deelname aan deze rubriek zal
onze administratie U gaarne elke
gewenschte inlichting verschaffen.
Tijdens een hevig onweer, sloeg Dinsdagavond
de bliksem in in 'n boerderij van den landbouwer
Ebbens te Zelhem. Het zevenjarig dochtertje
van den landbouwer werd door den bliksem
getroffen en gedood.
De boerderij brandde geheel af.
De Wormerveersche effectenzaak heeft ook
op de Amsterdamsche beurs tot sensationeele
tafereelen aanleiding gegeven. Men weet dat de
verdwenen kassier S. deze effecten in belee
ning had gegevên bij verschillende Amster
damsche instellingen. Een dezer huizen heeft
Maandag, zoodra bekend werd dat er „een
luchtje" aan de effecten zat, zich gehaast de
ze op de beurs in veiling te brengen.
„Dit was nauwelijks geschied," zoo lezen wü
in het „Amsterd. Effectenblad" of de recherche
stond bij de betreffende instelling op de stoep,
om het onderpand in beslag te nemen, evenwel
slechts om te vernemen, dat het juist te laat
was. Alles wat men den heeren van den lan
gen arm kon aanbieden was de lijst van hen,
die op de veiling gekocht hadden en aan de
hand van die lijst is men vervolgens op weg
getogen, om aldaar beslag te. leggen.
Volkomen terecht echter hebben deze koo-
pers geweigerd de stukken af te staan, anders
dan tegen betaling van de koopsom. Zij toch
hebben niet bij onderhandsche transactie hun
bezit verkregen, doch in een openbare execu
tie. Een zaak, ter beurze uitgevoerd heeft het
karakter van een onderhandsche afdoening.
Heeft deze plaats gevonden en blijken de ge
kochte stukken gestolen te zijn, dan is de koo-
per gedurende een tijdsverloop van drie jaar
verplicht ze terug te geven zonder vergoeding.
Bij openbare veiling gekochte stukken echter
behoeft men niet af te staan, anders dan te
gen vergoeding van de koopsom. Vandaar
dat de koopers alle reden hebben om in hun
standpunt te volharden.
De gemeentepolitie van Oss heeft Dinsdag
middag gearresteerd de ongeveer 30-jarige vrouw
Van R.van der E., die er van verdacht wordt
in 1934 een brandstichting te hebben gepleegd.
Tijdens een streng verhoor, waaraan zij op
het politiebureau onderworpen werd, bekende zij
het haar ten laste gelegde. Zij zal ter beschik
king van den Officier van Justitie te Den
Bosch worden gesteld.
De Arrondissements-rechtbank te Haarlem
heeft op 25 Juni de navolgende faillissementen
uitgesproken:
H. Sondorp, bouwvakarbeider, wonende te
Heemstede, Glipperweg 59 c. Curator mr. L. Ali
Cohen, alhier.
J. Boven, slager, gewoon hebbende, aithans
zaak gedreven hebbende te Haarlem, Gen.
Cronjéstra'at 105, thans ingeschreven staande
te Haarlem, Kruisweg 29 r. Curator mr. F. J. D.
Theyse, alhier.
A. van der Loos, timmerman, wonende te
Wijk aan Duin, Rijksstraatweg 197. Curator mr.
A. W. Hellema te Ijmuiden.
W. J. Romp, huis- en decoratieschilder,
wonende te Bloemendaal, Bosch en Duinlaan
31. Curator mr. C. Blankevoort, alhier.
De Vennootschap onder de firma Best
Dekker, zaadhandelaarster, gevestigd te Zaan
dam, Oostzijde 418. Curator mr. H. O. Drilsma,
alhier, rechter-commissaris mr. Th. F. Raedt.
Opgeheven is wegens gebrek aan actief het
faillissement van:
B. Smallegange Jr., aannemer van grond-
Toen ik in 19Ö1 voor het eerst bij de Begroo
ting mocht spreken over verschillende zaken het
onderwijs betreffende, wees ik met overvloed
van cijfers aan, dat Haarlem wat zijn onderwijs
betrof, op veel te grooten voet leefde.
Alle soorten van onderwijs liet ik daarbij de
revue passeeren.
Het voorbereidend onderwijs was, vergeleken
bij andere gelijk- en meerwaardige steden, veel
te duur. De scholen voor dit onderwijs gebouwd
te luxueus; de exploitatie verslond sommen en
de salarieering steeg ver boven het normale peil.
Het lager onderwijs verkeerde in hetzelfde ge
val. Nieuwe scholen van f 150.000 waren geen
zeldzaamheid en daarbij 't feit dat er te veel
scholen werden gebouwd. Staan er thans al
niet ettelijke leeg? De klassen waren te klein,
de boventallige leerkrachten te talrijk en het
vak-onderwijs eischte enorme bedragen. Ook de
eerste inrichting kon met 30 tot 40 pet. worden
verminderd. Dat de uitgaven voor dit onderwijs
veel te hoog waren, heb ik bij de begrooting van
1935 nog eens weer met tal van cijfers bewezen.
In een tijdsverloop van 9 jaren werd o.a. door 7
R.K. scholen plm. f 120.000 bezuinigd door be
sparing. Eén door mij met name genoemde
school had van 1921 tot 1930 voor de gemeente
bespaard f 37.207.33. Waren dergelijke bezuini
gingen ook bij het openbaar onderwijs toege
past, dan zouden in genoemd tijdsverloop ton
nen bespaard zijn en.'t onderwijs zou er niet
onder geleden hebben. Want in die R.K. scholen
was het onderwijs even goed als in gelijksoortige
openbare
Had men toen op mijn advies voor het middel
baar en voorbereidend hooger onderwijs de
Rijksregeling ingevoerd of toegepast, dan zou
dit jaarlijks een besparing gegeven hebben van
meer dan een ton!
Ook 't buitengewoon onderwijs had een rege
ling als nergens in het land gevonden werd.
Het Instituut voor Lichamelijke Opvoeding
was 'n weelde paardje; aangekocht, toen men
onbezorgd en zorgeloos leefde onder de hoog
conjunctuur,
Had men in 1931 de door mij aangewezen
bezuinigingen reeds toegepast, daar zouden de
tarieven voor gas en electriciteit, welke vooral
de minst draagkrachtigen drukten, niet ver
hoogd zijn.
Doch een minderheid in het college kon
hoe gaarne ook nog met geen voorstellen
komen, omdat men er van overtuigd was, dat de
geheele linkerzijde met de S.D.A.P. als gang
maakster, er niet voor te vinden zou zijn.
Echter de crisis verergerde en een deel der
linkschen werd zich langzamerhand bewust, dat
er toch iets moest gebeuren, wilde men de be
grootingen in evenwicht brengen. En binnen
vier jaar was geschied, wat vier jaar vroeger had
moeten gebeuren, waardoor dan, zooals gezegd,
de belastingen niet verhoogd hadden behoeven
te worden.
Iedere voorgestelde bezuiniging bij onderwijs
werd dior de S.D.A.P. afgewezen. Zij bleef po
seeren als wachteres voor goed onderwijs; posee
ren ook bij de mede door haar groote schuld
noodzakelijk geworden loonsverlaging.
Poseeren is ook gemakkelijker en aangenamer
dan mede-verantwoordelijkheid dragen. De pose
echter verriedt de laffe vrees voor de kiezers,
die naar men tpen reeds hoopte, bij eventueele
verkiezingen hun rangen zouden vullen.
Toen de crisis-nood steeg, werd door een deel
van 't college in overweging genomen het ge
heele voorbereidend onderwijs op te heffen. Dit
was den christelijken partijen toch te machtig
en ze dienden een motie in om in plaats van het
voorbereidend onderwijs de middelbare school
voor meisjes op te heffen, daar de plm. 150
leerlingen gemakkelijk in andere inrichtingen
van onderwijs hier ter stede konden worden op
genomen, terwijl de meer dan 3000 kinderen der
voorbereidende scholen bij opheffing op straat
zouden komen en honderden moeders dan niet
meer uit werken zouden kunnen gaan, zoo bit
ter noodig voor vele gezinnen.
Hier zou een cultureel belang, dat nog voor het
grootste deel hersteld kon worden, prijs gegeven
moeten worden voor een economisch dat hon-
derde gezinnen van nog meer ellende terug
hield.
En weer poseerde de S.D.A.P- Beide soorten
van onderwijs moesten behouden blijven, onge
rept en ongeschonden!
Kortzichtigen, die niet zagen of liever
niet wilden inzien, dat dit onmogelijk was. En
door den ernst, waarmede de christelijke par
tijen streden voor het behoud van dit onderwijs,
al zouden er dan ook belangrijke bezuinigingen
op worden toegepast, bleef het behouden en
werd de middelbare school voor meisjes, waar
voor men nog altijd hoopte een nieuwe school
te bouwen voor plm. f 200.000, ondergebracht in
twee leegstaande scholen in de Tempeliersstraat.
Al de tot stand gebrachtebezuinigingen bij
het onderwijs heb ik, steeds gedreven door de
zorg voor erger, helpen tot stand brengen, daar
ik er van overtuigd was, dat de vitale belangen
van het onderwijs er niet door geschaad werden.
En thans blijft voor mij nog waar, wat ik bij
de laatste begrooting zei: „In deze gemeente
heeft de bezuiniging, de versobering geen
afbraak! het onderwijs in ethisch opzicht
goede dingen gebracht. Er zijn krachten opge
wekt die verloren dreigden te gaan; eigenschap
pen opgekomen, wier bestaan niet vermoed
werd. Van de leerkrachten wordt meer psychi
sche en physische inspanning gevraagd om het
onderwijs op peil te houden; doch dit kan waar
lust en toewijding en opgewektheid behouden
blijven."
Meer dan wie ook zou ik mij steeds verzet
hebben tegen verslechtering en „afbraak van
het volksonderwijs."
Maar niet de S.D.A.P. en niet de K.D.P., die
dat in haar program opnam, kunnen dit beletten.
Doch dat hebben belet de duizenden R.K. On
derwijzers, allen leden der R.K.S.P., die op Zon
dag 16 Juli j.l. in den Haagschen Dierentuin
bijeen met een diepe overtuiging het uitspraken,
dat de voorgestelde bezuinigingen voor het
volksonderwijs noodlottig zouden zijn en dus
onaannemelijk en bij motie intrekking eischten.
Aan dien eisch, krachtig gesteund door de R.K.
Staatspartij, kon de Regeering geen weerstand
bieden en zij trok ter omwerking haar onder
wijsplannen in!
Alleen bij de R.K. Staatspartij is het volks
onderwijs veilig'.
Niet bij de poseurs en wachters bij de bronnen,
wier troebel water den katholieken Nederlander
bitter smaakt!
G. H. WEUSTINK
's Gravenhage, 25 Juni.
Hedenmiddag is de eerste bijeenkomst gehou
den van de Italiaansch-Abessinische arbitrage
commissie in het Falace-Hotël te Scheveningen.
In den loop van den avond werd het volgende
communique verstrekt:
„De Italiaansch-Ethiopische Commissie is he
denmiddag om vier uur bijeengekomen.
De commissie constateerde dat zij in het be
zit was van de documenten, welke zij in haar
resolutie van Milaan aan de beide betrokken
partijen verzocht had haar te verschaffen.
Zij gaat thans over tot een onderzoek van
deze documenten."
Er komt gaandeweg meer belangstelling voor
de Scheveningsche conferentie.
Verschillende buitenlandsche journalisten
hebben hun intrek in Scheveningsche hotels
genomen.
Ook de staf van ambtenaren en deskundigen
welke aan de arbiters zijn toegevoegd, breidt
"zich steeds uit. Naar verluidt zijn er thans
reeds 11 Italiaansche ambtenaren aanwezig.
De arbiters zullen thans beginnen met de
utiwerking van het reeds in Milaan vastgestelde
werkplan. De besprekingen zullen nu eens
het Palace-Hotel, dan weer in het Grand-
Hotel plaats hebben.
Zeer waarschijnlijk zal de eerstkomende be'
spreking morgenmiddag gehouden worden.
De arbiters zullen morgenochtend hun op'
wachting maken bij den Minister van Buiten'
landsche Zaken, jhr. mr. de Graeff.
Naar verluidt zal de commissie van voor
bereiding inzake het bezuinigingsontwerp
na ontvangst van de Memorie van Ant
woord hebben te beslissen, of dit stuk
onmiddellijk kan worden gepubliceerd, dan
wel of de commissie op eenige punten met
de regeering nog overleg wenscht te plegem
In verband hiermede is het niet te ver
wachten, dat de Memorie van Antwoord
voor het einde dezer week zal worden ge
publiceerd.
Naar wij vernemen, zal de ruim 130 Pa'
gina's tellende Memorie van Antwoord °P
het voorloopig verslag inzake het bezuin^
gingsontwerp, vergezeld van een nota va
wijzigingen, Woensdag aan de commis
van voorbereiding worden toegezonden.
