Vaticaan protesteert tegen
Frick's verklaringen
Mussolini mobiliseert nog meer
divisies
Man doodt zijn vrouw, café
houder en zichzelf
Oss. Rom. geeft een uiteenzetting over de
uitvoering van het Concordaat
met Duitschland
Sterilisatiewet onaanvaardbaar
Het nieuws van heden
DERDE RIJK SCHENDT
HET CONCORDAAT
30.000 dooden in
China
Mijnexplosie nabij
Dortmund
„ABESSINIE DWINGT ER
ONS TOE"
AFSCHUWELIJK DRAMA
TE AMSTERDAM
DE BAROMETER
'VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
Voor Haarlem en Agentschappen per
week 25 cent; per kwartaal f 3.25; per
post, per kwartaal f3.58 bij vooruitbetaling
DACBLAD UITCECEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
DINSDAG 16 JULI 1935
Ochtendblad
EEN EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 19438
Kerk kan zich niet tot een werk
tuig van den Staat maken ten
aanzien van een wet, die
Zij moet veroordeelen
De actie tegen de Kath.
Organisaties
Om gevaarlijke misdadigers te kunnen
arresteeren heeft men natuurlijk in
Amerika een handschoen uitgevon-
aen, welken de beambte, die tot
arrestatie wil overgaan, onder stroom
ion zetten. Een batterij kan een stroom
leveren van 1500 Volt
In Frankrijk zijn vier nieuwe snelle postvliegtuigen in gebruik geno
men, die voor een vlugge verzendl ng van de post tusschen Parijs en
de andere groote steden zullen zorgen
Het Weer
illinium
Overstroomingen nemen enorme
afmetingen aan
(Zie vervolg pag. 2)
De Duce zou minstens een veldslag
willen leveren, om de herin
nering aan Adoea uit te
wisschen
Vele Italianen keer en
invalide terug
Het valt den Italianen
niet mee
De „Daily Telegraph" meldt uit Caïro, dat
tusschen Maart en I Juli volgens de statistieken
Millioen Turken uit
Roemenië
Keeren naar hun vaderland terug
Wilde schietpartij uit jaloezie bij
een volkskoffiehuis in
de Kerkstraat
en in
Bezoeker die tusschen-
beide kwam gewond
De onlusten te Belfast
Oorzaak der ophitsing tegen de
katholieken
V olkenbondsr aad
23 Juli bijeen
Wanneer althans geen scheidsge
recht optreedt
HENDERSON AAN DE BETERE
HAND
Hitte in Engeland
i
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., Ingez.
mededeelingen 50 cent; Idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
9
Onze Romeinsche correspondent seint ons d.d.
15 Juli:
Onder den titel „Concordaats
kwesties in Duitschland" publiceert
de „Osservatore Romano" heden
avond een principieele uiteenzetting
van het Vaticaan over de uitvoering
van het Concordaat in verband met
de jongste verklaringen van minis
ter Frick.
Hieronder volgt de volledige
tekst van de officieele verklaring.
Sedert eenigen tijd maken de Katholieken in
Duitschland moeilijke uren door voor de ver
dediging van het Katholieke Dogma, de mo
raal en van hun vervreemde rechten. Daar
door is een pijnlijke toestand in het leven ge
roepen. Deze moet ons onverklaarbaar heeten,
wül hij niet alleen onvereenigbaar is met de
openlijke verklaring, wélke de heer Rijkskan
selier bij het aanvaarden van de regeering had
gegeven, namelijk om de Katholieke Kerk te
eerbiedigen en de vroeger gesloten Concorda.
ten gestand te doen, maar meer nog, wijl hij
een klaarblijkelijke tegenstelling is met het op
20 Juli 1933 gesloten concordaat, dat de vroe.
gere overeenkomsten vervolledigde en bekrach
tigde en aan de Duitscjie Katholieken „vrijheid
van belijdenis en van openlijke uitoefening
van den Katholieken godsdienst" waarborgde,
(art. één).
Men dacht daarom, da tde vele voortdurende
en steeds ernstiger storingen, waarvan de
Kerk en de Katholieken in hun vereenigingen,
hun scholen, werken en instellingen het
slachtoffer zijn, veroorzaakt werden door on
rustige elementen, die weinig acht sloegen op
de richtlijnen der regeering en wel juist door
die extreme richting, die onder de steeds dui
delijker blijkende leiding van den heer Rosen
berg, niet verheelt, at zij het Christendom in
Duitschland wil uitroeien om er met den ras.
sencyltus een waar heidendom te vestigen.
Sommigen oordeelden de regeering te af
zijdig of te toegevend, maar geloofden haar
niet deelachtig in de actie, maar minder nog
als haar aanstichtster. Zoo pijnlijk was het
immers te veronderstellen dat men, na twee
jaar tijds, de vrijwillige en plechtig gesloten
concordaatsverplichtingen zou kunnen schen
den.
Nu is echter een feit voorgekomen, dat
indien het niet behoorlijk gerectificeerd
zal worden de Katholieken in de gele
genheid zal stellen de dingen heel anders
in te zien en aan te nemen, dat men aan
de godsdienstaanvallen, die tot nu toe
een min of meer bedekten vorm hadden,
voortaan het karakter van een officieele
vijandigheid wil geven.
Wij doelen hiermede op de openlijke ver
klaringen, welke dr. Frick, de Rijksmi
nister van Binnenlandsche Zaken, te Mün.
ster op 7 dezer heeft gedaan. Verklaringen
in onmiskenbaren ernst.
De eerste verklaringen betreffen de wet ovei
de sterilisatie en de houding, die de katholieken
ten aanzien van de toepassing dezer wet aanne
men, ie zij onvereenigbaar achten met het God
delijk recht en met hun geweten. Het is niet
noodig deze verklaringen in hun geheel weer te
geven, zij zijn reeds bekend door de versprei
ding, die de pers er vooral in Duitschland aan
heeft gegeven. Wij kunnen ons dus beperken
tot het essentieele punt: „als officieel verte
genwoordiger der Duitsche regeering", zoo heeft
de heer minister gezegd, „moet ik hier verkla
ren, dat wij niet geneigd zijn een dergelijke
sabotage van de rijkswetten verder te duden
ook volgens 't Concordaat heeft de Katholieke
Kerk den plicht de wetten, die allen in den
staat binden, ook als verplicht te beschouwen
voor de leden van de Katholieke Kerk."
Deze verklaring had de geesten sterk verhit
vooral door het zonderlinge beroep op het Con
cordaat, alsof de Heilige Stoel daarin de ver
plichting op zich genomen had de geloovigen alle
toekomstige staatswetten zonder onderscheid te
doen naleven, ook wanneer deze strijdig zijn
met het Goddelijk recht en de Ciuwi.j,. wet
ten.
Ofschoon echter deze verklaring van minister
Frick onder de katholieken en ook onder vele
niet-katholieken de grootste verbazing had ge
wekt, kon men ze nog toeschrijven aan de on
juiste weergave door de pers. Alle twijfel werd
echter weggenomen, door een zonderling com
muniqué van het Deutsche Nachrichten Büro
dat 10 dezer in de Duitsche bladen verscheen en
waarin te lezen stond: „De minister van Binnen
landsche Zaken van het Rijk en Pruisen vestigt
er de aandacht op, dat de wet ter verdediging
tegen een erfelijk belast nageslacht, die voor al
len geldig, door eiken Duitschen Katholiek, ook
krachtens het Concordaat, moet geëerbiedigd
worden."
Er blijft dus geen twijfel over. In de volgende
stelling van den minister moet de wet op de
sterilisatie door eiken Duitschen katholiek
worden nageleefd, mede uit kracht van het
Concordaat en uit kracht van het Concordaat
heeft de Katholieke Kerk den plicht, een wet,
die strijdig is met de leer dierzelfder Kerk en
met het Goddelijk recht, als bindend te be
schouwen voor den staat. Wat te zeggen van
deze theorie?
Verwachting: Zwakke tot matigen
Noordelijke tot Westelijken wind, toene-
mende bewolking, wellicht eenige regen 55
in het Noorden, in het Zuiden weinig of
geen regen, koeler.
Verdere vooruitzichten: Koeler met
kans op eenigen regen.
Het is een teeken van juridische en zedelijke
absurditeit van de Katholieke Kerk te vorderen,
dat zij zich zal moeten maken tot een werk
tuig van den staat ten aanzien van een wet,
die zij moet veroordeelen; is het werkelijk
waar, wat de minister beweert, dat namelijk
de Katholieke Kerk volgens het Rijksconcor
daat den plicht heeft, elke wet, ook als die
tegen het Goddelijk recht strijdt als bindend
voor de geloovigen te beschouwen?
Of is niet veeleer juist het tegendeel waar?
Een van de grondbeginselen van het Concor
daat, waarnaar de staatswetgeving zich uiter
aard moet richten is de eerste paragraaf van
het boven geciteerde artikel.
Deze waarborgt aan de Katholieken zonder
eenige beperking: „vrijheid van belijdenis en
van openlijke uitoefening van den Katholieken
godsdienst."
Bij gevolg, indien staatsorganen
aan de geestelijke overheid, aan de
t
priesters en de gewone geloovigen
willen beletten, hun overtuiging aan
gaande de zoogenaamde sterilisatie-
wetten te uiten of overeenkomstig
hun geweten te handelen, stellen zij
zich in tegenspraak met de boven
genoemde bepaling van het Con
cordaat.
Duidelijker zijn de woorden van het slot-
protocol, die betrekking hebben op artikel 32
paragraaf 2; het verklaart uitdrukkelijk, dat
niet bedoeld wordt den priesters en de reli
gieuzen „eenigerlei beperking op te leggen in
het leeren en openlijk verklaren, zooals hun
plicht is van de leerstellingen en voorschrif
ten der Kerk niet alleen op dogmatisch maar
ook op zedelijk gebied."
Het erkent dus den plicht, dien de priesters
hebben, om de zedelijke beginselen der Kerk
NANKING, 15 Juli. In het district Tien-
men, provincie Hoepei, hebben de overstroo
mingen 30.000 menschenlevens geëischt.
Enorme gebieden zijn onder water geloopen
door de overstroomingen der zijrivieren van den
Jangtse-Kiang. Geheele dorpen zijn verwoest;
de verbindingen zijn verbroken.
DORTMUND, 15 Juli Hedenmorgen om 11
uur 50 heeft zich in de mijn „Adolf von Hanse-
mann" in Dortmund-Mengede op een diepte
van 740 M., in district III, laag „Bluecher" door
tot dusverre nog onopgehelderde oorzaak een
explosie voorgedaan. Tien mijnwerkers werden
gedood en 32 gewond.
openlijk te leeren en te verklaren en waar
borgt hun in deze prediking volledige vrijheid.
Er is dus geen twijfel, dat de tekst van de
rede van den minister van Binnenlandsche
Zaken, zooals die door de dagbladen is weer
gegeven onvereenigbaar is met die voorschrif
ten van dit Concordaat.
De minister van Binnenlandsche Zaken heeft
zich wellicht willen beroepen op een zinsnede
van paragraaf 2 van artikel één, waar gezegd
wordt, dat de Kerk haar eigen zaak vrijelijk re
gelt en bestuurt „binnen de algemeen geldende
wetten."
Doch het ligt voor de hand, dat deze zinsnede
van paragraaf 2 ondergeschikt is aan de waar
borging van geloof en openlijke belijdenis van
den Katholieken godsdienst, die zonder eenige
beperking in paragraaf één wordt erkend; en
het is eveneens duidelijk, dat deze zinsnede niet
in tegenspraak kan zijn met het recht, dat de
Kerk in 't bovengeffocmde slotprotocol uitdruk
kelijk wordt toegekend, „om de leerstellingen en
beginselen der Kerk niet alleen op dogmatisch,
maar ook op zedlijk gebied openlijk te leeren
en te verklaren."
ROME, 15 Juli. (Reuter) Een vijfde divi
sie infanterie en een vijfde divisie zwart-
hemden zijn gemobiliseerd, alsmede de spe
cialisten van de genie van de lichtingen
1909, 1910 en, 1912 en de specialisten van de
luchtvaart.
Verder is order gegeven onmiddellijk tien
duikbooten te bouwen, welke nog in het
najaar van stapel moeten loopen.
In een officieel communiqué wordt dien
aangaande medegedeeld:
,,Het versnelde rhythme van de militaire
maatregelen in Abessinië dwingt ons nieuwe
militaire maatregelen te nemen."
Omtrent de mobilisatie van de beide divisies
wordt nader gemeld, dat de divisie Sila is ge
mobiliseerd, welke wordt gecommandeerd door
de generaals Bertini en Cerutti.
Tegelijk is een nieuwe divisie opgericht, welke
Sila II wordt genoemd onder commando van
generaal Michelis, welke de eerste in Italië zal
vervangen.
De zwarthemden-divisie, welke is gemobili
seerd draagt den -naam 1 Februari.
De formaties van de fascistische militie, welke
reeds naar Afrika zijn gezonden, worden hier
nieuw georganiseerd.
Naar men gelooft, verlangt Mussolini, dat
minstens een veldslag plaats heeft in Abes
sinië, welke naar hij hoopt een schitteren
de overwinning zal brengen aan de Itali-
aansche wapenen, welke in geheel Italië
gevierd zal worden.
Getracht zal worden, dezen slag te leve
ren op het oude slagveld van Adoea,
teneinde de nederlaag, welke Italië hier
heeft geleden uit te wisschen.
Naar vernomen wordt wisselen de kanselarijen
van de verschillende landen nota's over een
basis voor een compromis tot regeling van het
Italiaansch-Ethiopisch conflict.
De Italiaansche regeering vraagt rectificatie
van de grenzen, economische concessies, den
bouw van een spoorlijn tusschen Eritrea en
Italiaansch Somaliland en de benoeming van
Italiaansche raadslieden bij de regeering van
Ethiopië, overeenkomstig het voorbeeld van de
betrekkingen tusschen Engeland en Egypte. In
verband met het gerucht, dat Italië in kennis
is gesteld met het bijeenroepen van den Vol
kenbondsraad voor 25 Juli, wordt van desbe
treffende zijde te Rome medegedeeld, dat hier
van niets bekend is.
Tot nu toe is Italië nog niet uitgenoodigd
deel te nemen aan een buitengewone zitting
van den Volkenbondsraad.
meer dan 80.000 Italiaansche soldaten het
Suez-kanaal zijn gepasseerd, terwijl deze maand
nog 15.000 zullen passeeren en dat in totaal in
de maand Juli 27 transporten door het kanaal
zullen gaan.
Een groot gedeelte van deze troepen heeft
Massawa in Eritrea als bestemming, vermoe
delijk een der heetste havens ter wereld, waar
de temperatuur somtijds 122 graden Fahren
heit in de schaduw bedraagt. Er is zeer weinig
water en de manschappen krijgen 2 pinten per
dag om te drinken en om zich te wasschen. Er
is een installatie gemaakt voor het distilleeren
van zeewater, doch deze kan nauwelijks in de
vraag voorzien. Speciale transportschepen wor
den naar het 300 mijl verder gelegen Port Soe
dan gezonden om water te koopen.
De soldaten hebben ten zeerste van het kli
maat te lijden. In de afgeloopen veertien dagen
passeerden meer dan 3000 man, die invalide
naar het moederland terugkeerden, het Suez-
kanaal
Zes soldaten die door zonnesteek getroffen
waren, moesten te Suez aan land worden ge
bracht, waar vijf hunner zijn overleden.
ISTANBOEL, 15 Juli. (A.N.P.) De Turk-
sche gezant te Boekarest is hier aangekomen
ter bespreking van de repatrieering der in Roe
menië levende Turken naar Turkije. Tusschen
Roemenië en Turkije is een overeenkomst ge
troffen, volgens welke de Turken in den loop der
eerstvolgende drie jaren Roemenië zullen ver
laten en zich in Turkije zullen vestigen.
Turkije rekent daarbij op een bevolkingsaan
was van ongeveer een millioen menschen. Deze
Turken-uittocht is reeds begonnen.
Een vreeselijk drama heeft zich
Maandagavond omstreeks half zes
afgespeeld in een volkskoffiehuis,
Kerkstraat 37 bij de Leidschestraat
te Amsterdam, dat aan drie men
schen, twee mannen en een vrouw,
het leven heeft gekost, terwijl een
vierde persoon werd gewond.
Het volkskoffiehuis,, een verlofzaak ge.
vestigd in het onderhuis van perceel 37,
werd gedreven door een man van ongeveer
veertig jaar, Albert Muhl genaamd. Deze
had, ter assistentie in zijn zaak, bij hem
inwonen een vrouw, naar schatting veertig
jaar oud, van haar eigen naam Jacobs ge-
heeten en afkomstig uit Arnhem.
Muhl meende, dat de vrouw gescheiden
was, doch dit bleek niet het geval te zijn.
De man van deze vrouw. Dekker genaamd,
die te Arnhem woonde, had gehoord, dat er
tusschen beiden een verhouding bestond
en hij had Muhl geschreven, dat dit afge.-
loopen moest zijn, daar hij hem anders zou
opzoeken. Muhl had daarop aan Dekker
geantwoord, dat hij dan maar naar Am
sterdam moest komen.
Maandagavond, om half 6, stond
Muhl op de stoep vóór zijn café,
toen Dekker plotseling de straat in
kwam. Hij zag Muhl staan, trok een
revolver en loste twee schoten op
den caféhouder. Deze vluchtte het
huis in en zakte ter hoogte van de
tapkast in elkaar. De vrouw, die zich
ook in de zaak bevond, zag Dekker
binnenkomen, nog steeds met de re
volver in zijn hand en snelde naar
een klein binnenplaatsje, achter de
zaak gelegen. Een vijftien-jarige
buffetbediende vluchtte met haar
mee. Een bezoeker van het café
greep op dit oogenblik een stoel en
trachtte hiermee de revolver uit de
hand van Dekker te slaan. Deze
schoot op den man, die door een
kogel in zijn zitvlak werd getroffen.
Vervolgens stormde Dekker naar
het plaatsje, waar in een hoek ge
drongen de doodelijk verschrikte
vrouw stond met den jongen buffet-
bediende. De laatste nam nog juist
bij tijds de vlucht.
Dekker lostte een schot op de
vrouw. De kogel trof haar in het
hart en zij viel dood neer. Hierop
richtte de moordenaar de revolver
op zich zelf en schoot zich door den
rechter slaap. Ook hij was op slag
dood.
Het schieten vlak bij de op dit uur zoo
drukke Leidschestraat had een enorme volks
menigte op de been gebracht, die te hoop liep
voor het café, dat een achttal bezoekers in
paniek had verlaten.
Surveilleerende agenten uit de Leidschestraat,
gevolgd door versterking van het bureau Leid
schestraat, waren spoedig ter plaatse. Zij lie
ten de Kerkstraat ontruimen, welke vervolgens
werd afgezet.
Ook de G. G. D. was spoedig met een ambu
lance-auto verschenen.
De commissaris van politie, de heer D. Dijk.
stra, stelde het eerste onderzoek in. Kort na
zijn komst verscheen ook de substituut officier
van justitie, mr. Wassenberg. Daar dader en
getroffenen overleden zijn was het onder
zoek voor de justitie al zeer eenvoudig.
De man, die door een kogel gewond werd. is
een 26-jarige chauffeur. Deze is per politie
motor met zijspan naar het Tesselschade.
ziekenhuis vervoerd. Zijn toestand is niet ern
stig en hij kon dan ook denzelfden avond
reeds naar huis terugkeeren.
De lijken werden in den loop van den avond
met ambulance-auto's naar een der zieken,
huizen overgebracht. Nog uren iang stonden
groepen menschen bijeen, die het gebeurde be
spraken.
BELFAST, 15 Juli. (Reuter) Hedenochtend
heerschte in de geheele stad rust, na drie dagen
van ernstige onlusten.
Het aantal dooden is tot vijf gestegen; een
van de gewonden is in den loop. van den nacht
bezweken.
Kipa verneemt uit Belfast, dat in het Noord-
Iersche parlement de nationalistische afge
vaardigde T. J. Campbell de regeering aan
sprakelijk heeft gesteld voor de terreur van
het plebs, dat voortdurend de Katholieken aan
valt. De politie doet niets. De minister van
B. Z. en de grootmeester van de Oranje-orde
hebben in het openbaar sympathie betuigd met
de oproermakers. De unionistische meerderheid
verontschuldigde dezen en gaf aan de Noord-
Iersche Katholieken de schuld wegens hun
houding bij het jubileum van den Engelschen
koning.
PARIJS, 15 Juli (D.N.B.). De secretaris-gene
raal van den Volkenbond, Avenol, die een be
zoek heeft gebracht aan Londen, is heden te
Parijs aangekomen, waar hij een ontmoeting
zal hebben met minister Laval. Aan een verte
genwoordiger van de pers deelde hij mede, dat
de Volkenbond op 23 Juli bijeen zal komen, ge
lijk tijdens de laatste zitting is besloten, indien
niet toch nog een scheidsrechterlijke procedure
tot oplossing van het geschil tusschen Italië
en Abessinië wordt gevolgd. Verdere verklarin
gen weigerde Avenol af te leggen.
LONDEN, 15 Juli (Reuter). De diplomatieke
redacteur van de „Daily Telegraph" bericht
van welingelichte zijde te hebben vernomen,
dat Mussolini niet voornemens is te besluiten,
dat Italië uit den Volkenbond treedt.
Italië zal den Bond slechts verlaten, als het
uit den bond wordt verwijderd, dat wil zeggen,
indien de Volkenbond zou verklaren, dat Italië
schuldig is aan overtreding van het Volken
bondspact.
Anderszijds wordt vernomen, dat Italië er aan
denkt officieel zijn grieven tegen Abessinië voor
den Volkenbond te formuleeren.
LONDEN, 14 Juli (Reuter). Mevrouw Hender
son deelde heden mede, dat er in den toestand
van haar man, die plotseling ongesteld was ge
worden, aanmerkelijke verbetering was ingetre
den en dat de pijn afgenomen was.
VATICAAN PROTESTEERT TEGEN FRICK'S
VERKLARINGEN INZAKE DE STERILISATIE.
Mussolini mobiliseert nog meer divisies.
Explosie in een mijn nabij Dortmund; 10 doo
den, 32 gewonden.
Meer dan 30.000 menschen zijn reeds bij de over
stroomingen in China verdronken
Drama in volkscafé te Amsterdam. Man schiet
zijn cchtgenoote, caféhouder en zichzelf dood.
Een vierde persoon gewond.
Stukrijder bij Oldebroek onder wielen van ge
schat gedood.
Donderdag a.s. begrafenis van de „Kwikstaart"-
slachtoffers. Het ongeluk aan geringen benzine
toevoer te wijten.
Voorloopige resultaten van de verkeerstelling in
April.
Oprichting van nieuwe gewestelijke tarwe-
organisaties venvacht.
New Yorkschc Beurs: Opening vast, verder ver
loop prijshoudend, tegen het slot vrij sterke
reactie.
LONDEN, 15 Juli. (Reuter).) In Engeland no
teerde men heden den warmsten dag van het
jaar. Te Londen bedroeg de temperatuur in de
schaduw 32 gr. Celcius, doch uit andere plaatsen
worden nog hooger temperaturen gemeld. Een
aantal personen is ten gevolge van de hitte be
zweken. Bij het baden zijn ook verscheiden per
sonen verdronken.
Stand op Dinsdag 1 uur v.m.: 763.3
yorige stand: 765.3
