Een gratis reis naar Brussel
540jongens maken
een zeereis
Zeilboot vergaan
ATTRACTIE VOOR DE
GOEDE OPLOSSERS
K
k
K
k
ZONDAG 21 JULI 1935
Het leven aan boord
opperbest
Populaire liedjes
„Puzzelen is gezellig"
De Fokker-marine
verkenner
Poging tot vergiftiging
Weverij ingestort
De „kampeerreis" van de „Tara
kan" is schitterend geslaagd
Vermoedelijk alle opvarenden
verdronken
CONTINGENT EERINGEN
Aantal wetsontwerpen ingediend
Kon. Militaire Academie
NA DE OPHEFFING VAN
HET N.C.C.
Nieuwe weg tot leniging van den
ergsten nood
MEISJE VERDWENEN
Zij schreef naar huis, dat zij in
betrekking ging
Wilt g' eens naar buiten?
Zonder veel duiten?
Mensch, doe dat zoo:
Met EXWETO!
WIELRIJDER AANGEREDEN
Gladde weg bij Bilthoven eischt
een slachtoffer
Minister De Graeff
Vrijstelling van automobiel
belasting in Spanje
BRANDSTICHTING TE PEIZE
De dader aangehouden
„HET EIGENDOMSRECHT"
Bezwaren tegen verlaging van de
vaste lasten
Scheepsbouw
Geen audiëntie
De postvluchten
ONS PRIJSRAADSEL
De gegadigden voor een gratis
tweedaagsch reisje naar Brus
sel kunnen opnieuw hun
geluk beproeven
Het nieuwe raadsel
I.
JI.
TT
JR.
JE.
jr d d tz ^te.k.k.U.cr.ot.
E. €.e.€. LLJl LUI!.. o. o.
M. a.a.a.a. L.k. au ,m..m..o.|3. \f.
]E. c.e.e .e.z.cj.g .Z.fi.tZ, e.^-p.^s
Y. a..e.e..e.e e.*.-e e.cf-g'
i.
Proefvluchten op Schelling-
woud e geslaagd
Echtgenoote gearresteerd
Vijftien personen gewond
EERSTE-KAMERVERKIEZING
Nummering der candidatenlijsten
UIT DE STAATSCOURANT
Onderscheiding
Posterijen
liiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiig^g^jsojiE BRIEVEN
Zurg vreet aan 't zielement as roest aan ijzer
Kleine ontvaangst
j§ en groot den pof
Op 't nulpunt van
d'omwenteling
„De tocht is boven verwachting geslaagd,"
aldus luidde tegenover een verslaggever
van het A. N. P., die hem was komen op.
zoeken het oordeel van dr. A. Kettner,
onder-directeur van het Amsterdamsch Ly
ceum, die als. hoofdleider he»ft gefungeerd
tijdens de eerste „kampeerreis" naar Noor
wegen van het motorvrachtschip „Tarakan"
der Stoomvaart Mij. „Nederland", welk schip
Zaterdagmorgen in alle vroegte te IJmuiden
540 flinke Hollandsche jongens, die nog op
gewonden waren over het vele, dat zij ge.
durende een week op zee en op het grond
gebied van Noorwegen hadden meegemaakt,
aan wal heeft gezet.
Een groot voordeal was, aldus vervolgde
dr. Kettner, dat de tocht door prachtig
zomerweer begunstigd is geweest. Er waren
dan ook nagenoeg geen zeezieken en als een
van de jongens u soms mocht vertellen, dat
hij alleen met den kapitein aan het ontbijt
heeft gezeten, geloof er dan maar niets van!
De verzorging aan boord was opperbest en
de corvee-diensten, die onze jongens moesten
verrichten, verliepen vlot en ordelijk, dank
zij ook het feit, dat vrijwel allen met het
kampeerleven zij het ook in bosch of hei!
vertrouwd zijn. Ook de uitstapjes waren
bijzonder interessant; het eerste ging naar
het Noordelijkste punt van de reis: Fjarland;
daarna is een mooie trip gemaakt naar Gud-
vangen aan de Sogne-fjord. Woensdag wa
ren we weer op zee om op verhaal te komen
van de vermoeienissen en den laatsten dag in
Noorwegen hebben wij een wandeling van
35 kilometer heen en terug gemaakt naar den
Vöringfoss-waterval, in de buurt van de Har-
dangerfjord.
Hoe was het leven aan boord overigens?
In één woord schitterend. De maat
schappij kent haar mannetjes van den kapitein
tot den lichtmatroos! Het zijn allen ware
paedagogen, zoodat ik dan ook gezegd heb,
dat ze hun roeping misgeloopen zijn en
leeraar hadden moeten wordenEen zee
man wil graag vertellen en aan zoo'n groep
jongens kan hij een hoop kwijt, dat verzeker
ik U!
Er waren twee eerste officieren aan boord
en van hen was de heer A. Schaafsma de
geheele reis ter beschikking voor het beant
woorden van alle mogelijke vragen en voor
het regelen van allerlei kleine zaken, die de
36 als groepsleiders fungeerende leeraren, met
wie ik op buitengewoon prettige wijze heb
samengewerkt, en ik zelf met hem bespraken.
Gedurende de reis zijn er in groepen
kleine excursie gehouden naar die deelen van
het schip zooals de brug en de machine
kamer welke zonder deskundig geleide tot
verboden terrein waren verklaard.
Er is ook veel aan sport gedaan en om u
een klein staaltje te geven van den vlotten
geest,- dïe aan. boord heerschte, wil ik U
vertollen,, dat kapitein Molenaar en stuur
man Schaafsma met veel enthousiasme heb
ben deelgenomen aan een wedstrijd in het
zakloopen!
Op het einde van de reis is dan ook uit
voering gegeven aan een voorstel van de
leeraren om den heer Schaafsma en den heer
Van Ree, die mede voor de „Nederland" aan
boord was, te bekleeden met de waardigheid
van doctor honoris causa in de paedagogiek.
De leeraren hebben daarbij het college ge-
voTmd, terwijl ïkzelf, als rector-magnificus
verkleed, aan beide heeren de doctorsbul
heb uitgereikt!
Het algemeen verlangen van my en naar
ik zeker weet van al mijn collega's op deze
reis is dan ook het volgend jaar weer van
de party te kunnen zijn!
KOEPANG, 20 Juli (Aneta). Tevergeefs heeft
men getracht de zeilboot, welke zich tusschen
Koepang en de Savoe-eilanden bevond en die
11 Juli als vermist werd opgegeven, op te
sporen.
De politie deelde mede dat de boot is uitge
varen met 34 man, inclusief de bemanning en
de eigenaar, de heer Alidjawas, kapitein der
Afabieren te Koepang. Vermoedelijk zijn allen
verdronken tijdens de ruwe zee welke in het
einde van Juni stond.
Na onze serie spreekwoorden en gezegden
vangen wij thans aan met een serie
teekeningen, die den titel van bekende en
populaire liedjes in beeld brengen.
De oplossing wordt in het volgende
Zondag ochtendblad gepubliceerd.
De teekening, die Zondag j.l. werd ge
plaatst, stelde voor het gezegde: „De kruik
gaat zoolang te water, tot zij breekt."
Ter voldoening aan de bepalingen der Cri-
sis-Invoerwet 1931 is bij de Tweede Kamer een
aantal wetsontwerpen ingediend tot verlenging
van de contigenteering van steenkolen, van su
perfosfaat, van overhemden en van zakdoeken.
De contingenteering van steenkolen, cokes,
cokesgruis en steenkoolbriketten is verlengd
voor den tijd van negen maanden, n.l. voor
het tijdvak 1 Juli 1935 tot en met 31 Maart
1936, op basis van de overeenkomstige perioden
der jaren 1931, 1932 en 1933.
De invoerbeperking van superfosfaat is op
de oude basis verlengd voor den tyd van een
jaar, eindigende 30 Juni 1936. Voor overhem
den is, in verband met de ligging van het sei
zoen een verlenging van elf maanden voorge
steld, eindigende 31 Mei 1936. Wat ten slotte
de zakdoeken betreft, wordt de geldigheidsduur
der contingenteering bepaald op tien maanden,
eindigende 30 April 1936.
Met ingang van 4 Augustus zijn aangesteld
tot tweede luitenant de volgende cadetten-ser
geant van het derde studiejaar van de Ko-
ninkiyke Militaire Academie:
By het wapen der cavalerie bij het le re
giment huzaren H. Meijer, J. L. Hollertt en
J. W. Brouwens; by het lie reg. huzaren J. W.
van der Wall Bake, Baron van Lynden, en J.
L. J. Swartjes;
bij het wapen der artillerie: by het 3e reg.
veldart. L. P. W. Weissby het 4e reg. veldart.
J. W. Thijssen en P. Laverman; bij het 5e reg.
veldart. J. C. J. Vermeulen en E. Outmans;
bij het 6e reg. veldart. H. H. Jetten; bij het
7e reg. veldart. J. Prins en J. C. E. Haex; bij
het 8e reg. veldart. W. van Burgeier; bij het
reg. motorart. A. J. du Burck; bij het korps
luchtdoelart. J. K. M. Bottema en bij het korps
rijdende art. H. M. van Weel;
In een communiqué betreffende de opheffing
van het Nationaal Crisis Comité deelt het be
stuur o.m. nog het volgende mede:
„Overtuigd, dat er ook na deze opheffing
wegen zullen moeten worden gevonden om, in
bijzondere gevallen van noodruft, naast, en met
de instanties van Armenzorg, oplossing en me
dewerking te verkrijgen, heeft de Minister van
Binnenlandsche Zaken de medewerking van het
bestuur van de Ned. Ver. voor Armenzorg en
Weldadigheid aanvaard, welk bestuur eerlang
der Regeering ten deze van advies zal dienen.
In dit vooruitzicht hoopt het Nationaal Cri
siscomité thans nog enkele maanden zijn func
tie te blijven vervullen, in de overtuiging, dat
de verschillende plaatselyke comité's in hun
beproefden ijver niet zullen verflauwen, en dat
weldadig Nederland zichzelf gelijk zal blyven
in medeleven en opofferingszin."
De Brigade-Commandant der Kon. Mare
chaussee te Maastricht verzoekt namens de
ouders opsporing van de minderjarige Maria
Schoonderwald, geboren te Blerick, oud 15 jaar,
die in den namiddag van 19 dezer de ouder
lijke woning verliet, en daarin tot heden niet is
teruggekeerd.
Vanuit Maastricht liet zij door een taxi
chauffeur een brief aan haar ouders brengen.
De brief vermeldde, dat zij in betrekking ging,
in een gesloten huis.
Signalement lang 1.55 a 1.60 M., heeft fris-
sche gelaatskleur, blauwe oogen, blond ponny
geknipt haar, zij is groot voor haar leeftijd, en
is gekleed met roode wit geblokte jurk, en blou
se, beige kousen en witte halve schoenen. Scha
king is niet uitgesloten.
by het wapen der genie: bij het regiment
genietroepen B. van Slobbe, F. C. Prins, P. M.
Kautz, W. H. Gout, F. A. A. Willemse en E.
C. H. L de Ridder;
bij het dienstvak der mil. adm.: by het 2e
reg. veldart. T. C. J. Marcelis;
bij het He reg. huzaren J. L. A. Haase; en by
de luchtvaartafd. A. G. C. Locher.
Zaterdagmiddag is op den Soesterstraatweg te
Bilthoven een doodelijk ongeval gebeurd.
Een auto, bestuurd door mevr. K. uit Baam,
reed van Bilthoven naar de Bilt.
Voor haar reed een wielrijder D. v. D. uit
Utrecht. Mevr. K. moest voor een tegemoetko-
menden auto uitwijken, hetgeen tot gevolg had,
dat de wagen ging slippen.
De wielryder werd aangereden.
Het slachtoffer klaagde over inwendige py-
nen. Hij werd direct naar het Stads- en Acade
misch ziekenhuis te Utrecht overgebracht, waar
de man na aankomst is overleden.
Rc-eds meerdere malen hebben op deze plaats
verschillende ongevallen plaats gehad, waarvan
by onderzoek is gebleken, dat de meeste onge
vallen niet te wijten zijn aan verkeersfouten,
doch aan de gladheid van het wegdek.
De politie stelt een nader onderzoek in naar
de schuldvraag.
De Minister van Buitenlandschee Zaken, die
Vrijdag van zijn verblijf in het buitenland is
teruggekeerd, heeft Zaterdag zijn werkzaam
heden op het Departement hervat.
De K. N. A. C. meldt:
Aangezien de Spaansche regeering de re
serves, welke zij ten aanzien van de belas
tingheffing van vreemde motorrijtuigen bij de
ratificatie van het verdrag van Genève van
30 Maart 1931 had gemaakt, heeft doen ver
vallen, zullen Nederlandsche automobilisten van
nu af voor den duur van negentig dagen per
jaar, vrijstelling van belasting in Spanje ge
nieten. Zij, die per auto naar Spanje reizen,
zullen dus goed doen, zich behalve van ae
gebruikelijke grensdocumenten, ook in het
bezit te stellen van het zgn. belastingcarnet.
De Rijks- en gemeentepolitie te Peize heeft
als verdacht van brandstichting, gepleegd in
de maand April van dit jaar, gearresteerd P.
G. Hij heeft een volledige bekentenis afgelegd
en is ter beschikking van den officier van justi
tie te Assen gesteld.
De Vereeniging van Huis- en Grondeigena
ren en Bouwkundigen „Het Eigendomsrecht",
heeft een uitvoerig request betreffende het
wetsontwerp „verlaging van vaste lasten 1935"
doen toekomen aan de Ministers en de leden
van de Tweede Kamer.
Het request houdt in een 23-tal bedenkingen
tegen voormeld wetsontwerp, dat naar de mee
ning van adressanten noch deugdelijk, noch
rechtvaardig is te achten.
De tanklichter „Zeelandia", in aanbouw bij
Gebr. Pot te Bolnes, voor rekening van Ph. van
Ommeren's Scheepvaartbedrijf te Rotterdam, is
met goed gevolg te water gelaten.
De gewone audiëntie van den Minister van
Sociale Zaken zal op Woensdag 24 Juli a.s. niet
plaats hebben.
De „Oeverzwaluw" (thuisreis) is van Ban
doeng te Medan gearriveerd.
Het feit, dat wij de laatste weken
onder de goede oplossers van ons
wekelijksch prijsraadsel een gratis
twee-daagsch reisje naar Brussel, on
der leiding van de reisafdeeling der
Vereenigde Katholieke Pers, hebben
uitgeloofd, is door onze puzzelaars
met groot enthousiasme ontvangen.
Van verschillende zijden bereikten
ons brieven, waarin werd medege
deeld, dat men deze attractie bui
tengewoon op prijs stelde. Het is
dan ook een zeer waardevolle prijs
en de gelukkige winnaar of winnares
heeft een bijzonder buitenkansje,
kansje.
Het reisseizoen is nog lang niet ten einde
en ook de eerstvolgende weken zullen wy
onder de goede oplossers van het prysraad-
sel weer een reisje naar Brussel verloten.
De datum, waarop de reis aanvangt, zal
zooals men weet, door de reisafdeeling der
Vereenigde Katholieke Pers in overleg met
den winnaar of de winnares worden vast
gesteld.
Van de talryke sollicitanten, die er deze week
voor het gratis reisje naar Brussel waren, werd
de heer A. J. B. SOUTBERG
Marconistraat 10,
Elinkwijk, Utrecht,
door het lol; als de gelukkige winnaar aan
gewezen.
Het raadsel, dat wij Zondag j.l. aan onze
lezers hadden voorgelegd, was niet eenvoudig,
maar toch kwam er ook nu weer een groot
kwantum goede oplossingen binnen.
De woordverandering moest als volgt ge
schieden:
tenor wordt: tapir
krans kluis (of kluts)
divan dozyn
barst bezit
talon trein
grein galon
schar steur (of sleur)
balie bende
debat drift
polka pasta
baron begin
spuit stelt (of snert)
kruin kozijn
hulde hoeve
drama delta
grond gelid
bolus bries (ofbrits)
afval angel
Zoodat onze waarheid in 't midden luidt:
Puzzelen is gezellig.
Thans kunnen onze puzzelaars hun geluk
beproeven met het hier volgende raadsel:
De figuur vertoont 5 vierkanten: op elk der
hoeken 4 bij 4 in het midden (zwaarder om
lijnd) 5 bij 5. Door nu de gegeven letters by I
t
i
in vierkant I, by II in vierkant II, enz. in de
hokjes te plaatsen, moet men al die 5 vier
kanten tot toover-vierkanten maken, d.w.z.: de
woorden in de achtereenvolgende horizontale
rijen boven te beginnen moeten dezelfde
zijn als die in de achtereenvolgende vertikale
rijen links te beginnen. De 4 gegeven K's op
de hoeken van het groote vierkant doen tevens
dienst zooals uit de figuur wel duidelyk ge
noeg blykt als sluit- of beginletter van een
der woorden in de kleinere vierkanten: voor
elk van deze moesten we dus 15, voor het gfoote
vierkant 21 letters geven.
In onze 5 series staan die letters in alfabeti
sche volgorde.
Inzendingen worden tot Donderdagmiddag
12 uur ingewacht by den heer G. M. A. Jansen,
Ruysdaelstraat 60, Utrecht.
Zaterdagmorgen zijn met de Fokker-mari
ne-verkenner C. 11 W. een tweedekker, uit
gerust met een Wright-Cyclone-motor van 700
P. K. welk vliegtuig bestemd is om aan
boord van kruisers te worden meegenomen en
daarvan met behulp van een eatapultinstallatie
kan worden gestart bij het marine-vliegkamp
te Schellingwoude een tweetal proefvluchten
gehouden, die uitnemend zijn geslaagd.
De eerste vlucht met deze machine, welke
door de Fokkerfabriek voor de Nederlandsche
Marine is gebouwd, werd verricht door den heer
Meinecke, den invlieger van genoemde fabriek.
By de tweede vlucht fungeerde de officie^1
vlieger der marine van der Kroeft als piloot.
Beide vluchten, die door een aantal marine-
autoriteiten werden gadegeslagen, hadden ten
doel, de eigenschappen van het toestel vast te
stellen.
Te Veendam heeft de gemeente-politie ge
arresteerd de vrouw van den arbeider v. d. W-,
geenaamd F. J., die ernstig verdacht wordt
haar man te hebben willen vergiftigen. De
vrouw is ingesloten.
Cheribon, 20 Juli (Aneta). Een gedeelte van
de weverij „Samsoedin" is hedenmorgen doof
nog onbekende oorzaak ingestort. Hierby wer
den vijftien personen gewond.
Het Centraal Stembureau voor de verkiezing
van de leden der Eerste Kamer heeft Zaterdag
een openbare zitting gehouden ter nummering
van de voor de Eerste Kamerverkiezing inge
diende candidatenlijsten. De uitslag hiervan
is voor de R.K. Staatspartij als volgt, waarbij
telkens de eerste op iedere lyst voorkomende
candidaat is vermeld:
In de Zuidelijke provinciegroep werden de
volgende nummers verkregen.
No. 3 mr. F. I. J. Jansen in de provincie
Limburg; no. 5. A. C. de Bruyn in de provin
cies Utrecht en Zeeland; no. II Jhr. v. Sasse
van Ysselt in de provincie Noord-Brabant; no.
12 mr. Janssen de Limpens in de provincie
Limburg; no. 13 mr. van Lanschot in de pro
vincie Noord-Brabant.
In de Noordelijke provinciegroep werden de
volgende nummers verkregen.
No. 4 Serrarens in de provincies Noord-
Holland en Friesland.
Toegekend de gouden eeremedaille der Oranje-
Nassaiforde aan G. Paarhuis, lid van den raad
der gemeente Ommen.
BURGEMEESTERS
Aan H. P. H. Waalkens is op verzoek met
6 Oct. eervol ontslag verleend als burgemees
ter der gemeente Wedde, met dankbetuiging
voor de langdurige diensten door hem in die
betrekking bewezen.
Met 1 Augustus benoemd Dot burgemees
ter der gemeente Berlicum jhr. mr R. A. van
Rijckevorsel.
De nieuwe burgemeester van Berlicum werd
5 Februari 1896 te 's-Hertogenbosch geboren
en is thans subsituut-griffier bij de rechtbank
te Maastricht.
Met 1 Sept. 1935 aangewezen als directeur
van het Post-, Telegraaf- en Telefoonkantoor
te Katwijk aan Zee de commies bij den Post-,
Telegraaf- en Telefoondienst, J. V. M. Koot,
thans te Utrecht (ptkt.).
iiliiiiiiiiiiiiliiiiiiiiiillilliiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiini
Trui hee me goed verzured.
Ze schoof de tafel onder den
notenlèèr, gaf 'nen envelop mee
brievenpampier, die ze gere
geld veur me opdoet van èrme
sloegers, die er mee laangs de
huizen leuren, ze zette m'n
kruikske bier mij me, da ze op
getrokken hee uit den waterput, waarin ik t
van den mergen gehangen had aan 'n touwke
en zoo, als 'nen vorst, heb "k me neergezet op
den erft, om oe my'nen brief te schrijven.
As 'nen vorst, jazonder centen. Maar
tóch op mijnen eigen grond, Goddaank, op
m'n eigen „kasteel", temidden van mynen eigen
dom, waar ik heer en meester ben (mee Trui
samen, ee; mee Trui samen....!).
Ik wil maar zeggen, amico, by allen trubbel
van den zwarten dag, by de veule zurgen ea
kopbrekeryen, as 't avond gaat worren over
oew laand, oewen erft, over oew huiske, as ge
dan oew beenen nog steken kunt onder eigen
tafel, dan blyft er, by allen verlies die we lyen,
nog genogt te bezitten om as 'nen vorst oew
eigen te voelen, as g'oew pepke zit leeg te zui
gen onder oewen zwaar-dragenden notenlèèr,
mee oew goeie wijf by oe, die oew zurgen kent,
die de moeilijkhedens meedraagt, die.... de ta
fel onder den notenlèèr schuift en daarmee "n
dikke streep trekt onder de lasten van den dag!
Ik zeg: dan voelt g'oew eigen nog koning op
oew kleine bezitting, waar den mearel zijnen
slag deur den avond rolt as 'nen zuiveren con
tour laangs oew gedachten.
Ja, de dagen van deuzen tüd zyn wel
zwaar.
Veur de meeste menschen.
En as ik zoo mijnen wagel
van huis tot huis douw, dan
zie ik ieveraans den crisis bin
nengeslopen.
Dan bespeur ik, hoe deuzen
crisis as 'n bacil op de huid is
gekropen van m'n klaantjes
en huilie zielement hee aangetast mee zur
gen.
En zurg, amico, zurg vreet aan 't zielement,
as roest aan ijzer. De zielementen worren er
nie beter, nie glaanzender, nie gezonder van.
st Menschdom wordt bits, chagrijnig, afgunstig
veural. Sikkeneurig, vitterig ok. Ge wit soms al
niemeer, hoe ge 'nen mensch mot aanspreken,
schrijven, om 'm toch maar ginnen kaans te
geven, oew goeie bedoelingen verkeerd uit te
leggen!
Sjuust as mee verroest staal. Zoogaauw ge
't maar vastpakt, hebt ge vuile haanden
Jaloersch is 't menschdom geworren.
Waarop?
In Godsnaam, ik vraag: waarop?
Op den evennaaste zynen zurg?
Ollee!
Is 't menschdom dan 'nen troep wolven, die
in hongerpijn malkaar aanvalt, verscheurt en.,
opvreet?
Of zyn we met reden begaafde schepsels, be-
klagenswèèrdige schepsels, die elk veur zich
meer dan genogt hebben, aan den eigen zurg, de
eigen taak, den eigen wagel, die gedouwen mot
worren over de kwaaie, de zware wegels van
dezen tyd.
Misschient ziilt ge 't nie geleuven, amico! Ik
heb stiekume vyaanden, die jaloersch zyn op
mynen zwaren wagel! Mensche», die, ik weet
't zeker, nie gèren huiliën wagel ruilen zou-
wen veur den mijnen. En töch!
As ik van den middag thuiskwam mee den
wagel, m'n boekske had opgemaakt en den ont
vaangst nageteld, dan schoof ik 't hoopke geld
opzy, in de richting van Trui. Enne ik keek
't raam uit, den erft op.
Den dag was zwaar gewiest, de klaantjes bits,
den ontvaangst klein, maar groot.... den pof.
Van den pof, die dagelyks grooter wordt, kan
ik mee Bamis gin jaarrekeningen betalen en
efkens rolde-n-er 'n schuimenden golf van zurg
over mijnen kop, die m'n oogen volspoelde.
Trui, ik voelde-n-'t, keek star naar 't kleine
hcopke geld, zweeg, veegde-n-'t weg van
tafel, smeet m'n boekske in de tafellaai en zee:
,,'k heb vandaag groote boonen mee spek, Dré;
oew kostje."
En as ik 'n haalf uurke later in den akker
stond, dan peinsde ik na, over de groote moei
lijkhedens en perbeerde mee m'n boerenver-
staand, hier op mynen eigen grond, vrij van
„menschenroest" 'n bietje licht te vinden in den
donkeren perspectief van de weareld.
Waar was dan toch 't geld gebleven? Waar
aan iedereen gebrek hee!
't Was toch nog op de weareld! t Was toch
nie verdaampt, vergaan as vluchtigen olie!
En d'èèrde?
Ze was toch steeds nog groot genogt! Kost
nog tienmaal en nóg meer opbrengen, dan wy
allemaal verstuwen kunnen!
En die overvloedige vrucht van d'èèrde, ze
kon toch veul gemakkelijker onttrokken worren
aan d'èèrde, dan ooit!
De nuuwe machines, de groote uitvindings, 't
groote menschelijke vernuft, kon toch mee meer
gemak dan ooit. de producten oogsten!
't Menschdom moest gelukkiger zyn, dan ooit
in alle eeuwen van z'n bestaan!
Maar.... prakizeerende over die uitvindings,
jah!
Ik dee èèrpels uit, mee mynen rug naar de
zon, waant kollesaal zoo ze laaide over 't laand
De veugeltjes waren er stil van. Zwaar kroelde
den geur der harsige masthoornen uit de bos-
schen, laag over den grond.
'n Citroenkapelleke fladderde traag over 't
èèrpelloof, waarvan den bloei as vlinderkes be
woog, op 't luie windeke.
Die uitvindings, jah!
En ik perbeerde terug te gaan naar de dagen,
as ik hier in den akker begost te werken naast
vaders.
Ja, toen was 't aanders op de weareld!
Vijftig jaren gelejen, toen duurde 'n reis naar I
onzen Oost vijf maanden.
Ik was 'nen jongkearel en die reis duurde nog J
maar v ij f weken. Ik ben 'nen mensch op J
leeftijd en die reis duurt vandaag nog maar
vijf dagen.
En 'k heb al gelezen: over 'n paar jaren gaat
de reis deur den stratosfeer en dan duurt 't
misschient v ij f u r e n.
Die veraandering, amico, gebeurde in één, (in
myn) menschenleven. Vroeger ging Kees van
Mieë-den-Slachter teugen den avond 't durp
deur, mee 'n leerke over zijnen schouwer en 'nen
lampenglazenpoetzer in zijnen zak en dan zette-
n-ie telkens z'n trap teugen 'n lantèmpaaltje,
klom omhoog naar de olielaamp, wreef 't glas
schoon, streek den pit recht, en knoeide net
zoolaank tot 't olielaampje netjes braanden wou.
Dan bewonderde-n-ie efkens zijnen arbeid,
„kleedde z'n eigen weer aan" mee de leer, mee
den doek. mee den potser en de oliekan en na
twee uren arbeid braandden er zeuven lantèèms
in Ulvenhout. As de maan dan helder was, had
den we sjuust licht genogt, om nie in 'nen sloot
te duvelen.
NouwAs 't uur van den zonsondergaank
slaat, dan drukt er 'nen onzichtbaren kearel
ieveraans op 'n knobbeke en 'n paar maal
honderdduuzend lantèèrns verlichten op bekans
't zelfste moment, 'n heele wereldstad!
Die veraandering, amico, gebeurde in èèn
menschenleven!
Ik liet, as ik pas Vaders hofstee betrokken
had mee m'n Truike, dan liet ik 'nen solieden
stal mee 'nen ruimen hooizolder wegzetten op
den erft.
Drie maanden is er toen gebouwd. Ik weet
nog hoe 'k mee den kruik jenever en si
garen onder 't bouwvolk ben rondgegaan, as den
bouw onder den Mei kwam. Da was feest.
Nouw, amico, nouw bouwen ze bij ons in stad,
in drie maanden er grif 'n stadje aan.
As 't mot, zetten ze in drie maanden 'n stads
deel neer, mee kerk, scholen, aangeleede tuinen,
plaantsoenen, verlichting, trams, zwembad, bios
coop en alles wat teugeswoorig tot de „levens
behoeften" behoort.
Die veraandering gebeurde, amico, in één
menschenleven.
As aan den aanderen kaant van de weareld 'n
staandbeeld onthuld wordt of zoo iets, dan ko
men de aanspraken van de burgemeesters en
zoo, gelyktydig bij me in huisDaar is in
één menschenleven veul veraanderd, amico!
En da 's naar mijn gedacht: den crisis!
Wy zyn allemaal, zonder erg bekaans, 'naan-
dere weareld binnengestapt.
Wy zijn die weareld binnengestapt mee de
denkbeelden van Vader en Moeder, lyk ze die
ons geleerd, overgebrocht hebben.
Waant we willen werken, uit dieën arbeid geld
slaan, genogt om van te leven en nog iets van
te sparen, ,,'t appeltje veur den dorst."
Dus die kan, die spaart nog wa. En....
dieën spaarder wit eigenlyk, dat ie spaart veur.
niks!
Waant 'n effect veur z'n spaargeld koopen, is
wind koopen! 'n Huis veur z'n spaargeld koo
pen, is 'n huis koopen, waar 'n aander, den
huurder, alle veurdeelen van hee. Waant er
blyft weer niks over.
Goud koopen....?
Goud kan ie nie eten!
Toch spaart ie. Tochspreken wy van
„nationaal vermogen." 'n Vermogen, dat in
deuze nuuwe weareld totaal onvermogend is!
Wa-d-is de kwestie, amico? Wij kuieren deur
'n weareld, die ons vrimd is. Wy kuieren daar
deurhenen, mee geld dat er nie gangbaar is;
mee gedachten, die er nie gangbaar zyn. Ge
denkt toch ok, dat Indie nog vier weken ver weg
ligt, terwijl ge wit, da-d-et maar vijf dagen is!!
Ons gedachten, onze opvatting van economie
gaan veuls te laangzaam bij den gaank van de
techniek. De economie wier tot wetenschap ver
heven, op 'n moment da ze tweedens kwam!
Daarom kunnen economisten ons nie uit den
knoei helpen!
Waant den economie is gebaseerd op 'n wea
reld van veftig jaren gelejen. En die weareld.
bestaat eigenlyk nie meer! Evenmin as Kees
van-Mieë-den-Slachter.
Amico, tot deus gedachten kwam ik van den
middag in den akker, onder 't èèrpelrooien, toen
ik daar, na alle ondervindings in de stad van
deuzen mergen, toen ik daar werkte en praki-
zeerde, vrij van .menschenroest".
En ginnen menier Colijn, ginnen splintemuu-
wen minister Gelissen, niemaand kan ons geven,
wa me, in ons „domheid" vragen. En da-d-is:
„de weareld asteblieft veftig jaren terugzetten
en dan stil laten staan."
Alle middels, zooas: inflatie, devaluatie, in
dustrialisatie, ja.... nationalisatie, 't zijn alle
maal nuuwe lappen op 'n ouwe, tot den draad
versleten broek, die ons bovendien nie meer
past!
Nouw zoudt ge kunnen zeggen, amico, den
mensch spot gèren, „nou, Dré, zegt gy nou
maar 's, wat er dan gebeuren mot."
Da zal 'k oe zeggen!
Wy motten malkaar 't leven al nie moeilijker
maken, dan 't is! We motten beseffen, dat de
weareld 'n omwenteling aan t maken is, zóó
geweldig as de geschiedenis nieveraans geboek
staafd hee.
We staan misschient op 't nulpunt van d' om
wenteling, mee onzen kop naar bene jen.
En daarom z i e n we zoo slecht. En daarom
geven we de schuld aan 'n aander, die.... ok
op zijnen kop staat.
Den man, die ons da-d-allegaar duidelijk kan
maken, de weareld, 't heele menschdom over
tuigen kan van deuze waarheden, dieën man
verdient daaraan 'nen stoel in den hemel! Die
helpt eerst de crisis 'n haandje uit de weareld.
Kek, zoo heb 'k van den middag in den akker
zitten peinzen. En nouw, onder den notenlèèr,
in de rust van deuzen schoonen avond, nouw 'n
volle, klèère maan achter den notenkruin hangt,
nouw heb 'k da-d-eerpelrooi-gepeins 's opge
schreven en Tc gaai mee 'n opgelucht gemoed de
bedstee in.
't Was toch weer 'nen goeien dag!
Amico, veul groeten van Trui en as altij, gin
horke minder van oewen
toet a voe
PRC
