Na het accoord te Genève FELLE REDEVOERINGEN VAN GOEBBELS EN FRICK Het nieuws van heden „EENMAAND TIJD OM OP ADEM TE KOMEN KERK MOET NA T. SOCIA LISTISCH ZIJN! LEWANEFSKI HEEFT PECH Polen en Danzig DE BAROMETER VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS MAANDAG 5 AUGUSTUS 1935 BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE: NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866 ABONNEMENTEN: Voor Haarlem en Agentschappen per week 25 cent; per kwartaal f 3.25; per post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling DACBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866 Avondblad EEN EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 19473 Een snapshot tijdens de besprekingen van de Abessinische kwestie in den Volken bondsraad. Links de Italiaansche gedelegeerde, baron Aloisi, rechts de afgevaar digde van Abessinië, Teclé Havariate met zijn raadsman profJéze Het compromis te Genève wordt te Rome met onverschillig heid begroet Mussolini's handen niet gebonden Hoewel ook in het Abessinische leger de moderne bewapening s-methode ingang heeft gevonden, tooit men zich bij feeste lijke gebeurtenissen het liefst met boven staande kleedij. De hoofdbedekking is van zilver, versierd met leeuwenmanenhet schild van buffelhuid met zilver beslagen. Italië s militaire plannen Belgische communisten tegen Italië Het Weeriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiui Abessinische troepen concentratie? Negus maant tot kalmte Het conflict van W al-W al Voor de Kerk is er maar één redmiddel om den vrede te verzekeren: terug naar den kansel Aanval op de buiten- landsche pers ESSEN, 5 Aug. (D. N. B.) Op Een somber beeld in de straten van de Japansche stad Chizuoka, die door een aard beving geteisterd werd Wegens groot olieverlies was de Sow jet-vlieger genoodzaakt terug te keeren Spannende uren Dr. Frick spreekt dr. Göbbels DIT NUMMER BESTAAT UIT TWAALF BLADZIJDEN Troepen geconcentreerd bij de grens der Vrije Stad? Kondigt Brazilië een moratorium af? EINSTEIN AAN DEN GROND GELOOPEN NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT Advertentieprijzen: Per lossen regel 50 ctN Ingez. mededeelingen 50 cent; Idem op pag. één 65 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek ROME, 5 Aug. Het compromis, dat men te Genève ten aanzien van de Abessinische kwestie bereikt heeft, is hier met onverschilligheid begroet. Men is van oordeel, dat het zwaartepunt der aangelegenheid in Afrika ligt, en niet elders. Men is evenwel voldaan over de adhaesie die de Volkenbondsraad heeft betuigd aan de Italiaansche stelling in zake de bevoegdheid der commissie in zake de kwestie Oeal-Oeal. Wat de onderhandelingen tusschen Frankrijk, Italië en Engeland op de basis van het verdrag van 1906 betreft, blijft men ten aanzien van de resultaten sceptisch gestemd. Teclé-Havariate, de Abessinische gezant te Parijs en vertegenwoordiger van Abessinië bij de besprekingen te Genève, heeft in een ge sprek met een vertegenwoordiger van de „Ma- tin" verklaard, dat Abessinië het verdrag van 1906 niet heeft erkend en zich dus buiten eiken maatregel zal houden, welke op dit verdrag berust. De onderteekenaars van dit verdrag moeten nu hun bedoelingen bekend maken. Abessinië, dat zijn lidmaatschap van den Vol kenbond voldoende acht, erkent het verdrag van 1906 niet. Ofschoon de Fransche bladen het er haast zonder uitzondering over eens zijn, dat het compromis van Genève, noch de Italiaansch- Abessinische spanning heeft opgeheven, noch aan de Italiaansch-Engelsche tegenstellingen een eind heeft gemaakt, spreken zij over het resultaat der Geneefsche onderhandelingen toch met voldoening. Volgens het oordeel van de „Excelsior" is Mussolini volstrekt niet geneigd zich de han den te laten binden. Dat zou trouwens ook een verrassing zijn, nadat hij zich een zoo groote militaire inspanning getroost heeft, die zijn begrooting met vijf milliard lire belast. De Duce kan er thans echter niet meer over in het ongewisse zijn, dat een niet uitgelokte aanval op Abessinië hem in zeer ernstige moeilijkheden zou brengen met Engeland. De „Oeuvre" deelt deze mee ning en verklaart, dat men in Engelsche Volkenbondskringen de laatste dagen zelfs ernstig heeft gesproken over de mogelijk heid het Suez-kanaal te sluiten. Engeland, aldus dit blad, is vast voornemens, Italië in het oorlog voeren te belemmeren. In de Britsche Zondagsbladen uit men zich al heel ongunstig over het compromis, dat te Ge nève tot stand is gekomen. De „Sunday Ex press" schrijft: Onze ministers hebben hard voor den vrede tusschen Italië en Abessinië gewerkt, maar niets bereikt. Wij zijn den wede niet na der gekomen en niets verder van den oorlog ver wijderd. In de „Observer" schrijft Garvin spottend: Een adempauze van een maand, dat is het wat men heeft gewonnen." Dit is ongeveer de tijd, die toch verloopen moet, alvorens militaire operaties in Noord-Abessinië kunnen worden be gonnen. De Volkenbond heeft een bevestiging gekregen van zijn recht om zoo lang te praten, tot de oorlog uitbreekt. Men neemt te Genève aan, dat de Grieksche gezant te Parijs, Politis, tot vijfden arbiter in het geschil over het incident bij Oeal-Oeal zal worden benoemd. Laval zou hem hebben ge opperd en Aloisi en prof. Jéze zouden zich er mee accoord hebben verklaard. Politis zelf heeft echter aan Parijsche pers vertegenwoordigers medegedeeld, dat men nog van geen enkele zijde met hem in contact is ge treden. De Geneefsche bijzondere correspondent van de „Oeuvre" geeft de geruchten weer, die te Ge nève in omloop zijn over de militaire plannen van Italië in Abessinië. Volgens deze geruchten zou het Italiaansche oorlogsplan op het volgende neerkomen. Vijf Italiaansche afdeelingen zouden vanuit Italiaansch Somaliland de provincie Ogaden binnenrukken en daarbij den loop van de vijf rivieren volgen. Zij zouden ongeveer 500 K.M. hebben af te leggen naar Addis Abeba, waar zij op ongeveer 20.000 Abessiniërs onder opper bevel van Nassiboe zouden stuiten. Drie andere Italiaansche afdeelingen zouden vanuit Assab in Erythrea de vijf eerstgenoemde Italiaansche afdeelingen tegemoet marcheeren en daarbij de woestijn van Dankali moeten door kruisen. De Abessinische troonopvolger zou hen aan het hoofd van 40.000 man op de hoogten van Wolla ontmoeten. De werkelijke militaire operaties zouden zich in het Noorden van Abessinië afspelen, waar een sterk Italiaansch leger de breede vlakten van Walquit zou doorkruisen om tegen Gondar op te trekken. Een Abessinische legermacht van ongeveer 70.000 man zou onder opperbevel van Ras Wasa zich hiertegenover plaatsen. In Italië heeft men de meeste verwachtingen van de Troepen die van Tasmara op Addis Abe ba zullen aanrukken en hierbij den klassieken weg zullen volgen, die eeuwen lang alle ver overaars van Abessinië hebben gevolgd, gelijk ook de Italianen dat zelf deden, toen zij in 1895 bij Adoea werden verslagen. ROME, 5 Aug. (Reuter) De staatssecreta ris van Oorlog, Generaal Baistrocchi beeft zich naar Napels begeven om de voorbereidingen voor troepenverschepingen naar Oost-Afrika al daar te inspecteeren. Op het oogenblik ligt te Napels een zeer groot aantal transportschepen gereed, welke nog een dezer dagen de reis naar Oost-Afrika zullen ondernemen. BRUSSEL, 5 Augustus (Reuter) Zondag middag hield de communistische afgevaardigde in het parlement Lahaut, omringd door een 50-tal partijgenooten, een opruiende rede voor het Italiaansch paviljoen op de wereldtentoon stelling, terwijl pamfletten werden verspreid, waarin werd gezegd: „Opnieuw dreigt oorlog. Het Italiaansche fas cisme maakt zich gereed te vuur en te zwaard Abessinië te verwoesten, waar het Abessinische volk in vrede en vrijheid wil leven." Een aantal betoogers drong het paviljoen binnen, waarop een gevecht ontstond met de Italiaansche bewa kers. Eén van de indringers wilde een foto van Mussolini in den eeresalon vernielen, doch werd hierin verhinderd. Tijdens het gevecht Werd een bewaker licht gewond. De politie was snel ter EÊ Verwachting: Zwakke, veranderlijke EE E wind, meest licht tot half bewolkt, droog EE H weer, aanvankelijk iets warmer. H Hoogste barometerstand: 770.8 te Sciily. Laagste barometerstand: 750.3 te EE EE Isafjord. §j Zon op 5.26 - onder 8.45 - Licht op 9.15 EE H Maan op v.m. 12.15 onder n.m. 11.06 EE Eerste kwartier 7 Augustus plaatse en verspreidde de menigte. Twee per sonen werden gearresteerd, waaronder Lahaut, die evenwel weer werd vrijgelaten, nadat zijn identiteit was vastgesteld. Het paviljoen werd ontruimd en ongeveer een kwartier gesloten ge houden; daarna werd de surveillance in de om geving versterkt. ADDIS ABEBA, 5 Augustus (A.N.P.) Naar aanleiding van een onofficieel bericht, waarin werd betwijfeld of de Volkenbond, de Fransch- Britsch-Italiaansche onderhandelingen, dan wel de arbitrage-commissie oorlog in Oost-Afrika zal vermijden, zouden Zondag van de zijde van Abessinië groote troepenconcentraties langs de grens van Eritrea zijn gelast. LONDEN, 5 Aug. (Reuter). De „Times" be richt uit Addis Abeba, dat Zondag het rap port van den Abessinischen vertegenwoordiger te Genève, prof. Jéze, inzake de zitting van den Volkenbondsraad is aangekomen. Het heeft kal- meerënd gewerkt. De Negus heeft een koerier gezonden naar de 60.000 Wallami-Undonta-krijgers, welke nabij de hoofdstad legeren, om hun mede te deelen, dat zij de stad niet moeten binnen-marchee- ren, aangezien de Negus in verband met den Volkenbond geen militaire demonstraties wenscht. Derhalve heeft alleen de demonstratie van de patriottische jeugd plaats gehad, welke rustig is verloopen. De „Matin" verneemt uit Londen, dat te Ad dis Abeba een groote menigte heeft deelgenomen aan eeii vergadering welke was georganiseerd door veteranen van den slag van Adoea in 1896. Een aantal enthousiaste vaderlandlievende rede voeringen werden gehouden, welke den strijdlust van de jeugdige toehoorders deed opwekken. LONDEN, 5 Aug. (Reuter). De „Daily Tele graph" is reeds thans van meening, dat de be slissing van de verzoenings-commissie inzake het conflict van Wal Wal ten gunste van Italië zal uitvallen. v Hierbij zal evenwel als verzachtende omstan digheid voor Abessinië worden aangerekend, dat de aanvoerder van de Abessinische troepen het gebied als Abessinisch beschouwde. Het blad meent verder, dat Engeland en Frankrijk tijdens de besprekingen veel nader tot elkaar zijn gekomen. den nationaal-socialistischen gouw dag te Essen heeft Zondag dr. Göbbels, de minister van Propa ganda, een toespraak gehouden, waarin hij weder scherp te keer ging tegen ,,de mopperaars en cri ticasters", die niet willen inzien, wat er zich zooal heeft gewijzigd, sedert het nationaal-socialisme in Duitsch- land aan de macht kwam. Juist bij deze eerste groote betooging der partij, na de politieke zomervacantie, aldus minister Göbbels, moet gezegd worden, dat wij ons bewust zijn van onze kracht, maar ook onze vijanden kennen. En zij kunnen er van overtuigd zijn, dat zij in het stof zullen wor den vertreden, waar zij zich tegenover ons zouden willen stellen. Zij vergissen zich, als zij denken, dat onze lankmoedigheid zwakte is. Daarop deed Göbbels een aanval op de bul- tenlandsche pers. Telkens, zoo zeide hij, ziet het buitenland een crisis bü ons, als wij op ruiming houden, vooral als wij het wagen, ook eens een jood aan te pakken. Wij zullen, zoo voer Göbbels voort, echter niet moede worden om het Duitsche volk te wijzen op het gevaar van dit internationale ras. Huwelijksvoltrekkingen tusschen Duit- schers en joden zullen in de toekomst met meer worden geduld. Wij laten niet toe, dat het rasbederf zich ook voortzet in toekomstige geslachten. Wat de vraag der godsdienstige belijdenis betreft, verklaarde Göbbels, dat de nationaal- socialistische beweging zich nog steeds stelt op den bodem van een positief Christendom en daarop zal blijven staan ook. Wij wenschen en verlangen echter, zoo zeide hij, dat evenals wij op religieus ge bied positief Christelijk zijn, de kerken op MOSKOU, 5 Aug. (Reuter). Omtrent het opgeven van de vlucht over de Noordpool van Moskou naar San Francisco door den Sowjet- vlieger Lewanefski en zijn beide metgezellen worden thans de volgende bijzonderheden be kend: Na den start op Zaterdagmorgen volgden met regelmatige tusschenpoozen door de radio po sitie-opgaven van het vliegtuig. Op dezelfde wijze werd ook de weersgesteldheid bekend ge maakt, die in de omgeving van Moskou niet gunstig was. Naar echter in de meteorologische berichten was voorzien werd de weersgesteldheid in het Noorden beter en was zij zelfs voor de vlucht zeer veelbelovend. Boven de Witte Zee was de lucht helder en deed het beste verwachten voor deze étappe van de vlucht. De laats be mededeeling van het vliegtuig, dat tot dan toe in voortdurende verbinding met alle stations had gestaan, luidde dat de machine zich boven de Barentsz-Zee bevond. Nadien ontbrak elk bericht van de vliege niers en de Russische bevolking verkeerde in groote ongerustheid over het lot van Lewanefski en zijn metgezellen. Deze ongerustheid nam nog toe en gaf reeds tot allerlei pessimistische geruchten aanlei ding, toen acht uur lang elk bericht uitbleef. Lewanefski had reeds Zaterdagmorgen tegen tien uur in een radiogesprek medegedeeld: „De oliemeter loopt terug. Oorzaak onbekend". Ook bij volgende positie-opgaven had de vlieger telkens medegedeeld, dat een boven matig olieverlies plaats vond. Ondanks alles wilde hij echter de vlucht niet onderbreken. Het geheele volk leefde met het lot van de vliegers mede en geregeld kwamen op het vliegveld aanvragen binnen uit alle dee len van het land, omtrent het lot van de vlie gers. Het bestuur van den „Noordpool-Weg" te Leningrad had tegen 12 uur Oost-Europeeschen tijd een noodsein van Lewanefski ontvangen, waarin hij mededeelde, dat er zich moeilijk heden hadden voorgedaan in den olie-toevoer en dat hij daarom de vlucht moest staken en terugkeeren. Voor dezen terugkeer, die tengevolge van den slechten olietoevoer met groote moeilijk heden gepaard ging, moest Lewanefski het grootste deel van zijn benzinevoorraad opof feren. Laat in den middag daalde hij zuidelijk van Leningrad op het vliegveld. politiek gebied positief nationaal-socialis- tisch zijn. Lippendienst alleen is niet ge noeg. Wij willen een belijdenis met daden. Dat er in Duitschland nog kerken staan, is trouwens, aldus Göbbels, te danken aan het feit, dat de nationaal-socialisten het bolsjewis me hebben overwonnen. Het centrum was daar te zwak voor en heeft er eigenlijk ook nooit den ernstigen wil toe gehad. Want het voelde zich innerlijk meer verwant met het bolsjewisme, dan met ons. De katholieken moe ten niet gelooven, dat wij bedreven zonden zoo gemakkelijk vergeten. Wij hebben eerbied, aldus Göbbels, voor iedere eerlijke overtuiging Daarbij ligt de klemtoon op iedere! Wij dulden geen nieuwe inquisitie. Wij leenen ons er r.iet voor om, zooals in de middeleeuwen, brand stapels op te richten. Bij ons kan ieder op zijn eigen maner zalig worden. De jeugd op te leiden tot godsdienstigheid, moge de taak der kerk zijn, onze taak is haar politiek op te voeden. Maar als de kerken sportvereenigin- gen stichten, is het zeer de vraag, of deze sportvereenigingen gericht zijn op het hierna maals. (Stormachtige hilariteit en bijval). De jeugd behoort ons en wij staan haar aan nie mand af. Ook een confes.sion.eele pers is overbodig. Iedere staatsvijandelijkheid roeien wij uit, waar zij zich ook moge vertoonen. Wij willen geen cultuurstrijd. Wij hebben echter den indruk, dat er in voormalige centrumkringen zekere klieken zijn, die graag een cultuurstrijd zouden uitlokken. Voor de kerk is er maar één redmiddel om den vrede te verzekeren: terug naar den kan sel! De kerken moeten God dienen; wij echter dienen het volk. Er is in den staat slechts één drager van den politieken wil, en dat is onze beweging. Zij ver tegenwoordigt staat en volk, maar zelfs indien alle Duitschers nationaal-socialist zouden zijn, dan zou zij moeten blijven bestaan om alle Duitschers nationaal-socialist te houden. Naast de partij is er geen organisatie die recht heeft op eigen politiek leven. Als in overigens onschuldige organisaties en vereenigingen vijanden van den staat binnen sluipen om daar onder bescherming van pa triottische frazen en vaadels sabotage te plegen tegen den staat, dan moge hun gezegd zijn; zij zullen dan vallen mèt deze elementen. Daar houdt sentimentaliteit op. De staat duldt geen tegenstanders. t Vervolgens ontkende Göbbels nogmaals, dat hierbij mag worden gesproken van een crisis, gelijk in de buitenlandsche pers wordt gedaan. Het is een heel gewone reinigingskumhetgeen al lang had moeten geschieden, wordt nu stap voor stap uitgevoerd. Hij protesteerde er tegen, dat de buitenlandsche pers in dezen komkom mertijd haar sensaties in Duitschland zoekt, terwijl er in de wereld zooveel ergerlijks is, waarover kan worden geschreven. Ten slotte betoogde Göbbels dat het doel, dat het nationalisme zich gesteld heeft, on wrikbaar vast staat en dat de middelen ter be reiking van het doel buigzaam en elastisch zijn. Duitschland heeft, zoo besloot hij, een leider, waarin het gelooft en de lijfspreuk der Duit schers is ook voor de toekomst: „De leider be vele, wij volgen!" In de tweede groote bijeenkomst in het kader van den gouwdag van de nationaal-socialisti- sche partij te Essen is o.m. het woord gevoerd door den rijksminister van binnenlandsche zaken, dr. Frick. Over het katholieke vraagstuk 'zeide de Rijks minister het volgende: Ik wijs, zoo verklaarde hij, hier uitdrukkelijk eiken nieuwen Kulturkampf af en het is mij niet bekend, dat de Fiihrer thans het program mapunt van 1920 van de nationaal-socialisti- sche party, volgens hetwelk de partij voor posi tief Christendom opkomt, heeft opgeheven. Het blijft dus evenals voorheen van kracht. Dit moet ik echter zeker zeggen: Wij verlan gen ook van de kerken in Duitschland, zoowel van de Katholieke als van de Evangelische, dat zij zich onvoorwaardeiyk in den nationaal-socia listischen staat schikken, en voor den natio naal-socialistischen staat en zyn staatsbeleid opkomen. Wy waken daarover met yzeren hand en wy zullen het nooit toelaten, dat de kerken zich in de staatspolitiek mengen. De politiek in Duitschland maken uitsluitend de Nationaal- Socialistische Duitsche Arbeiders Party en haar Fiihrer, Adolf Hitler. Ik heb onlangs op den Gouwdag te Münster over deze vraagstukken gesproken, omdat ik daartoe juist op die plaats bijzonder aanleiding had. Ik heb toen verlangd en ik herhaal den eisch vandaag opnieuw: „Het geheele open bare leven moet van de confessie worden ont daan." Ieder moet op zijn eigen manier zalig worden, maar in de politiek moet de godsdienst in* Duitschland geen rol meer spelen, want wy hebben waarachtig in de Duitsche geschiede nis genoeg geleerd. Daarom hechten wij zoo buitengewoon groote waarde aan de confessio- neele bevrediging van het Duitsche volk. Dr. Frick herhaalde ook zijn in Münster met betrekking tot het waagstuk van de sterilisatiewet afgelegde verklaring, dat Rykswetten voor alle Duitschers bindend zyn, ook voor de Duitsche Katholieken en dat geldt ook krachtens het concordaat. Nu heeft, ging minister Frick verder, de „Osser- vatore Romano" het noodig geacht hierin teii scherpste tegen my op te komen in een officieuze verklaring van het Vaticaan, welke ook van de kansels der Katholieke kerken van Duitschland is voorgelezen. Men heeft het gehoord, dat deze wet in stryd is met de goddeiyke wet. „Nu vraag ik u, Duitsche volksgenooten, als God een volk gezond heeft geschapen, dan geloof ik eer der, dat het een goddelüke wet is dat dit volk ook gezond bewaard wordt. Ik moet derhalve deze argumentatie ten scherpste afwyzen. Het accoord te Genève wordt overal sceptisch opgenomen. Zal Brazilië een moratorium afkondigen? Felle aanvallen van Goebbels en Frick op de Katholieke Kerk. Het conflict tusschen Polen en Danzig spitst zich toe; troepen geconcentreerd by de grens van de vrije Stad? Benoemingen in het bisdom Haarlem. Geheimzinnig sterfgeval te Amersfoort; café houder gearresteerd. Nederlandsche athletiekkampioenschappendrie records verbeterd. Jubileumwedstrijden R. K. A. V. Holland te Haarlem. Waterpolo: NederlandDuitschland 23. O WARSCHAU, 5 Aug. Havas verneemt van particuliere zyde uit Gdynia, dat de Poolsche vloot sinds Zaterdagochtend in gereedheid wordt gehouden. Voorts moeten verscheiden Poolsche regimenten geconcen treerd zijn op 30 K.M. van de grens der Vrije Stad Danzig. Uit gewoonlijk goed ingelichte bron wordt verder vernomen, dat het garnizoen van Jczew (vroeger Dirschau, aan den Weichsel ten Zui den van Danzig) versterkt is. De Poolsche regeering beraadslaagt inmiddels over het antwoord, dat zy zal geven op de no ta van Danzig, welke Zaterdagmiddag aan den Poolschen vertegenwoordiger aldaar is overhan digd. Een regeeringsorgaan schrijft o. a.: „Danzig heeft het Verdrag van Versailles en de overeen komsten van Parijs geschonden. Polen moet zich thans ook bevryd achten van alle verplich tingen." RIO DE JANEIRO, 5 Aug. (Reuter) Naar de ,,Noite" meldt zou de Braziliaansche regee ring van plan zijn voor te stellen den dienst op de buitenlandsche schulden tydelijk op te schorten en bovendien nieuwe maatregelen te nemen ter beperking van den import. Een officieele bevestiging van bovenstaand be richt kon tot dusver niet verkregen worden. WASHINGTON, 5 Aug. (A. N. P.) Uit Old Lyme wordt gemeld, dat prof. Einstein, wel licht in de meening, dat het gety slechts rela tief rekening houdt met zandbanken, door een verkeerde berekening van den val van eb met zyn zeilboot op een zandbank is geloopen, waarvan hy met een motorboot moest worden vlotgetrokken. Stand op Maandag 1 uur n.m.: 769.7 Vorige stand: 765

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1935 | | pagina 1