Controle op crisisorganisaties
a
De vijfhonderdste in aantocht
Weer een reis naar Brussel
GEBREK AAN CENTRALE
LEIDING
KOL H. FERWERDA
DONDERDAG GROOTE
DAGTOCHT
BEPROEF UW GELUK
„Deuzen tijd is den schoonsten tijd van 'theele jaar" I
ZONDAG 11 AUGUSTUS 1935
Nota van de regeering naar aan
leiding van het verslag der
rekenkamer verschenen
Instelling moest te snel
geschieden
Onvoldoende centrale leiding
Niet „onwettig"
Geheime uitgaven
De ijskwestie
VERHOUDING TOT JAPAN
Koningin en Prinses in
Schotland
Tochten door de Schotsche
Hooglanden
DE TABAKSCENTRALE IN
ONZE OOST
Zijn benoeming tot commandant
van de Zeemacht in N. O.-
Indië te verwachten
Wie kans wil hebben op een vrij-
biljet moet zich Maandag
opgeven
De vierdaagsche is op
komst
ONS PRIJSRAADSEL
Ons maandelijks kruiswoordraad
sel biedt de gelegenheid
Uitslag van het vorig
raadsel
Nieuwe president van het H. M. G.
in Indië
Kruiswoord-raadsel
Kleine brand bij Onderzeedienst
te Soerabaja
De vierdaagsche
De „Nachtegaal" naar Nederland
UIT DE STAATSCOURANT
Ond er scheid ingen
Zeemacht
Populaire liedjes
Waant 't hooi
is binnengerejen
Plazierigen arbeid
Prachtigen oogst
De regeering heeft aan de Tweede Ka
mer een nota gericht naar aanleiding van
de controle op crisisorganisaties van het
verslag der Algemeene Rekenkamer betref
fende werkzaamheden over 1934.
De Rekenkamer geeft als haar meening te
kennen, dat de oorzaak, waardoor zij vooral
in den aanvang wel eens moeilijkheden onder
vond, o. m. bij haar pogingen om verkwisting
tegen te gaan, voor een deel te wfiten zou zijn
geweest aan den stichtingsvorm, welken de
regeering aan de overgroote meerderheid der
crisisinstellingen heeft gfegeven. In verband
hieimede merkt de minister van Economische
Zaken op, dat het van den beginne af aan,
mede op aandrang der Staten-Generaal, in de
bedoeling heeft gelegen, de uitvoering voor een
zeer groot deel toe te vertrouwen aan de be
langhebbenden zei ven,' meer in het bijzonder
met inschakeling hunner organisaties. Daarom
moesten organen in het leven worden geroepen,
welke, behoudens algemeen toezicht van re-
geeringszijde, over een zekere mate van zelf
standigheid beschikten. Dit was alleen moge
lijk, als zij een privaatrechtelijk karakter kre
gen.
De meeste crisisorganisaties moesten aanvan
kelijk in een paar weken, soms zelfs in een paar
dagen, tot stand komen. Dreigde het prijsniveau
van een bepaald product fataal laag te zinken,
dan moest plotseling een groot economisch ap
paraat in het leven worden geroepen om ter
stond maatregelen te kunnen nemen. Hierbij
was het niet mogelijk, aanstonds alles tot in
finesses goed te regelen. En de vele ambtenaren
der crisisinstellingen hadden zoo goed als allen
geen enkel ambtelijke scholing in Rijksdienst.
Hetzelfde was het geval met de besturen.
De mogelijkheid van fouten werd in de hand
gewerkt, doordat de crisisorganisaties aanvan
kelijk zonder voldoende centrale leiding naast
elkaar werkten. Door de instelling van het col
lege van regeeringscommissarissen, dat onder
leiding des ministers de geheele landbouwcrisis-
politiek overkapt, is thans daarin verbetering
gekomen. De gegevens in het verslag der Re
kenkamer dateeren dan ook niet van vandaag,
maar uit de eerste periode der landbouwcrisis-
politiek.
Een algemeen onderzoek naar fouten, ver
bonden aan de inrichting van de provinciale
landbouwcrisisorganisaties vindt sedert eenigen
tijd plaats. Verwacht mag worden, dat het ge
volg zal zijn, dat er zal kunnen worden bezui
nigd.
De voorstellen in een rapport van den crisis-
eccountantsdienst, volgens hetwelk in de pro
vinciale organisaties 225.000 zou kunnen wor
den bezuinigd, zijn op verschillende gronden
niet uitvoerbaar gebleken.
De minister heeft het arbeidsreglement voor
het crisispersoneel inmiddels vastgesteld.
Ten aanzien van de opmerking over de rij
wielvergoeding voor controleurs van 2% cent
per K.M. wordt medegedeeld, dat het hier
slechts ging om de controleurs van de crisis-
zunelcentrale. Dezen werdpn niet hoog bezol
digd, nj. met ongeveer 25 guidon per week.
Voor controleurs, die als zoodanig steeds aan
de verleiding van omkooperij bloot staan, is dit
bedrag niet hoog. Men heeft daarom rijwielver
goeding als een soort bijverdienste beschouwd.
Men had beter gedaan de controleurs wat
hooger te bezoldigen en de rijwielvergoeding te
verlagen. Zulks is dan ook al geruimen tijd ge
leden gedaan. Het weekloon werd van 25 op
ongeveer 30 gulden gebracht.
Bovendien blijkt bij nadere berekening, dat
het totale bedrag, dat kan worden bezuinigd,
niet, zooals de Rekenkamer veronderstelt, 7500
bedraagt, maar ten hoogste ƒ2500.
Wat betreft de uitgaven van een Rijks
bureau, uit bijzondere fondsen bestreden,
stemt de minister niet in met de opmerking
der Rekenkamer, dat aan den -onwettigen
toestand" een einde is gemaakt, daar de
vroegere toestand volgens den minister niet
onwettig was en het voormalige regeerings-
bureau in den vorm, waarin het bestond,
geen orgaan des Rijks was, als door de Re
kenkamer bedoeld.
Ten aanzien van gebrek aan zuinigheid bij
een crisisorganisatie, verklaart de regeering, dat
volmondig kan worden toegegeven, dat het be
heer dezer centrale in den eersten tijd te wen-
schen heeft overgelaten, 's Ministers ambts
voorganger heeft daar echter reeds geruimen
tjjd geleden op een wijze, die aan duidelijkheid
niets te wenschen overliet, van zijn afkeuring
doen blijken en heeft op 12 September 1934
daaraan uiting gegeven zoowel aan den direc
teur als aan het bestuur der centrale.
Redenen, om verder te gaan, waren echter,
gezien de groote verdiensten van den desbetref-
fenden functionaris, voor den toenmaligen mi
nister niet aanwezig. Maatregelen, waardoor
een herhaling uitgesloten is, zijn getroffen en
door ieder van den beginne af getrouw nage
leefd.
Ten aanzien van de bedragen van ƒ4000 en
5000, in het verslag genoemd, wordt medege
deeld. dat het steeds in de bedoeling heeft ge
legen, den functionaris, die een buitengewoon
belangrijke en zware taak heeft, een salaris van
ongeveer 9000 toe te kennen. De scheiding
van het salaris betrof slechts een administra
tieven maatregel. Het eene bedrag kwam ten
laste der centrale, het andere van het regee-
ringsbureau.
In verband met de quaestie der geheime uit
gaven deelt de minister mede, dat in Septem
ber 1932 onder goedkeuring van den toenmali
gen minister van Economische Zaken een co
mité is gevormd, bestaande uit vertegenwoor
digers van het departement van Economische
Zaken en enkele crisis-instellingen, met het
doel om door propaganda den afzet van Neder-
landsche producten te bevorderen. De benoo-
digde gelden werden toegezegd door de Neder-
landsche varkenscentrale, de crisiszuivelcen-
trale en de groenten- en fruitcentrale, welke
destijds eik eigen fondsen hadden. De actie ging
dus niet uit van de varkenscentrale als zoo
danig. De vraag was toen gerezen, of de Re
kenkamer de commercieele centralen zou moe
ten controleeren, dan wel, of dit uitsluitend
moest geschieden door den crisisaccountants
dienst. Zoo lang op deze vraag geen beslissend
antwoord was gegeven, zijn de gegevens niet
verstrekt. Intusschen is dit later, gelijk de Re
kenkamer mededeelt, wel geschied. Thans is
een nieuwe regeling getroffen, welke ook ten
doel heeft, onze koloniën van den arbeid te
doen profiteeren.
Ten aanzien van wat is medegedeeld omtrent
noodeloos tegen rentevergoeding in kas geno
men of gehouden gelden verklaart de regeering,
dat aan het betrokken bedrijf werd meege
deeld, dat na 31 Juli de rente zou worden ver
laagd tot K pet. 's jaars, hetgeen de rentever
goeding was, welke de varkenscentrale zelve
ontving. Daarbij werd een opzegtermijn van
drie maanden in acht genomen. Gezien de om
standigheden, waaronder het crediet verleend
werd, en den lagen rentevoet, is het in acht
nemen van dezen opzegtermijn billijk.
Nopens de opmerkingen over de prijzen der
baconkoeling deelt de regeering mede, dat ten
onrechte wordt aangenomen, dat gebruik wordt
gemaakt van ijs voor baconkoeling.
De varkenscentrale wenschte voor het ijs, dat
de bedrijven leverden, echter niet meer dan den
kostprijs te betalen. Daarom werden de ijs-
installaties geacht te behooren tot dat gedeelte
van het~bedrijf, dat de varkenscentrale over
nam tegen betaling der vaste kosten, welke er
op drukten. De vaststelling dezer vaste kosten
door den crisisaccountantsdienst nam zeer veel
tijd in beslag. Daarom werd begonnen, aan de
bedrijven den door hen in rekening gebrachten
prijs (welke zeer belangrijk onder den prijs op
de vrije markt lag) uit te betalen, echter op
voorwaarde, dat verrekening van het te veel of
te weinig betaalde zou plaats vinden, zoodra de
vaste kosten zouden zijn vastgesteld. In het
voorjaar 1934 kwam men hiermede gereed. Als
de vergoeding voor vaste kosten zonder meer
was uitgekeerd, zou daarvan het gevolg zijn ge
weest, dat het deel der vaste kosten, dat op de
ijsfabricage rustte, twee maal werd uitbetaald,
n.l. eenmaal in betaling van het ijs en eenmaal
in de totale vergoeding van de vaste kosten.
Voordat tot uitbetaling van vaste kosten werd
overgegaan, werd daarom terugbetaling van een
deel van het voor het ijs betaalde bedrag ge
vraagd. Men is ervan uitgegaan, dat de recht-
streeksche fabricagekosten 4.50 per 100 K.G.
bedroegen en heeft het meer betaalde 52.000)
teruggevraagd. Daarvoor in de plaats kwam de
betaling der werkelijk vaste kosten, welke op de
ijsfabricage drukten.
BATAVIA, 10 Aug. (Aneta). De dagbladen
spreken de verwachting uit, dat de scheep
vaartonderhandelingen met Japan binnenkort
weder zullen worden hervat, doch niet in Indië,
maar in Singapore of Shanghai. Officieel kon
echter hlercfmtrent geen bevestiging worden
verkregen.
Een van de attracties op onze Exweto-reizen, naar de wereldten
toonstelling te Brussel is 'n rondrit in den lilliputterstrein. Hierboven
zien wij een der locomotieven bew onderd door burgemeester Adolphe
Max van BrusselDe locomo tief is naar hem genoemd
Uit St. Fillans wordt gemeld, dat H, M. Ko
ningin Wilhelmina en Prinses Juliana met het
geheele gevolg heden met een vijftien-persoons
autobus een tocht hebben gemaakt door het
Trossachs-gebergte, een der mooiste streken
van Perthshire, o.a. beroemd door de baladen
en romans van Sir Walter Scott.
Het gezelschap picknickte aan een der oevers
van het Lake Katrine en gebruikte naderhand
de lunch te Alfesdco, gelegen tegen een schil
derachtige berghelling.
Zaterdagavond vertoefden Prinses Juliana en
haar hofdame op uitnoodiging van Mrs. Arthur
Kennard op Pitcairns House te Dunning bij
Perth, waar de Prinses voor de eerste maal een
Schotsch huiselijk feest heeft bijgewoond. Het
diner werd n.l. gevolgd door een dansuitvoering,
waar tal van Schotsche en andere volksdansen
werden vertoond, terwijl daarna het gezelschap
zelf zich met Schotsche gezelschapsdansen ver
maakte. Prinses Juliana toonde zeer veel be
langstelling voor de ingewikkelde en snelle fi
guren der oude Schotsche Hooglanders-dansen.
SOERABAJA, 10 Aug. (Aneta). De voorbe
reidingen voor de oprichting van de tabaks
centrale, welke kort geleden door den Directeur
van het Departement van Economische Zaken
werd aangekondigd, zijn thans reeds in een
vergevorderd stadium, zoodat reeds de contour
van de doelstelling, n.l. de schepping van
regelmatiger verhoudingen in de bevolkings
cultuur en uitbreiding van den afzet door pro
paganda, zichtbaar wordt. De centrale zal zich
met den verkoop van het product niet bezig
houden.
Naar wij vernemen heeft de minister van
Defensie den kapitein-ter-zee H. Ferwerda
aangezegd, zich voor te bereiden voor de
functie van commandant van de Zeemacht
in Nederlandsch Oost-Indië, als opvolger
van den huidigen functionaris, den vice-
admiraal M. H. van Duim, wiens verband
als zoodanig officieel per 1 Februari a.s.
afloopt.
De nieuwe commandant van de zeemacht in
Ned. Oost-Indië, die tot 29 Augustus a.s. het
commando over Hr. Ms. Vliegkamp „De Kooy"
voert, waarna hij vervangen wordt door den
kapitein ter zee K. van Aller, werd, na zijn
militaire opleiding op het Koninklijk Instituut
te Den Helder genoten te hebben, 16 Septem
ber 1906 tot adelborst der 1ste klasse aange
steld; twee jaren later was hij luitenant ter
zee der 2e klasse. Op 1 Januari 1919 volgde
zijn benoeming tot luitenant ter zee der 1ste
klasse; 26 Januari 1929 kreeg hij de titulatuur
van Overste en op 30 April 1933 had zijn pro
motie tot kolonel plaats.
Dengenen, die belang stellen in onze reizen
naar de wereldtentoonstelling te Brussel, kun
nen wij niet genoeg op het hart drukken, zich
vooral tijdig te laten inschrijven. Tot onze
spijt hebben wij voor de driedaagsche, welke
Maandag vertrekt, weer velen moeten teleur
stellen. Een vlotte organisatie laat nu eenmaal
niet toe, dat wij steeds tot het laatste oogenblik
kunnen door boeken.
De belangstelling in Exweto blijft overigens
onverflauwd. Wij zijn de vijfhonderd dicht ge
naderd en verwachten zeker, dat wij Maandag
den vijfhonderdsten deelnemer zullen boeken.
Wat die(n) voor 'n verrassing wacht is eigenlijk
al geen verrassing meer. Voor degenen, wien het
soms ontgaan mocht zijn, herhalen wij nog
even:
De vijfhonderdste deelnemer, die
voor onze Exweto-trip naar de
Brusselsche Wereldtentoonstelling
wordt ingeboekt, maakt de reis ge
heel gratis mee!
Wie zal de gelukkige zijn?
Iedereen heeft een eerlijke kans. Maar u zoudt
uw kans voorbij laten gaan, als u zich niet
Maandag komt melden!
Het gezelschap van de tweedaagsche, welke
Zondag vertrok, bestaat uit tachtig deelnemers.
Deze reis vestigde dus het record.
De driedaagsche van Maandag bestaat uit
zestig deelnemers.
Het zal ons benieuwen of het record van de
tweedaagsche nog gebroken wordt!
Donderdag a.s., een „door-de-weeksche-Zon-
dag", eigende zich uitstekend voor een dag
tocht.
Deze tocht is nu dan ook het eerst aan de
beurt. Eén wagen is reeds vol, maar wij heb
ben op zooveel deelname gerekend, dat het wel
eens kon zijn, dat nu reeds het record van de
tweedaagsche gebroken werd.
Het aantal mededingers naar een
zoo waardevollen prijs als deze
schijnt eiken keer toe te nemen.
Welnu beproef deze week Uw
kans nog eens; we hebben weder
om als prijs voor den winnaar van
deze week een tweedaagsche reis
naar Brussel onder leiding van de
V. K. P.-reisafdeeling uitgeloofd.
De oplossing van het vorig raadsel' ziet er
als volgt uit;
BUITENZORG, 10 Aug. (Aneta) Mr. E. K.
Hesselink, Raadsheer in het Hooggerechtshof
van Ned.-Indië, is benoemd tot president van
het Hoog Militair Gerechtshof.
VeeartsLap
LapStoffen
NichtSteeg
Natuur—Tuin
VoortGarde
VingerNoot
WalenLeger
NietsVrede
UrkerIndië
PatentGerij
HoekSarrig
Indiër—Maas
WeldraNeer
WoesteBron
VeelPRaats
PantOFfels
Gestichten
NuntlAtuur
GrooTVader
VertOOning
AlleRWegen
VerdlEnste
KruiDEnier
TegeNPartij
KroeSHarig
MisdlEnaar
LedeRWaren
BewoONster
yt w
Alzoo komt nu onze gelukwensch voor den
dag:
Proficiat aan Mej. D, HOOSEMANS,
Fellenoordstraat 104
Breda,
die deze tweedaagsche reis, den prijs van
deze week won.
Anagram-puzzles behooren niet bepaald tot
de gemakkelijke problemen; we konden het
ook ditmaal goed bemerken.
Men wordt dus nu weer opgeroepen voor
ons maandelijksch nummer; het kruiswoord
raadsel.
Aan de juiste oplossing van dit „crossword"
is deze bijzondere voorwaarde verbonden:
In de 28 buitenste vierkantjes, te begin
nen bij het door een pijltje aangeduide, en
in de richting van dat pijltje rondgaande|
met de wijzers van een uurwerk, krijgt men
een spreekwoord te lezen.
Horizontaal:
8 vereeniging, verbond, 10 keer, wending, 13
tweetal, 15 plaats in Overijsel, 17 stad of
dorp, 19 lekkernij voor zuigelingen, 20 reeds,
22 voegwoord, 23 afsluiting, 24 doorwaadbare
plaats, 25 wiel, 27 groote watermassa, 28
groente, 30 plaats in Gelderland, 31 lofdicht,
32 „nu" in de spretektaal, 34 koraal-eiland,
36 geldelijk bedrag. 37 beurt, uitstapje, 39
eerstkomende, 40 notennaam, 41 persoonl.
voomaamw., 42 spil, 43 insecteneter, 46 voor
zetsel, 47 voederbak, 49 aanwijzend voor-
naamw., 50 lidwoord, 51 roem, glorie, 52 eet
gerei, 53 deel van het gelaat, 54 dicht, ge
sloten, 56 zangstem, 57 werktuig, 59 lengte
maat, 61 bijvoegl. naamw. (afk.), 62 vlakte
maat (oude benaming), 64 deel van Italië, 67
teekengerei. 68 kapitaalwinst (afk.) 70 af
voerbuis, 72 Duitsche badplaats.
Vertikaal:
I Indiër. 2 huid, 3 nobel, 4 notennaam, 5
graanpakhuis. 6 familienaam,, 7 vruchtbare
plek in woestijn, 9 iets, 11 Rjjks-Normaal-
school, 12 Amsterd. Peil, 14 stad in Grieken
land, 16 vrucht, 18 verkoop, 21 familienaam,
25 overschot, 26 geestelijke, 29 dienaar, 33
storm 35 vreemde munt, 38 lichaamsdeel, 44
gerepareerd (van schoenen), 45 eetgerei, 47
torenomgang, tinne, 48 omgeving, 55 herkau
wer, 58 gebouw, ook borgstelling, 60 vreemde
munt, 61 eiland in Oost-Indië 63 stad in
Rusland, 65 Zwitsersch kanton, 66 voedsel, 67
rivier in Italië, 68 tak van den Donau, 71 uit
roep.
SOERABAJA, 10 Aug. (Aneta) In den afge-
loopen nacht te ongeveer twee uur is brand uit
gebroken in de werkplaats van den Onderzee
dienst op het Marine-etablissement. De brand
ontstond door kortsluiting. Met een blusch-
apparaat kon men vrijwel onmiddellijk het vuur
dooven. De brandweer van de Marine en de Ge
meente, welke op het alarm-signaal uitrukten,
konden onverrichter zake terugkeeren. De scha
de is gering.
De dagtocht is een heerlijk uitgaansdagje.
Een mooie tocht, een uitgebreide lunch, een
diner, een consumptie aan de Belgische grens,
rondtoer door Brussel en bezoek aan de wereld
tentoonstelling met een trein-rit in den lilli
putterstrein, dat alles onder beproefde leiding,
voor slechts ƒ8.75!
U kunt er allen van mee-profiteeren, mits
u zich tijdig opgeeft.
Na onzen dagtocht is weer een tweedaagsche
aan de beurt op ZaterdagZondag 1718 Aug.,
waarvoor reeds nu zooveel deelname is, dat de
tocht in elk geval door gaat.
De clou van ons Exweto-program is onge
twijfeld de vierdaagsche van Maandag 19 tot
Donderdag 22 Augustus.
Een schitterende reis, waarvoor nu reeds één
wagen is volgeboekt.
Dit wordt een drukke Exweto-week, want te-
zelfder tijd, 19, 20 en 21 Augustus, gaat een
driedaagsche, welke wij op verzoek hebben in-
gelascht en Woensdag en Donderdag 21 en 22
Augustus is weer een tweedaagsche aan de
beurt.
Zondag 25 Augustus weer een dagtocht.
Omdat niet iedereen zoo gelukkig is in
Augustus vacantie te kunnen nemen, zetten wij
de zaak ook daarna nog voort.
De publicatie van een aanvullend programma
kan men binnenkort tegemoet zien.
Zorgt, dat u niet alleen anderen hoort ver
halen, hoe zij met Exweto genoten hebben,
maar, dat u er zelf over mee kunt praten!
Aanmeldingen en inlichtingen aan het Cen
traal Reisbureau der Ver. Kath. Pers, N.Z.
Voorburgwal 65-73 te Amsterdam, onder motto
„Exweto".
Denkt aan de vijfhonderdste!
BATAVIA, 10 Aug. (Aneta) Hedenmorgen om
10 uur 5 vertrok van het vliegveld Tjililitan te
Batavia de „Nachtegaal" met 85 kilogram post
en 66 kilogram goederen. Het vliegtuig zal ze
ven passagiers voor tusschentrajecten mede-
nemen.
Verder is met dit vliegtuig naar Amsterdam
vertrokken de K.N.I.L.M.-vlieger van Messel,
die na een verlof in Holland te hebben door
gebracht in dienst zal komen van de K.L.M.
Bij K. B. is benoemd tot Ridder in de Orde
van Oranje Nassau jhr. P. B .J. Vegelin van
Claerbergen, burgemeester der gemeente Has-
kerland, en de gouden eere-medaille, verbonden
aar. de Orde van Oranje-Nassau, toegekend aan
W. G. Hendriks, opzichter bij de Reiniging,
Ontsmetting en Landelijke eigendommen der
gemeente Arnhem te Arnhem.
Bij beschikking van den Minister van Defen
sie zijn de volgende plaatsingen gelast:
met 19 Augustus 1935: de luitenant-ter-zee
der 2e klasse P. J. van der Burgh, bij de mari
nekazerne te Willemsoord;
met 2 September 1935: de luitenants ter zee
der le klasse O. R. T. Immink, ter beschikking
gesteld, en A. N. Schrakamp, bij het Koninklijk
Instituut voor de marine te Willemsoord; die
der 2e klasse P. W. B. Steenkamp, a .Ir. H. M.'s
Wachtschip te Willemsoord, en R. M. Cromme-
lin, bij het Kon. Instituut voor de marine te
Willemsoord;
met 16 September 1935: de officier van den
Marinestoomvaartdienst der le klasse B. J.
Kimmel, a.b. H. M.'s van Speijk.
In onze serie populaire liedjes, waarvan
het plaatje een titel van een liedje uitdrukt,
publiceeren wij thans een nieuioe voorstel
ling. Aan U wordt thans de vraag voorgelegd
welke titel is hier uitgebeeld?
De oplossing zal Zondag worden gepubli
ceerd.
De teekening, die Zondag j.l. werd gege
ven, stelde voor: „Er komt een vogel gevlo
gen."
^iiiiiiiiiiii!iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiijiiiiiiiiiiiiiiiiii!iiiiiiiiiiiiiiiiiiii!iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiig^g^j§£P]£ brieven
ULVENHOUT, 6 Aug. "35
Menier,
Den zomer staat in bersten
den rijpdom. Stil drijven de
uren weg, over 't voldragen ge
was, dat tot aan den ender ge
bogen staat van zware vrucht, 't Is of den
akker somwijlen te zuchten ligt, onder de
zware dracht. Da's 't zonnewindeke, dat dan
streelend deur die korenpluimen woelt. Dat
ruischend gestreel, dat fluisteringske ln die
rijpe aren, 't is het ennigst gerucht in de
broeiende stilte, die van den hemel lijkt te
wemelen als gouwen poeier op 't geel gewas.
't Ennigst gerucht ja, waant de veugeltjes zin
gen al nie meer. En t' avond beslaat 'nen voch-
tigen kilte de èèrde.
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIll
Daar komt al' zo'n bietje mys-
terieuzen weemoed deur 't tij
gedrongen. Er dwerlt al 'n
blaaike naar d'èèrd?, die 't gè-
ren wacht....
Maar schoon is 't tij! Als ik
aan den boschkaant sta, dan
zie ik, wijd weg, m'n huiske
„drijven" op 't hooge koren, dat.... ik af ga
doen.
Den garst, den rog, den havèr, maar veural
den gouwen tarwe alle graangewas staat in
rijken overdaad ten velde! Den tweeden groo-
ten oogst staat voor de deur, plazierigen arbeid!
Den tweeden, ja, waant 't hooi is binnenge
rejen en op den zolder getast.
Op wagens, getast zoo hoog als m'n dak-
1 goot, heb ik deuzen winterprovisie voor m'n
beesten uit de geurige velden gerejen. Plazie
rigen arbeid! Prachtigen oogst!
De Juli-zon zeivers heb ik veur den winter,
om zoo te zeggen „ingemaakt" op mijnen hooi
zolder en van den winter, diep in den winter
zal deuze zomerzon als gelen room drijven op
den zwaren melk, van m'n gezonde runders.
Ochja ik weet 't wel, 'k zal er ginnen ko
peren cent temeer om beuren bij m'n klaan-
tjes, maar 'k zie nou eenmaal gèren den room
aan m'n maatje hangen, als ik de kannen van
m'n klaantjes volschenk. Den arbeid is toch
nie alléén mee 'nen cent meer of minder be
loond....?
Sjuust zoo is 't mee mijnen teirwe!
In deuze dagen, nou ie op punt te vallen
staat onder de zonneschichtende, de zuiveren
slagmessen, nou mag ik zoo gèren 'nen vollen
arm van da pluimig gewas busselen tot 'nen
reuzenboekee.
Den terwe hij is 't elk jaar weer overnuuw
levende wonder, waarvan beschreven staat hoe
'n leger menschen gevoeid wier mee zeuven
broojen, als ze Jezus gevolgd hadden deur den
woestenij.
Dazelfste wonder gebeurt elk jaar overnuuw
op mijnen akker, waar ik in 't voorjaar 'n paar
zakskes zaaigoed uitzet, om dan in deuzen tijd,
in d' Oogstmaand, wagels en wagelsvol te slèö-
pen uit dieën gesegenden akker.
Ik zeg: dan mag ik gèren 'nen garf van dit
gezegende gewas busselen tot 'nen reuzenboekee,
goudgeel als 'nen bussel zonnestralen en 'm
dan sieren mee 't gloeiendste- rood van de klap
rozen, mee 't Maria-blaauw van de korenblom
men, mee den cier van wat late margarieten
en deuzen akkerpracht dan zetten in de kope
ren zon van 'n royale melkkan, om die wui
vende schoonheid dan te brengen bij mijnen
goeien vrind ons pastorke, die elk jaar weer
overnuuw er zijnen levensgrooten Antoniusmet
't Kindeke Jezus mee vereert.
Meer kan ik ok nie doen, dan zo'nen arm
vol van wondere schoonheid terugbrengen bij
de beeltenis van dèn Gever van allen over
vloed.
En zouwen dan, amico, 'n paar koperen cen
ten meer of minder iets af kunnen doen aan
't geluk van zo'nen arbeid?
Gelukkig nie!
Hoe hard we wat geld in 't bedrijf ook ge
bruiken kunnen 'tis toch nog steeds niet 't
voornaamste voor den mensch zijn geluk. Waant
echt, waant diep geluk is feestdrank voor 't
't zielement en.... da's met gin gèld te koopen.
Daarom blijft den oogst 'nen plazierigen
arbeid!
En kom ik dan bij ons pastorke mee deuzen
gouwen kleurenbussel, dan halen we bij Mie uit
de keuken heur stoof weg, drapeeren die met de
bonte kleuren van 'nen Brabaantschen sjaal en
dan zetten we de koperen kan met den wonder-
boekee daarop, vlak voor 't heilig beeld, zoodat
de volle aren streelen over d' armkes van 't
Kindeke.
Deus beeltenis!
Ze brengt voor menier pastoor een van zijn
schoonste gedachten in zichtbaren vorm. wij
weten da wel uit zijn preeken. Daarom ok dat
den Blaauwe, as ie trouwen ging, hum deus
beeld present gaf als daank voor de schoone
uren bij 'm doorgebracht om den vragenboek
te leeren, die den tiep zorgvuldig, van blad tot
blad, vergeten was.
'tls alweer 'n jaar of zes gelejen, dat den
Tiest trouwen ging mee Aantje, maar dè, mot
ik zeggen: Mie heeft al net zooveul vereering
voor 't schoone beeld als menier pastoor. Zes
jaren heeft ze 't gestoft, maar gin vingerske,
gin neuske ja gin schilferke is er nog af,
horre.
Als we daar dan zitten, in die groote kamer
van menier pastoor, waar 'n avondzon deur 't
gebrande glas rosse gloeiing toovert in den
hoek van 't gesierde beeldje, dan kunt ge daar
gedachtenloos zitten peinzen, naar dieën schoo-
nen hoek, tot de zon achter d'eerde wegzinkt.
Waant dan gloeit daar in dieën hoek zoo iets
schoons, dan bloeien daar zulke zoete kleuren
open, of daar den gaanschen bonten herfst-
bloei, met z'n rijpe, fluweele kleuren is uit
gevloeid op één kleine plek. Dan kroelt den
deursch ij nenden rook van onze sigaar in azuren
slingers door den rossen zonnebundel, die uit
den verren ender dieën Rembrandtieken hoek
bestraalt, da 'k mee menier pastoor daar stil-
lekes zitten blijf, tot.... plotseling de sigaren
zijn opgerookt en we dan beseffen, dat we al
'n haalf uurke zaten te zwijgen mee dezelfste
gedachten.
Ollee 't boerenambacht is schonder dan
veulen weten....!
Deuze week gaat 't koren af. Ok by de
buurlui vanzelf!
En dan, amico, als de velden weer kaal lig
gen
Maar daarover 'nen volgenden keer!
Toch wil ik aan 't najaar nog nie denken.
Deuzen tijd is den schoonsten tijd van 't
heele jaar.
En als ge 't nie geleuft.komt dan maar 's
kijken bij ons pastorke in zijn kamer. Hy laat
't oe vast zien, waant hij is trotsch op den
schoonen akkercier. Sjuust zoo trotsch als ik
en.... Trui! Want ok zij moest zo'nen boekee
hebben! Tuurlijk. 't Is ok heur gewas!
Maar nou schei ik er af. Daar is veul te doen
deus maand!
Veul groeten van Trui en as altlj gin horke
minder van oewen
toet a voe
DRJÊ
