De vrouw in de
maatschappij
VRACHTAUTO GESLIPT
WEER DE ONBEWAAKTE
OVERWEG
Medische Kroniek
ZONDAG 18 AUGUSTUS 1935
LEEKEPREEKEN
Eén doode, drie gewonden
Een doode
De Belgische konings
kinderen
Zaterdagmiddag zijn zij naar
Brussel vertrokken
J. H. VAN OOSTEN
Eerekruis „Pro Ecclesia et
Pontifice" verleend
GEEN OVEREENSTEMMING
In de Tilburgsche wollenstoffen-
industrie
DE „GELRIA" DEFINITIEF
VERKOCHT
NEDERLANDSCH FABRIKAAT
Honderd gulden voor een perfecte
slagzin!
Het ongeluk bij Arkel
De auto door den trein meege
sleurd en totaal vernield
Ook het tweede slachtoffer
overleden
BURGEMEESTER WAUGH'S
BEZOEK
Maandagmiddag vertrekt hij
van Vlissingen
DOOR EEN VRACHTAUTO
OVERREDEN
Jongen tijdens vervoer gestorven
NEDERLANDSCHE SCHEPEN
VERKOCHT
Ni j verheidsonder wij s
De minister acht zich bevoegd om
bezuinigingsmaatregelen
te nemen
Fietsende vrouw door den trein
Deventer-Zwolle gegrepen
en op slag gedood
De boer in de samen
leving
Auto rijdt in op kinderen
Chauffeur, die onder invloed van
sterken drank was, reed door
R.K. TABAKSBEWERKERS
IN CONGRES BIJEEN
Overgevoeligheid
Rede van dr. F. E. Posthuma
Arbitrage in de sigarenindustrie
De autoweg BerlijnFrankfurt a-dOder zal gaan over een groot veengebied.
Om verzakkingen in de toekomst zooveel mogelijk te voorkomen wordt de veen
laag, die ongeveer twintig meter diep is, met spring stof middelen verwijderd
Welke rol heeft de katholieke vrouw bij
bet zoo noodzakelijke herstel der so
ciale orde te vervullen? Dat zij er een
heeft is buiten twijfel. Immers volgens het
Woord van een bekend schrijver kan men altijd
hiet bewondering gadeslaan, dat bij alle dingen,
die in gevaar verkeeren: beschaving, vaderland,
gezin, er altijd een vrouw gereed staat om ze
te verdedigen.
Waarom staan er dan zoo betrekkelijk weinig
Vrouwen klaar ter verdediging van de sociale
orde? Kan het misschien zijn, dat het hier
dreigende gevaar niet voldoende wordt inge
zien, of dat dit begrip te groot is om het te
omvatten? Gaat het ook hier weer als met de
milddadigheid? Men draagt het geld met kwis
tige hand aan waaneer een toren van een
dorpskerk op tragische wijze is ingestort, maar
blijft ongevoelig voor het bericht, dat er in een
oostersch land honderdduizenden verhongeren
door een misoogst of een natuurramp. En toch:
moet men niet moedwillig blind zijn, om niet
te zien,dat het groote huis der menschelijke
samenleving in gevaar verkeert?
Wij bedoelen niet de nu en dan opduikende
Voorspellingen van geleerden, die het vergaan
Van onze planeet door een catastrophe in een
dreigende nabijheid achten. Wij bedoelen de
ziekte, welke heel het maatschappelijk organis
me heeft aangetast. En men behoeft waarlijk
6een groot geleerde te zijn om deze kwaal,
deze sociale malaise te constateeren en de veel
vuldige storingen, welke daaruit voortkomen.
Het gezin gaat ten gronde, ontbonden door
echtscheiding en onzedelijkheid; verzwakt door
tuchteloosheid; ondergraven door slechte wo
ningtoestanden, alcoholisme en achteruitgang
Van het ras.
Het land sterft weg bij gebrek aan liefde
Voor den grond en door den trek der groote
steden.
In verschillende landen leven de klassen en
in de wereld leven de naties met elkander voort
durend op heimelijken voet van oorlog, in een
staat van geprikkeldheid en naijver. De schei
dingsmuren tusschen de standen worden steeds
hooger opgetrokken.
De moderne samenleving is als een zieke, die
zware koorts heeft, wiens pols jaagt en wiens
hoofd ijlt. Men kan dezen toestand het scherpst
vaststellen en den omvang van de kwaal het
best beseffen, wanneer men de sociale gebeur
tenissen van den dag vergelijkt met het godde
lijk plan, waarnaar van den beginne af de men
schelijke samenleving is ontworpen. Van dar
Plan heeft het geweten de omtrekken bewaard
en de katholieke leer haalt er de lijnen van op,
door de dwalingen en fouten der verschillends
geslachten uitgewischt. In de mate nu, waarin
de werkelijkheid verschilt van de goddelijke
teekening, in die mate heerscht de wanorde.
Immers, wat is er om een voorbeeld te
hoemen onder ons terecht gekomen van de
grondslagen, door God aan het leven en aan
de menschelijke samenleving gegeven: recht
vaardigheid, naastenliefde, gezag en wederkee-
Wge rechten en plichten?
Niets en niemand is op zijn plaats te be
ginnen met God, die niet meer op de zijne er
kend wordt.
Er gaapt een groote kloof tusschen het god
delijk wereldplan en de inrichting der maat
schappij, zooals zij is op den dag van vandaag.
Innerlijk spelen binnen deze uit het lood ge.
slagen orde allerlei menschelijke hartstochten
hun vernielend spel; en van buiten zijn daar
bij tal van andere factoren gekoimen, zedelijke
zoowel als economische, die, dank zij den snel
len industrieelen voortgang en dank zij den
oorlog, de van slag geraakte machine tot zulk
een dolle vaart hebben gebracht, dat de bran
dende noodzakelijkheid van een sociaal herstel
door iedereen moet worden erkend.
Elk uitstel beteekent nieuwe smarten voor
het menschdom en vooral verlies van zielen.
Voor de hulpactie zijn daarom allen noodig,
zooals op een schip in gevaar.
Allen, dat wil zeggen: regeerders, geeste
lijke leiders en sociale werkers. Maar ook de
vrouwen? Wie neen zegt, vergeet, dat de actie
der vrouw niet is tegen te houden. Krachtens
haar aard zal zij aan een nieuwe orde willen
hieewerken. Zien wij haar in landen als Rus
land al niet achter geweerloopen en in muni
tiefabrieken? Werpt zij zich elders niet op als
opvoedster om een nieuw geslacht te vormen
Voor den totalen Staat? De ambitie van de
Vrouw is niet tegen te houden. Maar wat zal
de oogst opleveren, indien deze maaisters voor
rekening van een vijandig mensch werken, om
dat de dochters van het licht thuis bleven en
Insliepen? De katholieke vrouw moet bij het
noodzakelijke herstelwerk een eerste rol spelen
eh wel op dezen dubbelen titel: omdat zij vrouw
en katholiek is! Onverschilligheid, neutraliteit
Is tegen de vrouwelijke natuur, in het vrou
wenleven speelt het hart een eerste rol; de
Vrouw gaat niet allèèn op avontuur; zij sleept
biet zich, zoowel in haar opgang als in haar
Val, andere wezens, zelfs heele groepen. Men
heeft gezegd: bij de kiem van alle bederf en
blle verlossing zoek de vrouw! Onder den boom
des doods, in het paradijs, goot Eva het ver.
8if in het menschelijk geslacht; onder den
boom des levens, op Calvarië, werkte Maria
hiee aan de geestelijke opstanding van dit ge-
klacht. In het menschelijk verkeer, tegenover
iedere ziel en tegenover de samenleving neemt
iedere vrouw een van deze twee houdingen aan.
Wanneer zij zich niet vrijwillig onder de pro
pagandisten van de orde schaart, dient zij door
dit feit alleen reeds de wanorde.
Geen poging tot sociaal herstel zal slagen
konder het evenwicht van dezen dubbelen fac
tor: traditie en vooruitgang. De vrouw vertegen
woordigt de eerste, even onmisbaar als de an
dere. Wanneer zij zich onttrekt aan deze taak,
kal de vooruitgang blindelings voorthollen, een
catastrophe tegemoet, als een locomotief zon
der rem. De vooruitgang heeft niet de terug
houdende, maar de regelende actie der vrouwen
hoodig. En dit werk zal niet ijdel zijn, hoever
de mannen ook in hun waan en verwatenheid
blogen gaan. „De mannen zei niemand min
der dan de veldmaarschalk Poch volgen,
hi tegenstelling met het burgerlijk wetboek,
büna altijd hun vrouwen. En voegde de
groote veldheer daaraan toe in negen van
de tien gevallen hebben zij volkomen gelijk."
Ziedaar voor de vrouwen in deze rol van
leidster zonder uiterlijk vertoon, zonder
dwang en met tact imeesleepend zelfs hen,
aan wie zij volgens de wet en Volgens den
Apostel onderworpen zijn, een afdoende reden
om de sociale taak te vervullen, waartoe allen
geroepen zijn; want hieruit blijkt al welk een
geweldige invloed van haar kan uitgaan.
Maar er is nog een meer afdoend motief voor
haar, om zfch niet aan deze taak te onttrek
ken: n.m. haar werkelijke roeping, haar voor
bestemming, die haar drijft naar, althans haar
geschikt maakt voor het moederschap.
Hierover een volgenden keer.
LIBRA.
Zaterdagmorgen is op de Zandschestraat te
Huissen een leege vrachtauto, komende van Gent
(Over Betuwe) over de tramrails geslipt. Vier
personen, die op de klep achter in den vracht
auto zaten, werden tegen de straat geslingerd.
Drie hunner kregen ernstige verwondingen, ter
wijl een ander, die niet meer vervoerd kon wor
den, binnengedragen werd in de boerderij van
den heer Tonk. De derde persoon, die nog
steeds bewusteloos is, kon niet vervoerd wor
den. De vierde inzittende en de chauffeur kwa
men met den schrik vrij.
Nader vernemen wij dat door het slippen van
den wagen de kettingen, waarmede de klep
vastzat, losschoten. Hierdoor en mede door den
schok, welken de vrachtauto kreeg, vielen vier
knechts van een fruitkooper uit Gent, die op
weg waren om fruit te laden, op den grond.
Een der knechts moest met een ernstige sche
delbreuk naar de Cremerstichting te Huissen
worden overgebracht, waar hij is overleden. Een
andere knecht bekwam eveneens een schedel
breuk.
Hü werd bij boer Tonk binnengedragen, van
waar hij, nadat hulp was geboden, naar zijn
woning in Gent is overgebracht. De beide an
dere personen bekwamen minder ernstige ver
wondingen. Nadat door een dokter hulp was
verleend, zijn zij naar Gent vervoerd.
Zaterdagmiddag zijn de Belgische Konings
kinderen, Prins Boudewijn en Prinses Josephine
Charlotte, na een verblijf van anderhalve maand
in Noordwijk, naar Brussel teruggekeerd.
Des middags omstreeks één uur vertrokken
zij, vergezeld van den heer Van de Mortel, bur
gemeester van Noordwijk en diens beide kinde
ren per auto naar Den Haag, hartelijk toege
juicht door het publiek.
Even na half twee arriveerden zij te Den
Haag, waar zij in de gereserveerde wachtkamer
de komst van den Pullman-trein afwachtten.
Toen deze arriveerde, stapten Prins Boudewijn
en Prinses Josephine Charlotte in het voor hen
gereserveerde compartiment, begeleid door den
heer van de Mortel, die de kinderen naar Brus
sel bracht.
Op het perron was publiek samengestroomd,
om den beiden kinderen een laatst vaarwel toe
te wuiven.
Het detachement rijksveldwachters, dat tij
dens het verblijf van Prins Boudewijn en Prin
ses Josephine Charlotte was belast met de be
waking, is afgepresenteerd, waarbij de burge
meester de manschappen voor hun hulp heeft
bedankt.
Z. H. de Paus heeft aan den heer J. A. van
Oosten te Haarlem, die onlangs zijn zilveren
jubileum als journalist vierde, het eerekruis
„Pro Ecclesia et Pontifice" verleend.
De versierselen der onderscheiding werden
hem door den HoogEerw. Heer L. A. A. M.
Westerwoudt, plebaan der kathedrale kerk te
Haarlem, uitgereikt.
Met het oog op den zwakken gezondheids
toestand van den Plebaan, die in de Maria-
stichting wordt verpleegd, droeg de plechtigheid
een intiem karakter.
Heden heeft op het departement van Sociale
Zaken onder leiding van den Rijksbemiddelaar,
prof mr. P. J. M. Aalberse, een hernieuwde be
spreking plaats gevonden met partijen, betrok
ken bij het dreigende conflict in de Tilburgsche
wollen stoffen-industrie. De besprekingen heb
ben niet tot overeenstemming geleid. De werk
gevers zullen Dinsdag met hun leden vergade
ren en hun adviseeren, gedurende de eerstko-
mede loonweek geen loonsverlaging toe te pas
sen.
Het s.s. „Gelria", van den Kon. Holl. Lloyd,
is thans definitief verkocht aan den Lloyd Tries-
tino te Triest. Het schip, dat met den ouden
naam, onder Nederlandsche vlag en met een Ne-
derlandsche bemanning naar Italië vertrekt, zal
binnenkort onze haven verlaten.
Als een der belangrijke middelen voor de te
voeren propaganda moet de Propaganda-com-
missie voor Nederlandsch Fabrikaat kun
nen beschikken over een krachtig inslaanden
slagzin, waarin met behulp van enkele woor
den de noodzakelijkheid wordt aangetoond van
het geven van voorkeur aan het Nederlandsch
fabrikaat. De Commissie heeft daarom beslo
ten, dat voor het verkrijgen van dezen slagzin
een prijsvraag wordt uitgeschreven. Ieder Ne
derlander is in de gelegenheid een slagzin ter
beoordeeling in te zenden.
De vervaardiger van den volgens het oor
deel der Commissie het meest in aanmer
king komenden slagzin ontvangt als prijs een
bedrag van honderd gulden.
Het Secretariaat der Commissie is gevestigd
op het bureau der Vereeniging „Nederlandsch
Fabrikaat", Badhuisweg 145, Den Haag.
Omtrent het Ongeval op den onbewaakten
oVerweg bij Arkel vernemen wij nader, dat dit
ongeval geschiedde met den D-trein 107 uit de
richting Gorinchem.
Een ooggetuige verhaalt hoe na een slag de
trein, die daar ter plaatse een snelheid van
SO K.M. had, tot stilstand kwam, nadat de ma
chinist zand op de rails had laten loopen.
Vreeselijk was de aanblik. De auto was to
taal vernield en men ging op onderzoek uit, of
er zich nog personen in den wagen hadden be
vonden. Na eenigen tijd ontdekte men de li
chamen van twee personen in de langs den
weg stroomende Wetering. De slachtoffers wa
ren door de ruit van de cabine in de sloot ge
slingerd. De 14-jarige G. Gons, wonende te Ar
kel, bleek reeds overleden, terwijl de chauffeur,
de heer A, Kooi, eveneens wonende te Arkel,
zwaar gewond was.
De slachtoffers werden, nadat geneeskundige
hulp was verleend, met denzelfden trein, die
ongeveer 42 minuten vertraging had, naar Go
rinchem vervoerd. Daar werd de heer Kooi,
evenals het stoffelijk overschot van G. Gons,
naar het ziekenhuis overgebracht.
Op het terrein van hér ongeval waren aan
wezig de burgemeester van Gorinchem, de heer
Kootstra, de inspecteur van politie de heer
Velthuysen en verschillende doktoren.
Ook het tweede slachtoffer, de chauffeur A.
Kooi uit Arkel, is aan de bekomen verwondin
gen overleden. Hij was gehuwd en vader van
drie kinderen.
De burgemeester van Albury, Mr. Waugh en
diens echtgenoote zullen na hun bezoek aan Ne
derland naar Engeland en Schotland reizen.
Zij vertrekken Maandag a.s. om 13.50 uur
van Vlissingen om zich per boot naar Londen
te begeven.
Mej. Tonkins van de K.LJVI. zal hen daarbij
vergezellen.
Op den Heerderweg te Maastricht had de
11-jarige J. Flas, wonende aan den Meersse-
nerweg te Maastricht, vermoedelijk om den weg
te verkorten en wat uit te rusten, zich achter
een wagen gehangen.
Ploseling wilde de knaap wegloopen, doch zag
niet, den van de andere zijde komenden vracht
auto der Amsterdam Express.
De jongen werd door dezen vracht-auto
gegrepen en doodelijk gewond.
Per auto van den G. G. D. werd hij naar
het Ziekenhuis Calvariënberg overgebracht, tij
dens welk vervoer de knaap is overleden.
Het ss. „Larenberg", groot bruto 3282 ton, ge
bouwd in 1915, van de Stoomboot Mij. „Hil-
legersberg" te Amsterdam, is naar Engeland
verkocht.
Het Nederlandsche m.s. „Nijverdal", groot
bruto 673 ton, gebouwd in 1930, dat 3 Juli j.l.
ten verzoeke van de eerste hypotheekhoudster
(Benas) bij executie is verkocht, waarbij de
Benas zelf koopster werd, is thans eigendom
van de N.V. Industrieele Mij. „De Noord" te
Alblasserdam.
De sleepboot „Schelde" is weer onder Ne
derlandsche vlag gebracht.
Op den door het hoofdbestuur van den Bond
van Vereenigingen tot het geven van Nijver
heidsonderwijs tot den Minister van Onder
wijs, Kunsten en Wetenschappen gerichten
brief waarin twijfel werd uitgesproken, of de
Minister op grond van de bestaande wettelijke
voorschriften bevoegd is tot het nemen van
maatregelen inzake vermindering' van den cur
susduur van gesubsidieerde nijverheidsscholen
en wijziging van de leeftijdgrens bij de toela
ting van leerlingen tot deze scholen, heeft de
Minister thans antwoord gezonden.
Hij zegt daarin, dat de aangehaalde bepalin
gen van de Nijverheidsonderwijswet volkomen
duidelijk zijn. Het is een regel van wetsuitleg-
ging. waarvan de juistheid algemeen wordt aan
vaard, dat tegenover een volkomen duidelijken
wetstekst een beroep op daarmede schijnbaar
strijdende uitspraken tijdens de voorbereiding
van de wet moet falen.
De Minister geeft algemeene voorschriften
omtrent de inrichting van leerplannen en les
roosters en de besturen der gesubsidieerde
scholen stellen deze stukken vast met inacht
neming van die voorschriften-
Het woord leerplan wordt hier niet nader
gedefinieerd en als algemeen bekend aanvaard.
Uit de wetsteksten die wel eenige nadere be
paling van het begrip leerplan geven, volgt on
miskenbaar, dat het leerplan van een school
den omvang van het daar gegeven onderwijs
moet regelen.
Het is dus volkomen met de wet in over
eenstemming, dat door den minister te
Zaterdagmiddag om kwart vóór vier is op
den onbewaakten spoorwegovergang aan
den Enkweg te Wengelo (gem. Wtfhe) een
ernstig ongeval gebeurd, dat aan mej. J. Be
rendsIttersum uit Wengelo het leven heeft
gekost.
Zij wilde zich op dat tijdstip per fiets naar
haar familie begeven, die in dezelfde gemeente
aan den overkant van den IJsel woont. Haar
man en de andere gezinsleden waren daar reeds,
zoodat zij het laatst de woning verliet. Niet vei
van haar huis moest zij een onbewaakten over
weg oversteken en daarbij heeft zij blijkbaar
geen acht geslagen op den sneltrein Deventer
Zwolle, die in volle vaart naderde.
De ongelukkige werd door den trein gegrepen
en een twintigtal meters meegesleurd, waarna
zij in een sloot terecht kwam. Zij was op slag
dood, hetgeen geconstateerd werd door een mi
litairen dokter, die met den trein reisde.
Het lijk werd naar de woning van een buur
man gebracht, daar in de boerderij van Berends
niemand thuis was.
Het uitzicht ter plaatse was zeer goed.
aan de bestaande maatregelen, dan krijgen we
een maatschappij, die de overgroote meerder
heid van het Nederlandsche volk niet wil.
Eerste voorwaarde voor betere toestanden op
landbouwgebied is: de boer moet als producent
weder vrij zjjn!
Ten slotte beschouwde spr. den boer als eco
noom, vereenigingsman, staatsburger, belasting,
betaler en mensch.
In de gemeente Alsdorp bij Kerkrade reed
Vrijdagmiddag een auto uit Aken met groote
snelheid in op een groep op den weg spelende
kinderen. Een dier kinderen, de 12-jarige J.
Körfer werd op slag gedood, een 8-jarige knaap
werd gewond. De 22-jarige T. Reisz, die met
zijn handwagen op den weg stond en eveneens
door den auto aangereden werd, bekwam een
beenbreuk en andere verwondingen en is naar
het ziekenhuis overgebracht. Een andere knaap
werd licht gewond.
De auto reed door, doch de chauffeur is la
ter aangehouden. Hij verkeerde onder den in
vloed van sterken drank.
Iedereen weet, dat er sommige menschen
zijn, die niet tegen primula's kunnen; zij
krijgen daarvan een eczeem. Eigenaardig
is, dat alleen de primula obcanica dit onaan
gename gevolg heeft, niet de primula sinensis.
Zoo zijn er ook menschen, die niet tegen mos
selen en oesters kunnen; zij krijgen daarvan
een huiduitslag en ook nog andere verschijn
selen, waarop wij later terug zullen komen.
Dit zijn twee bekende voorbeelden van over
gevoeligheid: het bekendste en meest bestu
deerde voordeel is de z.g. serumziekte. Deze
serumziekte is als het ware een groot orkest
met volle bezetting van alle verschijnselen van
overgevoeligheid.
Zooals men weet, worden de diphterie-lijders
ingespoten met serum van paarden, die voor
aiphterie onvatbaar gemaakt zijn. Welnu,
deze inspuiting veroorzaakt somtijds een serum
ziekte. In 't begin meende men, dat deze ver
oorzaakt werd door het serum van die on
vatbare paarden; later vond men, dat het se
rum van gewone paarden hetzelfde effect kan
hebben; dat de serum-ziekte teweeggebracht
wordt door de eiwitten uit het bioedseruni
van het paard, en in 't algemeen door allerlei
vreemde eiwitten, die worden ingespoten; al
tijd wanneer er overgevoeligheid bestaat.
De onaangename gevolgen van zulk een in.
spuiting zijn van tweeërlei aard nJ. vroege en
late. De vroege gevolgen komen na 8 a 24
uren na de injectie, de late gevolgen meestal
na 6 a 9 dagen na de inspuiting.
De vroege gevolgen zijn in 't algemeen niet
erg en snel voorbij gaande: een lichte angst,
kortademigheid, flauwten, overgeven, zwakke
pols, en bovendien verschijnselen in het bloed,
die men slechts na een bepaald onderzoek
vindt. Zeer vaak zijn er ook huiduitslagen, en
wel in den vorm van netelroos of van nauw
keurig begrensde roode plekken, meestal in
den omtrek van de inspuiting.
Enkele malen nemen deze verschijnselen
ernstige verhoudingen aan, maar dat behoort
tot de uitzonderingen.
De latere reacties, die ongeveer een week
later optreden, zijn de volgende.
Ten eerste een roodheid op de plaats der
inspuiting, met dikke zwelling, soms zelfs zoo
danig uitziende, alsof daar een heftige infectie
van de huid is. De lymphklieren, die in de
buurt liggen, zijn gezwollen. Deze aandoening
duurt 2 a 4 dagen.
Ten tweede een algemeene reactie. De huid
vertoont uitgebreide netelroos, het gezicht is
daardoor opgeblazen; soms ook is het geen
netelroos, maar roode kringen en waterzucht
van de huid; daarbij komt dan ook wei voor
een aanval van bloedarmoede, algemeene slap
te, lichte geling, zeer heftige gewrichtspijnen,
en gedurende een of twee dagen vrij hooge
koorts. Kinderen krijgen nog al eens een stuip.
Deze gansche ziekte verdwijnt in tijd van een
week.
De lezer zou kunnen veronderstellen, dat de
inspuiting met serum tegen diphterie of an
dere ziekten dus wel een gevaarlijke ingreep
is. Maar dat is gelukkig niet zoo. De ervaring
en de overdenking hebben n.l. geleerd, welke
voorzorgsmaatregelen bij die inspuiting moeten
genomen worden. Ik kan daarop nu niet in
gaan, maar wil alleen zeggen, dat daardoor
een werkelijk gevaarlijk geval van serum-ziekte
een uiterst groote zeldzaamheid geworden is.
Zoo even heb ik gezegd, dat er ook in het
bloed bepaalde veranderingen optreden. Deze
veranderingen zijn door Widal ontdekt en be
schreven.
Hij heeft daaraan den naam gegeven van
crise hémoclasique, d.w.z. een plotselinge breuk
van het bloed. Deze veranderingen zijn zeer
uitgebreid, en betreffen het aantal roode en
witte bloedlichaampjes, de verandering van den
duur der stolling, de electrische geleidbaarheid,
het gehalte van kalium en calcium enz. Deze
bloedveranderingen hebben een dubbel belang;
ten eerste worden zij door verschillende ge.
leerden beschouwd als de hoofdzaak in alle
gebeurtenissen, die op overgevoeligheid berus
ten; ten tweede kan men het bloed in het la
boratorium meenemen en op zijn gemak on
derzoeken, zoodat men hieraan een zeker hou
vast heeft.
De hier geschetste serum-ziekte is nu een
goed voorbeeld voor een geheele reeks van
overgevoeligheids-ziekten. Deze reeks vat men
samen onder den naam van anaphylactische
shock. Het woord shock is eenvoudig; anaphy-
iaxie wil eigenlijk niets anders beteekenen dan
onvoorbereidheid.
Deze anaphylactische verschijnselen kunnen
nu na de meest uiteenloopende aanleidingen
ontstaan. Daar zijn in de eerste plaats de voe
dingsmiddelen. In 't begin hebben wij reeds
gewezen op mosselen en oesters; bekend zijn
ook de aardbeien; verder geconserveerd var-
kensvleesch, wild, specerijen, koffie, thee, kaas,
chocolade en alcohol. Dit zijn wel de voedings
middelen, die het vaakst verschijnselen van
overgevoeligheid teweeg brengen.
Dan zijn er geuren, b.v. van bepaalde bloe
men. Er zijn menschen, die ziek worden, als
zij een paard ruiken. Zoo bestaat er een be
roemd verhaal, van een man, die aan een der
gelijke overgevoeligheid leed, totdat hij op
een goeden keer door bijzondere omstandig
heden gedwongen werd, om zich uren lang
achtereen door een met paarden-bespannen rij
tuig te doen vervoeren. De schok was toen zoo
heftig, dat hij meteen van zijn overgevoelig
heid genezen was.
Ook andere geuren kunnen hetzelfde effect
hebben: het is waargenomen bij den reuk van
formaline, chinine, ipecacuanha, vlas, en an
dere planten.
Zooals men wel kan veronderstellen, zijn er
ook verschillende geneesmiddelen, waardoor
overgevoeligheid voorkomt. Tot de bekendste be-
hooren jodium, antipyrine, salvarsan. Dat de
inspuiting van vreemd eiwit de verschijnselen
van overgevoeligheid kan uitlokken, heb ik
reeds opgemerkt.
Dan zijn er ook nog verschillende stoffen van
industrieel gebruik, waardoor soms overgevoe
ligheid bestaat; en ook dit is vrij algemeen be
kend.
Minder bekend is dat sommige menschen
overgevoelig zijn voor koude, voor fel zonlicht,
voor langeren spierarbeid zelfs, en ten laatste
kan het gebeuren, dat iemand na een emotie
alle bovengenoemde verschijnselen van over
gevoeligheid vertoont.
De serumziekte is een volledig tableau hier
van; dergelijke verschijnselen kunnen door
allerlei „oorzaken" uitgelokt worden, maar nu
moet ik er de aandacht op vestigen, dat deze
overgevoeligheid in alle mogelijke graden be
staat: het minste is een roodheid van de huid
of een paar plekjes netelroos. Iets erger is een
uitgebreid of totaal uitslag. Weer iets erger
is, indien daarbij nog eenige duizeligheid en
overgevoeligheid voorkomt. En zoo komt de
overgevoeligheid voor in alle gradaties.
Dat nu zijn de ruwe feiten, maar wat is de
verklaring daarvan?
Vooral de Franschen hebben zich voor de
bestudeering van deze vraagstukken zeer veel
moeite gegeven. Allerlei vragen doen zich voor.
Zijn er verschillende soorten van overgevoe
ligheid? Ligt de overgevoeligheid in het bloed,
of in het bindweefsel, of in de huid, of in de
zenuwen? Is de overgevoeligheid iets bijzon
ders of alleen maar een overdrijving van de
normale gevoeligheid? Hoe kan men de over
gevoeligheid genezen of nog liever voorkomen?
Zijn er ook andere ziekten, die op overgevoe
ligheid berusten, en behooren daartoe het
asthma, de hooikoorts, de migraine? Zooals
men ziet, een groot aantal vragen. Hoe meer
men leert kennen, hoe meer men zijn onwe
tendheid leert beseffen.
Dr. TH. H. SCHLICHTTNG.
Zaterdag heeft dr. F. E. Posthuma te Ruurio
voor den Bond van oud-leerlingen van Land
bouwscholen in Gelderland een rede gehouden
over: „De plaats van den boer in de samen
leving in het algemeen en in den tegenwoor-
digen tijd in het bijzonder."
In den tegenwoordigen tijd ondervindt de boer
als producent veel moeilijkheden en als de Re
geering niet zorgde voor een verbetering (cor
rectie) der prijzen, zou het er met den boer
slecht voorstaan. De boer heeft, naar sprekers
meening, op de verbetering recht zoolang het
aanpassen van loonen en vaste lasten niet meer
afdoend resultaat heeft.
Spreker vraagt zich af of het opbrengen van
zooveel millioenen als daarvoor noodig zijn, wel
door kan gaan.
Niemand, zegt dr. Posthuma, kan vuriger
wenschen dan ik, dat die bijslagen op de prij
zen door kunnen gaan, zoolang de prijzen langs
natuurlijken weg nog niet hoog genoeg zijn,
doch spreker vreest, dat ook hier de wal het
schip zal keeren en dat ook hier de tijd komt,
dat wij zullen moeten erkennen, dat, waar niet
is, zelfs de keizer zijn recht verliest.
Ook besprak dr. Posthuma de toestanden bij
de varkens en de kippen.
Wie op het standpunt staat, dat wij niet een
crisis doormaken in den gewonen zin van het
woord, een crisis, zooals er vroeger ook vele zijn
geweest, doch dat de maatschappij, om niet te
zeggen het geheele wereldbestel, in haar struc
tuur gewijzigd wordt, moet zich hierop ook dur
ven in te schieten.
Doen wij dat niet, doch wennen wij de boeren
geven algemeene voorschriften, die onge
twijfeld ook in een aanschrijving of cir
culaire kunnen zijn vervat, voor verschil
lende soorten van nijverheidsscholen re
gelen stellen omtrent den omvang van het
onderwijs en dus ook omtrent den duur der
cursussen.
Het is voorts niet twijfelachtig, dat één der
gronden tot niet goedkeuring van het program
ma van onderwijs of van den rooster van les
uren van een school kan zijn de omstandig
heid, dat volgens de ingezonden stukken het
onderwijs duurder zal worden, dan met het
oog op zijn doel en den algemeenen stand der
openbare geldmiddelen verantwoord wordt ge
acht. De wettigheid van dit artikel, afkomstig
van hen, door wie de nijverheidsonderwijswet
is ontworpen, werd nooit betwijfeld.
Het bestaan ervan zou op zichzelf voldoende
rechtvaardiging zijn voor het bij rondschrijven
ter kennis brengen van de besturen van de
eischen, waaraan onderwijsprogramma's en les
roosters moeten voldoen om voor goedkeuring
in aanmerking te komen.
Ware de door den bond verkondigde opvat
ting juist, dan zou de Regeering elke wille
keurige verlenging van den cursusduur, onge
acht de financieele gevolgen lijdelijk moeten
aanzien.
Met de verhooging van de minimum leef
tijdsgrens voor de toelating tot de lagere nij
verheidsscholen staat de zaak nog eenvoudiger.
Deze leeftijdsgrens is geregeld bij den algemee
nen maatregel van bestuur tot uitvoering van
de artikelen 16 en 28 der Nijverheidsonderwijs
wet. Binnen zeer kort is een herziening van
dezen algemeenen maatregel te verwachten,
waarbij de bedoelde leeftijdsgrens wordt gewij
zigd.
Vrijdag en Zaterdag werd te Nijmegen de
jaarvergadering gehouden van den Ned. R. K.
Tabaksbewerkersbond.
De bondsvoorzitter, de heer Gemen, liet in
zijn openingswoord geen optimistischen toon
hooren. De toestand in het tabaksbewerkers-
bedrijf is eerder verslechterd dan verbeterd.
De sigarenmakers worden jaar op jaar har
der getroffen door de werkloosheid. Als er in
één vak naar ordening verlangd wordt dan is
het in dat der sigarenmakers.
Spr. beschreef de misère in de gezinnen, waar
de werkloosheid haar invloed deed gelden of
waar door de lage loonen armoede haar in
trede deed, en aan alles tekort dreigt te
ontstaan. De werkloosheid neemt toe. In 1933
telde de bond 4613 werklooze leden; in 1934
slonk het ledental en telt men nog 3683 werk
looze tabaksbewerkers.
De werkloosheid trof meestal de zelfde leden,
wijl bij de groote fabrieken te Eindhoven,
Reusel, Valkenswaard en Den Bosch de siga
renmakers veelal aan het werk konden blijven.
In 1933 werd uit de werkloozenkas uitgekeerd
ƒ334.012.32 en over 1934 248.679.48
Bij velen neemt het leed toe, ondanks den
steun en blijft de machine dreigen, welke nog
meerderen uit de fabriek dreigt te drijven.
Spr. klaagde over de langzame werkwijze der
regeering inzake steunverleening aan hen, die
er het ergste aan toe zijn. En nu wacht de or
ganisatie nog op verwezenlijking van overwe
gingen op requesten.
Vervolgens herinnerde spr. aan de pogingen
tot arbitrage tusschen werkgevers en werkne
mers inzake de loonbeweging. Men is nog niet
tot, volledige overeenstemming gekomen, de pa
troonsorganisaties gingen alleen arbitrage aan
met den Christelijken bond
Op 10 Augustus j.l. ontving het hoofdbestuur
van de beide patroonsorganisaties een schrij
ven met verzoek hun te willen berichten of de
organisatie bereid was mede te werken tot op
stellen van een loonregeling overeenkomstig de
arbitrale uitspraak.
Daardoor is deze zaak in een nieuw stadium
getreden. Het congres moet nu beslissen welk
antwoord op deze uitnoodiging aan de patroons
organisaties moet gezonden worden.
De voorzitter spoorde ten slotte de leden aan,
moedig voort te gaan op het rechte organisatie
pad en samen te werken met de leiders.
Na. de rede werden eenige afdeelingsvoorstel-
len behandeld.
Goedgekeurd werd het voorstel-Eindhoven,
dat personen die uit andere vakbonden naar
de tabaksbewerkersorganisatie willen overko
men, dit niet kunnen doen, voor zjj dertien
weken in de tabaksindustrie gewerkt hebben.
Na langdurige geheime zitting in comité-
generaal gehouden naar aanleiding van
het verzoek der werkgeversorganisaties in
zake arbitrage in de loonregeling (in casu
loonsverlaging in de sigarenindustrie) werd
besloten, dat de bond zijn volledige vrijheid
zal behouden en zich niet met de gevraag
de uitwerking der loontabel zal inlaten.
De geestelijke adviseur, de zeereerw. heer
Van Dijk te Eindhoven spoorde de leden aan
den goeden geest in de organisatie te bewa
ren en deel te nemen aan de gebedsactie voor
de katholieken in Duitschland.
De heer J. A. Schutte, secretaris van het R.
K. Werkliedenverbond uit Utrecht begroette
het congres,
De aftredende bestuursleden werden herko
zen. In plaats van den heer J. van Lankeren
uit Rotterdam, die als zoodanig bedankt had.
werd tot hoofdbestuurder gekozen de heer G.
van Gennip uit Eindhoven.
De heer J. B. Gemen werd als bondsvoorzit
ter herkozen.
