Nieuwe opkomende welvaart iid-Amerika Het faillissement van de conferentie te Parijs Reusachtige brand te Berlijn in Het nieuws van heden DE HANDELSBALANSEN STIJGEN TOESTAND THANS NIET MINDER DREIGEND DE TOESTAND VAN DEN AARTSBISSCHOP DE BAROMETER VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS DINSDAG 20 AUGUSTUS 1935 Ochtendblad Crisis als stimulans voor welvaart ÏOO passagiers gered Er blijft contact langs diplomatieken weg De bandietenterreur in China Het Weer iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiii| Kortsluiting oorzaak van de ramp? De schatten van Pampeluna Aanklacht tegen Calles BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE: NASSAULAAN 51 TELEFOON 13866 ABONNEMENTEN: Voor Haarlem en Agentschappen per yeek 25 cent; per kwartaal f 3.25; per post, per kwartaal f3.58 bij vooruitbetaling DAGBLAD UITGECEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE» SpAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866 EEN EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 19497 Zuid-Amerika gaat als klant voor de oude wereld en de Ver- eenigde Staten meer en meer verloren Laval verwacht Italië op de Vol kenbondsvergadering om ten minste zijn standpunt te verdedigen Vergadering van de arbi trage-commissie Onderzoek van Engelsche zijde naar den moord op Jones De Ethiopische vrouwen hebben bij een mogelijk conflict tusschen Italië en Abessinië hun hulp aan den Negus toegezegd. De leidster van den vrouwenbond verlaat een vergadering, waarin zii de vrouwen heeft toeg esproken De Hallen 3, 4 en S op de Radio tentoonstelling totaal verwoest BERLIJN, 19 Aug. (DNB) De gebouwen der groote Radioten toonstelling te Berlijn werden hedenavond tegen half negen uur door een reusachtigen brand ge teisterd. De brand is waarschijn lijk in hal 4, vermoedelijk tenge volge van kortsluiting, uitgebro ken. Binnen enkele minuten slechts stond de geheele hal in vlammen. De tentoonstellingshallen 3, 4 en 5 werden binnen een half uur door het vuur volkomen verwoest. Het grootste gedeelte terug gevonden Sterkte De Mexicaansche oud-president beschuldigd van onwettige terechtstellingen NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., Ingez. mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek. Soldaten vervoeren het stoffelijk overschot van slachtoffers van de overstroomingsramp in Noord-Italië (Bijzondere correspondentie) Tot de het eerst en het zwaarst door de crisis getroffen staten behoorden de re publieken van Zuid-Amerika, maar het is niet langer aan twijfel onderhevig dat zij óók de eerste rijken zullen zijn, die de gevolgen van de malaise-jaren zegevierend te boven komen. Eenigen tijd geléden schreven wij op deze plaats: „Zuid-Amerika beschouwt de crisis als geëindigd", en lichtten toe, dat het optimisme van de Zuid-Amerikaansche regeerders en lei dende figuren in de zakenwereld niet louter op toekomstverwachtingen gebouwd was, maar steunde op den vasten bodem der werkelijkheid. Wie de cijfers der handelsstatistieken aan zijn beschouwingen ten grondslag legt kan inder daad tot geen andere slotsom komen dan deze: voor alle Latijnsch-Amerikaansche republieken vallen beduidende verbeteringen te constatee- ren, verbeteringen, die voor de naaste toekomst de meest hoopvolle verwachtingen wettigen. In Argentinië, welks buitenlandsche handel 45 pet. van dien van geheel Zuid-Amerika ver tegenwoordigt, hebben landbouw en veeteelt tij dens de beide laatste campagnes een beter rendement geleverd dan in een der jaren sinds 1925 het geval was. Het overschot op de han delsbalans, dat in 1933 223.6 millioen papier- piasters bedroeg is in 1934 tot 328 millioen ge stegen, een vermeerdering dus van niet minder dan ongeveer 40 pet., een percentage, dat de de valuatie van den piaster volledig compenseert. Voor de vijf maanden van het loopende jaar noteert men opnieuw uiterst bevredigende re sultaten. Voor deze vijf maanden toch wijst de handelsbalans reeds een overschot van 43.2 millioen piasters aan. Brazilië heeft niet minder reden tot verheu genis. Zooals men weet is Brazilië's welvaart ten nauwste met de prijzen en de afzetmogelijk heden van de koffie verbonden; ofschoon de toestand op de koffiemarkt nog zeker veel te Wenschen laat, kon voor de vier laatste cam pagnes toch een hoeveelheid koffie uitgevoerd worden, die het in de jaren 1923-1926 geëxpor teerde kwantum met 11 pCt. overtreft. Uit den aard der zaak is de goudwaarde van de ge- exporteerde koffie aanzienlijk veel geringer dan vroeger. Maar Brazilië is niet uitsluitend meer van koffie afhankelijk; katoen en fruit hebben .zieh.een afzetgebied weten te verschaf fen en daaraan is het voor een goed deel te danken dat ook de Braziliaansche handelsbalans op een voordeelig saldo wijzen kan. In Chili bereikte in het laatste financieele jaar de waarde van den totalen export een bedrag van 486.5 millioen goud-piasters, 142.5 millioen méér dan in 1933. Salpeter en koper vonden tegen betere prijzen een ruimer markt dan in langen tijd het geval was. Hét overschot van de handelsbalans bedroeg in 1934 272.8 millioen Piasters, tegen 149.1 millioen in het vooraf gaande jaar. In de kleinere Zuid-Amerikaansche republie ken neemt men analoge verschijnselen waar. Peru had in 1934 op zijn handelsbalans een overschot van 135 millioen soles aan te wijzen; Columbia een van ruim 36 millioen peso's tegen ruim 22 millioen peso's in 1933 Vene zuela, dat trouwens nimmer iets van de crisis te lijden heeft gehad, verheugt zich voor de eer ste zes maanden van dit jaar reeds in een batig slot van bijna 270 müïioen bolivare, ongeveer 46 millioen gouden dollars. Mexico voerde in 1934 voor een waarde van ruim 634 millioen Piasters uit, een bedrag 76.4 pCt. hooger dan tb som van export in het voorafgaande jaar. Over de geheele linie vallen dus aanzien lijke verbeteringen te constateeren en het laat zich aanzien dat het niet zoo heel lang meer duren zal of de malaise, die Zuid- Amerika, dat zich aan ieder jaar toenemende welvaart gewend had, geheel onvoorbereid trof, is in dit deel van de wereld nog slechts sombere herinnering. Zuid-Amerika heeft veel van de crisis ge leerd. In de eerste plaats wel deze groote waar heid, dat het voor een staat uiterst gevaarlijk is zijn welvaart te verbinden aan het lot van een enkel export-artikel. Een daling van de markt, een vermindering in de afzet-mogelijk- heden van dit ééne artikel, moest voor elk der Zuid-Amerikaansche republieken en voor al haar bewoners noodzakelijk een ramo beteeke- nen. Tot voor zeer korten tijd was de productie van bijna alle Zuid-Amerikaansche republieken monotypisch. Brazilië voerde koffie uit, Colum bia ook, Argentinië leefde van den export van graangewassen en vlas, Uruguay van dien van vleesch en wol, Chili had nitraat en koper, Venezuela petroleum, Cuba suiker. Al deze sta ten hadden niets, of bijna niets anders dan een of twee basis-artikelen, op den uitvoer waarvan het geheele gebouw der nationale welvaart ge grondvest was. En de crisis, die de onbewerkte producten het eerst in moeilijkheden bracht, moest zoo wel voor geheel Zuid-Amerika, dat onmogelijk het zeil naar den wind zetten kon, de meest ernstige gevolgen hebben. Die dan ook niet uitgebleven zijn. Een nieuwe crisis zal de Zuid-Amerikaansche republieken evenwel niet mger onvoorbereid treffen. Sinds men in Zuid-Amerika heeft in gezien hoe groote gevaren aan het bezit van een monotypische productie verbonden zijn, heeft men zich allerwege ijverig ingespannen de welvaart van het land niet langer op één kaart te zetten, maar over een aantal kaarten te verdeelen, waardoor een malaise-schok niet meer zóó heftig en zeker niet meer doodelijk kan zijn. Zuid-Amerika's staten zijn druk bezig hun productie te differentieeren. Argentinië bijvoorbeeld heeft zich op den aanplant van katoen toegelegd. Tien jaar ge leden was de Argentijnsche katoen-productie volkomen onbeteekenend; in I933-'34 bedroeg zij 155.236 tons, geoogst op een in cultuur ge brachte oppervlakte van 138.500 hectaren. Olie houdende gewassen, vruchten en rijst worden thans eveneens verbouwd. Ten slotte is de pe- troleumproductie in vier jaren verdubbeld. In 1929 bedroeg zij 1.493.066 tons en in 1933 2.176.559 tons. Brazilië, dat de laatste jaren bijna uit sluitend van de koffiecultuur leefde, verbouwt thans rijst, suiker, koren, mais, cacao, terwijl de tabak en de zuidvruchten sinaasappelen, bananen goede oogsten beginnen te geven. Ook hier verdient de katoen bijzondere aan dacht; in 1930 was het rendement niet grooter dan 95.486 tons, in 1934 bedroeg het daarentegen 283.950 tons en groote hoeveelheden worden ge ëxporteerd, in het afgeloopen jaar voor een bedrag van 4 millioen 667.000 ponden sterling. Katoen is voor Brazilië het tweede uitvoerarti kel geworden. De verscheidenheid, die in de cultures is op te merken, gaat gepaard met een toe nemende industrialisatie, die er voorloo- pig in de eerste plaats op uit is de behoeften der binnenlandsche consumptie te bevredigen. Deze industrialisatie is rechtstreeks een gevolg van het feit dat de Zuid-Amerikaansche repu blieken in Europa en elders voor haar producten geen loonend afzetgebied meer vonden. Dit maakte het haar onmogelijk uit de industrie landen de producten te betrekken waaraan zij behoefte hadden en zoo waren zij genoodzaakt die zelf te gaan vervaardigen. Dit had ten ge volge, dat de crisis voor Zuid-Amerika bronnen van welvaart heeft ontsloten, die wellicht nim mer een druppel zouden gegeven hebben als het tijdperk van de voorspoed onafgebroken voortge duurd had. In zekeren zin heeft de geïndustrialiseerde wereld Zuid-Amerika den weg der autarkie op gedrongen, maar nu dit jonge rijke werelddeel eenmaal de eerste schreden op dezen weg gezet heeft is moeilijk te zeggen hoever het zal gaan. Dat wil niet zeggen dat Zuid-Amerika als klant voor de Oude Wereld en voor de Vereenig- de Staten meer en meer verloren zal gaan. Als allerwege malaise-jaren achter den rug zullen zijn, als de Zuid-Amerikaansche producten op nieuw een loonend afzetgebied zullen vinden is het zeker dat de Zuid-Amerikaansche republie ken opnieuw als koopers op alle markten zullen verschijnen. De behoeften van deze nieuwe we reld in ontwikkeling zijn zóó ontzaglijk dat de jonge nationale industrieën nog voor tientallen jaren volkomen onvoldoende zullen zijn. Maar een tendenz om op eigen wieken te drijven is niettemin aanwezig. Zuid-Amerika heeft in de crisis zooveel nieuwe mogelijkheden gevonden, dat het deze jaren van druk volstrekt niet be schouwen kan als een nacht zonder sterren. j..itegendeel. De crisis heeft den Zuid-Ameri- kaanschen staten de energie gegeven de ver loren welvaart te gaan hervinden op wegen, die zij tot dusver niet gegaan waren en waarop zij thans met opgeruimdheid en goede verwach tingen de reis vervolgen. LONDEN, 19 Aug. (Reuter.) Het Engelsche pleiziervaartuig „Elisabeth Allan" is ter hoogte van Skegness in brand gevlogen. De opvarenden, in totaal honderd, konden aan de kust gebracht worden. PARIJS, 19 Aug. (Reuter.) Eden heeft hedenochtend Tecle Hawariat, de gezant van Ethiopië te Parijs, op de Britsche am bassade ontvangen, en hem nauwkeurig op de hoogte gesteld met het verloop van de drie-mogendheden-conferentie. Tijdens het onderhoud tusschen Eden en Laval is overeengekomen dat beide regeé- ringen voortdurend het oog gericht zullen houden op de voorbereiding van den Vol kenbondsraad op 4 September en tot dit doel geregeld langs diplomatieken weg in contact zullen blijven. Het bezoek van Laval aan de Italiaan- sche gedelegeerden was voornamelijk for meel. De besprekingen beperkten zich tot de bespreking van pers-commentaren en polemieken. Het onderhoud, dat Eden en Aloisi heden ochtend met Laval hadden, duurde onge veer een half uur. Beiden dankten Laval voor hetgeen hij op de conferentie had ge daan. Laval zou tegenover Aloisi den wensch te kennen hebben gegeven, dat Italië zich ten minste op de vergadering van den Volken bond zal laten vertegenwoordigen, om zijn standpunt te verdedigen. Eden wordt te 20.45 uur op Croydon ver wacht; Samuel Hoare zal vanavond uit Nor folk terugkeeren, waar hij in geregelde telefo nische verbinding stond met Baldwin en Mac- Donald te Lossiemouth. Reeds zijn voorloopige maatregelen genomen een speciale kabinetszitting bijeen te roepen, vermoedelijk over 10 dagen. Direct nadat Sir Samuel Hoare hedenavond uir, Norfolk te Londen zal zijn teruggekeerd, zal hij met Eden een onderhoud hebben over den toestand die geschapen is door het misluk ken der conferentie van drie. Vervolgens zullen de beide ministers aan hun collega's verslag uitbrengen. Van den aard van dit rapport zal het afhangen, tegen welken datum het kabinet zal worden bijeengeroepen, waaromtrent Bald win een beslissing zal hebben te nemen. De drie voornaamste kwesties, waarvoor de beide ministers zich gesteld zien, zijn: het em bargo op den uitvoer van wapens naar Abessi- nië en Italië, de bescherming van de Britsche legatie te Addis Abeba, en tenslotte de verster king der troepen, welke in de Britsche kolonies, die aan Abessinië grenzen, liggen. Bovendien moeten twee vragen van nog veel ernstiger strekking worden bestudeerd, en wel ten eerste de Engelsch-Italiaansche betrekkin gen, en ten tweede de politiek, die te Genève in de zitting van den Volkenbondsraad moet worden gevolgd. „De houding van Engeland is meer dan cor rect geweest, meer kan ik niet zeggen," ver klaarde de gezant van Abessinië Tecle in een interview met Reuter, „ik kan niet zeggen wat mijn indruk is over de mislukking van de drie- mogendheden-conferentie, omdat ik geen in druk heb. Ik zal Ethiopië in September te Ge nève vertegenwoordigen." PARIJS. 19 Aug. (Reuter). Vanmiddag te vijf uur is de Italiaansch-Abessinische arbi trage-commissie in een Parijsch hotel bijeen- gekpmen. Deze commissie werd 25 Mei door den Vol kenbondsraad bijeengeroepen overeenkomstig het verdrag van 1928 en vergaderde te Sche- veningen, doch kon geen resultaat bereiken, en bij besluit van den Volkenbondsraad van 3 Augustus wordt het werk hervat. De taak van de commissie is beperkt tot het conflict van Wal Wal, de grenskwestie mag niet worden besproken. De commissie moet thans een vijfden scheidsrechter kiezen, welke vermoedelijk Politis zal zijn. MILAAN, 19 Aug. (DNB). De goederenbeur sen van Milaan, Bologna, Florence, Fiume, Genua, Napels, Padua, Turijn, Triëst en Ve netië werden door de regeering gesloten. ADDIS ABEBA, 19 Aug. (Reuter) Volgens geruchten, die in goede bron hun oorsprong vinden, doch tot dusver niet werden bevestigd, zou Abessinië bij de besprekingen, die zijn ge voerd om tot een vreedzame regeling van het geschil met Italië te geraken, indirect een be langrijk deel van zijn grondgebied, dat aan Eritrea grenst, alsmede uitgebreide concessies van economischen aard hebben aangeboden. LONDEN, 19 Aug. (Reuter) Het vraagstuk der Engelsch-Italiaansche betrekkingen is in een geheel ander daglicht geplaatst door de verklaring van baron Aloisi betreffende de En gelsche rechten op de bronnen van den Blau wen Nijl, die te Londen den indruk heeft ge wekt, dat Italië geen rekening zou willen hou den met de bepalingen van de overeenkomst van 1925. Nu heeft de Egyptische regeering een om vangrijk plan uitgewerkt voor de ontwikkeling van de katoenplantages, waarvoor regeling van de watervoorziening noodig is. Dit plan wordt beschouwd als een belangrijke factor voor de economische toekomst van Egypte. Mocht het verdrag van 1925 niet in acht worden genomen, dan zou het welslagen ervan ernstig in gevaar worden gebracht. Wat de houding betreft, die Engeland te Genève zal aannemen, wordt te Londen geen enkele nauw keurige mededeeling gedaan. Men beperkt er zich in officieele kringen toe, te verklaren, dat de regeering haar politiek niet nader zou kun nen bepalen, zonder grondig het standpunt der Fransche regeering te kennen. Het mislukken der conferentie van drie heeft de openbare meening alhier pijnlijk getroffen. Of Italië vertegenwoordigd zal zijn op de zit ting van den Volkenbondsraad van 4 Septem ber zal afhangen van het verder verloop van de diplomatieke onderhandelingen. Te Genève zal men Italië veroordeelen, er zullen economische en financieele sancties worden genomen en Frankrijk zal zich hierbij moeten aansluiten, aangezien de paragraaf over deze sancties juist op aansporen van Frankrijk is ingevoegd. PEKING, 19 Aug. (Reuter) De Britsche ambassade heeft bij de autoriteiten van Nan king geëischt, dat een onderzoek naar de om standigheden van den moord op Jones zal wor den ingesteld en voorts bestraffing van de schul digen. De Chineesche regeering heeft mondeling geantwoord, dat te dien aanzien reeds instruc ties waren gegeven. De vertegenwoordiger van de Britsche ambas sade Millar is gisteren met een sterk Chineesch geleide naar Pautsjang vertrokken, om het lijk van den vermoorden Engelschen journalist Jo nes op te halen en nadere gegevens omtrent diens dood te verzamelen. De nieuwe commandant van de Japansche troepen in Noord-China, generaal Tada, is tc Tientsin aangekomen. Wat het banditisme in de gedemilitariseerde zóne betreft, wordt de toestand zeer ernstig. Een Japansch detachement van 300 man is ter versterking in Malanyoe aangekomen. Volgens de Chineesche bladen heeft de strijd tusschen de bandieten en de politie den ge- heelen nacht van Vrijdag op Zaterdag geduurd. De poorten van Kalgan zijn voor elk verkeer gesloten, daar uit alle streken berichten om trent het optreden van benden binnenkomen. SJANGHAI, 19 Aug. Kapitein Tsjany- oentsji, die op 14 dezer door de autoriteiten van Kalgan als onderhandelaar voor de bevrijding van Gareth Jones naar de bandieten is gezon den, is door dezen eveneens vermoord. Het lijk van Jones is onderweg naar Kalgan. De autoriteiten van Tsjahar bereiden een straf expeditie tegen de bandieten voor. Bij Hillsboro (Amerika) stortte een spoorbrug in, toen een goederentrein passeerde. Vijf spoorbeambten verloren het leven 1 Verwachting: meest zwakke, later wel- licht toenemende wind uit westelijke richtingen, gedeeltelijk bewolkt, droog weer behoudens toenemende kans op j| onweer, weinig verandering in tempe- ratuur. Verdere vooruitzichten: toenemende kans op regen of onweer. De vlammen sloegen meer dan 50 meter hoog op en tastten ook het restaurant aan, dat zich op den zend toren bevindt. In het restaurant en op het platvorm van den toren zijn bezoekers en kellners, voor zoover men thans nog kan nagaan, achter gebleven, die niet naar beneden konden ont vluchten, daar het vuur ook de lift aange tast en de stangen daarvan geheel ver bogen had. Verscheidene afdeelingen van de Eerlijnsche brandweer gaven met een geweldig groot aan tal slangen water om een overslaan van den brand naar andere tentoonstellingshallen te voorkomen. Op verzoek van de brandweerleiding rukten onmiddellijk afdeelingen van de politie, den Arbeidsdienst, de S.A. en S.S., alsook van den Rijksweer ter assistentie uit. Deze was vooral noodig om de menschen- menlgte, welke uit honderdduizenden bestond, en zich om de gebouwen verzamelden, op vol doenden afstand te kunnen houden. De bezoekers van de tentoonstelling hielden zich rustig. Met hun hulp en die van den red dingsdienst konden waardevolle objecten der tentoonstelling in veiligheid worden gebracht. Het gelukte o.a. de instrumenten der kostbare televisie-apparaten voor het vuur te bewaren. De wee autohallen en de hallen een en twee zijn buiten gevaar, daar het zich laat aanzien, dat de brandweer na een uur den brand mees ter zal zijn. Voorts wordt gemeld, dat direct na het uit breken van den reusachtigen brand Rijksminis ter dr. Goebbels op het terrein van de ramp aankwam en zich rapport liet uitbrengen over de getroffen maatregelen. PAMPELUNA, 19 Aug. (Reuter) Het groot ste gedeelte van de kostbaarheden, welke uit de Kathedraal zijn gestolen, is teruggevonden bij een goudsmid te Pampeluna, genaamd Arias, Men verwacht thans talrijke arrestaties. Besprekingen te Parijs: Laval rekent op Italië's tegenwoordigheid bij de Volkenbondsvergade ring om tenminste zijn standpunt te verdedigen. Reusachtige brand in dc Radiotentoonstel lingsgebouwen te Berlijn; hallen 3, 4 en 5 zijn totaal verwoest. Sociale Studieweek te Voorhout. De achtste R.K. Faedagogische Week te Am sterdam geopend. Burgemeester Waugh van Albury betuigt zijn dank aan het Nederlandsche volk. Sigarenmakers staan afwijzend tegenover de patroonsvoorstellen tot loonsverlaging. Missionarissen naar Timor en Onderhoorig- heden. New Yorksche Beurs: na eenigszins onregel matige opening overwegend aanbod in de twee de beurshelft. „Sterkte hoor." Die vriend begreep wat me ontbrak. Van jongs af aan hebben ze me voor gehouden liefdevol te zijn en voor zichtig en matigmaar sterk Daar staan ons dagelijks speciale moeilijkheden te wachten, soms te genkanting, soms bespotting, soms bekrompenheidjes, ja, die vooral Sterkte is een deugd, die alle andere deugden moet vergezellen, zelfs de liefde. Want zonder de sterkte zal liefde op zwakheid of lafheid uitloo- pen. „Sterkte hoor." De toestand van den Aartsbisschop, Z. H. Exe. Mgr. J. H. G. Jansen, is zoo goed als onge wijzigd gebleven. Mgr. heeft Maandag een rustigen dag gehad. MEXICO CITY, 19 Aug. (A.N.P.) Een plaat selijke rechtbank heeft een onderzoek geopend naar een beschuldiging tegen oud-President Calles, die na den opstand van 1927 last zou hebben gegeven tot de terechtstelling van Ge neraal Francisco Serrano en twaalf anderen, zonder dat dezen voor een rechtbank of zelfs voor een standgerecht terecht hadden gestaan. De aanklacht is ingediend door een voorma- ligen aanhanger van Generaal Serrano, Can- dini, die indertijd een der leiders was van de campagne voor de verkiezing van Serrano tot Mexicaansch president. I No f y\\\\\\\\wn\iiniiiir/////sss WffWA stand op Dinsdag 1 uur v.m.: 763.2 .Vorige stand: 764.3

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1935 | | pagina 1