De Geneefsche voorstellen door
Mussolini verworpen
VOOR ITALIË ONAANVAARDBAAR
De kwestie van het
Memelgebied
Nieuw gezichts
punt
TEKST VAN COMMUNIQUÉ
NIET PROVOCEEREND
Teleurstelling te
Parijs en Londen
De verworpen
voorstellen
De vacantie van
Z. H. den Paus
NOG GEEN BESLISSING
IN ABESSINIË
DE CONCESSIE VAN
CHERTOK
.PROJECTIE-TIJD.
KINO - PROJECTIE VOS
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE
PERS
ZONDAG 22 SEPTEMBER 1935
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE;
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN :v
voor Haarlem en Agentschappen per
week 25 cent; per kwartaal f 3.25; per
post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITCECEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
Ochtendblad
EEN EN ZESTIGSTE JAARCANC No. 19555
De ministerraad heeft kennis genomen van de in het rapport der
Commissie van Vijf vervatte voorstellenhij heeft ze zeer aan
dachtig bestudeerd.
„Bij allen eerbied voor de door de Commissie van Vijf gedane
poging, is de ministerraad tot het besluit gekomen, deze voor
stellen onaannemelijk te beschouwen, aangezien zij geen voldoende
minimum-basis bieden voor eventueele overeenkomsten, waarbij
eindelijk en op werkzame wijze rekening zou kunnen worden ge
houden met de vitale rechten en belangen van Italië."
De mogelijkheid voor nieuwe
diplomatieke pogingen aan
wezig geacht
Oorlogszone in Italië
reeds bepaald
Italiaansche aankoopen
Italiaansche bommenwerpers
boven Kreta
Italiaansche schepen
het Suez-kanaal
door
Dinsdag reeds een kabinetszitting
in Engeland?
Beursnervositeit in Cairo
De verdediging van Egypte
Verlengd tot 7 October
Ethiopië vestigt zijn hoop thans
op Groot-Brittannië
Verbazing en toorn over
Rome's besluit
ADDIS ABEBA, 21 Sept. (Reu
ter). De beslissing van Rome ver
oorzaakte verbazing en toorn, en in
paleiskringen is men van meening,
dat het eenigste, dat Ethiopië nog
over blijft te doen, is de algemeene
mobilisatie af te kondigen. De Keizer
nam echter nog geen enkele be
slissing.
Een wijziging in den aard
der besprekingen?
Laval en Eden wenschen oplossing
langs diplomatieken weg
Is Engelands strijd tegen Italië ten
slotte een tegen dictatuur
en fascisme?
Stemmen uit Amerika
en Duitschland
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZES BLADZIJDEN
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct.( ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
ROME, 21 Sept. Het officieele communiqué, betreffende de door den
Italiaanschen ministerraad Zaterdagmorgen in haar beraadslagingen onder
voorzitterschap van Mussolini verworpen voorstellen der Commissie van
Vijf, heeft den volgenden inhoud:
Deze officieele mededeeling aangaande den Italiaanschen minister
raad van vandaag, welke twee uren heeft geduurd, houdt voorts in, dat
de ministerraad tegen a.s. Dinsdag opnieuw is bijeengeroepen, bij welke
gelegenheid de ontwikkeling van den politieken toestand verder zal wor
den bestudeerd en de nog op de agenda staande bestuurswetten zullen
worden afgehandeld.
In de zitting van vandaag heeft Mussolini een uitvoerig rapport uit
gebracht over de ontwikkeling van den politieken en militairen toestand
van de laatste dagen en het rapport van de Commissie van Vijf voor
gelezen en toegelicht.
De verwerping van de voorstellen der Com-
missie-van-Vijf maakte te Rome diepen in
druk.
Mussolini had Zaterdag een onderhoud met
den Franschen ambassadeur, terwijl Suvich, de
staatssecretaris voor Buitenlandsche Zaken, een
bespreking had met den Engelschen ambassa
deur en met dien van Japan.
De ministerraad nam zijn beslissing, vol
komen bekend met de zaak.
Ofschoon de redactie van het communiqué
duidelijk is, is de tekst in het geheel niet
provoceerend.
Hoewel de voorstellen der Commissie-van-
V«f niet in onderzoek worden genomen, wor
den de door de commissie aangewende
pogingen officieel „geapprecieerd".
Men gelooft dat de ministerraad een
tamelijk groote mogelijkheid wilde open
laten voor een nieuwe diplomatieke poging,
want doordat hü de redenen aangeeft van
de weigering, toont men tevens, indirect dan,
onder welke voorwaarden nieuwe pogingen
tot succes zouden kunnen leiden.
Aloisi gaf te Genève aan De Madariaga te
kennen, dat het communiqué van Rome niet
MP
moet worden opgevat als een categorische af
wijzing der voorstellen van de Commissie-van-
vyf.
Indien de oorlog uitbreekt zullen
Napels, Palermo, Messina en Bari
tot oorlogs-zóne worden verklaard.
In geval van algemeene mobilisatie
zullen de bewoners worden ge-
evacueerd.
De Commissie van Vijf komt Zaterdagavond
om 6 uur bijeen.
De verwerping der voorstellen door de
Italiaansche regeering maakte een diepen in.
druk op de delegaties.
Na een aandachtige lezing van den tekst van
het communiqué zou men echter van meening
kunnen zijn, dat de weigering der Italiaansche
regeering misschien meer genuanceerd en in
elk geval' minder categorisch is, dan men oor.
spronkelijk vreesde.
In elk geval schijnt de toon van het stuk
een weinig af te wijken van dien door den
Italiaanschen ministerraad verleden week ge
bruikt, en die dan ook zoozeer de openbare
meening heeft verontrust.
Het Bureau van de Volkenbondsvergadering
dat Zaterdagmiddag bijeenkwam, besloot een
vergadering tegen Dinsdag bijeen te roepen.
Daar de werkzaamheden nog verre van ge
ëindigd zijn, is het onmogelijk te voorzien op
welken datum de Volkenbondsvergadering haar
laatste zitting zal houden.
De Italiaansche regeering heeft groote hoe
veelheden levensmiddelen in blik en citroenen
in Spanje aangekocht. Aanbiedingen voor den
verkoop van 400.000 ton steenkool, die in
Asturia ligt, hadden geen gevolg, aangezien
over de wijze 'van betaling geen overeenstem
ming kon worden bereikt.
In de eerste veertien dagen zijn 24.095 ton
Russische steenkool en 16.606 ton Turksche
steenkool naar Italië verscheept. In dezelfde
periode werden 24.423 kubieke meter hout naar
Italië gezonden en 8.348 ton tarwe naar Mas-
saoea. Het hout en de tarwe waren afkomstig
uit Russische havens aan de Zwarte zee.
Tengevolge van zijn financieele moeilijkheden
betrekt Italië thans veel minder goederen uit
de kanaal-zóne, daar de Egyptische kooplieden
verdere credieten weigeren.
Uit Athene wordt bericht, dat Zaterdag vier
Italiaansche bommenwerpers boven het eiland
Kreta hebben gevlogen. Reeds sedert eenige
dagen worden op zeer groote hoogte vliegtuigen
waargenomen. De vliegbasis zou zich op het
eiland Leros bevinden, welke als steunpunt zal
dienen voor de militaire operaties op de Dode-
canesos.
Chertock, de rivaal van den hou
der der befaamde olie-concessie
Rickett, die beweert, oudere aan
spraken te kunnen doen gelden
In de afgeloopen week is de stroom van
ItaUaansche schepen in Zuidelijke richting ten
zeerste toegenomen. Gisteren nog lagen er drie
troepen-transportschepen en twee schepen met
goederen te Port-Said te wachten om door het
Suez.kanaal naar Massaoea te kunnen varen.
Vooral de munitie-ladingen zijn den laatsten
tijd buitengewoon groot, zoodat deskundigen
alhier als hun meening te kennen geven, dat,,
Te Parijs heeft het bericht, dat de Ita
liaansche ministerraad de voorstellen der
Commissie van Vijf heeft verworpen, geen
verrassing gebaard, doch wel eenige be
vreemding gewekt. Men laat doorschemeren,
dat de beleefde vorm, waarin de afwijzing
is gesteld en de officieele Italiaansche toe
lichting een verdere onderhandeling alsnog
mogelijk zuilen kunnen maken.
De verklaringen van Laval te Genève over het
standpunt van Frankrijk, met name de onwan
kelbare trouw nopens de bepalingen van het
Volkenbondspact, behouden onder de tegenwoor
dige omstandigheden haar volle waarde.
In Engeland heeft het besluit van den
Italiaanschen ministerraad te grooter te
leurstelling gewekt, daar de algemeene
stemming, ook in de bladen, juist iets opti
mistischer was. De bladen zijn zeer gereser
veerd in hun oordeel en schorten dit mees-
maais zelfs geheel op.
De volgende week verwacht men een leven
dige ministerieele activiteit te Londen.
Baldwin wordt Zondag te Londen verwacht,
terwijl andere leden van het kabinet Maandag
zullen aankomen.
Waarschijnlijk zal reeds Dinsdag een plenaire
zitting van ,het Britsche kabinet worden ge.
houden.
De berichten uit Genève omtrent een alge.
heele overeenstemming tusschen de Fransche en
Engelsche deïegaties worden zonder eenige re
serve bevestigd.
Tevens wordt bevestigd, dat de Engelsche de
legatie op de hoogte werd gehouden van den
nieuwen oproep door Frankrijk tot Rome ge
richt, en Zaterdagmorgen sprak men dan ook
hier de hoop uit, dat Mussolini aan dezen op
roep gehoor zou geven.
De verwerping der voorstellen der commissie
van Vijf veroorzaakte hier dan ook niet alleen
teleurstelling, doch ook pessimisme.
op dit oogenblik de munitie-voorraden in Ery-
threa en Italië langzamerhand voldoende moe.
ten zijn voor verscheidene maanden oorlog
voeren.
Ofschoon de atmospheer in de kanaal-zóne
niet meer zoo gespannen is als eenigen tijd ge_
leden, heerscht er toch eenige ongerustheid over
de plannen die Italië zou hebben om nog meer
onderzeeërs naar de Roode Zee te sturen. In
den nacht van Donderdag op Vrijdag zijn twee
Italiaansche duikbooten het kanaal gepasseerd,
zoodat thans in totaal acht Italiaansche onder
zeeërs naar de Roode Zee onderweg zijn. Vól
gens alhier aangekomen stoomschepen liggen
de onderzeeërs op het oogenblik aan de opper
vlakte in de nabijheid van het eiland Shadwan
aan de punt van het schiereiland van Sinai.
Het beursbestuur van Cairo heeft met het
oog op de nervositeit op de beurs en ter ver
mijding van een paniek, besloten, van Maandag
af vóór en na beurs geen handelszaken meer
toe te staan.
De beurs zal direct na het officieele sluitings
uur worden ontruimd. Verschillende waarde
papieren, in het bijzonder hypotheekbewijzen,
zijn in de laatste dagen met 10 a 15 procent
gedaald. De regeering verwacht Maandag een
verbetering van de situatie. De minister van
financiën heeft er den nadruk op gelegd, dat
dit verschijnsel zich niet alleen in Egypte voor
doet, doch ook te Londen en Parijs.
i l
Met een beroep op de bevoegde militaire in
stanties behandelen de Egyptische bladen de
plannen voor de defensie van het land. Deze
plannen zouden voorzien in evacuatie van de
woestijn Amerieh tot 300 K.M. ten Westen van
Alexandrië, met gelijktijdige vernietiging der
derwaarts loopende spoorwegen. Te Amerieh
worden voorbereidingen getroffen en o.m. oor.
logs-materiaal opgeslagen. Een uit de richting
Saloen komende vijand zou bij de tenuitvoer
legging van deze plannen een 500 K.M. lange
droge woestijnstreek moeten doortrekken.
Het aantal thans in Egypte gestationneerde
Engelsche vliegtuigen wordt door de bladen aan
gegeven met 1.000 toestellen, waarvan 300 wa.
tervliegtuigen. In de Egyptische wateren zouden
zich thans 28 eenheden der Britsche vloot op
houden. Afgezien van de bemanning dezer schè.
pen bedraagt het aantal landingstroepen 15,000
•man, waarbij nog komen 3.000 man mariniers.
De Italiaansche dictator heeft
de voorstellen der Commissie van
Vijf verworpen. Welke waren die
voorstellen? Zij behelsden de vol
gende maatregelen, voorzoover zij
bekend zijn geworden door een pu
blicatie van het 9oed geïnformeer
de blad „Journal des Nations":
1. Reorganisatie der openbare
diensten in Abessinië, d.w.z. reor
ganisatie der politie, rechtspraak,
openbare werken en volksgezond
heid. Een buitenlandsche deskun
digencommissie zou de politie voor
haar rekening nemen.
2. Economische ontwikkeling van
Abessinië, waardoor buitenlanders
meer mogelijkheden zullen ver
krijgen.
3. Financieele reorganisatie van
het land.
4. Gebiedsafstand door Frankrijk
en Engeland van bepaalde stroo-
ken in Somaliland aan Abessinië
om het schenken van Abessinisch
grondgebied aan Italië mogelijk te
maken.
5. Vergaande tegemoetkomingen
aan Italië op economisch gebied in
Abessinië.
6. Alle reorganisatiediensten ko
men onder leiding van een inter
nationale commissie namens den
Volkenbond, die voortdurend met
dé Abessinische regeering zal sa
menwerken.
7. Omtrent de nationaliteit van
de leden dier commissie en van de
andere raadsleden werd niets ver
meld.
CASTEL GANDOLFO, 21 Sept. (Reuter) De
Paus heeft besloten het jaarlijksch verblijf in
zijn zomerresidentie te verlengen, en per 7 Oc
tober naar het Vaticaan terug te keeren.
Z. H. is gebruind door de zon en maakt
dagelijks wandelingen.
Het Pauselijk observatorium te Castel Gan-
dolfo is bijna voltooid en alvorens te vertrek
ken, zal de Paus dit openen tegelijk met een
klein museum van natuurverschijnselen.
Persoonlijkheden van het Ministerie
van Buitenlandsche Zaken zeggen,
dat Ethiopië thans zijn hoop heeft
gevestigd op Groot'Brittannië.
Het antwoord van Genève op het telegrafisch
door haar gedelegeerde aldaar overgebrachte
verzoek der Abessinische regeering om nadere
bijzonderheden betreffende de voorstellen der
Commissie van Vijf, zal, naar men verwacht,
waarschijnlijk niet vóór Zondagavond worden
verzonden.
De Abessinische gedelegeerde te Genève ver
klaarde in antwoord op een vraag van den
correspondent van Reuter, dat het niet waar is,
dat hij van zijn regeering antwoord heeft ont
vangen, of den voorzitter van de Commissie
van Vijf een mededeeling heeft gedaan.
Naar verluidt zou Ethiopië in principe de
voorstellen der commissie van Vijf aanvaarden,
daar het van meening is, dat daar Italië ze
niet aanvaardt, dit land op deze wijze de ver
antwoordelijkheid op zich neemt.
De Keizer neemt alle mogelijke maatregelen
om elk incident te vermijden, dat Italië tot wa
pen zou kunnen dienen.
Ofschoon de groote inboorlingen-chefs af-
keerig zijn van elke concessie, behoeft dit nog
niet tevens de houding van den Negus te zijn.
De Keizer nam Zaterdagmorgen een parade
af aan 15.000 man, die met moderne wapens
bewapend waren.
Keizer Haile Salassie heeft gisteren een lang
durig onderhoud gehad met den Britschen ge
zant Barton, waarin gesproken werd over den
politieken toestand en voornamelijk over de
bescherming der vreemdelingen.
In tegenwoordigheid van het corps diploma
tique zijn vanochtend de eerste feestelijkheden
begonnen van het Nationale Kerkfeest, het
Maskalfeest.
Tot algemeene verwondering verscheen ook
de Italiaansche gezant, graaf Vinci, met het
geheele personeel der Italiaansche ambassade.
Te Madrid is onder het enorme aantal bedelaars een razzia gehouden.
Men wil trachten deze menschen aan het werk te zetten
LONDEN, 21 Sept. (A.N.P.) Chertok, de
New-Yorksche makelaar, die een concessie in
Abessinië heeft verworven, heeft vandaag een
bespreking gevoerd met den gezant van Abes
sinië te Londen, Dr. Martin,
Het Abessinische gezantschap te Londen heeft
vanavond medegedeeld dat er een wijziging is
gekomen in den aard der bespreking tusschen
den gezant en chertok. De onderhandelingen
worden intusschen voortgezet.
SMALFILM-APPARATEN 8 en 16 m.M.
voor huis- en zaalgebruik. Weer de nieuw
ste modellen voorhanden.
Verhuur v,an Onbrandbare Smalfilm
Tel. 29214
Ceintuurbaan 195 A'dam
LONDEN, 21 Sept. (A.N.P.) Volgens Press
Association heeft de Britsche ambassadeur te
Berlijn, Sir Eric Phipps, instructie ontvangen
de Duitsche regeering er van in kennis te stel
len, dat de Britsche regeering te zamen met
Frankrijk en Italië te Kovno stappen heeft ge
daan ten aanzien van de a.s. verkiezingen in
het Memelgebied.
Laval en Eden wenschen het Memel-
vraagstuk langs diplomatieken weg te be
handelen en de kwestie niet voor den Vol
kenbond te brengen.
Naar verluidt, zijn genoemde staatslieden
van meening, dat het er bij de bewoners van
het Memelgebied niet op aan zou komen op'
welke wijze in het Memelgebied constitutio-
neele toestanden zouden worden hersteld.
Hoofdzaak zou zijn, dat in ieder geval een re
geling zou warden tot stand gebracht.
Het expansie en nog méér volksafleiding
zoekende fascisme steekt, door zijn hals
starrig optreden tegen Abessinië, bewust
de brandfakkel in Europa, dat nog geheel ont
redderd is tengevolge van den wereldoorlog. Het
enorme bewuste optreden van Engeland heeft
héél de wereld verrast. Het feit is er. En daar
mede is alléén rekening te houden. De Britsche
wereldmacht omklemt de oude wereldzee.
De taal der diplomatieke wereld is altijd koel
en volkomen afgewogen. Als er thans in die
taal wordt gezegd, dat de toestand „uiterst ern
stig" is, dan beteekent dit, dat deze méér dan
uiterst ernstig is, dat hij in acuut gevaar ver
keert.
Abessinië is eigenlijk op den achtergrond ge
raakt. Op den voorgrond staat de status En
gelandItalië.
En nu duikt in de pers van twee groote lan
den bijna plotseling een vraag, een vermoeden
op: is het Engeland op de eerste plaats niet
te doen om de vernietiging van het fascisme en
tenslotte om de bestrijding van de dictatuur
ziekte, die Europa teistert, in het algemeen?
Er zijn twee sterke aanwijzingen in deze rich
ting.
De Duitsche pers bevat heden op commando
artikelen, wier inhoud schier gelijkluidend is.
Zéér karakteristiek is de inkleeding der Köln.
Zeitung: „De Volkenbond, die tot nu toe alle
schendingen van zijn reglementen geduldig heeft
verdragen, heeft onverwacht energie getoond
en in zijn overweldigende meerderheid zich tegen
Italië verklaard. En Engeland is thans met
wilde woede besloten, Italië aan te pakken,
onverschillig met of zonder Genève, zelfs tegen
Genève, als het niet anders gaat. Wat nu in
schrikbarende duidelijkheid aan den dag komt,
is het diabolische Macchiavellistische plan, dat
Engeland van den beginne aan tegen Italië aan
het uitvoeren is, om onder den schijn van recht
op de brutaalste wijze het fascistische regime
te kunnen bedreigen en te verpletteren."
Zóó staat het te lezen in de gelijkgeschakelde
Duitsche bladen. Vreezen de Duitsche macht
hebbers een „Diktaturdammerung", een goden
schemering van het dictatorschap in het alge
meen? Men moet het wel aannemen. De ge
volgen kunnen onoverzienbaar zijn, als de
kwestie aldus nieuw wordt gesteld, want dan
komt het voor de hand te liggen, dat de eene
dictator den ander zal trachten bij te staan.
Ook in Amerika komt deze gedachte sterk
naar voren. Senator Borah, niet de eerste de
beste, de man, die straks candidaat zal zijn
voor het presidentschap der Vereenigde Staten,
maakt zich den tolk ervan en is met ongewone
kracht tegen de Europeesche dictaturen opge
treden. Hij zegt: „De volken willen alle den
vrede. Maar er bevinden zich burchten van
oorlog in die landen waar de stem van het volk
tot zwijgen is gebracht, waar de constitutioneele
regeering omver geworpen is en waar een wille
keurige macht den volkswil onderdrukt, waar
de onverdraagzaamheid groot wordt ten koste
van menschelijke ellende, waar rassenhaat voor
zelfzuchtige doeleinden gevoed wordt, waar men
schen niets anders dan raderen zijn in een
ziellooze staatsmachine en waar een persoon
lijke regeering den wil van het volk overheerscht.
Daar vindt men den voedingsbodem van den
oorlog."
Klinkt dit niet als een oproep aan, als een
aanmoediging van de vrije democratische lan
den, om de brutale, ziellooze dictaturen,
welke heel de wereld bedreigen, op te ruimen?
Wij meenden, dat het noodig was, om ook
dezen nieuwen kant van het conflicten-complex
even in het licht te plaatsen.
M IVVWvvvuMMlllimri;/; rrTi i t f i/s?
Stand op Zondag 1 uur v.m.; 761.4
Vorige stand: 767.2
