Voor de Poort
NOG IX
De Katholieke Bijbel
Het uitvoerverbod
voor benzine
Mogen wij de H. Schrift lezen?
geheel gratis
Medische kroniek
BIJBELSCHE GROOTHEID
ZONDAG 13 OCTOBER 1935
LEEKEPREEKEN
Nieuwe beschikking van den
minister ten aanzien van
het verleenen van
dispensatie
Het vaste lasten
ontwerp
Nieuwe Nederlandsche kerkelijk goedgekeurde vertaling
van de volledige boeken van het Oude en Nieuwe Verbond
onder leiding van de Nederlandsche Provincie der Paters Franciscanen
CiVE KATHOOEKE
i'V'fe
Geen ontwikkeld Katholiek
De Katholieke Bijbel
Van wijzigingen staat nog
niets vast
De onbewaakte overweg
Theeprijzen hooger?
Landbouwer door trein gegrepen
en gedood
NEDERLANDERS IN WEST-
DUITSCHLAND
R.K. Centraal Bureau voor
zielzorg opgericht
ONBEVOEGD GENEESKUNDE
UITGEOEFEND
Geldboeten opgelegd
Flinke boete
DE EGYPTISCHE GEZANT
TE BRUSSEL
Z.Exc. brengt een bezoek aan
ons land
ETHIOPISCHE KWESTIE
Negus dankt Vredesvereenigingen
Charlotte Kohier vertelt van hare
komende voordrachten uit het
Oude Testament
Heffing op varkens-
vleesch
De N.V.C. dreigt spek op de markt
te zullen brengen
WIE Z'N HOED IS DIT
Prijsvraag N. C. C. opnieuw
uitgezonden
BRANDSTICHTING UIT
WRAAK
BLIKSEM IN KERKTOREN
GESLAGEN
STAKING BIJ SIGAREN
FABRIEK
PRIJSVRAAG DE GRUYTER
Hygiëne
In onze beschouwingen over de plaats van
de hedendaagsche vrouw ln onze samenle
ving, zou ook een uiteenzetting passen over
haar taak als burgeres, over haar houding te
genover het vaderland, tegenover het interna
tionale leven, in het bijzonder tegenover de
propaganda voor den vrede; haar plaats by het
maatschappeiyk werk, in de sociale organisaties
en de werken van christeiyke liefdadigheid.
wy zullen echter onze stof niet zóó zeer uit
breiden, te meer niet, omdat deze onderwerpen
voor het meerendeel indirect by onze volgende
beschouwingen te pas komen.
Wy willen liever nog enkele artikelen wyden
aan de bijzondere moeiiykheden. waarmee in
onzen tyd de jonge vrouw vóór het huweiyk en
dc echtgenoote en moeder in het huwelijk te
kampen hebben; aan de vraag voorts wat van
het katholieke meisje en de katholieke huis-
viouw en ook van de ongehuwde vrouw wordt
vereischt in de laatste pauselijke encyclieken
over het huweiyk, de opvoeding en de sociale
verhoudingen.
Zetten wy voor vandaag het jonge meisje van
heden naast dat- van vyftig jaar geleden.
Waarover droomen onze jonge meisjes? vraagt
Marguérite Perroy in haar laatste boekje. En zy
antwoordt: men beweert, dat zij niet meer droo
men.... Ik geloof er niets van! Haar droomen
zyn verhuisd, ziedaar alles, zooals de zwaluwen
tn den herfst. Het is van weinig belang hun
vlucht na te gaan. Men verzekert, dat zy de
betooverde boorden, het beloofde land van
weleer, het huwelijk, hebben ontvlucht. Het
zou heel erg zyn, wanneer dat waar was.
Het is zeker, dat het jonge meisje van tegen
woordig tegenover het huweiyk een ongewone
houding, soms zelfs een pose aanneemt. Dit is
zeker, dat de vrouwen van middelbaren leeftyd
van thans in haar jeugd veel dichter by het
jonge meisje uit den tyd onzer grootmoeders
stonden, dan de zestien- en achttienjarigen van
thans by de jeugd van haar moeders.
Welke waren de karaktereigenschappen van
het jongemeisje der vorige eeuw, voordat de
geschiedenis haar grooten draai maakte? Voor
eerst aanvaardde zy min of meer als vanzelf
sprekend een straffe huiselyke discipline. Een
wel opgevoed meisje ging niet aheen uit, noch
cp straat noch in het gezelschapsleven. De moe-
derlyke voogdij verliet haar nooit Het huweiyk
bracht een overgang van macht mee, dat was
alles. Men koos niet zelfstandig zyn kleeren;
noch zijn relaties, noch zyn boeken. De droo-
meryen, welke toen zoo algemeen mh de jeugd
verweten werden, waren een reactie tegen dezen
voortdurenden dwang. Men ontsnapte door den
eenig mogelyken uitweg die vry was, de ge
dachte.
Het huweiyk scheen ook een uitgangspoort,
de eenige omdat vele ouders de juiste onaf-
hankelykheld van haar dochters, die haar le
ven aan den huiseiyken haard sleten, niet
duldden.
Trouwen beteekende weliswaar een meester
hebben, maar een die niet altijd aanwezig was,
zooals de moeder; het was meesteres zyn in
eigen huis; alleen uitgaan; in één woord, een
zekere vryheld genieten. Vandaar zooveel hu-
weiyken zonder roeping, maar ook een alge-
tn e ene neiging naar de gemeenscnappeiyke be
stemming.
Wanneer de moeder tact bezat, wanneer zy
haar dochter aan een gecontroleerde vryheld,
aan een bewaking, berustend op vertrouwen,
wist te wennen, met de overtuiging, dat het
Eing om haar bescherming en niet uit tyrannie,
dan verdwenen de nadeelen. Dan bereidde het
meisje zich zonder dwaas ongeduld en zonder
onvoorzichtigheid op haar toekomstige taak
Voor.
Haar kennis bleef beperkt en bescheiden. De
vrees om onder de blauwkousen gerekend te
Worden belette haar, haar kunde uit te stallen.
Gedachtig aan de femmes savantes van Molière,
was men er van overtuigd, dat de mannen er
öiet van hielden een geleerde vrouw te trouwen.
De moeders hielden voorts haar dochters in
de meest absolute onwetendheid omtrent de
feiten van het huwelyksleven. De kennis hier
van bracht, meende men, om met de Montaugé
te spreken „meer bekoringen, meer zwakheden,
meer gevaren" mee. Feit is, dat goed be
schermd door de toenmalige levensgewoonten, de
maagdelyke zielen in ongerepte schoonheid op
groeiden. Deze blankheid had haar bekoring en
heilzamen invloed. Dank zy de strenge keuze
van lectuur, behield de verbeelding haar rein
heid, het gemoed zyn oorspronkelyke frisch-
heid, wanneer althans de moeder de kunst ver
stond om, by het nu en dan beantwoorden van
delicate vragen, geen geheime nieuwsgierigheid
op te wekken. In overdryving ging de yver zelfs
zóóver om de onwetendheid tot den avond voor
het huweiyk te verlengen, aldus de jongevrouw
dwingend tot een belofte om plichten te vervul
len, welke zy niet kende.
Geheel gescheiden van de mannen was er voor
't jonge meisje niets om zich tegen te bescher
men. Men beveiligde haar van alle kanten, 't
Was duideiyk, dat dit eenlgszins gekunstelde 'e-
ven, eenerzyds sommige kwade dingen tegen
hield maar weer andere te voorschyn riep;
vroegrype temperamenten sprongen uit den
band of vervielen in het andere uiterste. Maar
de seksen, aldus van elkaar gescheiden, wekten
meer aantrekkingskracht en betoovering voor
elkaar, de bekoring van de verboden vrucht
en de betoovering van zinsbedrog. Het huweiyk
Won er door aan aantrekkeiykheid. De magne
tische kracht van het onbekende kwam den
natuurdrang te hulp.
Het huweiyk was toen het doel, het eenige
doel, waarop men de jonge meisjes africhtte
Althans men plaatste ze voor het dilemma: het
huweiyk of het klooster. Daarbuiten waren al
leen veriatenen en levenswrakken Vandaar de
..oude vrysters", de zure vrygezellinnen; van
daar de valsche religieuse roepingen, vandaar de
huweiyken uit wanhoop! Een late invloed van
Rousseau deed het meisje voor den man op-
Voeden, Sophie voor Emile als voor haai
laatste bestemming, een soort aardsche vervan
ging van de eeuwige zaligheid! Buiten den man
had het leven geen waarde Dit teed het aan
fal huweiykscandidaten toenemen, maar onder
drukte tegelykertyd de persoonlijkheid en deed
de roeping der vrouwen geweld aan. ,,Te veel
bloemen schreef een vrouw van rype ervaring
zoo juist zyn het zoogenaamde ideale meisje
toegeworpen, dat men te lang voor den man en
voor niets anders dan voor den man opvoedde.
Dit was een fout in de zedelijke orde
Z!óó kwam ondertusschen het meisje tot het
huweiyk, uitgerust voor haar rol van zelfver
loochening voor het leven in dienst van anderen,
wat de roeping van echtgenoote en moeder ver
onderstelt.
Goede tradities en vooral een stevige, gods'
dienstige ondergrond en ook die onverwoestba
re energie, welke een ongekreukte maagdelyk-
heid geeft, die alle te zamen brachten een pre-
i.entielooze jongevrouw tot een huiseiyken
haard, eene die alle krachten der liefde voor
den eenen uitverkorene had verzameld. Ve.
klaarbaar, dat haar geest er een was van weer
stand en handhaving. Zij werd de grondlegstei
van de vele groote en degelijke gezinnen, welke
onze katholieke gemeenschap gevormd hebben,
Hoe staat daarnaast nu het meisje van van
daag, de echtgenoote van morgen?
Hierover een volgenden keer.
LIBRA
Zaterdag is een extra-nummer van de
Nederlandsche Staatscourant verschenen,
waarin is opgenomen een beschikking van
den Minister van Handel, Nyverheid en
Scheepvaart.
By deze beschikking heeft de Minister
ingetrokken zijn beschikking van 9 October
j.l. met betrekking tot de verleening van
dispensatie van het verbod van uitvoer van
benzine.
Voorts heeft de Minister bepaald, dat
van genoemd verbod aJgemeene dispensa
tie verleend zal worden, behalve voor die
hoeveelheden en soorten benzine, ten aan
zien waarvan door hem met belanghebben
den is of nader wordt overeengekomen, dat
uitvoer niet zal plaats hebben.
noodigen wij U uit van onderstaande tijdelijke aanbieding gebruik
te maken. Hoe ongeloofelijk goedkoop de prys ook is, wij garan
deeren U, dat de uitgave Uw verwachtingen zal overtreffen.
De Katechismus der Nederlandsche Bisdommen antwoordt op deze vraag:
„Wij mogen de H. Schrift lezen als de uitgave kerkelijk is goedgekeurd".
Waarom is dan niet ieder Katholiek gezin in het bezit van den Bijbel.
zoo nuttig tot betere kennis en begrijpen van Gods Woord en treft men er
in de meeste gevallen hoogstens slechts een of andere Bijbelsche Geschiedenis?
Als een der voornaamste oorzaken mag wel gelden, dat in tegenstelling met
vele andere landen Nederland tot nu toe een handige, goedkoope, goed-ver-
zorgde uitgave miste van een kerkelijk goedgekeurde vertaling der H. Schrift.
De zoo verdienstelijke „Petrus Canisius-uitgave" van 't H. Evangelie en de
Handelingen der Apostelen kwam hieraan slechts gedeeltelijk tegemoet. Thans
echter gaat dit gemis geheel fcndervangen worden door de verschijning van:
Waar noodig, is de tekst ter verduidelijking voorzien van korte noten.
'WiiEkt l
b»el;- i
y, - :wVv
i
',,1 V;K>,
Handig formaat 13Y.19 cM. en hoewel 1700 tot 1800
bladzijden, 3600 kolom druk, door gebruik van prima
dun papier niet dikker dan 414 cM.
Goedkoope prijs bij inteekening, n.I.
per deeltje, om de 2 piaanden verschij-
nend. Met band voor de 8 deeltjes in totaal verschijnend
Wie twee banden wenscht, één voor de deeltjes tezamen
van het Oude Verbond en één voor de deeltjes tezamen
van het Nieuwe Verbond, betaalt voor deze twee
banden slechts 50 cent.
mag nu langer door te verzuimen in te
teekenen er toe medewerken, dat vol
komen ten onrechte de Bijbel beschouwd blijft als uitsluitend een protestantsch bezit.
De inteekenprijs kan
slechts korten tijd worden
gehandhaafd. Wij kunnen
deze alleen garandeeren aan
hen, die nevenstaande bon ten
spoedigste rechtstreeks zen
den aan ons adres:
N. V. Roman- Boek- en
Kunsthandel H. Melissen
Leidschegracht 72
Amsterdam
ROKI Ondergeteekende wenscht te ontvangen in
BVI* 8 deeltjes a 90 cent de kerkelijk goedgekeurde
Nederlandsche vertaling van
*met één band gratis met 2 banden voor 50 cent.
NAAM: ADRES:
Doorhalen wat niet verlangd wordt.
Naar aanleiding van berichten over wy-
zigingen in het vaste lastenontwerp wordt
van officieele zijde medegedeeld, dat om
trent eventueele veranderingen, welke by
nota van wyziging in dat ontwerp zullen
worden gebracht, nog niets vaststaat. De
regeering heeft haar standpunt dienaan
gaande nog niet bepaald.
In een interview van een Standaard-redac
teur met den heer P. v. d. Linde, voorzitter van
den Ned. Kruideniersbond, deelde deze mede,
dat binnen korten tyd een verhooging van de
theeprijzen is te verwachten van 3 cent per ons.
Nabij het station Staphorst is Zaterdag een
landbouwer, die met paard en wagen den on-
bewaakten overweg aldaar passeerde, door een
goederentrein in de richting Zwolle gegrepen.
Voerman en paard werden op slag gedood.
Het slachtoffer is de 60-jarige ongehuwde H.
Nyboer. De overweg ter plaatse is geen ver
keersweg, doch geeft den boeren gelegenheid
hun landerijen te bereiken. Het uitzicht ter
plaatse is zeer goed.
Te Ruhrort is een R.K. centraal bureau voor
zielzorg ten behoeve van Nederlanders opge
richt, waarin het Centraal bureau voor R.K.
Schippers-missie is opgelost; Pater Pozzy, O.P.
M., zal aan het hoofd van dit bureau staan en
als zielzorger voor de Nederlandsche Katholie
ken in het West-Duitsche industriegebied fun-
geeren.
De magnetiseur M. A. W. D. heeft zich voor
het Haagsche Kantongerecht te verantwoorden
gehad wegens het onbevoegd uitoefenen der
geneeskunde.
Verd. behandelde zijn patiënten door met
zyn handen bepaalde bewegingen te maken.
Hij zeide geestelijke kracht over te brengen,
waardoor de patiënten zich zelf konden gene
zen. Voor de behandeling nam verdachte een
kleine vergoeding aan, welke vergoeding echter
vrybiyvend was.
Conform den eisch van den ambtenaar van
het O. M. veroordeelde mr. Fontein verdachte
tot een geldboete van f 40 subs. 4 dagen plaats
vervangende hechtenis.
Aan C. M. A. D. was eveneens ten laste ge
legd het onbevoegd uitoefenen der genees
kunde.
De ambtenaar was van meening dat met
kracht tegen dergelyke excessen moet worden
opgetreden en eischte een geldboete van f200
subs. 2 maanden hechtenis.
De Kantonrechter veroordeelde verdachte tot
een geldboete van f 100.— te vervangen door
10 dagen hechtenis.
De Egyptische gezant te Brussel Zaku El
Ebrashi Pasha vertoeft momenteel voor een
kort verblijf in ons land.
Zaterdagochtend is de gezant in gezelschap
van Dr. Hassan Ismail, handels-attaché van
de Egyptische legatie te 's Gravenhage. per
auto naar Amsterdam vertrokken.
Onder leiding van Dr. A. van der Laan heeft
de gezant de percentenmarkt in de Jan van
Galenstraat bezichtigd en is vervolgens op
Schiphol door den heer Moes rondgeleid.
De directie der K.L.M. bood den gezant op
het vliegveldeen lunch aan. Des middags heeft
by de Amstel bierbrouwery onder leiding van
de directeuien Jhr. H. Hooft en Jhr. Six be
zichtigd, waarna mr. A. van Schendel den
hoogen gast tydens zyn bezoek aan het Rijks
museum op de Rembrandt-tentoonstelling
heeft rondgeleid.
Maandag zal de gezant een bezoek aan Rot
terdam en Gouda brengen.
Naar aanleiding van een sympathiebetuiging,
welke het comité tot het jaarlyks houden van
een Vredescongres aan den Negus van Abessi-
nië had gezonden, heeft de secretaris van ge
noemd comité uit Addis Abeba een schrijven
ontvangen, waarin Zijne Majesteit de Keizer zijn
dank betuigt voor de belangstelling, welke de
vredesvereenigingen in Nederland aan den dag
legden voor de Ethiopische kwestie.
„Langen tijd heb ik naar een
tekst voor myn nieuwe voordrach
tenreeks gezocht. Want ik zoek
geen verhaaltje maar beleving,
geen woordenschoon alleen, doch
geestelijke diepte. De tekst moet
het uithouden na langen tijd me-
moreeren en repeteeren. Ik moet er
als 't ware door gevangen gehouden
worden, er door voortgedreven wor
den, er door in boeien geslagen
worden".
Zoo vertelde ons de kunstenaresse Charlotte
Kohier op haar tot een intieme zaal uitge
bouwde kunstzinnige flat aan de Lairessestraat
te Amsterdam, toen we haar kwamen spreken
over haar aangekondigd© oud-testamentische
voordrachten.
„Eerst had ik een ander werk, waarvan ik 't
vertaalrecht reeds geregeld had. Maar lezend
in den bybel werd ik telkens en telkens ge
boeid door de diepte, de grootheid, de schoon
heid van de schriften.
Hoe klein voelt de mensch zich daar tegen
over en toch ook weer: hoe groot groeit hy
er in uit! In dezen verscheurden tyd tracht
ik iets van geesteiyke waarde te brengen dat
schoon is niet alleen, maar vol wezeniyke le
venskracht".
We waardeeren deze keuze van een kunste.
naresse. De bybel is vroeger steeds een bron
geweest van geesteiyke schoonheid en letter
kundige verheffing. Al te ver is de Schrift uit
ons onderwys weggenomen.
Wat weet een jong geslacht nog van de
heroïsche bybelsche figuren, van den beelden,
rykdom, de taalpracht en de geestkracht van
het Oude en Nieuwe Testament? Wat weet
men van het wondere extatische Hooglied, van
de hooge strengheid des Predikers, van de
majesteit der Psalmen?
1 Den geestelijken, rykdom daarvan wil Char
lotte Kohier ons verklanken in de plastiek van
haar beeldend woord.
14 October zal haar eerste voordracht plaats
vinden in den Amsterdamschen Stadsschouw
burg. Haar doel is daarby het Oudtestamen
tische volk van Israël, dat in deze dagen door
vele rampen getroffen wordt, voordeel van
haar voordracht te doen hebben en daarom
zyn de toegangsprijzen hoog gehouden en zal
de opbrengst dienen voor de Joodsche vluch
telingen.
Deze beelding van het bybelwoord is intus.
schen niet, zooals sommigen ten onrechte mee-
nen, voor een kleinen kring genoodigden, doch
voor iedereen toegankelyk en we hopen dat
Velen er zullen heengaan allereerst om de
geestelyke schoonheid van h«t' gebodene te
genieten en daarby ook om de bedoeling der
kunstenaresse tot haar recht te doen komen.
De schoonheid der Heilige Schriften moet
meer in ons dagelyksch bestaan gebracht wor
den en daarom is deze daad van. Charlotte
Kohier bijzonder te waardeeren.
De dichterschoonheid, de oratorische ge
strengheid, psalmodieerende taalpracht, de ex
tatische liefdeverrukking en de geestelyke ver.
deemoediging vereenen zich in de onmetelyke
levenskracht van het heilige woord.
L. v. d. B.
Van bevoegde zijde vernemen wy, dat, indien
mocht biyken, dat, in weerwil van de verhoo
ging van de heffing op varkensvleesch de prys-
styging op de binnenlandsche varkensmarkt
nog verderen voortgang vindt, bevroren spek
van de Nederlandsche Veehoudery Centrale
op de markt zal worden gebracht tegen een
prys van omstreeks 60 cent per K.G. (voor
kwaliteit A).
De Nederlandsche Veehoudery Centrale be
schikt over voldoende voorraden, zoodat voor
een tekort aan spek niet de minste vrees be
hoeft te bestaan.
Het Nationaal Crisis Comité deelt mede:
Met waardeering maakt het Nationaal Crisis
comité melding van de bereidverklaring van de
Aigemeene Vereeniging Radio Omroep en van
der. Katholieken Radio Omroep om de N.C.C.-
Kadioprysvraag „Wie z'n hoed is dit?" nog
maals ten gehoore te brengen.
De uitzending van den K.R.O. zal geschieden
op Dinsdag 15 October, des avonds te 7.35 uur,
opnieuw met medewerking van Minny Heyer-
mans en Jan Hahn.
Na langdurig en scherp verhoor heeft zekere
v. d. S. uit Westmaas bekend, brand gesticht
te hebben te Strijen. By dezen brand is de in
boedel van de boerenhofstede van G. geheei
door het vuur vernield; een groote voorraad
hooi ging verloren, en eenig vee kwam in de
vlammen om. Als reden gaf S. wraakneming
op. De man is naar het Huis van Bewaring
te Dordrecht overgebracht.
In den toren van de R.K. kerk aan den Be-
zuidenhoutscheweg te Den Haag is Vrydag-
avond de bliksem ingeslagen, Lichtleiding en
uurwerk werden beschadigd.
By de sigarenfabriek Korpershoek te Eind
hoven hebben de katholieke en moderne si
garenmakersbonden een staking geproclameerd.
Reden van deze actie is de invoering van
loonsverlagingen door de directie en het ont
slaan van arbeiders, om het werk goedfeooper
door thuiswerkers te doen verrichten.
De firma P. de Gruyter Zoon N.V. heeft
een nieuwe, aantrekkelyk uitgevoerde prijscou
rant uitgegeven. Aan dit drukwerk is een prijs
vraag verbonden, waaraan iedereen zonder
eenige verplichtting kan meedoen. De hoofdprijs
is 1000. Verder zijn er nog 500 kleinere prij
zen, wat de animo tot deelname zeker zal
verhoogen.
Er zyn opmerkelijk weinig menschen in Ne
derland, die eenig idee hebben van de
inrichting van het menschelyk lichaam,
vooral de onbekendheid met het zenuwstelsel is
zeer groot. Zelfs velen, die in andere vakken
dan de geneeskunde aan de Universiteit gestu
deerd hebben, weten omtrent de inrichting van
het lichaam buitengewoon weinig. Een alge
meen ontwikkeld man wil wel gaarne iets van
de theorieën van Einstein weten, maar hoe zyn
lichaam werkt, interesseert hem nauwelyks of
ook vaak in 't geheel niet. Dit wordt zonder
twyfel in de hand gewerkt door de genceshee-
ren. Velen van hen zyn gewend, den patiënt
niet te zeggen wat er aan mankeert, en wan
neer ze het al zeggen, dan drukken zij zich uit
in volkstermen: koude, bezetting, zenuwen op
de maag en dergelyke uitdrukkingen. Zy zien
in 't algemeen ook niet gaarne, dat de patiën
ten in geneeskundige boeken grasduinen: zy
zyn van meening, dat het vertrouwen in den
medicus genoeg is.
De eigenlijke oorzaak hiervan is, dat de ge
neeskunde in de laatste 70 a 80 jaren sterk
veranderd is. Vóór dien tijd waren de gewone
geneeskundige termen in het publiek bekend;
patiënt en medicus verstonden elkaar. Sedert
dien tyd echter zyn de geneeskundige begrip
pen buitengewoon sterk veranderd, zocdat de
oude begrippen, die nog in het volk leven, voor
den medicus geen beteekenis meer hebben, en
de nieuwe begripDen voor den leek onbegrijpe
lijk zijn. In 't algemeen kan men zeggen, dat
het volk geneeskundige begrippen heeft uit de
jaren 16001700, ook nog wel oudere ideeën.
Zoo gebeurt het b.v. nog dikwyis, dat, wan
neer de dokter den pols voelt van een patiënt,
een der familieleden vraagt: dokter, heeff, hij
koorts? Dit nu vraagt hij, omdat hij meent,
dat de koorts aan den pols geweten kan worden,
dat de koorts eigeniyk ln de beweging van het
bloed zit. Welnu, dit is een denkbeeld, dat van
Boerhaave afkomstig is, dus van omstreeks
1700.
Dit is nu niet zoo heel vreemd, want de
volksbegrippen en gewoonten hebben een bui
tengewoon lang leven. Een vriend van mij wees
my er laatst op, dat vele woorden, die sedert
600 jaren tot het beschaafde Nederlandsch be-
hooren, thans by het volk nog niet ingebur
gerd zijn, zooals b.v. het woordje „zich", waar
voor het volk nog steeds „z'n eigen" gebruikt.
Zoo leven ook de oude geneeskundige begrip
pen nog voort.
In Frankryk, althans in Parijs, wordt in de
klinieken en poliklinieken den patiënten pre
cies medegedeeld wat zy mankeeren; en zy
zelve weten dan ook precies, hoe het staat me*
hun gehalte aan bloedkleurstof, aan roode
bloedlichaampjes en honderd andere dinger,
meer. Hier in Nederland zijn de dokters daar
huiverig voor. Blykbaar is men hier meer be
vreesd, dat een nauwkeuriger kennis van zyn
ziekte den patiënt nerveus zal maken: het 1s
zelfs niet uitgesloten, dat de Franschman zyn
ziekte met meer overgave draagt dan de Nei-
derlander.
Misschien is er ook wel een eigenaardig ver
schil in de verhouding tusschen dokter en pa
tiënt hier en in Frankrijk. Misschien staat de
arts hier verder verwyderd van den patiënt dan
daar, omdat in Frankrijk het gevoel van gelijk
heid der menschen sterker is. Maar dat alles
beteekent in 't geheel niet, dat de Fransche
artsen in doorsnee beter zouden zijn dan de
Nederlandsche. De meeste Nederlanders ont
kennen dit zelfs ten eenenmale.
In elk geval: hier in Nederland weten de
menschen heel weinig van de structuur en de
verrichtingen van hun lichaam.
Eigenlijk is dit een zeer belangryke zaak. De
gezondheid der menschen kan niet goed be
vorderd worden, indien zij van het lichaam
niet eenige practische kennis hebben. Practi-
sche kennis: ziedaar de kwestie. De kennis, die
het volk ontvangt uit de min of meer populaire
boeken over gezondheid, sociale hygiëne enz,
deze kennis is niet practisch. Die kennis is byna
steeds niets anders dan een korte samenvatting
van de kennis van den vakman, maar daarvan
begrypt de leek in werkelykheid niets. Zoo
wordt er b.v verbazend veel geschreven over
bacteriën en besmetting: in 't algemeen heeft
de leek daaraan niets. Men moet uitgaan van
de kennis en de geschiktheid, die de persoon in
kwestie heeft. Men moet beginnen met de
hoogepriesteres van de hygiëne, dat is de huis
vrouw, wier echtgenoot een inkomen heeft van
25 30 gulden en minder. Dat is de groote mas
sa van het volk. Men moet zich deze vrouw
voorstellen, zooals zy is, d.w.z. goed kunnende
wasschen, boenen, schrobben en stoffen, in het
bezit van water, groene zeep, dweilen en een
stofzuiger; deze vrouw heeft in 't algemeen wei
verstand van verstellen, maar lang niet altyd
van naaien, en heeft slechts een heel eenvou
dige kennis van koken. Zoo heeft men dan een
uitgangspunt, wat er bereikt kan worden op het
gebied van zindeiykheid, kleeding en voeding.
Immers het is volkomen nutteloos, lange ver
handelingen voor het volk te publiceeren over
calorieën en dergelyke zaken; het is zelfs moei-
ryk, hun de beteekenis van eiwitten, vetten en
koolhydraten duidelyk te maken. Men zou in
tegendeel moeten beginnen met de tradltioneele
voeding der Nederlanders te bestudeeren, en
vandaar uit verder te werken. Want inderdaad
behelzen de gewone traditioneele voedingsge
woonten meer ware wysheid over de voeding
dan alle geleerde bibliotheken by elkaar. Indien
deze voeding goed van kwaliteit, ruimschoots en
een weinig gevarieerd is wel, de ervaring van
hondorden jaren heeft bewezen, dat de Neder
lander daarby goed gedyt. Maar Juist in deze
traditioneele voeding komen veranderingen, die
lang niet altyd verbeteringen zyn. Men zou
dus, als practische hygiëne, den vrouwen moe
ten leeren de verschillende soorten van groen
ten (waarvan er vele in onbruik raken), kennis
van brood en broodbakken, verstand van aard
appelen, procédé's van koken, in 't algemeen
betere warenkennis en meer kookkunst.
De hygiëne in kleeding wordt steeds moei
lijker door de mode en door de slechte kwali
teit der goederen, die in de groote magazijnen
wordt aangeboden. De kleine man is in t al
gemeen aangewezen op deze goedkoope goede
ren, die met de mode wisselen. De schoenen
worden hoe langer hoe slechter, en daar is nog
veel minder aan te doen. Maar een groote ken
nis van de naaikunst zou voor verreweg do
grootste helft van het Nederlandsche volk een
beter, warmer en gezonder kleeding kunnen
verschaffen. Dan is er de opvoeding van kleine
kinderen, die een der voornaamste onderwerpen
is van de hygiëne. Het is my b.v. vaak opgeval
len, dat moeders eenvoudig niet bemerkt heb
ben, dat hun kinderen scheef groeien.
Ook de geestelijke volksgezondheid is iets,
dat van uit het standpunt van het volk zelf
aangepakt moet worden. Dit is in 't geheel geen'
onmogelykheid, want er zyn genoeg zeer een
voudige (d.w.z. arme) vaders en moeders, die
een uitstekenden psychologischen kyk op hun
kinderen hebben. Trouwens er is niet de min
ste reden om te veronderstellen, dat psycholo
gisch inzicht gelyken tred houdt met rijkdom.
Het tegendeel is het geval.
Er zou een methode moeten gevonden worden
om ook de geestelyke volksgezondheid te leg
gen in handen van vaders en moeders. Het
komt my voor, dat de lichamelijke zoowel nis
de geestelyke hygiëne het best in de gezinnen
zou gebracht kunnen worden door een vrouwe-
ïyk arts. zy toch beschikken van beide zyden
over de noodige ervaring. Daarmee zou dan een
niet alleen goed, maar noodzakeiyk werk ver
richt worden. Want ook vroeger bestonden zul
ke werken, zooals b.v. van Hufeland, maar ln
dezen tyd bestaan ze nog niet, zyn echter even
zeer onmisbaar. Dr. TH. H. SCHT iTCHTINQ
