Regeeringscrisis in
Spanje geëindigd
De Mikado, de kleinzoon van
den Zonnegod
(„PROTECTOR" I
Het nieuws van heden
Rantsoeneering in
Italië
RAS KWETTASJOE WORDT
GEÏNTERVIEWD
ONMACHTIG TEGEN HET
RADICALISME
DE BAROMETER
I INBRAAK-VERZEKERING I
lij»
IJ^
VEREENIGDE KATHOLIEKE
PERS
WOENSDAG SO OCTOBER 1935
ABONNEMENTEN:
Voor Haarlem en Agentschappen per
week 25 cent; per kwartaal f 3.25; per
post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
Ochtendblad
Vier Abessirtiërs kunnen één
geweer bedienen
Ruim een millioen man
onder de wapenen
De wegenaanleg in
Oost-Afrika
é%\mémw
Het Weer iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiji
j| ring.
1 S torm waar schu wings dienst
muiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiI
Chineesche propaganda
tegen Japan
Regiem in Mantsjoekwo
aangevallen
De gecompromitteerde radicale
ministers Lerroux en Rocha
uit de regeering
Chapa Prieta blijft
minister-president
MADRID, 29 Oct. (ANP) De
Spaansche president der republiek
heeft het voorstel van den met de
formatie eener nieuwe regeering
belasten premier en minister van
financiën, Chapa Prieta aangeno
men.
Zal Nessim Pasja
aftreden
sarcovhaaa
Wederinvoering van de grondwet
en een nieuw Engelsch-Egyp-
tisch verdrag geëischt
De invloed van het Kwantoeng-
leger breidt zich steeds
meer uit
Opoffering der theorie
van prof. Minobe
WAT DE TONG STREELT (pag. 4)
1 .ai
Ook andere uitgaven zullen tot
een minimum beperkt worden
Zelfbeheersching in
plaats van bonnen
Afweer tegen sancties
Een Zuid-Afrikaansch
oordeel
Voor Engeland en den Volken
bond al heel weinig vleiend
Pek
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 -TELEFOON 13866
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
EEN EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 19618
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., Ingez.
mededeelingen 50 cent; Idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
Uit Addis Abeba laat Reuter weten, dat
Ras Kwettasjoe zijn meening: heeft uitge
sproken over de positie der Abessinische
soldaten.
Terwijl hij sprak nam zijn majestueuze, te
gelijk zachtmoedige figuur, de eerbewijzen
zijner vazallen in ontvangst, die hem, al naar
hun rang en stand, den schouder of den voet
mogen kussen.
Ras Kwettasjoe zeide, dat de Abessiniërs
in November tot den aanval gereed zullen
zijn.
Hij schat het aantal dergenen, die onder
de wapenen zijn, op meer dan één millioen.
Hij heeft veel vertrouwen in den Abessini-
schen soldaat. Zijn eerste vraag aan vreemde
lingen is: „Wat denkt U van onze soldaten?"
Hij stelt zich op het standpunt, dat vier
man één geweer kunnen bedienen. Indien,
zoo zegt hij, de eerste gedood wordt, moet
de tweede hem vervangen, en zoo vervol
gens.
Onze mannen vreezen den dood niet, wan
neer het om het lot van het land gaat.
Wat betreft een eventueele regeling van het
Ethiopisch conflict verklaarde Ras Kwet
tasjoe met nadruk: „Wij zullen geen duim
breed van ons grondgebied afstaan en den
vijand tot over de grenzen terugdringen. Bin
nen twee maanden zal er geen enkele Italiaan
meer in het land zijn."
De handelslieden te Addis Abeba, grooten en
kleinen, speciaal de Mohammedanen, blijven
hun trouw betuigen. Zij hebben de regeering
een bedrag van 600.000 francs in zilverstukken
geschonken, alsmede paarden, muilezels en
allerlei handelsartikelen. Sommigen hebben de
regeering ook grond geschonken. De schenking
hiervan zal morgen met groote plechtigheid
geschieden.
Het ministerie voor pers en propaganda te
Rome publiceert het 31ste legerbericht, dat als
volgt luidt:
„Generaal De Bono seint, dat op 28 Octo
ber twee detachementen van het eerste
legercorps een verkenningstocht hebben
gemaakt in de richting Hausien, de hoofd
stad van Haramat. Verscheidene aanzien
lijken in de gebieden, waar wij nog geen
garnizoen hebben gelegd, hebben hun onder
werping aangeboden bij het hoofdkwartier
te Adoea. Onze afdeelingen hebben verder
een verkenningstocht gemaakt van Aksoem
in de richting van de Takaze, zonder noe-
menswaardigen tegenstand te ondervinden.
Aan het Zuidelijk front hebben uit Dubats
bestaande patrouilles gewapende Abessini
sche troepen op de vlucht gedreven tusschen
Sjilawe en Gorrahei. Ook op dit front blijven
de onderwerpingen van stamhoofden voort
duren. De Italianen hebben 732 geweren in
ontvangst genomen. De vliegtuigen hebben
op beide fronten de gebruikelijke verken
ningsvluchten gemaakt."
Uit Addis Abeba blijven officieele berichten
met nauwkeurige aanduidingen over de militaire
operaties uit.
De weg AsmaraMassawa, waaraan enkele
maanden geleden is begonnen, is thans in ge
bruik genomen. De Italiaansche militaire auto
riteiten zijn van meening, dat deze weg een
van de grootste werken is, welke ooit in Erythrea
zijn gemaakt.
De Abessinische regeering heeft een contract
afgesloten met een Zwitsersche firma voor het
aanleggen van een weg van Addis Abeba naar
Kirmoek aan de grens van Soedan, ter lengte
van ongeveer 750 K.M.
Reuter telegrafeert uit Addis Abeba, dat
Tecle Hawariate, die binnenkort daar aankomt,
BH
Twee-mantanks, waarin de Italiaansche voorhoede in het woeste Abessinische ge
bied langzaam voorwaarts rukt
=5 Verwachting:
Meest krachtige Noordwestelijke tot Wee-
tel ijken wind, zwaar bewolkt, later op-
klarend, waarschijnlijk nog regenbuien,
H iets kouder.
Verdere vooruitzichten: weinig vcrande-
Geseind te De Bilt Dinsdag te 20.05 uur S
aan alle posten: Wordt verwacht storm
S uit het Noordwesten.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiii
ONDERL. VERZEKERING MIJ. I
i DAMRAK 60 AMSTERDAM-C.
Tel. 45014 en 45016 I
Directie: H. P. HEERKENS THIJSSEN
UITSLUITEND voor: Kerken. Pastorieën E
Kloosters en Kerkelijke Instellingen
ÏIlllllllllllllllllllliillillllllllllllllllllllllllllllllllMllllllllllllllllllllHIIIIIÏÏ
eenigen tijd te Addis Abeba zal worden gehou
den door den Negus, die zich op de hoogte wil
stellen van de Europeesche gevoelens. Vermoe
delijk zal Hawariate den Negus naar Dessie
vergezellen en zal hij een belangrijke militaire
of civiele functie ontvangen.
Later seint Reuter uit dezelfde plaats, dat
Hawariate binnenkort zal worden uitgezonden
met een belangrijke missie in het buitenland,
waarvan de aard nog niet is onthuld.
Intusschen verklaarde Hawariate zelf bij het
passeeren van Diredaoea: „Ik ben blij terug
te komen. Ik ben in het geheel niet voornemens,
zooals de geruchten doen gelooven, de leiding
op mij te nemen van de artillerie, doch uit
sluitend om rust te nemen." Overigens gelooft
hij persoonlijk, dat het conflict met Italië niet
ksn geregeld worden, indien Italië niet vooraf
het bezette gebied ontruimt.
TIENTSIN, 29 Oct. (Reuter). In een nieu
we Japansche nota, welke gezonden is aan de
burgerlijke en militaire autoriteiten van China
wordt gezegd, dat de Chineesche beloften de
anti-Japansche propaganda te voorkomen en
de organisaties tot agitatie tegen het regiem in
Mantsjoekwo te ontbinden, niet zijn nageko
men.
De Japansche autoriteiten te Tientsin zullen
onmiddellijk maatregelen nemen, indien de Chi
neesche autoriteiten niet aan elke anti-Japan-
sche activiteit in Noord-China een einde maken.
De nieuwe regeering is als volgt
samengesteld
Minister-president: Chapa Prieta (on
afhankelijk).
Buitenlandsche Zaken: Martinez de Ve-
lasco (agrarische partij).
Justitie en Arbeid: Salmon (katholieke
Volksactie, Ceda).
Oorlog: Gil Robles (Ceda).
Marine: Rahola (Catalaansche liga).
Financiën: Chapa Prieta (onafhankelijk).
Binnenlandsche Zaken: Pablo Blanco
(radicaal).
Onderwijs: Bardaji (radicaal).
Openbare Werken en Verkeer: Lucia
(Ceda).
Landbouw, Handel en Industrie: Usabia-
ga (radicaal).
De nieuwe regeering verschilt slechts weinig
van haar voorgangster. De verhouding tusschen
de vertegenwoordigde partijen is dezelfde, n.l.
3 radicalen, 3 Ceda-leden, 1 agrariër, 1 onafhan
kelijke en 1 lid van de Catalaansche liga. De
door de affaire der speelbanken gecompromit
teerde radicale ministers Lerroux en Rocha zijn
vervangen door twee leden van dezelfde partij.
In plaats van Lerroux, die de portefeuille
van buitenlandsche zaken had, is Martinez
de Velasco benoemd, tot dusverre leider der
agrariërs, minister voor landbouw, handel
en industrie. In plaats van Martinez de Ve
lasco aan genoemd departement komt Usa-
biaga. De minister van onderwijs is ver
vangen door den voorzitter der parlemen
taire commissie van financiën, Bardaji.
Het kabinet zal zich reeds Woensdag aan
het parlement voorstellen. De buitengewoon
snelle oplossing van de regeeringscrisis heeft
overal verwondering gewekt, aangezien het de
eerste maal is, dat in Spanje een crisis binnen
enkele uren bezworen is. In politieke kringen
ziet men in de snelle afdoening van het geval-
Strauss een bewijs voor den werfcwil van het
regeeringsblok.
Het stoffelijk overschot van maarschalk Pilsoedski, dat in de kathedraal van
Krakau in een zilveren schrijn was bijgezet, is thans gelegd in een kristallen
KAïRO, 29 Oct. (Reuter). Naar het blad
„Al Ahram" meldt, heeft het kabinet Tewfik
Nessim Pasja zich gisteren opnieuw tot den
Hoogen Commissaris gewend mét verzoek de
grondwet weder in te voeren en een nieuw
Engelsch-Egyptisch verdrag te sluiten.
Het blad meldt voorts, dat Nessim Pasja voor
nemens is af te treden, indien zijn eischen niet
worden ingewilligd. In politieke kringen ver
moedt men, dat Nessim Pasja morgen of over
morgen zal aftreden.
(Bijzondere correspondentie).
Men kent de affaire van de Minobe-theo-
rie, 'n tragie-comedie, die in alle andere
landen dan Japan onmogelijk zou zijn
geweest. In enkele woorden gezegd, komt de
theorie van prof. Minobe over het keizerlijk
gezag hierop neer, dat het keizerschap als een
orgaan van den staat beschouwd moet worden
Het feit, dat prof. Minobe de grootste rechts
geleerde van Japan en een persoonlijke vriend
van den Mikado is, kon hem niet beschermen
tegen de ergernis, die zijn theorie bij de Ja
pansche oorlogsheeren verwekt heeft.
Reeds eerder moesten alle boeken van Mino
be, waarin die theorie verwerkt stond, vernie
tigd worden. Thans werd de professor ook nog
gedwongen, als parlementslid te bedanken. Bo
vendien dwongen de generaals het kabinet tot
een verklaring, waarin de „vrijzinnige" opvat
tingen van Minobe nog eens extra veroordeeld
werden. Voor een niet-Japansch afgestemd ge
hoor maakt de inhoud van die verklaring een
min of meer belachelijken indruk: „De souve-
reiniteit van het volk berust alleen bij den kei
zer. Alle tegenovergestelde uitingen druischen
tegen de nationale politiek in. Het kabinet ver
oordeelt de vrijzinnige opvatting omtrent de
positie van den keizer en verwijst daarvoor
naar het bevel, dat de Zonnegod aan zijn klein
zoon, den eersten Mikado bij diens komst op
aarde meegaf, ingevolge welk bevel Japan door
een onafgebroken reeks van keizers geregeerd
moet worden." Voorzoover dit argument de
rechtsgeleerden wellicht niet overtuigt, zal het
toch het gewone volk overtuigen. En dit laatste
is vooral de bedoeling van het leger. Het Mi-
kadodom moet met een aureool van goddelijk
heid omgeven blijven, opdat het leger van het
volk een vrijbrief houdt om in naam van dit
mikadodom zijn gang te kunnen gaan.
Nu zijn er in het leger twee richtingen, de
„diehards" en de meer gematigde partij,
welke beide overigens slechts in graad
van agressiviteit en imperialistischen aanleg
verschillen. De „diehards" vinden hun leiders
in de generaals Araki en Minami, den tegen-
woordigen chef van het Japansche Kwan-
toengleger. De „gematigde" partij verwijt aan
de „diehards" gebrek aan discipline. De ver
overing van Mandsjoerije en Noord-China be
hoorde tot de machtsuitbarstingen, die voor
dit gebrek aan discipline kenmerkend waren.
Overigens waren de civiele autoriteiten altijd
terstond bereid, de indisciplinaire maatregelen
te legaliseeren. De civiele machtshebbers zijn
in Japan niet veel meer dan de lakeien der
oorlogsheeren. Het Kwantoengleger neemt een
vrijwel onafhankelijke positie in. Een Japan
sche diplomaat of consul kan in China geen
carrière maken, indien hij geen persona grata
is bij het Kwantoengleger. Het gevolg is, dat
het Japansche corps diplomatique en het corps
consulaire in China in onhebbelijkheden tegen
de Chineesche autoriteiten wedijveren, teneinde
bij de almachtigen van het Kwantoengleger in
het gevlei te komen.
De indisciplinaire gestes van het Kwantoeng
leger en de daaraan verbonden „diehards" ble
ven echter niet tot China beperkt. Ook in Ja
pan zelf werden de vrijmoedigheden van de
radicale militairen steeds hinderlijker hetgeen
tot uiting kwam in tal van moordaanslagen op
niet gewaardeerde civiele autoriteiten.
SPECIAAL VOOR U DAMES u de rubriek
De vorige minister van oorlog werd door de
terreurmethodes van de radicalen in een steeds
moeilijker positie gebracht. Tenslotte slaagde
hij er in van den Mikado volmacht te krijgen,
om schoon schip te maken en de discipline in
het leger te herstellen. Daarop werden 3000 of
ficieren verplaatst naar posten, waar zij geen
vlieg kwaad konden doen, terwijl enkele leiden
de heethoofden buiten dienst werden gesteld.
Ofschoon deze legerreorganisatie geschied
de bij volmacht van den lijnrechten af
stammeling van den kleinzoon van den
Zonnegod, wiens geslacht in een onafgebroken
reeks van keizers op bevel des hemels over Ja
pan moet regeeren, vielen de genomen maat
regelen allerminst in den smaak van de militai
re kliek, die professor Minobe had uitgestoo-
ten. De beproefde terreur-tactiek werd hervat.
Kolonel Saburo Aizura liep met een dollen kop
naar het ministerie van oorlog, drong door tot
in het kabinet van den directeur der afdeeling
militaire zaken, luitenant-generaal Tetsuzan
Nagata, den intiemsten medewerker- van den
minister: hij verweet hem de reorganisatie van
het leger en nog voor Nagata een woord kon
uitbrengen, werd hij doorstoken door de sabel
van Aizura. Na dezen moord legde Hayashi zijn
portefeuille neer. De radicalen bleken opnieuw
het pleit gewonnen te hebben. De nieuwe mi
nister van oorlog behoort tot den radicalen
vleugel van het leger. Deze minister, generaal'
Yoshiyuki Kawashima, was de man, die pro
fessor Minobe uitbande. Hij was vroeger mili
tair attaché te Berlijn en heeft ook in Quitsch-
land zijn militaire opleiding ontvangen.
De positie van China is na deze overwinning
van het Kwantoengleger nog veel moeilijker
geworden. Niet zonder zorg volgen de Chinee
sche autoriteiten thans het verloop van het
Italiaansch-Abessinisch conflict. Wanneer dit
conflict tot een Europeeschen oorlog mocht
ontaarden, dan zou Japan de handen geheel vrij
krijgen, om de laatste hoofdstukken van het
befaamde veroveringsplan van Baron Tanaka
te voltooien. De Westersche mogendheden, die
thans nog slechts oog hebben voor de gebeurte
nissen in Afrika mogen zich van dit gevaar re
kenschap geven.
Shanghai, October 1935.
Een geweldige vloedgolf uit het Noord-Oosten heeft de kust tusschen Rü-
gen en Stettin ernstig beschadigd. Hierboven ziet men militairen bezig de
dijken langs de kust van Rügen te herstellen
ROME, 29 Oct, (Reuter). Met in
gang van 5 November zal het
vleesch in Italië worden gerantsoe
neerd, voorloopig voor den tijd van
zes maanden, in verband met de
toepassing van de sancties van den
Volkenbond.
Op bepaalde dagen zullen de slagerswinkels
gesloten zijn. Syndicaten zullen de visscherü
en de jacht meer intens organiseeren, in ver
band hiermede zullen geen jacht- en visch-
rechten worden verleend voor den tijd van zes
maanden in de domaniale gebieden.
Behalve dat de regeering maatregelen heeft
getroffen tot beperking van het vleeschver-
bruik, zal tevens gestreefd worden naar ver
mindering der kosten van de staatsbedrijven,
alsook van de scholen.
In het parlement zal een speciale machti
gingswet worden ingediend, op grond waarvan
de Italiaansche regeeringschef alle noodig ge
oordeelde maatregelen op dit gebied kan ne
men, door eenvoudig zelf decreten uit te vaar
digen.
Door het eerste dezer decreten worden tot
besparing van papier alle staatspublicaties tot
een minimum beperkt. Voorts zal bij het in
richten van bureaux het nieuw aanschaffen van
kantoormeubelen en den overigen inventaris tot
het allernoodzakelijkste beperkt moeten worden.
Alle officieele telegrammen en telefoonge
sprekken zullen bekort moeten worden.
Tenslotte moet ter besparing van kolen de
kantoortijd in principe beperkt blijven van 8
uur 's morgens tot 6 uur 's middags, waardoor
het verbruik van brandstof en electrisch licht
zoo laag mogelijk wordt gehouden.
Het denkbeeld, de consumptie door een
kaartensysteem te rantsoeneeren, heeft Mus
solini van de hand gewezen, daarbij uitgaande
van het standpunt, dat op de beproefde zelf
beheersching van het Italiaansche volk gere
kend kan worden.
Met name zal geen wijziging intreden in den
verkoop van brood en meel, daar de oogst van
dit jaar, die 7.7 millioen ton bedraagt, vol
doende is om het binnenlandsch verbruik te
dekken.
Bij zijn afweer tegen de sancties zal Italië,
naar vernomen wordt, principieel weigeren
waren te betrekken van die landen, die sanc
ties uitvoeren, resp. den handel in niet onder
de sancties vallende producten beperken tot
een volkomen evenwichtig clearingverkeer. Te
genover het wegvallen van de steenkooltrans
porten uit Engeland hoopt men de steenkool-
aankoopen in andere landen te kunnen op
voeren. Voor graan en suiker is het binnen
landsch verbruik, naar gezegd wordt, volko.
men veilig gesteld. Voor suiker blijft zelfs een
overschot ter beschikking. Zonder de in de
laatste dagen tot stand gekomen contracten
over groote leveranties van bevroren vleesch
door Argentinië en Brazilië, zouden voor de
rantsoeneering van de vleeschconsumptie reeds
thans ingrijpende maatregelen hebben moeten
worden genomen. Er is echter pas te Rome een
contract onderteekend, waarbij Brazilië 35.000
ton bevroren vleesch naar Italië zal zenden,
terwijl dit land zich reeds in Juni verplichtte
tot levering van 22.000 ton bevroren vleesch.
BLOEMFONTEIN, 29 Oct. (Reuter). Op
het Nationaal Congres besprak Malan, de leider
van de nationale Oppositie, den internationalen
toestand.
Hij zeide, dat indien de Volkenbond niet van
voordeel is voor Zuid-Afrika en dreigt het mee
te sleuren in een oorlog, Zuid-Afrika uit den
bond moet treden; het Britsche Rijk is de oor
zaak van alle moeilijkheden en geschillen in
Zuid-Afrika.
De connecties met het Rijk moesten worden
verbroken en Afrikaanders en Engelschen moes
ten tezamen in Zuid-Afrika leven voor Zuid-
Afrika.
Regeeringscrisis in Spanje opgelost; Lerroux en
Rocha uit de regeering.
Rantsoeneering in Italië; ingrijpende verdedi
gingsmaatregelen tegen de sancties te verwach
ten.
Hoog water in Zwitserland; sterke was van den
Rijn.
Voorloopig Verslag der Tweede Kamer over de
begrooting van Buitenlandsche Zaken.
Wetsontwerp ingediend tot wijziging van de
Drankwet.
Reedersvereeniging te Umuiden zegt de arbeids
contracten op.
Benoemingen bij de Priesters van het H. Hart.
Belgische autoriteiten bezoeken visscherijscholen
in ons land.
Crisissteun aan telers van cichorei in Groningen,
Zuid-Holland en Zeeland.
Wie met pek omgaat wordt er mee
besmet. Wees dus voorzichtigTal van
spreekwoorden hebben we in onze
taal om ons te waarschuwen, toch
voorzichtig te zijn met de vrienden
die we kiezen, met de menschen waar
mee we omgaan. Een rotte appel
steekt een heele mand aan. Zeg me
met wie(n) ge omgaat en ik zal u zeg
gen wie ge zijt! Indien ge weten wilt
van wat voor geestelijk gehalte
iemand is let dan op zijn of haar
vrienden en kennissen. Deugt de kring
niet waarin iemand verkeert, dan
hebt ge de grootste voorzichtigheid
met zoo iemand te betrachten.
Wie met pek omgaat wordt er mee
besmet. We dienden het iederen dag
weer aan te beseffen.
Stand op Woensdag 1 uur v.m.
Vorige stand 753.7
749.4
