Nieuwe Letterkunde
MEDEDEELING
Wat is
geloven?
Watermerken
Fa. Jan Kühne, Alkmaar
BOEKENNUMMER
19
Boeken verdwijnen tegenwoordig
snel uit de aandacht, zelfs de
beste „Schlagers" leven meestal
maar een enkel seizoen. Het boek
moet nieuw zijn, brandend van nieuw
heid, liefst zich bezighouden met een
actueele levensvraag. De stijl moet za
kelijk wezen, snel, hard, dynamisch,
kort, fel, geladen, gespannen, in één
woord: ongeduldig.
En toch is goede lectuur een zaak
van geduld. Men moet den stijl van
een schrijver proeven, met rustigen
smaak, zonder overhaasting. De bes
te bladzijden moet men herlezen. Men
moet „livres de chevet" hebben, ge
liefkoosde meesterwerken, die altijd
bij de hand zijn en die men bijkans
van buiten kent. Doch de goede le
zer is helaas al even zeldzaam
als de goede schrijver en daarom ge
beurt het niet vaak, dat ze beiden el
kander ontmoeten.
Waar zijn de „meestgelezen" boeken
van vijf jaar geleden? En waar zullen
over vijf jaar reeds de groote romans
van dit seizoen zijn? Alles verdringt
elkaar in onze luidruchtige, zenuwach
tige samenleving. Iedereen grijpt naar
het nieuwste, het „jongste". Het woord
„jong" is een letterkundige qualifica-
tie geworden, kenmerkend voor dezen
tijd. Men spreekt van een „jong" boek,
en men verwacht er de felle koppig
heid van die men vindt in jongen wijn.
„De jongeren" in het katholieke
leven van onze dagen voert dit begrip
een heel bijzondere beteekenis. De
„jongeren" heeten niet zoo, omdat ze
wat later werden ingeschreven in de
registers van den Burgerlijken Stand
dan de „ouderen"; dit is eigenlijk
maar een toevallige omstandigheid en
Frans van Oldenburg Ermke, die een
boek aan de „jongere" letterkunde
wijdde, kon het dan ook openen met
de paradoxale stelling, dat Josef Al-
berdingk Thijm de eerste „katholie
ke jongere" van Nederland geweest
is.
Weet men, dat de verspreide verha
len, de Vondelportretten en verschil
lende andere werken van den grooten
Thijm nog altijd in den handel zijn?
Het is toch wel duidelijk, dat de jon
gere generatie dezen ouden meester
van de vorige eeuw als haar voor-
looper en wegbereider erkent. Zijn op
treden is het uitgangspunt van de lit
teraire en cultureele hernieuwing in
katholiek Nederland geworden. Het
genoemde boek over de jongeren heet
dan ook „Van Alberdingk Thijm tot
Van Duinkerken en Kuyle."
Over de periode, die tusschen deze
beide uitersten ligt, zegt de schrijver
te weinig. Toch moet men dit tijdperk
niet verwaarloozen. Men kan het lee-
ren kennen uit eenige eminente boe
ken, allereerst de groote, prettig lees
bare levensbeschrijving van Dr.
Schaepman, door wijlen Jules Per-
sijn, dat nog grootendeels in den
tijd van Thijm speelt en vervolgens
in „Herleving van de wetenschap in
Dezer dagen verschenen
(zie bespr. Boeken-nummer)
Boekhandel St.Willibrordus
Uden (N.-Br.)
Jan Engelman, geteekend door
Charles Roelofsz
katholiek Nederland" het samenvat
tende gedenkboek van prof. Gerard
Brom. Een afdoend boek over de let
terkunde van dien tijd bestaat er
eigenlijk nog niet. Een der jongeren,
die zich in deze studie wil verdiepen,
zou er zeker een interessante stof in
vinden b.v. voor een dissertatie.
In de openbare aandacht zijn de
gedichten en romans van de oude
re school wel wat sterk naar den
achtergrond gedrongen; niemand
leest nog de bundels verzen, die toch
omstreeks 1910 de katholieken be
geesterden. Zelfs de uitmuntende
vertelsters uit dit tijdperk geraken
te zeer in vergetelheid. Het moet al
les „jonger" zijn en de schrijvers van
vandaag zijn de schrijvers, waarover
Frans van Oldenburg Ermke het
heeft.
Hoe is het echter met hun boe
ken?
Hierover zegt het genoemde werk
wel wat weinig. De auteur heeft te
veel gewicht gehecht aan de strijd-
manifestaties en te weinig omgeke
ken naar de „werken des vredes",
zoodat hij zelfs van de beroemdste
„jongere" boeken nauwelijks den in
houd vermeldt. Wie hem raadpleegt,
komt van de beteekenis der jonge
re beweging veel te weten, maar wat
de „jongeren" zelf het voornaamste
vinden, wordt te zeer verwaarloosd.
Een rijk najaar heeft 1935 voor de
Nederlandsche boekenmarkt gehad
en uit dit Boekennummer blijkt vol
doende, hoe de katholieke weten
schap, de bijbelstudie, de toeleg op
de werken der mystieken in een sta
dium van felle opleving verkeeren.
Het is aan alles merkbaar. Tot een
opleving van de schoone letteren zou
men echter op eerste gezicht niet uit
de najaarsaanbieding kunnen beslui
ten. Alles tezamen zijn er maar wei
nige katholieke letterkundige wer
ken verschenen; er is geen enkele
groote roman bij. Antoon Coolen, die
gewoon was, jaarlijks een roman te
schrijven, komt nu met een drama
„De Vreemdeling" en met een bundei
„Kerstsagen". Verder vertaalde hij
de romantische geschiedenis „Sextet
in het Hemelrijk" van den katholie
ken Duitschen schrijver Franz Her
wig, uitgegeven door het Nederland
sche Boekhuis te Tilburg.
Herman de Man, Gerard Panhuy-
sen, Albert Kuyle kwamen ook niet
met oorspronkelijke romans voor den
dag. Het korte verhaal vond een
knap en boeiend beoefenaar in A. J.
D. van Oosten, wiens bundeltje „Sla
gen op de Ruit" een verrassing is.
In een bloemlezing uit korte verha
len, samengesteld door E. du Perron
en Mr. H. Marsman werden alle ka
tholieke vertellers van Noord-Neder
land voorbijgegaan. Is dit toevallig
geschied? Uit de inleiding te beslui
ten, zou men zeggen, dat er wel aan
Coolen en Kuyle gedacht is, maar
dat hun werk om redenen van „be
ginsel" achterwege werd gelaten. Ze
hadden niet mogen ontbreken, zoo
min als Van Oosten en Engelman,
wiens novelle „De Bergstorting" juist
in dezen bundel zeer op haar plaats
zou zijn, en evenmin als Louis de
Bourbon, die den laatsten tijd op
merkelijke korte verhalen publiceerde.
Van Jan Engelman zal nu einde
lijk het opstellen-boek over de reli
gieuze kunst verschijnen onder den
titel „Tympanon". Evenals „Dichters
der Middeleeuwen", het eerste deel
van „Katholieke Poëzie" is het boek
reeds geruimen tijd geleden ter per
se gegaan.
Dichtbundels zijn er echter dit na
jaar volop. Matth. Kemp, Paul Vlem-
minx, Luc van Hoek, Gerard Wijde-
veld, Jacq Schreurs M. S. C., Louis
de Bourbon kwamen of komen met
nieuwe verzenboeken, zoodat 1935
vooral een goed jaar voor de katho
lieke poëzie zal zijn. Er kwamen in
den loop van dit jaar ook eenige
nieuwe namen voor in de letterkun
dige tijdschriften, meestal als onder-
teekening van gedichten.
De poëzie is onsterfelijk. Zij ver
nieuwt zich altijd.
Fnidsen h. St. Jacobstr. Tel. 2915
Jeugdlectuur
Goed en Goedkoop
ALLE UITGAVEN IN DIT BLAD
GENOEMD LEVEREN WIJ ZONDER
PRIJSVERHOGING
HET ADRES VOOR BIBLIOTHEKEN
ChurchillWatermarks in pa
per in Holland, France and Eng
land in the 17th Century. Menno
Hertzberger Co., Amsterdam.
Een buitengewoon interessante ver
handeling over de geschiedenis van het
oude watermerk en de daarmede ten
nauwste verband houdende fabricatie
van papier in onze gewesten. Onze pa
piermakers van oudsher van wereld-
beteekenis! onderhielden geregelde re
laties met hun collega's in Frankrijk en
Engeland, in wier bedrijven zij menig
maal sterk geïnteresseerd waren. Vandaar
de uitwisseling van watermerken, die
vaak een kenteeken waren voor kwaliteit
en formaat van het product, naast de
vermelding van het signet van den fa
brikant.
Een voortreffelijk samengestelde stu
die, uitgegeven in een lijvige foliant, die
rijk geïllustreerd, ook den niet-vakman
om menig belangwekkend en verrassend
detail zal boeien.
Al de in dit nummer aangekondigde
boekwerken zijn verkrijgbaar bij de onder
staande leden van de R.K. Boekhandelaren
„en Uitgeversvereeniging „Sint Jan"
ALKMAAR Telefoon Giro
Fa. van Putten Oortmeyer, fayglop 18 3982 11850
ARNHEM
Boekhandel „Het Centrum", Steenstraat 10A 24713 73947
4032 44049
2104 19313
2133 29874
BREDA
Fa. Eduard van Wees, Reigerstraat 2
EINDHOVEN
Fa. Wilh. van Eupen, Wal 2
EINDHOVEN
Fa. J. Koonings Jz., Demer 26
DEN HAAG
c a li e- uu l Westeinde 24
Fa. A. N. Govers N.V., j- j Hendrikstraat 1 117337* 12006
HAARLEM
Boekh. H. Coebergh, Ged. Oude Gracht 74 11041 85843
's-HERT OGENBOSCH
Fa. G. Mosmans Zoon, Markt 27 648 40817
HOORN
Fa. H. Stumpel, Groote Noord 83 60 39931
MAASTRICHT
Boekhandel 3. Meyer-Dupuits, Gr. Staat 27 580 5235
NIJMEGEN
Fa. Dekker v. d. Vegt, N.V., Oranjesingel 4 1066 66251
ROTTERDAM
St. Laurens Boek- en Kunsthandel, Theo Hanou,
Eendrachtstraat 99 53611 34565
Witte de Withstraat 77 50854 34565
SITTARD
Het Boekhuis, Limbrichterstraat 14
UTRECHT
N.V. Dekker v. d. Vegt, Oudegracht 206
333 132713
14524 66530
UTRECHT
Fa. Wed. 3. R. van Rossum, Achter't Stadhuis 10455 6422
UTRECHT
N.V. 3. H. v.Wees Jr., afd. Boekh., Bakkerstr. 21 12336 89857
ZWOLLE
Fa. 3. M. Waanders, Groote Markt 9
4721 2434
