Siroop Famd
F
QUAKER
Quaker
Havermout
W elvaartsherstel
DE GROOTE
KINDER
VRIEND
Gebeden voor den
vrede
Medische kroniek
WORDT CONFLICT NOG
VOORKOMEN?
ZATERDAG 9 NOVEMBER 1935
Activeering van export
en industrie
Zijdeteelt-vereeniging
„Huize Maria Sterre
der Zee"
doodelijk schot gelost
ongeldige wethouders-
verkiezingen
Dokter en zeeroover
De heer Th. Bernsen over de plan
nen van minister Gelissen
Steun van Regeeringszijde
verwacht
VALSCHE MUNTERS
Examen M.O. K5 (hoogere
wiskunde)
VLUGKOKEND
DE BOTER WEER DUURDER
Een nieuw, ideaal ingericht R. K.
Zeemanshuis te Rotterdam
betrokken
KATHOLIEKE ILLUSTRATIE
Mutatie in de redactie
BEROOVING OPGEHELDERD
Drie personen in arrest
Actie om schadevergoeding
Patroons in de sigarenindustrie
doen verschillende concessies
LUCHTVAARTBEDRIJF TE
SOESTERBERG
De directeur vraagt ontslag
MONOPOLIERECHTEN OP
GRAAN
Onjuiste geruchten over
verhooging
ORDENINGS POGINGEN
In de baksteenindustrie
IJKING ELECTRICITEITS-
METERS
DE LIJSTER NAAR INDIË
VERTROKKEN
zal
Vrijdagavond werd in „Royal" te Arnhem
een bijeenkomst belegd door de Geldersche
Industrieele Club en het departement Arn
hem van de Ned. Maatschappij voor Nijver
heid en Handel. De bijeenkomst werd gepre
sideerd door Ir. J. A. Mijnlieff, die in zijn
openingswoord mededeelde dat minister Ge-
lissen, die aanvankelijk het voornemen had
de bijeenkomst bij te wonen, door drukke
ambtsbezigheden verhinderd was.
Inleider was de heer Th. H. Bernsen uit Velp,
oud-directeur N.V. Holl. Kunstzijde-industrie te
Breda, die sprak over „Welvaartsherstel dooi
eendrachtige samenwerking van regeering en
volk".
Spr. deelde mede, dat zijn lezing het uitvloeisel
is van een plan, opgesteld door dr. v. Kresin,
directeur van het Intern. Handelsconsortium te
Den Haag, in samenwerking met spreker zelf.
Spr. ontwikkelde de volgende denkbeelden:
Het bedrijfsleven kreeg in de na-ooriogsche
jaren een geweldige expansie. Door steeds toene
mende concurrentie werd men daartoe gedreven.
Men was genoodzaakt door bepaalde verschui
vingen om andere afzetgebieden te gaan zoeken.
Japan bijvoorbeeld ging als afzetgebied verlorten
en exporteerde in toenemende mate.
Men heeft daarop defensieve economische
maatregelen genomen, zooals tolmuren en verbod
van imigratie. Men kwam tot een economisch
nationalisme dat tot spanningten aanleiding gaf.
Onder deze spanningen en moeilijkheden leven
Wij. Wat kunnen we nu doen? Kunnen er maat
regelen worden genomen die de internationale
moeilijkheden niet vergrooten? De vraag is wat
nationaal gedaan kan worden. Wanneer er kan
sen bestaan moet er word'en gehandeld. Ge
schiedt 't niet vrijwillig dan moet het imperatief
geschieden. De noodtoestand wordt duidelijk ge
kenschetst door het aantal werkloozen. Onder
dat geweldige cijfer komen 120.000 menschen
voor die onder de 24 jaar zijn en vele intellec-
tueele werkloozen.
Een feit is, dat de steunbedragen niet toerei
kend zijn om het huisraad te onderhouden of
door nieuw te vervangen. De materieele en mo-
reele ellende mag niet worden onderschat.
De aanpassing van de uitgaven der diensten
en overheidsbedrijven kan niet gebracht worden
op het peil waarop evenwicht van de begrootin-
gten mogelijk is.
De overheid heeft op dit terrein wel gedaan
Wat zij redelijkerwijze kon doen. Men zal dus
andere wegen moeten inslaan. Het vervangen
van ouderen door jongeren heeft slechts een
verschuiving van werkloosheid tengevolge.
Het plan van den arbeid wil 600.000.000 gulden
leenten. Vast zou moeten staan dat de renten en
aflossingen geproduceerd zouden kunnen worden.
Dit plan zal weinig kans hebben op de instem
ming van het geheele Ned. volk.
De tegenwoordige minister van Handel heeft
reeds sinds jaren het denkbeeld gepropageerd
dat het oprichten van nieuwe bedrijven mogelijk
zou zijn. Als onderbouw heeft de minister een
financieringsplan ontworpten. De minister heeft
terecht op de eerste plaats den nadruk gelegd op
de activeering van de bestaande industrieën.
Ten aanzien van de nieuwe industrieën is de
minister en ook spr. niet al te optimistisch. In
het gunstigste geval bunnen 40.000 menschen in
nieuwe bedrijven tewerk worden gesteld. De
vraag is nog wat voor het restant kan worden
gedaan.
Het oprichten van nieuwe bedrijven vergt veel
tijd. Elke maatregel in deze richting moet ech
ter worden aangegrepten. Vast moet staan net
economische rendement van die nieuwe be
drijven.
Eten nieuwe en andere weg is deze: verdeel
het beschikbare werk onder de beschikbare
arbeidskrachten. Bij het totale loonbedrag
zou gevoegd moeten worden het totale
steunbedrag. Het geld, dat nu geten produc
tieve waarde heeft, zou dan echter worden
omgezet in productieven arbeid.
De ellende van de werkloosheid zou worden
opgevangen. Het steunbedrag maakt tweederde
van het loonbedrag uit. In het geheel zou een
loonsvermindering plaats hebben voor de thans
tewerkgestelden van 6 procent. De werkloozen
zouden dan met ongeveer 50 procent er op
vooruitgaan.
Hoe is het mogelijk voor het bedrijfsleven om
20 proctent meer menschen daarin op te nemen?
Een gedeelte kan aan onderhoudswerk worden ge
zet. Daarnaast kunnen menschen tewerk gesteld
worden voor het researchwerk. Uitbouw van ver
koopsorganisaties kan ter hand worden genomen.
Ook kan een percentage worden gevonden in
vermindering van het aantal werkurten. De derde
groep moet geholpen worden met productiever-
hooging. De vierde groep van 5 procent zou vol
gens het inzicht van iederen werkgever tewerk
gesteld moeten worden. Zonder productiever-
hooging kan al een heele stap in de goede rich
ting worden gedaan.
Met 20 procent verlaging van loon over de
heele linie zouden in dezen gedachtengang alle
menschen tewerk gesteld kunnen worden. Dan
zou het verlagen van de kosten van het levens
peil uitgevoerd kunnen worden. Dan zoudten de
belastingen kunnen worden verminderd. Een
belangrijk gedeelte van de 20 pet. zou worden
opgevangen door het verminderen van de be
lastingen.
Spr. legt den nadruk op het instandhouden
van de bestaande bedrijvten.
Hoe kan de afzet van de verhoogde productie
geschieden? Spr. wil in dit verband naast de
credietverzekering een garantiestelsel voor de in
den export te steken credieten. In de verschil
lende landen waarheen geëxporteerd wordt moet
de garantie betaald worden in de staatsobligaties
van het land, waarheen geëxporteerd wordt. Spr.
wil door het oprichten van een bankconsortium
in samenwerking met den staat aldus finan-
cieelen steun geven aan de denkbeeldten van mi
nister Gelissen. Op de door spr. geschetste wijze
kan de export geactiveerd worden zonder het
uitlokken van represaille-maatregelen.
Op de jaarvergadering van de Ned. Zijdeteelt-
vereeniging, heden te Utrecht in het Jaar
beursgebouw gehouden, is de openingsrede uit-
Sesproken door den voorzitter.
Daarin werd o.m. gezegd:
Het zal U zeer zeker interesseeren, dat onze
Hegeering ernstig belang begint te stellen in
zijdeteelt en in zijde-industrie.
Sedert eenige maanden houdt het bestuur
der vereeniging zich onledig om met Regee-
rings-organen over deze aangelegenheid te con
feree ren.
Aan de regeering werden ingezonden twee rap
porten ten gunste van steun voor 'n uitgebreide
zijderupsenteelt en voorts ten behoeve van steun
°h medewerking ten opzichte van het oprichten
van een zij de-industrie.
Na gehouden besprekingen zijn wij in de ge
legenheid mede te deelen, dat de Regeering be
langstelling toont en wel in die mate, dat ook
Verwacht mag worden, dat voorstellen, die tot
°htwikkeling van de zijderupsenteelt zouden lei
den, ook gesteund zullen worden.
Zoodra van de Regeejjng vastgestelde he
ruiten ons bestuur zullen hebben bereikt, zal
bet beraadslagen, welke verdere stappen in de-
®e richting zullen moeten worden gedaan, om,
z°o dit wordt gewenscht, de Regeering van
Verdere voorlichting te dienen.
Laten wij de hoop uitspreken, dat de pogin
gen, welke onze vereeniging aanwendt, mogen
'eiden tot gunstige resultaten en van weldadi-
Sen invloed mogen zijn op de besluiten van
°hze Regeering, welke van historische beteeke-
bis kunnen worden.
In zijn rapport, onlangs ingezonden aan de
■^egeering, zegt de medeoprichter van de Ned.
bijdeteeltvereeniging, de heer Ibelings, dat
be zijdeteelt zeker van groot belang is voor
®hs land, zoodra de cocons hier tot zijden stof-
en kunnen worden gesponnen en geweven.
Verder wordt opgemerkt, dat, indien een
bieuw bedrijf technisch goed wordt opgezet?
bat dan een groote kans van slagen in Ne
derland aanwezig zal zijn.
Wij kunnen aldus spr. met gerustheid
be lijn volgen, die de Regeering aangeeft, wan-
beer wij opmerken, dat zijdeteelt en de daaraan
Webehoorende aanverwante bedrijven en zijde-
'bdustrie, ook voor de jonge werkloozen, nieu
we mogelijkheden bieden, zonder dat oudere
kerklieden uit het bedrijfsleven behoeven te
V'°rden gestooten.
Als voor de stichting van deze, voor ons land
jbthans betrekkelijk nog nieuwe bedrijven, ook
?e geheele Overheid haar medewerking ver
eent, zal daarmede de goede zaak zeer zeker
borden bespoedigd.
Als begin-object biedt de zijdeteelt een weg
°t bijdrage van werkverruiming.
Twee Rotterdammers, de 42-jarige schilder J.
j1- B. en de 53-jarige schoenmaker J. P, van M.
6cidivist, beiden gedetineerd, hebben zich we-
hens muntmisdrijf voor de rechtbank te Rotter
dam te verantwoorden gehad. Volgens de dag-
aarding heeft B. in den loop van de jaren
"34 en 1935 Nederlandsche rijksdaalders en gul
dens nagemaakt. Hij ging daarbij als volgt te
i®rk: na van beide munten matrijzen te heb-
ep vervaardigd, goot hij een mengsel van tin
b antimonium in de vormen. Na drogen wer-
j 11 de aldus verkregen munten bijgevijld
bangs galvanischen weg kregen de voorwerpen
b koperbad en daarna 'n zilverbad. Met behulp
J'b slagletters werd het randschrift ,,God zij
^et ons" aangebracht
Aan den tweeden verdachte was het in voor
raad hebben van 200 valsche rijksdaalders en
guldens, wier valschheid hem bekend was, toen
hij de munten ontving, ten laste gelegd.
Het O.M. eischte tegen B. drie jaar gevan
genisstraf met aftrek van de voorloopige hech
tenis en tegen Van M. vier jaar, eveneens met
aftrek.
Uitspraak 21 dezer.
DEN HAAG. Geslaagd mej. E. Spruitenburg te
Amsterdam en de heer A. J. M. Timmermans, te
'sTGravenhage.
Vraagt het oordeel van Uw dokter! i
Bij Apothekers
en Drogisten
groote flacon
kleine flacon f 1.1 5
Moeders weten het. Quaker is vanouds
de groote kindervriend. Quaker Havermout,
van de beste zongerijpte haver, thans in
Nederland gemaakt, bevat alles wat kin
deren noodig hebben. Ze houden ervan en
ze groeien ervan! Nu kost het slechts 22'U ct.
per pondspak netto 500 gram). Moeders, geeft
uw kinderen het beste, geeft hun
QUAKER OATS GRAANPRODUCTEN. N.V. - Rotter da
In het bisdom Haarlem
Tengevolge van het dringend verzoek
van Z. H. den Paus om algemeen en aan
houdend gebed voor den vrede, schrijven
Wij voor:
t
dat gedurende het jaar 1935 onder alle
namiddagoefeningen als Vespers, Lof
Congregatie enz.
1) onmiddellijk na de gewone Magnifi-
eat-antiphoon zal worden gezongen de
antiphoon „Da pacem Domine", met bijbe-
hoorend vers
„Fiat pax in virtute Tua,
Et abundantia in turribus Tuis",
en de oratie „Deus a quo sancta desideria",
uit de Missa votiva pro Pace. cfr. Cantuale
p. 267; Vesperale Romanum p. 146;
2) driemaal het Weesgegroet zal worden
gebeden, met de aanroepingen: H. Maria,
Hulp der Christenen, bid voor ons; Konin
gin van den Vrede bid voor ons.
Ons van harte aansluitend bij den op
roep van Z. H. vermanen Wij onze pries
ters, religieuzen en geloovigen, zich op bij
zondere wijze bij die gebedsactie aan te
sluiten.
Haarlem, 9 Nov. 1935.
H. J. M. TASKIN,
Kapittel-Vikaris
Nu de boternoteering Donderdag drie centen
lager is vastgesteld dan de vorige week, heeft
de Zuivelcentrale den accijns met vijf centen
verhoogd tot 95 cents per kilo.
Het „Handelsblad" teekent hierbij het vol
gende aan:
De grootlsandelsprijs van boter bedraagt
thans dus 60 cents marktprijs plus 95 cents
accijns of f 1.55 per kilo, dat is dus een dub
beltje a drie stuivers duurder dan tot voor kor
ten tijd steeds het geval was. De accijns werd
toen n.l. steeds zóó vastgesteld, dat prijs plus
accijns (dus groothandelsprijs) f 1.40 a f 1.45
bedroeg. Onderhand worden er echter tonnen
en tonnen gespendeerd, om het publiek er toe
te brengen meer zuivelproducten te gebruiken.
Een accijns op de consumptiemelk waarover
geruchten gaan zou in dit verband niet zoo
slecht passen
Wat betreft de oorzaak van het verbreken
der „traditioneele" verhouding tusschen boter-
prijs en accijns, dus van het 15 a 20 cents te
hoog houden van den accijns, moeten wij nog
maals wijzen op den stand der geldmiddelen
van het Landbouwcrisisfonds, die blijkbaar een
Het havendistrict Rotterdam van het
Apostolaat ter Zee, dat jarenlang zijn te
huis heeft gehad op Katendrecht, heeft
thans een grootsch R.K. Zeemanshuis ge
opend op het Willemsplein, ideaal gelegen
aan de breede Maas in het hart der Rot-
terdamsche haven. Maandag 18 November
zal dit nieuwe huis door Minister Gelissen
worden geopend, nadat het Zondag 10
November door Mgr. J. W. van Heeswijk,
Deken van Rotterdam, is ingewijd.
Het is een persoonlijk succes voor den
ijverigen havenaalmoezenier, Pater Ant. van
Rixtel S.C.J., dat dit nieuwe zeemanshuis
„Huize Maria Sterre der Zee" thans eigendom
is van het Rotterdamsche Apostolaat.
Voor zijn nieuwe bestemming leent het oude
heerenhuis met zijn groote kamers en zalen,
met zijn heerlijk uitzicht over de bedrijvige
rivier, zich uitstekend. Op den beganen grond
is een kleine stemmige kapel ingericht. Verder
vindt men er de scheepsbibliotheek, directeurs-
en spreekkamer.
Op de eerste étage ligt de officierszaal, met
aangrenzende leeszaal en schrijfkamer. Ook is
hier een kleine keuken ingericht. De ruime be
manningszaal vindt men op de tweede étage,
waar ook een billardkamer de mannen ver-
poozing biedt, terwijl de jongeren onder hen
een verdieping hooger de groote sportzaal vin
den met een schietbaan, boksring enz. Verder
is in het huis een propagandabureau onderge
bracht en vindt men er ook drie slaapkamers,
waar zeelieden in speciale gevallen kunnen lo-
geeren. Tenslotte is er een gelegenheid om een
daktuin in te richten, waar men een buitenge
woon fraai uitzicht geniet over stad en haven.
Bij de totstandkoming van dit nieuwe zee
manshuis mocht Pater van Rixtel van vele
zijden hartelijke medewerking ondervinden. Het
grootste deel van stoffeering en inrichting ge
schiedde belangeloos.
De tienduizenden katholieke zeelieden die
jaarlijks de Rotterdamsche haven aandoen,
zullen er een vertrouwde huiselijke sfeer vinden,
die hen behoedt voor vereenzaming in den
vreemde, met alle gevaren, daaraan verbonden
voor ziel en lichaam.
MARIA 5TEH8ÊWI
verhoogde accijns-opbrengst noodig hebben, be
nevens op het botertekort in eigen land, het
geen reeds leidde tot verlaging van het meng-
percentage der margarine van 25 op 10 pet.
en welk tekort veroorzaakt is daar al te radicale
opruiming van het „overschot" naar Engeland
tegen sterk verliesgevende prijzen.
Met ingang van 1 December a.s. zal de
heer J. Aghina aftreden als redacteur van de
Katholieke Illustratie. In zijn plaats zal tot
hoofdredacteur worden benoemd de heer P.
Lautenslager,
De politie te Alphen aan den Rijn is er in
geslaagd een drietal jongelui te arresteeren,
S., van W. en K., allen uit Alphen aan den
Rijn, die eenige maanden geleden den bejaar
den landbouwer B. te Boskoop van een som
gelds hadden beroofd. De jongelui gaven zich
uit voor ambtenaren van de Crisis Zuivelcen
trale en terwijl een hunner den landbouwer
aan de praat hield, inspecteeerde de ander
zoogenaamd de woning, waarbij hij zich een
bedrag van pl.m. 175 toeëigende.
Twee hunner hebben een volledige bekente
nis afgelegd. Zij zullen ter beschikking van de
justitie worden gesteld.
Voor het Haagsche Gerechtshof is in hoogei
beroep behandeld een civiele procedure tusschen
een arts uit Dordrecht en de erfgenamen van
iemand, die werd gedood door een schot van
een persoon, die zich bevond onder het gezel
schap van den arts.
Voor den arts werd gepleit door mr. Rens uit
Dordrecht, die het volgend overzicht gaf van
de feiten.
20 Juli 1934 was de dokter met zijn drie min
derjarige zoons en eenige gasten op de Vecht
aan het varen met een jacht. Na de lunch gin
gen de drie jongens van boord op een weiland,
waarbij de oudste een buks meenam, waarmede
zij gingen schieten. Op het hooren van de scho
ten begaven ook de dokter en de gasten zich aan
land en zij losten om beurten met de jongens
eenige schoten op een bepaald doel. Achteraf is
gebleken, dat door één dezer kogels een zich op
een ander vaartuig in de Vecht bevindend per
soon doodelijk is getroffen. Van wie het betref
fende schot afkomstig was, weet men echtei
niet. Er stond een sterke wind, tengevolge
waarvan deze kogel waarschijnlijk is afgedwaald.
We hebben hier volgens pleiter te doen met een
samenloop van omstandigheden.
Er is daarop een strafklacht tegen den doktei
ingediend, maar na een uitvoerig onderzoek is
deze buiten vervolging gesteld. Toen ook een
poging om tot een minnelijke schikking te gera
ken, was mislukt, hebben de erven van den ge
troffene, wiens zaak sindsdien verloopen is, een
civiele procedure tegen den dokter aanhangig
gemaakt.
De rechtbank -heeft de aansprakelijkheid van
den dokter aangenomen, daarbij overwegende,
dat de hoofdelijke aansprakelijkheid van aller,
kan worden aangenomen, als de schietpartij
moet worden beschouwd als één complex, het
geen volgens de rechtbank in casu het geval was
Wanneer men de deelneming van den dokter
wegdenkt, blijft volkomen de mogelijkheid over,
dat een ander het schot heeft gelost. Waar nu
voor hoofdelijke aansprakelijkheid uitdrukke
lijk vereischt is, dat allen hebben medegewerkt
aan de veroorzaakte schade, en zulks hier niet
het geval is, ontbreekt dan ook elk causaal ver
band tusschen deelneming en gevolg, aldus pl.
Voor de erven pleitte mr. van der Biesen uit
Amsterdam.
Wanneer de dokter zijn plicht had gedaan,
zou het ongeluk niet zijn gebeurd, en daarom
is hij volgens pleiter wel degelijk aansprakelijk
Het arrest van het Hof volgt later.
Bij K. B. is vernietigd het besluit van den
raad der gemeente Wierden van 3 September
1935, strekkende tot benoeming van den heer
B Bartels tot wethouder, zoomede het besluit
van den raad der gemeente Druten van 3 Sep
tember 1935, waarbij de heer Litjens tot wet
houder dier gemeente is benoemd.
In beide gevallen waren zij bij herstemming
met één stem meerderheid gekozen, zonder dat
zij zich van deelneming aan die herstemming
blijkens den uitslag daarvan hadden ont-
i houden.
Vrijdag kwamen partijen, betrokken bij de
arbitrale uitspraak in de sigarenindustrie te
's Gravenhage te zamen om met de drie andere
werkliedenorganisaties van gedachten te wis
selen over de mogelijkheid om tot de afsluiting
van een collectieve arbeidsovereenkomst te ko
men, waarin de uitspraak zal worden verwerkt.
Nadat de Ned. Bond en de Federatie ver
klaard hadden niet tot bespreking bereid te
zijn, wanneer niet eerst de arbitrale uitspraak
ter zijde werd gelegd, aan welk verzoek de
werkgevers niet konden voldoen, werd de ver
gadering geschorst.
De besprekingen werden daarna voortgezet
met den R. K. en den Chr. Bond, waarbij van
patroonszijde verschillende concessies werden
gecaan, om alsnog een landelijk conflict te
kannen voorkomen.
De nieuwe loonvoorstellen zullen aan het con
gres van den R. K. Bond, dat 16 November as.
te Nijmegen zal worden gehouden, worden voor
gelegd.
De vergadering, die om 10 uur 's morgens
was aangevangen, werd om 10 's avonds geslo
ten
De directeur van het Luchtvaartbedrijf te
Soesterberg, de gep. kolonel titulair K. H. Ou
dendijk, heeft, naar het Vaderland bericht, den
Minister van Defensie ontheffing van die func
tie gevraagd.
Hieraan is voorafgegaan een verzoek van den
officier aan den directeur toegevoegd, den ka
pitein W. P. v. d. Abeelen, om bij zijn wapen,
de artillerie, te worden teruggeplaatst.
Zooals bekend werd er op Soesterberg nog
al gestreden. De splitsing van de L. V. A. in een
luchtvaartafdeeling en een luchtvaartbedrijf,
gepaard gaande met de komst van een direc
teur van het bedrijf, heeft eerst geleid tot het
heengaan van den commandant, kolonel J. J.
van Santen. Daarop is de instelling van een
inspectie der luchtvaart gevolgd, die thans dus
heeft geleid tot een conflict tusschen inspectie
en bedrijf, dat gewonnen is door de inspectie.
Verschillende bij den graanhandel betrokken
organisaties hebben den Minister van Landbouw
en Visscherij een telegram doen toekomen,
waarin zij melding maken van het gerucht, dat
er een nieuwe verhooging van monopolieheffing
op graan te verwachten zou zijn. Zij verzoeken
den minister dezen voor het bedrijf verderfelü-
ken maatregel niet toe te passen.
Te bevoegder plaatse werd echter medegedeeld,
dat de geruchten omtrent een verhooging ge
heel onjuist zijn.
Dezer dagen kwam de Baksteenraad, het
hoogste bestuursorgaan van den Nederlandschen
Baksteenbond, in een vergadering bijeen, om
de resultaten van een informatief referendum
ter saneering van de baksteenindustrie onder
het oog te zien.
Op de eersie plaats werd op voorstel van het
Dagelijksch Bestuur besloten het resultaat van
het referendum door een speciale Commissie
definitief te laten vaststellen. In deze Com
missie werden benoemd de heeren J. H. van
Haren te Oosterbeek, M. J. van Löben Seis
te Velp en J. Th. Overkamp te Groenlo.
Nadat was gebleken, dat het overgroote deel
der leden van den Baksteenraad het voort
bestaan van den Nederlandschen Baksteen-
bond noodzekelijk achtte, verklaarde het Dage
lijksch Bestur zich bereid zich in een volgen
de vergadering van den Raad een eventueele
herbenoeming te zullen laten welgevallen.
Van het voltallige college van 20 leden van
den Baksteenraad spraken zich slechts twee
leden uit voor ontbinding van den Baksteen-
bond, terwijl de Voorzitter, Mr. M. P. L. Steen-
berghe, zich van stemming wenschte te ont
houden.
Het ligt in de bedoeling, dat de Baksteenraad
op 29 November opnieuw bijeen zal komen, om
verdere voorbereidende maatregelen te treffen
voor de ondernemersovereenkomst, die, zooals
reeds gezegd, beoogt tot meer rationeele pro
ductie- en distributieverhoudingen in de Ne
derlandsche baksteenindustrie te geraken.
Zooals men zich herinnert, heeft de Tweede
Kamer de behandeling van de IJkwet van
haar agenda afgevoerd.
Minister Gelissen heeft echter in vroegere
qualiteit in Limburg actie gevoerd voor ijking
van electriciteitsmeters voor bedrijven, die dit
tot dusver nog niet doen. Hij heeft daar zelfs
op een groote vergadering voor alle Limburg-
sche burgemeesters het woord over gevoerd en
deze ijking warm verdedigd.
Naar de Maasb. verneemt, zal minister Ge
lissen aan den voorzitter der Tweede Kamer
verzoeken, het ontwerp-IJkwet alsnog op de
agenda te doen plaatsen. Tevens ligt het dan
in de bedoeling van den minister de boven om
schreven ijking in de wet op te nemen of haar,
zoo noodig, afzonderlijk te regelen.
Hedenmorgen te 7.54 uur is het K.L.M.-toestel
„Lijster" van Schiphol naar Indië vertrokken.
Geboekt hebben: 1 passagier voor Cairo, 2
passagiers voor Ghaza, 1 passagier voor Jodphur,
terwijl te Rome 1 passagier voor Ghaza aan
boord komt, te Calcutta 2 voor Rangoon en te
Ghaza 1 passagier voor Bagdad. Het toestel ver
voert 255,089 K.G. briefpost, 18,452 K.G. pakket-
post en 93,510 K.G. vracht.
Elke Nederlandsche hoester maakt na kor
ter of langer tijd kennis met de Doveri-
poeder; deze behooren dan ook tot die ge
neesmiddelen, die bij naam aan de leeken be
kend zijn. Er zullen er echter weinigen zijn,
die weten, dat de uitvinder dezer poeders, Tho
mas Dover, niet alleen dokter, maar ook zee
roover geweest is; een van de merkwaardigste
combinaties, die ooit in de geschiedenis van den
geneeskundigen stand is voorgekomen.
Thomas Dover was een Engelschman; hij
werd in 1660 in Warwickshire geboren. Hij heeft
eenigen tijd in Cambridge gestudeerd, maar
waar hij zijn doctorsgraad behaald heeft, is niet
bekend. Zeker is echter, dat hij een goeden leer
meester heeft gehad, en wel niemand minder
dan Thomas Sydenham, die de Engelsche Hip
pocrates genoemd wordt. Deze Sydenham heeft,
in 't voorbijgaan gezegd, zijn grooten roem voor
namelijk te danken aan onzen Boerhaave: want
hij is het, die hem tot in de wolken heeft ver
heven.
Toen Dover bij Sydenham in de leer was,
kreeg hij de pokken: dat was een toenmaals
bijna onvermijdelijke ziekte. Hij werd door den
grooten man flink adergelaten; 22 Engelsche
onsen, d.i. ruim 600 gram bloed, werden hem
afgenomen, en daarna kreeg hij een braakmid
del. Hij bleef op de been, totdat hij niet meer
zien kon: toen moest hij in bed, maar in een
heel koude kamer en zeer schamel met dekens
bedekt. Hij kreeg eiken dag twaalf flesschen
dun, aangezuurd, bier te drinken. Dover genas
voorspoedig, maar zegt zelf, dat een behande
ling met purgeermiddelen beter geweest was.
In het jaar 1708 had hij blijkbaar genoeg van
de praktijk en ging een kapertocht meemaken,
om de Spaansche zilvervloten te plunderen. De
beroemde zeevaarder Dampier nam aan dezen
tocht deel. Zij rustten twee schepen uit, de
Duke en Duchess. Dover commandeerde de
Duke en nu ging het er op los, op hoop van
zegen, als we dat woord tenminste zoo mogen
gebruiken. Het eerst gingen zij naar Oost-Azië,
maar toen zij daar waren, kregen zij zulke hef
tige stormen, dat zij afdreven of liever voort
gedreven werden naar de Westkust van Zuid-
Amerika. Op 31 Januari 1709 kwamen zij voor
het onbewoonde eiland Juan Fernandez. Dover
ging aan land en vond daar een Schotschen
matroos, Alexander Selkirk, die daar gestrand
was en op dat eiland vier jaren en vier maan
den geheel alleen gewoond had. Dover nam
hem natuurlijk mee.
Hoe deze Selkirk al dien tijd geleefd had,
werd later beschreven door den opperbevelheb
ber der twee schepen, Woodes Rogers, en deze
beschrijving werd gelezen door Daniel Defoe,
die dat alles verwerkte in zijn beroemd ver
haal „Robinson Crusoë". Echter is Selkirk niet
de echte Robinson, want het voornaamste
model voor dit boek is geweest een Portugees,
Pedro Serrano, die op een eilandje tegenover
den mond van de Orinoco gewoond heeft.
De twee schepen gingen nu naar de kust van
Zuid-Amerika en kwamen voor de stad Guaya
quil in Peru. De Engelsche matrozen bestorm
den de stad en namen haar in. ze maakten
grooten buit, maar werden ook ziek: want er
heerschte daar juist een besmettelijke ziekte,
waaraan dagelijks 10 a 12 personen stierven.
Dover gaf aan de scheeps-chirurgijns instruc
ties hoe zij deze ziekte hadden te behandelen;
zij kregen geweldige aderlatingen; iedere ma
troos moest 3 liter bloed laten vloeien; daarna
kregen zij verdund zwavelzuur te drinken. Ejr
waren meer dan 70 zieken, doch er stierven er
maar acht. Degenen die aan boord bleven, j
werden niet ziek.
De buit bedroeg in Guajaquil 2000 pond ster
ling en 27.000 dollars als losgeld. De Engelschen
gingen toen weer verder op en vonden bij Kaap
St. Lucas een rijkbeladen schip, waarvan zij
behalve de kostbare waar, ook nog 22.000 pond
in goud en zilver afhaalden.
Toen zij na een afwezigheid van ruim drie
jaar de Theems binnenliepen, bedroeg de buit
een waarde van 170.000 pond; dat is volgens de
tegenwoordige waarde ongeveer 20 millioen
gulden. Dover heeft daarvan een heel goede
portie gekregen.
Hij vestigde zich nu weer te Londen en prac-
tiseerde nog ruim twintig jaar, had een flinke,
maar eenigszins vreemde reputatie. Hij gaf bijv.
bij elke mogelijke ziekte groote hoeveelheden
kwikzilver in zuiveren toestand, 30 tot 40 gram
tegelijk, zoodat hij den naam kreeg van kwik
zilver-dokter. Maar daarmee was hij in t ge
heel niet tevreden, en hij maakte krachtige
reclame voor zich zelf niet alleen, maar viel
ook ziin collega's op de meest hardhandige wijze
aan en gaf duidelijk in geschrift te kennen,
dat zij van ziekenbehandeïing geen idee had
den.
Inderdaad was in dien tijd de geneeskunde
in een eigenaardige situatie. De geneeskundige
systemen, die alle zeer gebrekkig waren, volg
den elkaar met groote snelheid op en ik geloof
dat er na 1500 zelden zulk een verwarring in
de geneeskundige praktijk is geweest als in
dien tijd- Welke eigenaardige behandelingen
destijds in zwang waren, moge b.v. blijken u:
het feit, dat Sydenham, de beroemdste man
van zijn tijd. zijn teringlijders bij voorkeur
paardrijden liet.
In elk geval is van Dover een recept over
gebleven, ni. zijn hoestpoeder. Maar dit werd
door hem heel anders voorgeschreven. Zijn
voorschrift was gericht tegen aanvallen van
jicht, die toen vaak voorkwam, want de Engel
schen konden geweldig eten en drinken. Het
recept is als volgt: „Opium 28 gram, van sal
peter en wijnsteen elk ongeveer 100 gram,
ipecacuanha 28 gram, zoethout 28 gram. Het
salpeter en de wijnsteen worden samen in een
roodgloeienden mortier gebracht en aangeroerd,
totdat zij ontvlammen. Dan worden zij fijn
gewreven en. vermengd met het opium, dat
eveneens fijngewreven is. Daarvan moét men
innemen 1 a ly, gram in een glas wijn met
kandeel tijdens het naar bed gaan; nog ver
schillende gla-zen wijn drinken en goed toe
gedekt zijn; tot den volgenden middag in bed
blijven; dan kan men daarna weer loopen. Dit
middel moeteenmaal per week of eenmaal per
maand worden ingenomen."
Het Nederlandsche pulver Doveri is veel
zwakker en wordt als hoestmiddel gebruikt.
Het bevat 1 deel opium, 1deel ipecacuanha -
wortelbast en 8 deelen kaliumsulfaat. Het ver
schilt in samenstelling dus niet zoo heel veel
van 't oorspronkelijke. Maar men krijgt in ge
wone Doveripoeders slechts 10 milligram opium,
hetgeen weinig is; en in de sterke Doveri-poe-
ders 20 milligram. De dosis van Dover zelf was
minstens 15 maal zoo groot.
Het is een zeer eigenaardig en inderdaad ge
niaal preparaat. Het is ten eerste pijnstillend
door het opium. Verder wordt de gevoeligheid
van de luchtwegen door het opium getemperd,
en nog meer door de ipecacuanha; dit laatste
middel zorgt er tevens voor dat de spanning,
die door den voortdurenden hoestprikkel in het
lichaam ontstaat, wordt geslaakt. Opium en
ipecacuanha hebben een verstoppende werking,
maar deze wordt wederom door het kaliumsul
faat opgeheven. Dat is het voornaamste, wat
men van de werking begrijpt. Toch wordt, zoo
als bij meerdere samengestelde middelen het
geval is, de werking nog krachtiger en eigen
aardiger, dan men uit de samenstelling zou
verwachten. Ik hoop dat niemand dit prepa
raat afwijzen zal, omdat het van een zeeroover
afkomstig is. Dr. TH. H. SCHLICHTING
