Proces tegen Bisschop van
Meissen begonnen
De strategische positie van de
Abessiniërs
Heden verkiezingen
in Engeland
De onlusten in
Egypte
Het nieuws van heden
ZEER GROOTE BELANG
STELLING
Japans actie in
China
DJIDJIGA EERSTE DOEL
DER ITALIANEN
HET ARTIKEL VAN DE
„CIVILTA CATHOLIC4"
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
voor Haarlem en Agentschappen per
week 25 cent; per kwartaal f 3.25; per
post, per kwartaal f3.58 bij vooruitbetaling
DACBLAD IHTGECEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
OPNDERDAG 14 NOVEMBER 1935
Avondblad
EEN EN ZESTIGSTE JAARCANC No. 19645
De Bisschop verklaart dat hij van
financieele kwesties niet
op de hoogte is
De rol der Universum-
bank
Incidenten dienen om druk uit te
oefenen op Nanking
Zij zullen trachten de munitie-
toevoerwegen der Abessiniërs
af te snijden
Italië dementeert de
verovering van tanks
Volgens de „Echo de Paris'wordt
Engeland thans uit zijn
slaap gewekt
h
Eerste uitslagen hedenavond te
ongeveer 10 uur verwacht
Vele stembussen eerst
morgen geopend
Poolsche pers ontstemd
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
Het W eer Hiiiiiiiiiiiwttwiiimtt«ii»MiiiiiiiiuHi^
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., Ingez.
mededeeiingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
Askari's dragen een gewonden kameraad naar een veldlazaret om zijn wonden te
laten verzorgen
BERLIJN, 14 Nov. Voor de speciale
kamer voor deviezenkwesties van het
Berlijnsche Landsgerecht is vanmorgen
het proces begonnen tegen den bisschop
van Meissen, mgr. Peter Legge.
Gezien de persoonlijkheid en den rang van den
beklaagde wordt dit proces beschouwd als een
hoogtepunt in de reeks van deviezenprocessen
tegen ordesgeestelijken, en de publieke belang
stelling was dan ook zóó groot, dat men de
groote jury-rechtbankzaal te Moabit voor deze
kwestie had ingericht. Ook de belangstelling ran
de zijde van de pers was zeer groot.
Na opening van de zitting roept de voorzitter
de verschillende beklaagden op. Behalve de 53-
jarige bisschop Peter Legge zijn medebektaagd
zijn broer, de 46-jarige dr. Theodoor Legge, se
cretaris-generaal van de Academische Bonifa-
cius Vereeniging te Baderbom, alsmede de 47-
jarige vicaris-generaal kanunnik prof. Wilhelm
Soppa uit Bautzen, de 25-jarige Auguste Klein
uit Paderborn, die echter voor het groote pro
ces niet is opgeroepen en de 39-jarige secreta
ris-generaal van de Bonifacius Vereeniging Wil
helm Freckmann.
Volgens de aanklacht heeft het bisdom Meis
sen in 1926 in Nederland een leening van
300.000 gulden opgenomen, waarvan reeds 90.000
gulden op normale wijze gedelgd was, terwijl de
koers der obligaties in het buitenland schom
melde tusschen de 40 en 45 percent. Volgens de
opvatting van de aanklacht Was na 1933 het
terugkoopen van obligaties slechts mogelijk met
behulp van export-bonds. Voor het delgen der
overige 210.000 gulden der buitenlandsche lee
ning was een bedrag van 180.000 R.M. noodig.
Dr. Theodor Legge wist 100.000 R.M. bijeen te
brengen, die via verschillende omwegen terecht
kwamen bij de Universum Bank te Amsterdam,
terwijl het bisdom zelf de nog ontbrekende
80.000 R.M. bijeen wist te brengen, grootendeels
Uit giften van de Bonifacius Vereeniging. De
over de grens gesmokkelde bedragen zouden
volgens de aanklacht bij de Universum Bank
te Amsterdam op den deknaam van het bisdom
Utrecht zijn gedeponeerd. De schuld van den
bisschop leidt de aanklacht af uit een door hem
op 27 November 1933 geschreven brief, waarin
hjj den met de leiding der correspondentie en
der mondelinge besprekingen belasten professor
dr. Soppa opdracht geeft hem elke acht a tien
dagen rapport over de leeningskwestie uit te
brengen.
Van de zijde van het bisdom wordt daaren
tegen verklaard, dat het bisdom Meissen op
normale wijze een bedrag te Amsterdam had
gestort voor de aflossing van zijn leening en tot
nan de annestie-wet, die op 17 October 1934
Werd afgekondigd voor 95.000 gulden aan obli
gaties had gekocht, waarvan na afkondiging van
de annestie-wet mededeeling werd gedaan, ter
wijl de 30.000 gulden aan baar geld, die van het
gestorte bedrag Waren overgebleven evenals de
obligaties zelf op een Duitsche bank waren ge
deponeerd.
De bisschop van Meissen, Peter Legge, werd
16 October 1882 te Brakel in Westfalen geboren
eu in 1907 tot priester gewijd. Als proost te
Maagdenburg en vicaris te Halle werd hij in
September 1932 benoemd tot bisschop van Meis
sen.
By zijn verhoor verklaarde de Bisschop, dat
hij niets wist van de détails der economische
omstandigheden van zijn bisdom. Dit was een
kangelegenheid, die den Vicaris-generaal aan
ging.
Voorzitter: Naar verluidt moet U zich den
ünancieelen nood van Uw bisdom zeer ter har
te hebben genomen. Wanneer heeft U zich op
de hoogte laten stellen over de leening in
Nederland en door wien?
De Bisschop: Door den Vicaris-generaal
Voorzitter: Hoe hoog was het bedrag der
leening.
De Bisschop: Dat weet ik niet.
Voorzitter: Meent U te kunnen aantoonen,
dat wij zouden gelooven, dat U dit niet wist.
De Bisschop: Mijnheer de president, ik kan
het niet anders zeggen.
Voorzitter: Wat zou U dan wel weten? Is U
bekend, dat de leening vlugger zou worden
gedelgd?
De Bisschop: Wij hebben herhaaldeiyk ge
probeerd, iets van de Nederlandsche leening af
te krijgen. Wij wilden in Nederland obligaties
afkoopen met geld, dat ons ter beschikking was
gesteld. Voor zoover mij bekend is, hebben
onderhandelingen met het deviezenbureau in
Dresden plaats gehad. Wij mochten obligaties
koopen.
Voorzitter: Welke rol heeft Uw broeder ge
speeld?
De BisschopMijn broeder heeft my medege
deeld, dat men de leening langs legaten weg
kon delgen. In Holland was een kerkelijk in
stituut, hetwelk de laag staande leeningen kon
opkoopen, om aldus ons arm bisdom te hel
pen. Dit instituut werkte samen met de Mün-
stersche bank. Ik heb er nooit aan gedacht, dat
het geld over de grenzen zou gaan.
Voorzitter: Wanneer hoorde U den naam van
Dr. Hofius?
De Bisschop; Voor 't eerst tijdens de devie-
zenpro cessen.
Voorzitter: Hoeveel is in Duitschland vast
gezet en voor hoeveel zijn er obligaties ge
kocht?
De Bisschop: Wij hadden 100.000 M. gekre
gen van den „Schutzengelverein" in Pader
born. Daarmede zou de bank werken.
In het verdere verloop legde de Bisschop den
nadruk er op, dat hij zich voor financieele
dingen niet had geïnteresseerd.
LONDEN, 14 Nov. (Reuter) „Times" be
richt uit Sjanghai, dat de toestand zeker is
verergerd door den ijver van de Japansche
agentschappen om berichten over zoogenaam
de incidenten te verzamelen. Men heeft den
indruk, dat Japan opnieuw tracht voorwend
selen te verzamelen om druk uit te oefenen op
Nanking.
Kritiek op de stedeiyke politie is ongegrond,
aangezien zij snel handelde en groote bevoegd
heid gaf aan de Japansche vloot- en politie
autoriteiten.
ADDIS ABEBA, Woensdagavond
13 Nov. De hevigste en waar
schijnlijk meest critieke veldslag se
dert het uitbreken van den oorlog,
zal vermoedelijk worden geleverd
tusschen Harrar en Djidjiga en wel
veel spoediger dan men verwachtte.
Dit is de gevolgtrekking, die men
hier uit den verrassend snellen op-
marsch der Italianen in het Zuiden
heeft gemaakt.
Berichten over de posities der Italiaansche
troepen zijn slechts vaag en men gelooft alge
meen, dat zij Djidjiga als hun eerstvolgende
doel hebben gekozen. Deze meening berust op
de volgende overwegingen. Ten eerste is het
moeilijk hun leger halt te doen houden op
zoo korten afstand van Djidjiga, en ten tweede
is het duidelijk, dat de Italianen den weg,
waarlangs het wapenmateriaal voor de Abes
siniërs wordt ingevoerd uit Berbera in Britsch
Somaliland willen afsnijden. Geruchten over
de bewegingen van de verdedigende troepen in
Ogaden zij te vaag om betrouwbaar te zyn.
Berichten over het aantal dooden en gewon
den varieeren tusschen getallen van 500 en
2000. Het schijnt wel zeker te zyn, dat Hapte
Michael's leger, dat Gorahei verdedigde, ern
stige verliezen heeft geleden, maar het is even
zeer mogelijk, dat de inheemsche Italiaansche
troepen bij den aanval verliezen hebben geleden.
Buitenstaanders, die de landstreek kennen,
meenen, dat alleen een wonder zal kunnen ver
hinderen, dat een of meer der vier oprukkende
Italiaansche colonnes binnen afzienbaren tijd
Djidjiga zal bereiken. Zij geven echter tevens
te kennen, dat er waarschljniyk hevig gevoch
ten zal worden, voordat de Italianen inderdaad
voor Djidjiga zullen staan. Het is daarom ver
moedelijk nuttiger om het mogelijk verloop der
vijandeiykheden in de toekomst af te leiden
uit de aantallen, posities en bewegingen der
Abessinische troepen, welke gegevens ik zoo
juist in mijn bezit heb gekregen. Zij zijn
echter voor wat het Zuiden betreft aanmerke
lijk minder correct dan de gegevens over de
gebeurtenissen aan het Noordeiyk front, om
dat het terrein der actie daar zooveel grooter
is en er onlangs belangrijke bewegingen van de
legers hebben plaats gevonden.
Ras Nasiboe's leger is nog steeds de sterkste
Abessinische troepenmacht in het Zuiden. Hon
derdvijftig duizend van zijn manschappen lig
gen tusschen Harrar en Djidjiga en ten Zui
den van deze twee steden. Deze troepen bezetten
ongeveer een rechthoek, waarvan Harrar,
Djidjiga, Biaworaba en Warroh de hoeken vor
men. Ras Nasiboe's troepen zullen grootendeels
belast worden met de critieke verdediging van
Harrar. Er is verder nog een leger van 60.000
man onder bevel van Ras Getatsjoe, dat achter
Djidjiga ligt, in een driehoek gevormd door
de spoorlijn en de grens van Britsch Somali
land. Het grootste deel van Dedjasmatsj Ambo's
leger van 40.000 man, bevindt zich in 't Oosten
van Aroesi, waarschijnlijk ongeveer 50 mijl ten
Zuiden van Harrar. Misschien hebben zij hun
positie kortgeleden eenigszins gewijzigd. De
Abessinische troepenmacht, waarover de meeste
twijfel bestaat, is Hapte Michael's leger, dat
rondom Gorahei lag. Het bestond oorspronke
lijk uit 20.000 man, thans echter waarschijnlijk
uit veel minder.
Ras Desta's troepen zijn op het oogenblik
ADDIS
Nu de Italiaansche troepen zoo snel uit het Zuiden oprukken, maken de Abessiniërs
zich gereed om weerstand te bieden. De cijfers in ons kaartje geven een overzicht
van de troepensituaties1. Ras Getatsjoe met 60.000 man; 2. Ras Nasiboe met
150.000 man; 3. Dedsjasmatsj Ambo met 40.000 man; 4. Hapte Michael en Ras
Desta met tezamen ongeveer 40.000; 5een reserve van 80.000 man-, 6. het Ita
liaansche leger onder leiding van generaal Graziani, sterkte onbekend
van het meeste belang. Ras Desta heeft 20.000
man onder zijn bevel, zyn hoofdkwartier is in
Allata. Hij bevindt zich thans dichter bij het
centrum van het Bale-district. Achter hem in
het Sidamo-district ligt een reserve van 80.000
man.
In het Oostelijk gedeelte van het Zuidelijk
gebied zijn de legers kleiner en meer onder
verdeeld.
Uit dit overzicht kan men een indruk krijgen
van de toekomstige bewegingen van de be
trouwbare leiders als Ras Desta, die reeds met
zijn troepen in Oostelijke richting trekt.
Een betrouwbaar en onpartijdig persoon gaf
mij vanmorgen een uiteenzetting van deze be
wegingen en gaf nadrukkelijk als zijn meening
te kennen, dat hij veel succes daarvan ver
wachtte.
Minstens de helft van Ras Desta's troepen
trekt reeds Oostwaarts, terwijl duidelijke, maar
minder betrouwbare berichten eveneens gelijk
tijdige bewegingen in Zuidelijke richting mel
den. Uit onpartijdige bron verneem ik, dat een
groot deel van Ras Desta's troepen Zuid-Oost-
waarts is getrokken in de richting van Dolo,
vermoedelijk met de bedoeling om Mogadiscio,
de haven van Italiaansch Somaliland, te be
reiken. Als dit juist is, blijkt, dat de twee groot
ste elkaar bestrijdende legermachten in vol
komen tegenovergestelde richting marcheeren,
zonder elkaar te ontmoeten.
Aan de Noordzijde van het Zuidelijk
front ziet de toestand er critieker voor de
Abessiniërs uit. Ik verneem, dat Ras Nasi
boe tot een Zuidwaartsche insluipende ma
noeuvre is overgegaan om daardoor om
de Italianen heen te trekken, in plaats van
tegenover hen te komen staan. De breedte
van den sector, waarover de Italianen op-
marcheeren, schijnt dit plan echter te zul
len verijdelen.
De Abessiniërs houden vol, dat hun plan
nen niet in de war gebracht zijn door de laat
ste gebeurtenissen, maar dit lijkt, zooals ik
gisteren reeds zeide, twijfelachtig. Intusschen
bevinden de Abessiniërs zich, wat hun wapen-
invoer betreft in een lastige positie, want als
de Italianen er in slagen tot aan Djidjiga op
te trekken, zulten daardoor de huidige regelin
gen, waarbij Britsche wapenen en munitie uit
Berbera werden aangevoerd, in de war worden
gebracht. Vanmorgen werd een Italiaansche
verkennngsvliucht boven Djidjiga gesigna
leerd. Vermoedelijk zullen de Abessiniërs trach
ten niet allen invoer via dezelfde plaats te laten
loopen. De Abessinische regeering heeft het
Pransche verzoek de spooriyn niet voor wapen
transport te gebruiken, waarmede men hoopte
Italiaansche bombardementen op de lijn te
voorkomen, van de hand gewezen. Zij is van
plan een gedeelte der Britsche ammunitie via
Djiboeti en een ander gedeelte per vrachtdienst
uit Berbera te vervoeren. Haar laatste toe
vlucht is Port Soedan waar vandaan met zware
vrachtwagens en muilezels via Koermoek in
den Engelsch-Egyptischen Soedan en Nakamti
in West-Abessinië de voorraden naar Addis
Abeba zullen kunnen worden vervoerd.
(auteursrecht Momingpost-A. N. P.)
ROME, 14 Nov. (Reuter). Hier wordt ont
kend, dat de Abessiniërs zich meester hebben
gemaakt van vier tanks, twee vrachtauto's en
zes officieren en vele soldaten hebben gedood.
Eveneens wordt tegengesproken, dat een epi
demie zou zijn uitgebroken onder de Italiaan
sche troepen en dat een stamhoofd uit Eritrea
naar de Abessiniërs zou zijn overgeloopen.
LONDEN, 14 Nov. (Reuter) Volgens de
laatste berichten uit Kaïro zijn bij de onlusten
van gisteren drie personen gedood en 147 ge
wond, waarvan een aantal ernstig.
De Pransche pers volgt de gebeurtenissen
in Egypte met groote aandacht. De „Petit
Parisien" is van meening, dat Engeland zich
in Egypte voor een moeilijk probleem geplaatst
ziet, wanneer Groot Brittannië niet het door
Sir Samuel Hoare ingenomen standpunt wy-
zigt.
De „Echo de Paris" merkt na een uiteen
zetting van de redenen van het verzet der
Wafdisten op, dat het Engelsche volk uit zijn
slaap wordt gewekt. In de Levant betaalt het
thans teergeld voor zijn ontwapening ter zee,
te land en in de lucht en voor zijn passieve
politiek.
Mussolini heeft Engeland eigenlijk den
grootsten dienst bewezen toen hij einde Juni
in zijn gesprek met Eden de thans beroemd
geworden woorden over de tanende macht van
Engeland in de Middellandsche Zee sprak.
De „Ordre" wijst er op, dat de Wafdisten
behalve de afschaffing der buitengewone rech
ten ook toelating van hun land tot den Vol
kenbond eischen. De chaos, die tengevolge
van het lidmaatschap van Abessinië is ont
staan, zou den Volkenbond echter wel eens
de lust ontnomen kunnen hebben nieuwe Afri-
kaansche volken op te nemen. Zelfs wanneer
Engeland een dergelijk voorstel zou doen, zou
het oogenblik van thans slecht gekozen zyn.
Hopelijk echter is Engeland weer spoedig
meester van den toestand, opdat de onder pro
tectie staande Mohammedaansche landen niet
gelooven, dat het in crisistijden mogelijk is een
groot Westersch land tot toegeven te dwin
gen.
Een groot leger arbeiders werkt achter het Italiaansche front bij den aanleg van
%oegen. Vreugde over een gereedgekomen wegvak
Carlo Delcroix, leider der Italiaansche
oorlogsverminkten, heeft te Brussel
in een openbare vergadering gepro
testeerd tegen de sancties
LONDEN, 14 Nov. (Reuter) De Lon-
densche ochtendbladen wekken in hoofd
artikelen hun lezers voor de laatste maal
op te stemmen op de candidaten, die den
steun van de respectievelijke kranten heb
ben. Te Londen en in de provincie hebben
de candidaten hun laatste redevoeringen in
deze campagne gehouden.
Van de 615 leden van het Lagerhuis kunnen
40 reeds wegens het ontbreken van tegen-can-
didaten als gekozen worden beschouwd. Van de
overige 575 zetels zulten in den loop van den
avond en den nacht de uitslagen bekend kun
nen worden. Dit geldt bijna uitsluitend voor de
Londensche, stedelijke en industrieele kieskrin
gen van Engeland, waar de arbeiderspartij
hoopt een aantal zetels terug te winnen, die
zij bij de nederlaag van 1931 heeft ingeboet.
De eerste uitslagen worden tegen half 10 ver
wacht, tusschen 10 en 11 uur zullen 19 verdere
uitslagen volgen en de rest van de eerste groep
wordt bekend voor Vrijdagochtend 4 uur. In
bijna alle landelijke districten van Engeland, in
Schotland en Wales zullen de stembussen niet
voor Vrijdagmorgen geopend worden, zoodat
Vrijdagmiddag de 329 verdere uitslagen ver
wacht kunnen worden.
Tien resultaten, waaronder die van de univer
siteiten van Oxford, Cambridge, Londen en
Wales, zullen pas Zaterdag bekend zijn. De
Orkney- en Shetlandeilanden, die een afgevaar
digde in het Lagerhuis hebben, zullen pas op
19 November mededeeling doen en de Schotsche
universiteiten melden pas op 25 November de
namen van hun drie vertegenwoordigers in het
parlement.
De totale einduitslag zal dus eigenlijk pas
Maandag over een week bekend zijn, doch deze
late uitslagen zyn natuuriyk van geen invloed
op het totale beeld der verkiezingen, waarvan
men zich reeds Vrijdag een voorstelling kan
vormen.
De Poolsche pers is zeer verontwaardigd over
het vonnis tegen den Poolschen padvinder Jan
Dalong te MashrischOstrau door de Tsje
chische rechtbank wegens het deelnemen aan
anti-Tsjechische demonstraties.
Het wordt een schandalig vonnis genoemd,
dat de Tsjechische gerechtigheid in hooge mate
compromitteert.
De strategische positie der Abessinische troe
pen.
Heden verkiezingen in Engeland.
Geslaagde Oceaan vluch t van de pilote Jcan
Batten.
Deviezen-proces tegen Mgr. Legge, den Bis
schop van Meissen hedenmorgen te Berlijn be
gonnen.
Beide verdachten in de moordzaak-Kroeze tot
levenslange gevangenisstraf veroordeeld.
Hoofddaders van moord- en overvalzaken in
Oss tot acht jaar gevangenisstraf veroordeeld.
Hedenavond zullen in het Staatsblad afge-
gokondigd worden maatregelen van bestuur
in zaken de toepassing van de sanctiewet 1935;
het witboek zal morgen verschijnen.
Verwachting: Meest matige, tijdelijk toe- 5
nemende, Zuid-Westelijke tot Zuidelijken
wind, aanvankelijk licht tot half bewolkt,
later weer toenemende bewolking met
EE toenemende regenkans, weinig verande-
ring in temperatuur.
H
Hoogste barometerstand: 770.8 te Krakau
Laagste barometerstand: 734.7 te Vest- 5
manör.
Zon op 7.19 - onder 4.09 Licht op 4.39
Maan op n.m. 7.25 onder van. 11.29 Ej
Laatste kwartier 18 November
Onze Romeinsche correspondent seint ons d.d.
13 November:
De „Civilta Catholica" publiceert, in het de
zer dagen verschijnend nummer, een artikel
over de propaganda van het bolsjewisme, waar-
by de redactie een noot maakt, welke zich ook
bezig houdt met het onlangs verschenen, en in
de buitenlandsche pers met veel ophef weer
gegeven artikel over den wereldvrede, in ver
band met het Italiaansch-Abessinisch con
flict.
Dit artikel, dat, zooals men zich herinnert,
een bespreking was van een Engelsch boek,
werd o.m. door „United Press" voorgesteld als
min of meer door den Paus geïnspireerd. De
redactie van het Jezuïeten-tijdschrift verklaart
nu, dat in de bespreking, in het vorig nummer
verschenen, slechts de persoonlijke meening en
beschouwing van den schrijver mag worden
gezocht.
De beweringen van sommige journalisten,
aldus de „Civilta, Catholica", die de genoem
de bespreking voorstellen als de officieele en
officieuze uiting van een Pauselijke gedachte,
zijn dan ook volkomen gefantaseerd.
loa vv\\:niniiiiiiu:i) mwiz/ 'y,' i-yZ.
Stand op Donderdag 1 uur n.m.: 762.5
Vorige stand 754.8
