Spanning tusschen Engeland
en Italië neemt toe
J. van Dam
r
DE NEGUS NAAR DESSIE
VERTROKKEN
Wat is Mussolini
van plan?
Kleermakerij
Costuums n. Maat
De sancties
m
De autonomie in
Noord-China
Het nieuws van heden
Mr. Dr. Bannasch
STAD BEVEILIGD TEGEN
LUCHTAANVALLEN
CLERK'S BEZOEK BIJ
LAVAL
DB {.STEEPS'
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
VRIJDAG 29 NOVEMBER 1935
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
yoor Haarlem en Agentschappen per
week 25 cent; per kwartaal f 3.25; per
post, per kwartaal f3.58 bij vooruitbetaling
DACBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
Avondblad
EEN EN ZESTICSTE JAARGANG No. 19671
Jl >LL,
Aan den oproep om goud in te leveren ter afweer der sanctie-maatregelen is door
zeer vele Italianen gevolg gegeven
De kroonprins zal tijdens de
afwezigheid van den keizer
de regeeringszaken
waarnemen
Keert de Negus over
ÏO dagen weer terug?
De dood van Lidj Yassoe
Wal-Wal heroverd?
Vreeselijk ongeluk in
Texas
Zes dooden, elf gewonden
Versterking van het
leger in Libye?
Ongerustheid te Washington
Troepen aan den Brenner terug
getrokken; drie divisies naar
de Fransch-ltaliaansche
grens
Algemeene mobilisatie
te wachten?
GED. OUDE GRACHT 78, TEL. 122*6
met 2 pantalons vanaf 48
Winterjassen n. Maat vanaf f 32.50
Onze Coupe, Afwerking
en Stoffen, Staan onder
VOLLE GARANTIE.
IEDERE 25e koop er
ontvangt een COSTUUM of
OVERJAS n. Maat CADEAU!
Invoer van alle Italiaansche
goederen in Egypte
verboden
OP ZOEK NAAR KINGSFORD
SMITH
Luchtfoto van de nieuwgebouwde Universiteitswijk van Rome
Het Weeriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii|
Gevaar voor een oorlog tusschen
Nanking en Kwantoengleger
neemt toe
Doihara geeft den moed
niet op
NIEUWE LUCHTLIJNEN DER
IMPERIAL AIRWAYS
HA^!
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN
Neem een bril van Keip,
en U kunt weer
rustig lezen
Niet vrijgelaten
De stemming in Dantzig
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., Ingez.
mededeelingen 50 cent; Idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
ADDIS ABEBA, 29 Nov. De Negus van
Abessinië. is Donderdagochtend om
8 uur naar het groote hoofdkwartier te
Dessie vertrokken. In zijn gevolg be
vinden zich twaalf mannen uit. zijn
naaste omgeving en zijn secretarissen,
terwijl hij voorts een radio zendinstalla-
tie ter beschikking heeft.
De kroonprins, die den keizer een
gedeelte van den weg vergezelde, zal tij
dens de afwezigheid van zijn vader de
regeeringszaken in de hoofdstad be
handelen. De reis gaat per auto via An
kober naar Dessie. Het reisgezelschap
heeft in het geheel de beschikking over
23 auto's en vrachtauto's.
Halverwege heeft de keizer met zijn gevolg in
tenten overnacht. Te Dessie zal hij zijn intrek
nemen in het oude paleis.
De stad is zoo goed mogelijk tegen vlieger
aanvallen beschermd.
Behalve dat er tal van bomvrije kelders
zijn, is een groot aantal van de nieuwste
*ly„ c.M. luchtdoelkanonnen ter beschikking,
welke om de stad Dessie staan opgesteld.
Het is nog niet zeker hoelang de keizer in
het hoofdkwartier zal blijven. Volgens me
dedeelingen van welingelichte zijde zal de kei
zer slechts ongeveer 10 dagen te Dessie vertoe
ven.
De correspondent van ReuterA. N. P. te
Harrar seint, dat hij met een speciale vergun
ning der Abessinische regeering, welke tot
dusverre nog steeds aan buitenlandsche journa
listen was geweigerd zich per auto van Har
rar naar Djidjiga heeft kunnen begeven. „Met
een bewaker naast mij en een levenden aap als
mascotte in den auto stuurde ik den wagen met
een snelheid van gemiddeld 30 K.M. per uur
over den oneffen weg in het bergachtige land,
waarbij ik tallooze malen scherp moest uitwij
ken om de duizenden Abessinische krijgslieden
te ontwijken, die te voet, per muilezel of per
vrachtwagen naar het Zuid-Oostelijke front
gaan ter versterking van de daar opereerende
troepen. Honderden vrouwen en jongens, die
ezels, beladen met rantsoenen, voortdreven, lie
pen over den weg, maar maakten voor mijn wa
gen baan terwijl zij schreeuwden: „Het is een
blanke, maar een vriend'. Vele dezer krijgers
kwamen heelemaal uit het Westen van Abessi
nië en hadden te voet reeds 800 tot 1000 K.M.
afgelegd. Desondanks zagen zij er vol geest
drift uit. Eenige ambulances, die gewonden naar
Harrar brachten passeerden ons onderweg,
maar deze Abessinische gewonden zagen er
in het geheel niet terneergeslagen uit. Toen
wij op een gegeven oogenblik door de drukte op
den weg niet verder konden, schreeuwde een
dezer gewonden mij toe: „Het zal niet lang du
ren voor ik weer naar het front ga."
Omtrent het vertrek van den Negus seint
Reuter nog nader:
Het vertrek van den Negus naar het hoofd
kwartier in Dessie vond onder algemeene be
langstelling van de bevolking plaats. Op den
weg naar Dessie stonden de ménschen m kilo
meters lange rijen. De Keizer werd onophou
delijk op geestdriftige wijze toegejuicht.
In politieke kringen neemt men thans met
stelligheid aan, dat de oorlog van Abessinische
zijde, na aankomst van den Negus in het
hoofdkwartier, een ander aspect zal krijgen en
dat de Abessinische troepen tot een welover
wogen tegenaanval op de Italianen zullen over
gaan.
De Abessinische legerleiding, zoo verklaart
men, is nauwkeurig op de hoogte van de
zwakke plekken der Italiaansche stellingen,
zoodat de Abessinische troepen, ondanks de
overmacht van de Italiaansche strijdmiddelen,
bij het ondernemen van aanvallen niet op
onverwachte moeilijkheden denken te stuiten.
Uit Mogadiscio wordt gemeld, dat de Ita
lianen een luchtbombardement hebben uitge
voerd op de loopgraven en versterkingen, die
de Abessiniërs aanleggen in de omgeving van
Daggaboer met de klaarblijkelijke bedoeling dit
punt hecht te bezetten en het te verdedigen.
Het bombardement, zoo wordt hieraan toege
voegd, veroorzaakte een paniek onder de Abes
sinische pioniers. De reeds opgeworpen ver
sterkingen werden volkomen vernield door ver
scheidene duizenden neergeworpen bommen.
In den afgeloopen nacht is boven Adoea en
omgeving een noodweer losgebarsten, waardoor
groote schade werd toegebracht aan de Italiaan
sche kampementen en waardoor de ravitaillee-
ringsdienst gedurende verscheidene uren ge
remd werd.
De plotselinge dood! van den vroegeren keizer
Lidj Yassoe heeft in het eerste oogenblik
groot opzien gebaard. In kwaaddenkende krin
gen werd het vermoeden uitgesproken, dat Lidj
Yassoe zou zijn vermoord. Men zou den vroe
geren keizer uit den weg hebben geruimd om
voor het geval dè tegenwoordige keizer na een
eventueel verloren oorlog zijn troon zou ver
liezen, geen troonpretendent te hebben.
Van verscheidene zijden wordt evenwel be
vestigd, dat keizer Haile Selassie nimmer de
hand heeft gereikt voor een moord, omdat hij
alle ongeoorloofde middelen voor de consoli
datie van zijn heerschappij verafschuwt, het
geen ook in overeenstemming is met zijn ka
rakter. De keizer heeft integendeel onlangs
iemand, die Lidj Yassoe naar het leven stond,
levenslang in ketenen laten slaan.
Het lijk van Lidj YaSsoe, dat thans te Gara-
moeleta gebalsemd ligt, zal later worden over
gebracht naar Addis Abeba, waar het zal wor
den bijgezet.
HARRAR, 29 Nov. (Reuter) De Abessi
niërs hebben Wal-Wal heroverd'.
ROME, 29 Nov. (Reuter) Het bericht, dat
de Abessiniërs Wal-Wal hebben heroverd,
wordt hier officieel tegengesproken.
NEW YORK, 29 Nov. Uit Port Worth (Texas)
wordt gemeld, dat bij een ontzettenden brand
bijna alle bewoners van een huis van twee
étages slachtoffer zijn geworden.
Op het eerste bovenhuis was een ontploffing
ontstaan, waardoor de geheele woning spoedig
in lichter laaie kwam te staan.
Zes personen, onder wie drie vrouwen, die te
bed lagen, kwamen om het leven. Elf andere
bewoners van het huis werden gewond, vooral
omdat zjj in angst voor de aankomst van de
brandweer uit de ramen en van het dak waren
gesprongen. Een vrouw kwam daarbij op een
ijzeren hek terecht, waarbij zij zoodanig werd
gewond, dat zij naar een ziekenhuis moest
worden overgebracht.
LONDEN, 29 Nov. (Reuter).
De Parijsche vertegenwoordiger van
de „Daily Telegraph" meldt, dat
het doel van het bezoek, dat de
Britsche ambassadeur Woensdag
Laval heeft gebracht, thans bekend
is geworden. Sir George Clerk heeft
instructie gehad Laval te verzoeken
Rome er van op de hoogte te stel
len, dat Italië in geval van een aan
val van zijn vloot of luchtmacht
op Britsche strijdkrachten een vol
ledig eensgezind Engeland en
Frankrijk tegenover zich zou heb
ben.
In Engeland gelooft men, dat Mussolini in
dit opzicht een verkeerde voorstelling heeft en
dat dit feit een gevaar voor den vrede zou
kunnen beteekenen. De houding van Rome
blijkt uit de aan de Italiaansche diplomatieke
vertegenwoordigers gegeven instructie, dat
Italië een embargo op petroleum als een vijan
dige handeling zou beschouwen.
Volgens den correspondent heeft Laval te
genover den Britschen ambassadeur verklaard,
dat hij de door Londen gesuggereerde stappen
zal doen. Donderdagochtend heeft hij een
langdurige bespreking gehad met den Italiaan-
schen ambassadeur.
Des middags heeft Sir George Clerk een be
zoek gebracht aan den secretaris-generaal van
het Pransche ministerie van buitenlandsche
zaken, Legér, teneinde zich op de hoogte te
stellen van den stand van zaken.
ALEXANDRIA 28 Nov. De militaire voor
zorgsmaatregelen, welke de Italiaansche regee
ring heeft genomen, moeten naar Havas
uit- zeer goede bron verneemt inderdaad
een versterking der Italiaansche strijdkrach
ten in Libye beoogen.
De divisie, w»uy. dMk het accoord
met Groot-Brittannië werd teflfêgeroepen, zou
opnieuw naar Libye worden gezonden en te- 1
vens door nieuwe contingenten worden aan
gevuld. De betrokken txoependeelen zouden
zich reeds op weg bevinden naar Brindisi en
Sicilië.
WASHINGTON, 29 November In poli
tieke kringen vraagt men zich met bezorgdheid
af, waartoe de nieuwe spanning tusschen En
geland en Italië, die op het oogenblik zeer
groot wordt geacht, zal leiden. De mogelijkheid
van vijandelijkheden zal niet zijn uitgesloten,
daar Mussolini zich niet zal neerleggen bij
een embargo op petroleum.
In verband daarmede wenschen verschillen
de politici, dat de Vereenigde Staten zich van
inmenging in dezen onthouden, daar de Ame-
rikaansche houding tegenover den uitvoer van
petroleum grooten invloed zal hebben op de
besluiten van den Volkenbond. Zooals thans de
zaken staan, gelooft men niet, dat het Con
gres in Januari aan Roosevelt de vrije hand
zal geven om maatregelen te nemen tot hand
having der neutraliteit. Invloedrijke senatoren
als Borah, Johnson, Vandenberg hebben ver
klaard, dat de Amerikaansche neutraliteits
politiek wordt gebruikt als een verlengstuk
van de sancties. Deze meening zal versterkten
aanhang vinden, meent men, als de Vereenigde
Staten inzake het petroleumembargo zich bij
de Volkenbondspolitiek zouden aansluiten.
Borah merkte op: „De bemoeiingen van den
Volkenbond met betrekking tot de petroleum
toonen aan, welk een edele strijd in dat in
stituut wordt gevoerd tusschen den vrede en
de winst."
PARIJS, 29 November De „Excelsior"
meent te weten, dat de besprekingen, welke de
Britsche deskundige Peterson in de afgeloopen
dagen aan den Quai d'Orsay heeft gevoerd,
reeds geëindigd zouden zijn. De voorstellen,
welke uitgewerkt zijn voor de vreedzame bijleg
ging van het Italiaansch-Abessinisch conflict
en welke intusschen aan de Britsche regeering
zijn voorgelegd, zijn evenwel tamelijk ingewik
keld, zoodat de Britsche regeering zich ge-
INNSBRUCK, 29 Nov. (Reuter)
Volgens berichten uit Zuid-Tirol
blijven slechts 3 van de 7 divisies in
Noord-Italië voor de verdediging
van den Brenner.
In de laatste 48 uur zijn naar men
zegt 3 divisies naar de Rivièra ge
dirigeerd om aan de Fransch-Itali-
aansche grens te dienen.
Een gemechaniseerde divisie is op het punt
naar Zuid-Italië te vertrekken, waar haar een
speciale taak zal worden toegewezen voor de
kustverdediging.
Groote hoeveelheden munitie zijn van Zuid-
Tirol naar Zuid-Italië overgebracht.
Minder dan 30.000 soldaten zullen aan de
Noordgrens blijven, tegen 500.000 dezen
zomer.
Volgens dezelfde berichten is onder de be
volking van Zuid-Tirol groote ontsteltenis ge
wekt door de hardnekkige geruchten, dat
Mussolini binnenkort een algemeene mobi
lisatie zal gelasten.
Alle verloven der soldaten en Zwarthemden
zijn ingetrokken en verzoeken om verlof wor
den niet toegestaan.
Detf ewenscht wordt de naam van den winnaar niet gepubliceerd.
noopt heeft gezien juristen te belasten met de
nauwkeurige bestudeering.
UtWHkci' gelooft overigens niet, dat het En-
gelsch-Italiaansche contact zich in gunstigen
zin zal ontwikkelen.
Met de verdere ontwikkeling der Italiaan
sche militaire maatregelen in Abessinië neemt
ook de spanning in de Middellandsche Zee toe.
De „Journal" is het er met de andere Pa
rijsche ochtendbladen over eens, dat de Fran-
sche minister-president den Italiaanschen am
bassadeur er niet over in twijfel heeft gelaten,
dat Italië zich in geval van een gewelddadigen
tegenstand tegen de sanctiemaatregelen
geplaatst zal zien tegenover een gemeenschap
pelijk front van alle staten-leden van den
Volkenbond.
CAIRO, 29 Nov. (Reuter) De regeering
heeft een decreet gepubliceerd inzake de toe
passing van de sancties, dat behalve het verbod
van uitvoer en heruitvoer naar Italië van wa
penen en oorlogsmateriaal, tevens den uitvoer
verbiedt van alle Italiaansche goederen, uitge
zonderd goudstaven en gouden en zilveren
munten.
Onder de goederen, waarvan de uitvoer ver
boden is, bevindt zich trekvee, rubber, ijzer,
aluminium en derivaten, alsmede andere me
talen in ruwen staat.
Naar verluidt, zal Italië dientengevolge den
invoer verbieden van alle Egyptische goederen
of van goederen die in Egypte zijn gemaakt.
LONDEN, 29 November Zooals gemeld be
staat een deel der Italiaansche tegenmaatrege
len tegen de sanctie-politiek van de Volken
bondsstaten in een verbod van opvoering van
Engelsche tooneelstukken, waarbij een uitzon
dering wordt gemaakt voor Shakespeare en
Shaw.
In de officieele motiveering van dezen maat
regel wordt Bernard Shaw een anti-Engelsche
auteur genoemd. In een verklaring laat G. B. S.
hiertegen een krachtig protest hooren.
Hij zegt zichzelf als een der beste vrienden
van Engeland te beschouwen en te weigeren,
dat zijn stukken in Italië op grond van de ge
geven motiveering zouden worden opgevoerd.
Reuter meldt uit Rome, dat de vertegen
woordiger van Lloyd's te Livorno, Claude Hen
derson, Italië heeft moeten verlaten op verzoek
van de Italiaansche autoriteiten. De reden
wordt niet genoemd.
SINGAPORE, 29 Nov. (Reuter). Een tweetal
expedities is naar Setoel vertrokken, om te zoe
ken naar het vliegtuig van Kingsford Smith,
dat volgens een bericht van bepaalde zijde in
de bergen van Setoel zou zijn neergestort.
Deze beide expedities, waarvan de een ver
gezeld wordt door den Reuter-correspondent,
zullen waarschijnlijk pas na vier dagen in de
bewoonde wereld terugkeeren.
1 VERWACHTING: Meest matige tot H
krachtigen, Westelijke tot Zuid-Weste-
j= lijken wind, bewolkt met tijdelijke op-
klaring, waarschijnlijk regenbuien,
weinig verandering in temperatuur.
Hoogste barometerstand: 767.6 te Biarritz.
Laagste barometerstand: 727.2 te
Seydisfjord
Zon op 7.45 - onder 3.51 - Licht op 4.21
Maan op v.m. 10.54 onder n.m. 6.58
Eerste kwartier 3 December
SJANGHAI, 29 Nov. (A. N. PO Het gevaar
voor een oorlog tusschen de centrale Chinee-
sche regeering en het Japansche Kwantoeng
leger neemt toe. Eenige politieke persoonlijk
heden van Zuid-China zijn, naar verluidt, naar
Nanking gereisd om besprekingen te voeren
met Tsjang Kai Sjek, ten einde te komen tot
een gemeenschappelijke gedragslijn tegenover
de autonomistische beweging en andere even-
tueele gebeurlijkheden. Tsjang Kai Sjek hoopt
tot overeenstemming te geraken met de ge
neraals Sjeng, Sji Tang en Li Toeng Wen, van
de provincies Kwantoeng en Kwangsi, waar
door een krachtiger politiek tegenover Japan
mogelijk zou worden.
In welingelichte kringen verwacht men, dat
de Zuid-Chineescfhe autoriteiten de centrale
regeering te Nanking in haar moeilijkheden
slechts zullen steunen onder beding van zekere
tegemoetkomingen, welke Tsjang Kai Sjek
thans bereid zou zijn te doen.
De Chineesche minister van buitenlandsche
zaken te Nanking heeft bij den Japanschen
ambassadeur krachtig geprotesteerd tegen de
deelneming van Japansche militairen aan de
autonomistische beweging in Oost-Hopei en
tegen de bezetting der spoorwegstations Feng-
tai en Tsjeng Yimen, nabij Peking, en de be
lemmering van het spoorwegverkeer in de
Noord-Chineeschie provincies door Japansche
troepen.
Generaal Doihara, de chef der speciale dien
sten van het Kwantoeng-leger, zou onderhan
deld hebben met den chef der Chineesche gar-
nizoens van Peking en Tientsin, alsmede met
den burgemeester van Peking en den gouver
neur van de provincie Tsjahar, inzake de wen-
schelijkheid om de autonomie van Noord-
China af te kondigen.
De chef der garnizoenen van Peking en
Tientsin zou de noodzakelijkheid hebben be
toogd om de Nanking-regeering hiervan tele
grafisch in kennis te stellen; echter zal de
autonomie worden afgekondigd, ook al is het
antwoord van de Nanking-regeering niet be
vredigend.
De toekomstige autonome regeering zou het
gezag van Nanking erkennen, maar niet dat
van de Kwo Min Tang. De autonomie zou
eerst worden afgekondigd in Tientsin, vervol
gens in Peking, Hopei en Tsjahar. Chineesche
kringen meenen, dat over 2 of 3 dagen be
langrijke gebeurtenissen te wachten zijn.
Commercieele belangen in Engeland houden
zich op het oogenblik ernstig bezig met de
bestudeering van plannen betreffende een nieu
we reeks luchtlijnen der Imperial Airways, aldus
seint Reuter.
De bedoeling is een aantal Britsche binnen-
landsche routes te Southampton te doen samen
komen, vanwaar dan groote vliegbooten, die
elk 32 passagiers en 2 ton post kunnen vervoe
ren, zuilen vertrekken.
De eerste stap in deze richting zal waarschijn
lijk zijn de instelling van een dienst naar New-
Foundland of Halifax.
Aan deze laatste stad geeft men de voorkeur,
vanwege de gunstige ligging als plaats van
aansluiting.
De Negus naar Dessie vertrokken; Wal-Wal
heroverd?
Toenemende spanning tusschen Engeland eD
Italië; Washington ongerust.
Mgr. Bannasch nog steeds gevangen gehouden.
De begrooting van het Landbouw-Crisisfonds.
Debatten over Landbouwpolitiek in de Tweede
Kamer aangevangen.
Mr. Duys uit de Soc. Dem. Kamerfractie ge
treden; hij blijft echter Kamerlid.
O
GROOTS HOUTSTJL137 MAAST LUXOR
Geruchten hebben willen weten, dat de ge
vangenhouding van dr. Bannasch slechts van
korten duur zou zijn, ja, dat hij reeds uit de
hechtenis zou zijn ontslagen. Deze geruchten
vinden hun grond in het feit, dat van verschil
lende, betrekkelijk gezaghebbende zijden pogin
gen in het werk zijn gesteld om het daarheen te
leiden. Deze pogingen hebben geen resultaat
gehad. Volgens inlichtingen van katholieke
zijde, schrijft de Berlijnsche correspondent van
de N.R.Ct. aan zijn blad, heeft dr. Bannasch de
geheele correspondentie over inbreuken of ver
meende inbreuken op het concordaat onder zijn
berusting gehad. Dit materiaal; hetgeen voor
namelijk uit klachten bestaat, is voor de staats
politie natuurlijk van groote waarde en dat een
aantal van deze klachten, gezien van het stand
punt, dat de kerk zich niet met politieke zaken
mag inlaten, als illoyale werkzaamheden kun
nen worden beschouwd, is waarschijnlijk. Daar
dr. Bannasch voorts practisch de politieke raads
man van den Bisschop van Berlijn en tevens het
hoofd was van den politieken informatiedienst
van het geheele Duitsche episcopaat, zal men
ongetwijfeld zijn in beslag genomen correspon
dentie nauwkeurig onderzoeken en schiften. Dat
dr. Bannasch instede van te worden vrijgelaten
voor het volksgerecht zal worden gebracht of dat
de onderzoeking van zijn correspondentie nog
andere arrestaties tengevolge zal hebben, is mo
gelijk, maar voor het oogenblik zijn dit toch nog
maar. veronderstellingen.
De oppositiepartijen van Dantzig, d.w.z. de
centrumpartij, de socialistische partij en de
Duitsch-Nationale partij, hebben den Hoogen
Commissaris van den Volkenbond een petitie
doen toekomen, waarin zij annuleering vragen
van de uitslagen der laatste verkiezingen voor
den Volksdag en ontbinding daarvan op grond
van de gepleegde misbruiken en de nationaal-
socialistische terreur jegens de oppositie tij
dens die verkiezingen.