Nationalistische opstand te Kairo Nieuwe Grieksche regeering De sancties en haar afweer KROON-BEHANGSELS Het nieuws van heden ENGELSCH-EGYPTISCHE RELATIES De Italiaansche ministerraad DE STRIJD IN ABESSINIË KERKEL. KUNST DE BAROMETER LAME RIS .REENIGDE KATHOLIEKE PERS iUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE» NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866 ABONNEMENTEN! voor Haarlem en Agentschappen per week 25 cent; per kwartaal f 3.25; per post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling DAGBLAD UITCECEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866 ZONDAG 1 DECEMBER 1935 Ochtendblad EEN EN ZESTICSTE JAARGANC No. 19674 Groot-Brittannië wenscht zijn po sitie aan den Nijl voorloopig ih vollen omvang te handhaven Nessim Pasja's houding DEMMER-GASFORNUIZEN Het kabinet-Demerdzis thans samengesteld Des avonds reeds door den Koning beëedigd ATHENE, 30 Nov. (A. N. P.) Na afdoening van loopende zaken verdaagd Het Memeldirectorium Het 1 Stormwaarschuwingsdienst Mededeelingen door verschillende regeeringen over de toepas sing der sancties De vertegenwoordigers te Genève bewerkt Reclame-campagne tegen de sancties Betalingen met oud roest, uit hangborden en auto's VOOR ST. NICOLAAS-GESCHENKEN HET AANGEWEZEN ADRES Wat in één week door Italië naar Oost-Afrika door het Suez- kanaal werd vervoerd De Negus te Dessie aangekomen Het 59ste legerbericht Arbeidsconferentie der Amerikaansche staten Opening op 2 Januari te Santiago de Chili Laval ontvangt Cerruti DIT NUMMER BESTAAT UIT ZES BLADZIJDEN Zondagskinderen De uittocht uit Duitschland WERKLOOZEN FONDS UITGEPUT Edel-Kopersmederij Monstransen Kelken Altaren Communiebanken THEOD. JORNA Zn. NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT Advertentieprijzen: Per lossen regel 50 ct, Ingez. mededeelingen 50 cent; Idem op peg. één 65 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek. De troebelen, waarvan Kairo dezer dagen het tooneel was, laten geen twijfel aan het feit, dat het Egyptische nationa lisme nog niets van zijn heftigheid verloren heeft. Zij getuigen er tevens van dat de Wafd, de groote nationalistische party, die in 1930, ten gevolge van een staatsgreep, de teugels van het bewind Uit handen geven moest, in het land zélf niets aan invloed heeft ingeboet. De Wafd biyft de draagster van de toorts van de Egyptische idee en men kan, zonder zich aan overdrijving schuldig te maken, de stelling ver dedigen, dat alle Egyptenaren in meerdere of mindere^ mate Wafdisten zijn. By iedere ge legenheid dat in Egypte vrije verkiezingen ge houden werilen heeft de Wafd een klinkende overwinning weten te behalen. Daaraan moet evenwel worden toegevoegd, dat de groote par ty er nimmer in geslaagd is haar nationalis tische idealen nader tot de verwezenlijking te brengen. Zij heeft van haar macht geen ge bruik weten te maken. De onafhankelijkheid, die Engeland in 1922 aan Egypte verleende, was begrensd. Zij was gebonden aan vier voorwaarden, die van Enge- lands Egyptische politiek een duideiyk beeld geven. Engeland reserveerde zich en reser veert zich nog steeds de bescherming der imperiale verbindingswegen, waarvan Egypte het snypunt vormt; het nam verantwoorde lijkheid op rich voor de bescherming van de le vens, de bezittingen en de belangen der vreem delingen; iet vertrouwde zyn leger de taak toe Egypte tejen iederen aanval van buitenaf te verdedigen en het hield de controle van den Engelsch-ïgyptischen Soedan in eigen hand. Deze vier punten zyn het, die de Egyptische onafhankelijkheid tot êeh om het scherpe woord val een der leiders van de Wafd te ge bruiken „aanfluiting der werkelijkheid" ma ken. Zeker, Engeland was bereid te onderhan delen. Maar de Wafdleiders hebben nooit een soepele gedulde politiek weten te voeren Zij eischten alles of niets", en daar Engeland om gebiedende redenen niet „alles" kon toestaan, was het resultaat van de gevoerde onderhan delingen, dat Egypte „niets" verkreeg. Daarbij strookten de inzichten der Wafdleiders met met die van Koning Poead. Het gevolg was, dat een dictatoriaal regiem, dat drie jaar duurde, van 1930 tot 1933, onder leiding van Sidky Pasja, de Wafdregeering verving. Na het af treden Van Sidky Pasja vormde zich onder Yehia pasja een paleisregeering. Een intendant van het Koninklijk Huis, Ibrahim pasja, speel de een groote, een te groote rol. Daden van willekeur waren aan de orde van den dag. De Britsche Resident had in te grijpen en weldra moesten Yehia pasja en de zijnen het veld ruimen. Nessim Pasja, de tegenwoordige pre mier, kreeg opdracht het kabinet te vormen. De Wafd hield zich voorloopig rustig. Ongetwij feld, Nessim pasja was geen zuiver Wafdist, maar hij was niettemin een goed Egyptenaar, die voor de nationale aspiraties van het volk groote sympathie koesterde. Van hem kon ver wacht worden dat hij een normaal politiek leven in het land langzamerhand zou weten te herstellen. Maar maand nd maand verliep zonder dat de nationalisten eenige verandenng za gen intreden. De toon der nationalisti sche bladen, die eerst welwillend geweest was, veranderde. Hadden de bladen Nessim Pasja eerst bewierookt als den man, die 't land zijn constitutioneele vrijheden hergewen zou, nu be schuldigden zij er hem van een handlanger der „Britsche tyrannen" te zyn en met dezen onder één deken te slapen. De Wafd sommeerde den minister-president zonder verwül de grondwet van 1930 in eere te herstellen. Maar Nessim Pasja zweeg. Zoo stonden de zaken in Egypte toen de 2warte wolk van het Italiaansch-Abessmische conflict aan den horizon verscheen. De sympa thieën van het Egyptische volk gingen onmid deliyk naar Ethiopië uit, een Afrikaanseh volk dat zyn onafhankelijkheid tegen een Europee- sche groote mogendheid verdedigen ging. Ware Egypte lid van den Volkenbond geweest, een waariyk onafhankelijke staat, dan zou men den vertegenwoordiger van dit land ongetwyfeid vóór alle „sancties" hebben zien stemmen. Nu evenwel Engeland zich aanmatigde voor Egyp te te spreken en te handelen, veranderde de Egyptische houding op staanden voet. Wél gaf Nessim Pasja te kennen dat Egypte, uit hoofde van zyn positie, geen andere houding dan de bezettende macht Engeland aannemen kon, maar de nationalistische elementen be schouwden deze verklaring als lafheid Of schoon zü onmiddeliyk toegaven dat Egypte's belang meebracht zich tegen de Italiaansche onderneming in Afrika te verzetten en zij zich derhalve in principe aan Engelands zijde schaarden, verbood hun nationale fierheid hun stelling te nemen, zooiang zij dat niet als bond- genooten van Engeland en te Genève gelykbe- rechtigden konden doen. Daarom stelden de nationalisten Engeland hun voorwaarden. Nahas Pasja, de leider van de Wafd, verklaarde zich in een te Alexan- drië in September uitgesproken rede volkomen bereid met Engeland op 't nauwst samen te werken, mits den Egyptenaren een vrije keuze gelaten werd. Eerst moest Egypte als lid tot den Volkenbond worden toegelaten, de capitu laties dienden te worden opgeheven, en de grondwet kon niet langer geschorst biyven. Over de vier punten van 1922 zweeg de Wafd- leider, wel begrypend, dat Engeland er 'n de huidige omstandigheden niet voor te vinden zou zijn ook maar een iota daarvan te laten varen. Nessim Pasja kwam in een moeilijk parket. Eenerzijds had hij met de wenschen en verlangens van het volk rekening te houden, anderzijds met de harde werkelijkheid. En hij wist dat er voor het oogenblik tusschen die beide geen verzoening mogelijk was. Toch bleef Nessim Pasja niet geheel werke loos. Eenige dagen geleden heeft hij de pers een lang communiqué verstrekt, waarvan men alleen betreuren kan dat het verscheen op een oogenblik, waarop in Kairo's straten reeds het eerste bloed gevloeid had. Uit dat communiqué toch biykt ten duide lijkste, dat Nessim Pasja zich volstrekt niet gedragen heeft als „Engelands slaaf", maar als een Egyptenaar, die het zich wel degelijk aan trok, dat de bezettende mogendheid militaire en andere maatregelen nam, zonder de Egyp tische regeering eenige stem in het kapittel toe te kennen Eenige dagen lang liep in Egypte het gerucht, dat Engeland voornemens was van Alexandrië een permanente vlootbasis te maken, omdat Malta, te dicht onder het be reik der Italiaansche vliegtuigen, niet langer voldoende waarborgen van veiligheid bood. Nes sim Pasja wist zoomin als de eerste de beste fellah of hy aan dit gerucht geloof moest slaan of niet, maar de premier liet toch niet na de Engeische regeering te vragen geen beslissing ter zake te nemen zonder dat de Egyptische regeering geraadpleegd zou zijn. Wat Engeland gereedelijk beloofde, er bij voegend dat de Britsche vloot de reede van Alexandrië verla ten zou onmiddeliyk nadat voor 't Italiaansch- Abessinisch conflict een oplossing zou zijn ge vonden, en tevens verklarend dat de bescher mende mogendheid niet van de tegenwoordige omstandigheden gebruik maken zou om het statuut van Egypte te wijzigen. In zijn antwoord liet Nessim Pasja niet na de hoop uit te spreken, dat Engeland de rech ten van Egypte noch diens positie van souve- reinen en onafhankelijken staat uit het oog verliezen zou. Eenige dagen later ging de Egyp tische premier zelfs nog verder. Hy gaf toen te kennen, dat Egypte zeer zeker verlangend was in vriendschap en vertrouwen met Enge land samen te werken, maar dat een accocrd het uitgangspunt van zulk een samenwerking behoorde te zijn. Op 7 November werd het Britsche ant woord ontvangen. Het was teleurstel lend. Engeland sprak zyn voldoening uit over de vriendschappelijke gevoeless, waarvan Egypte bezield was, maar meende een bespre king van de vraagstukken betreffende de Egyp tische souvereiniteit tot later te moeten uit stellen. Londen achtte 't oogenblik daartoe nog niet gekomen. Nessim Pasja had iets beters, iets preciesers dan een vage toekomstbelofte verwacht en ver klaart dat in de nota, waarin hy zyn houding verdedigt, zonder omwegen. Wat de kwestie van de grondwet betreft ver nam het Egyptische volk voor het eerst dat Nessim Pasja in den afgeloopen zomer van den koning de toezegging had weten te krijgen, dat de constitutie van 1923 opnieuw van kracht zou worden verklaard, maar dat de Britsche autori teiten zich daartegen verzet hadden. De leiders van de Wafd wisten dit, maar hadden het in dertijd raadzamer geoordeeld de leden hunner partij niet op de hoogte te stellen van wat zich achter de schermen afspeelde. Sir Samuel Hoare, de Britsche minister van Buitenlandsche Zaken, had zijnerzijds inmiddels niet nagelaten het Egyptische volk naar behoo- ren in te lichten. By gelegenheid van het banket toch dat den nieuwen Lord-Mayor van de City aangebollen werd verklaarde Hoare: „Toen men ons daarover raadpleegde hebben wy het herstel van de Grondwet ontraden; die van 1923 laat zich practisch niet toepassen, die van 1930 is al lerwegen impopulair." Deze even openhartige als onvoorzichtige woorden hebben het gevolg gehad, dat men kent. Ze hebben een explosie veroorzaakt, waar van de heftigheid zich gemakkelijk aan het aan tal dooden en gewonden meten laat. De Wafd heeft zich tot den Volkenbond gewend zonder zich overigens illusies te maken. De protest nota van de Wafd heeft louiae symbolische be- teekenis. Zoo duurt het conflict tusschen de „bescher mende" en de „beschermde" mogendheid voort. De kalmte moge weerkeeren de stand van zaken verandert daarmee niet. De tijd zal zijn werk moeten doen, maar het Egyptische vraag stuk is nog geen stap nader tot de oplossing ge komen. Goedgekeurd door de Gasstichtlng Verkrijgb. bij Uw winkelier. Pr. reeds va. 1 60 Imp. NV. Techn. Handelsbur. G. de Boer, A'dam De heer Walter Miles, chauffeur te St. Neot's (Huntingdonshire) zag Don derdag j.l. zijn gezin plotseling verdubbeld; de vader blijkt maar wat trotsch, nu ze zoo ineens met hun tienen zijn In den middag is Demerdzis gereed gekomen met de samenstelling van een nieuwe Grieksche regeering. De ministerlijst ziet er als volgt uit: Demerdzis: premier, buitenlandsche zaken en oorlog. Triantaphyllakos: binnenlandsche zaken en marine. Paparhigopoelos: luchtvaart. Mantzavinos: financiën. Kanellopoelos: economische zaken. Benakis: landbouw. Denakos: sociale zaken. Logthetis: justitie. Balanos: onderwijs. Nog Zaterdagavond werd de nieuwe regeering door den koning beëedigd. ROME, 30 Nov., CA. N. P.) De gewone Novemberzitting van den ministerraad is van middag tot Dinsdag verdaagd, nadat een deel der loopende bestuurszaken afgehandeld waren. In de zitting van heden is besloten tot uit breiding van den hoogen raad van defensie, waarin in het vervolg ook de ministers van justitie, onderwijs, openbare werken en pers stemrecht zullen hebben. Een adviseerende stem zullen hebben de maarschalken van Italië, met inbegrip van den maarschalk voor de luchtvaart, de groot-admiraals, den chef van den generalen staf der militie en den inspec teur-generaal voor de militaire vorming voor en na den diensttijd. Het secretariaat van den hoogen raad van defensie ressorteert in het vervolg onmiddellijk onder het bureau van den chef der regeering. MEMEL, 30 Nov. (N.A.P.) Het nieuwe directorium heeft vanmorgen in tegenwoordig heid van den gouverneur de zaken overgeno men, waarbij korte toespraken werden gehou den door den president van het vroegere direc torium, Broevelaitis en president Baldszus. In het keizerlijk paleis te Ad dis Abeba is het op de Ita lianen buitgemaakte geschut ondergebracht Verwachting: H Stormachtige, later afnemende Zuide- lijke tot Westelijken wind, betrokken met regen, later opklarend en iets kou- der Verdere vooruitzichten: Nog buiig. Geseind van de Bilt 30 November te 15.10 uur aan alle posten: „Wordt ver- wacht storm uit het Zuidwesten". GENèVE, 30 Nov. (A.N.P.). De economische en financieele experts der sanctie-confèrentie hebben heden kennis genomen van de mede deelingen, door verschillende regeeringen ge daan over de toepassing der sanctie-maatrege len. Ook was een nota der Zwitsersche regee ring binnengekomen, waarin de door Zwitser land getroffen maatregelen worden uiteengezet. De experts hebben vastgesteld, dat de sanc ties in bijna alle koloniën, protectoraten en mandaatsgebieden der leden van den Volken bond in praktijk worden gebracht. Bepaalde moeilijkheden bestaan nog slechts ten aanzien van Marokko, dat verdeeld is in een Fransche, een Spaansche en een internationale zone. De experts hebben er zich voorts voor uit gesproken, dat de president der conferentie zich zal wenden tot bepaalde niet-leden van den Volkenbond, die tot dusverre niet officieel zijn ingelicht. Daarbij is in het bijzonder aan de Philippijnen gedacht. De deskundigen zullen op 10 December weer bijeenkomen om hun rapport uit te werken voor de op 12 December beginnende zitting der com missie van achttien. De Italiaansche regeering heeft geprofi teerd van de aanwezigheid der vertegen woordigers van de staten te Genève, die zit ting hebben in de Commissie van Achttien om bij hen een stap van groot gewicht te ondernemen. Bova, de secretaris-generaal van de per manente Italiaansche delegatie te Genève heeft gisteren en eergisteren de vertegen woordigers der achttien mogendheden be zocht en de aandacht gevestigd op de ern stige gevolgen, die de uitbreiding der sanc ties, zooals deze op het oogenblik overwogen wordt, zou kunnen hebben. De diplomatieke vertegenwoordigers heb ben van de verklaringen van Bova acte ge nomen. Op alle muren en schuttingen van Rome pry- ken vanaf Zaterdag groote aanplakbiljetten, waarop ter oriënteering inzake het standpunt der verschillende landen ten aanzien van de sancties een kaart van Europa is afgebeeld. Met uitzondering van Duitschland, Oostenryk, Hongarije en Albanië zijn alle landen zwart ge- teekend. Een onderschrift wekt de bevolking op, de producten der sanctielanden voortaan geheel te boycotten. In een der grootste bioscopen van Rome kan men thans zyn entrée met oud yzer betalen. Pannen, strijkijzers, uithangborden, ja zelfs een auto werden reeds in entréebewyzen omgezet. Ook met gouden en zilveren voorwerpen wordt betaald. UiJRWERKHANDEL LEIDSCHESTRAAT 10 ii'0 1112 I 2 ;9 V^* T 7 6.r> 4} ADDIS ABEBA, 30 Nov. (Reuter) De Negus is, naar hier verluidt, na een reis van drie dagen vanmiddag behouden te Dessie, het Abessinische hoofdkwartier, aangeko men. Te Rome wordt ontkend, dat een Italiaansche colonne in het Aoessagebied is overvallen, en dat er 183 dooden zouden zijn gevallen. De Danakil-colonne, welke op de flank van den linkervleugel van de Italianen opereert, zet de zuiveringsactie voort. Gisteren is een verkennings-escadrille aan het front van het eerste legercorps door den vyand onder vuur genomen. Het inboorlingencorps zet den opmarsch in Tembien voort. Uit Port Said wordt gemeld, dat in de week, welke gisteren ten einde liep, op weg naar de Italiaansche koloniën in Oost-Afrika het Suez- kanaal zyn gepasseerd: 8258 militairen, 15.333 ton materieel, 1000 ton graan, 990 ton voer voor de dieren, 779 kameelen en een schip, geheel geladen met auto's en pantserwagens. Schepen, die naar Italië terugkeerden, ver voerden 1221 werklieden. Een Italiaansche torpedojager en een kanon neerboot zijn het Kanaal doorgestoomd naar de Roode Zee. Van Italiaansche zijde wordt medegedeeld, dat de Italiaansche autoriteiten de inheemsche bevolking in het bezette gebied bij wijze van tegemoetkoming had toegestaan, de wapens te blijven dragen. Het gevolg daarvan is geweest, dat voortdurend onrust en samenscholingen voorkomen. Badoglio heeft met het oog daarop bevolen, dat de geheele bevolking in het bezette gebied moet worden ontwapend. Maarschalk Badoglio seint het 59ste leger bericht, dat luidt: He; eerste legercorps heeft de zuiveringsactie in de streek van Oeomborta voortgezet. Het Eritreesche legercorps zet zijn actie in Tem bien voort. In de strook ten Westen van den Gheba-waterval vond een botsing plaats tus schen de Italiaansche colonne en Abessinische krijgers, die tien man verloren. Aan het Somalifront hebben vooraanstaande hoofden en gewapende mannen van Addalla, Talamoghe en Ogaden evenals in de Callafo- zone hun onderwerping aangeboden en verzocht aan onze operaties te mogen deelnemen tegen de regeering te Addis Abeba. Een vliegtuig-escader in Somaliland, dat naar het nieuwe vliegveld bij Gorahei was vertrok ken, heeft opnieuw de versterkingen by Daga- boer gebombardeerd en tegelijkertijd een co lonne vrachtauto's vernietigd. De vliegtuigen aan het front van Eritrea hebben hun gebrui kelijke verkenningsvluchten ten Zuiden van onze linies voortgezet. In Duitschland worden luchtbeschermings oefeningen gehouden door vrouwen, waar van hier boven een aardig snapshot GENèVE, 30 Nov. (Reuter.) De directeur van het Internationaal Arbeids Bureau heeft heden Genève verlaten om naar Santiago de Chili te gaan, waar 2 Januari de arbeidsconferentie van de Amerikaansche Staten wordt geopend. Aan deze conferentie, welke grootendeels op kosten van de Chileensche regeering wordt ge houden, nemen bijna alle staten van het wes- telyk halfrond deel. De conferentie zal problemen, welke vooral voor dit werelddeel van belang zijn, bestudee- ren. PARIJS, 30 Nov. (A.N.P.) De Italiaansche abassadeur Cerruti is vanmorgen door minister president Laval ontvangen. Het onderhoud duurde zeer lang. GEVEN CACHET AAN UW KAMERS. ALLEEN GROOTE HOUTSTRAAT 179 TELEF. 14269 Italië bewerkt de staten vertegenwoordigers te Genève. De Negos te Dessie aangekomen. Het kabinet-Demerdzis gevormd en door den Griekschen koning beëedigd. Memorie van Antwoord aan de Tweede Kamer over de begrooting van het Verkeersfonds voor 1936. Prof. dr. Hugo Visseher heeft ontslag genomen als Tweede Kamerlid. Loonsverlaging bij de Alg. Kunstzyde-Unie te Arnhem. De Veehouderij-centrale neemt weer versch spek in. Drie en een half jaar geëischt tegen den ver pleegde, die brand stichtte in de Rijkswerkin richting te Veenhuizen. Een actueel tooneélspel heet „Vrij dagskind." Beter kennen we allen de benaming: Zondagskind." Zondags kinderen zijn gelukskinderen. Een wien het voor den wind gaat en die zich goed door het leven boort noe men we gaarne: Zondagskind. Er zijn meer Zondagskinderen dan men wel wil aannemen. Want geluk hangt goddank niet af van maat- schappelijken voorspoed en welvaart. Er zijn heel wat minder gegoeden die de warmte van het geluk in hun hart dragen en door het licht van de zon des vredes naar de ziel worden be schenen. Allen die vrede met zich zelf kunnen hebben omdat er niets staat tusschen hen en hun God, allen die vredig door het leven kunnen gaan onder storm en zon, mogen Zondags kinderen genoemd worden. Want zij zijn kinderen van het geluk en ver spreiden de sfeer van het geluk rond om zich! GENèVE, 30 Nov. (Reuter.) De Internatio nale Commissie voor Steun aan Vluchtelingen heeft een delegatie der Duitsche emigranten gehoord, bij welke gelegenheid de journalist Georg Bemhard in een verklaring aan de pers zeide, het aantal Duitsche emigranten sedert de komst van het Hitler-regime op ongeveer 100.000 te schatten. Bernhard gelooft, dat dit aantal tot 200.000 zal stygen, want naar zyn meening zal de nieu we Joodsche generatie in Duitschland gedwon gen zijn het land te verlaten, wegens de onmo gelijkheid om in Duitschland zelf haar brood te verdienen. De FERA te Washington heeft met ingang van Zaterdag het overmaken van de onder steuningsgelden voor werkloozen aan de bonds staten gestaakt, aangezien het voor dit doel in gestelde fonds is uitgeput. De bondsstaten en de gemeenten moeten thans hun werkloozen en verdere behoeftigen zelf ondersteunen. Sedert 1 Januari 1933 heeft de FERA in totaal meer dan drie milliard uitgekeerd. HAARL. HOUTTUINEN 72 AMSTERDAM TEL. 48539 Stand op Zondag 1 uur v.m.: 743,4 Vorige stand: 751,4

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1935 | | pagina 1