Heftige incidenten in Stads schouwburg te Amsterdam Vier jongemannen verdronken Censuur op de Belijdeniskerk Het nieuws van heden DEMONSTRATIES TEGEN TENDENZSTUK DE BEUL De toestand in Noord-China 'n Opzienbarende verklaring DE BAROMETER VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS MAANDAG 2 DECEMBER 1935 BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE t NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866 ABONNEMENTEN: Voor Haarlem en Agentschappen per week 25 cent; per kwartaal f 3.25; per post, per kwartaal f3.58 bijvooruitbetaling DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866 Avondblad EEN EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 19675 Meer dan 200 personenvaak on der heftig verzet, door de politie verwijderd Ongekende tooneelen speelden zich af Defresne voor het doek Licht aan en uit Geloei van alle kanten Naar een verbod? mmm Het Tsana-meer, waarbij Engeland groote belangen heeft en dat ontkend is doel wit te worden van het Italiaansch leg er commando in Abessinië eengedreven. Ook de motorbrigade char geerde. Verklaring van de directie Onlusten te Lahore Scherpe maatregelen van de regeering In den afgeloopen nacht met een gehuurden auto in het water gereden De Hongaarsche minister-president Goemboes heeft een bezoek gebracht aan de Oostenrijksche regeering. Van links naar rechts: minister BergerWaldenegg, bondskanselier; dr. Schuschnigg, minister-president Goemboes; minister Von Kanya en vice kanselier prins Starhemberg Lijken zijn naar Weert overgebracht De steunverleening in Amerika Een leening voor den komenden winter tot 900 millioen dollar Het Weeriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiig Belangrijke verklaring van dr.Nie- möller over nieuwe bepalingen van minister Kerrl Openlijke strijd thans uitgebroken De autonomie van Tientsin aanstaande geacht Japansche divisies naar Tientsin DIT NUMMER BESTAAT UIT VEERTIEN BLADZIJDEN Canada desavoueert zijn vertegen woordiger te Genève Na den opstand in Brazilië Maatregelen tegen communis- 'ische ambtenaren NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct, Ingez. mededeelingen 50 cent; Idem op pag. één 65 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek Tijdens de goedkoope Zondagmid dagvoorstelling van het tooneelstuk ,,de Beul" in den Stadsschouwburg te Amsterdam is het tot heftige in cidenten en demonstraties geko men. De opvoering van „de Beul" heeft de laatste weken veel stof doen opwaaien. Scherpe critiek werd uitgeoefend op B. en W. van Amsterdam, die dit felle tendenz- stuk niet alleen hebben toegelaten, maar bovendien nog gesubsidieerd. Wat te verwachten was, is thans gebeurd: ook vanuit het publiek kwam het tot een scherpe manifes tatie, waarbij de politie herhaalde lijk heeft moeten ingrijpen. Over de opvoering van „de Beul" is den laatsten tijd veel geschreven. Terwijl eener- zijds de socialistische en communistische pers het geestdriftig toejuichten, werd het door andere richtingen scherp afgekeurd wegens de ergerlijke godslasterlijke, immoreele en op hitsende tendenzen. Werd tijdens de eerste voorstellingen reeds geregeld door marxistische elementen in het publiek vóór het stuk ge manifesteerd, Zondagmiddag hebben anders denkenden van hun meening' doen blijken. De politie heeft, naar schatting, 200 de monstranten uit de zaal moeten verwijde ren. De incidenten die zich daarbij in het hoofdstedelijk theater hebben afgespeeld, heeft men daar nog nooit medegemaakt. Er waren oogenblikken dat de bezoekers die zich van demonstraties „voor of tegen" geheel onthielden, zich plotseling bedreigd zagen door zwaaiende politie-gummi- stokken. Het was Zaterdagmiddag in talrijke Amster- damsche kringen een publiek geheim dat er Zondagmiddag bij de opvoering van ,,De Beul" in den Stadsschouwburg iets zou gaan gebeu ren. Wat, dat wist niemand. Reeds bij den voorverkoop der kaarten bleek groote belang stelling voor deze opvoering te bestaan. De administrateur van den schouwburg, de heer J. M. Bendien, had deze geruchten ook ver nomen en in overleg met de heeren van Dalsum en Defresne, directeuren „van de Amsterdam- sche Tooneelvereeniging welke de opvoering gaf, werd besloten om politie-toezicht tijdens de opvoering in het theater aanwezig te doen zijn. Toen om twee uur de voorstelling een aan vang nam, was het gebouw vrijwel uitverkocht. Tusschen het publiek hadden zes rechercheurs plaats genomen. Voor dat het scherm opging, kwam de heer Defresne voor het doek en zeide ongeveer het volgende: „Ik weet dat er zich hier een aantal bezoekers bevinden, die met den inhoud van het stuk niet accoord gaan. Niet onmogelijk is, dat men dit tot uiting wil laten komen door te prótesteeren. Dit gebeurt wel eens meer en er zijn verschillende vormen van protest-uitin gen. Ik wil echter nadrukkelijk mededeelen dat zij, die op een of andere wijze de voorstel lingen willen hinderen, uit de zaal zullen wor den verwijderd door de politie, die aanwezig is. Ook wil ik er voor waarschuwen, dat men bij het protesteeren ook wel eens gebruik maakt van kleine rookbommetjes. Wanneer men dit ook hier zou doen en het publiek zou kleine rookwolkjes zien, denkt dan niet aan brand, maar blijft allen rustig zitten. Het toespraakje van den heer Defresne, hoe goed ook bedoeld, had echter een andere uit werking en er begon dan ook dadelijk een zeer onrustige stemming te heerschen. Het eerste bedrijf had een tamelijk rustig verloop. Zoo nu en dan werden er vanuit het publiek wel eens aanmerkingen vernomen, doch de uitvoerenden ondervonden hiervan geen hinder. Er bleken echter onder het publiek talrijke personen te zitten die last van „ver koudheid" hadden: er werd zeef veel gehoest en gkucht, opmerkelijk veel. Het tweede tafreel zette al iets rumoeriger in, en plotseling werd vanuit de zaal „schande" geroepen. Hier op volgde een heftig applaus, dat enkele mi nuten aanhield. De electrische lampen in de zaal gingen aan, en een paar jonge demonstranten werden door rechercheurs verwijderd. Het licht ging weer uit, en er werd verder gespeeld. Dan klinkt er van een der gaan derijen de kreet „leugenaars". Opnieuw sprong het licht in de zaal aan en weer werden een vijf-tal demonstranten naar buiten gevoerd. Dan volgde de pauze. In den foyer en de koffiekamers besprak men de incidenten en zoo nu en dan hoorde men zeggen „wacht maar, we zijn er nog niet". Daar ook de aanwezige politie van oordeel was, dat het in het volgend bedrijf wel eens spaak kon loopen, werden met spoed van het hoofdbureau en omliggende bureaux agenten en rechercheurs opgeroepen. Tijdens de pauze arriveerden de beschikbare man schappen van het bureau Leidscheplein met de inspecteurs, de heeren Ebbenhout en Zon neveld, en chef van het bureau, inspecteur van Loo. Van het hoofdbureau kwamen alle beschikbare rechercheurs van de Centrale Recherche, met inspecteur Rocher en den hoofd-inspecteur, den heer Kapinga. Voor het bureau Leidscheplein stonden acht politie ruiters gereed en vier politiemotoren met zij span. Dit groot politievertoon trok, zooals be grijpelijk, zeer de aandacht van het wande lend publiek, dat niet wist wat zich in den schouwburg afspeelde. Nauwelijks was het derde bedrijf ingezet of een geweldig kabaal brak los. Van ver schillende kanten riep men „SCHANDE", dan weer „geld verknoeien, vuile leuge naars". De spelenden konden zich niet meer verstaanbaar maken en het zaallicht werd weer opgedraaid. Tientallen rechercheurs kwamen in actie en haalden demonstran ten van hun plaatsen. Met den gummistok sloegen ze er op los, en men zag op enkele plaatsen demonstranten met politiemannen over den grond rollen. Iedereen in de zaal was gaan staan, men riep, floot en trappelde, en ondertusschen werden door de politie steeds meer perso nen verwijderd. Weer kwam het even tot rust, het licht ging uit en men speelde ver der. Vanuit een der loges klonk plotseling de kreet .gemeene Godloochenaars"; weer ging het licht op en opnieuw kwam de po litie in actie. In spreekkoor klonk het dan „wij protesteeren tegen dit optreden van de politie." Dan riep men „weg met deze vuiligheid, 't is een schan de voor de tooneelspelers, de groote Louis Bouw meester keert zich in zijn graf om." Daverend applaus. Het tumult nam voortdurend toe. Steeds meer politiemannen kwamen de zaal in. Inspecteurs in uniform vochten met demon stranten, die zich hevig tegen hun verwijdering verzetten. Opnieuw werden er weer enkele tientallen de zaal en balcons uit- en afgewerkt, doch buiten op de gangen verzetten ze zich tegen de politie en ook hier moest herhaaldelijk van de wapens gebruik worden gemaakt. Zü die zich verzetten werden als arrestant overgebracht naar het tegenover den schouwburg gelegen politiebu reau. In de gangen zagen we een der demonstranten hardnekkig met 'n gummistok bewerkr worden, zoodat deze een bloedende hoofdwonde kreeg. Op een andere plaats rolde een agent met een arrestant van de trap. Toen we de zaal weer binnen gingen klonk juist de kreet „deze schandelijke voorstelling is mogelijk gemaakt door het vuurroode gemeentebestuur, dat hier voor subsidie gaf dat is het goede geld van de burgerij." Weer sprongen de lampen aan en staakte men het spel. Opnieuw verlieten tien tallen onvrijwillig de zaal. Men speelde verder, maar als dan op het tooneel een dronken soldaat het cabaret binnenkomt; breekt een geloei uit alle hoe ken va'n de zaal los. Een bezoeker van de voorste rijen probeerde het tooneel op te klimmen. Een actrice schoot naar voren en schreeuwde iets onverstaanbaars tegen hem. Dan werd hij door de politie gegre pen en als 't ware de zaal uitgeslagen. Van uit een anderen hoek klinkt „Amsterdam- sche politie mag ik de zaal uitgaan?" Onbe daarlijk applaus. Zoo ging het door: licht uit licht aan gummistokken-op- gum mistokken neer. Vechtende demonstranten en trekkende rechercheurs. De voorstelling was afgeloopen, de helft van de zaal was leeg, hardhandig verwijderd en 't overige publiek juichte de artisten toe, die in zeer nerveuse stemming waren. In de garderobe en gangen werd het gebeurde druk besproken. Tientallen agenten waren overal opgesteld en voor de toegangen naar de artistenkleedkamers en het tooneel stonden dubbelposten van de politie. Op het Leidscheplein had zich een zeer groote menigte verzameld en herhaaldelijk werden de samenscholenden door de bere den politie met de lange gummilatten uit- S tóiSi Voor den artistenuitgang aan de Marnixstraat en om het geheele schouwburgcomplex stonden agenten, die ieder tot doorloopen maanden. Onder hevig verzet arresteerde men een jonge vrouw. Een rechercheur kreeg van een arres tant een klap op zijn oog en een andere poli tieman verwondde zich aan zijn hand. Aan het bureau Leidscheplein heerschte een geweldige drukte. Verbalen werden opgemaakt en arres tanten verhoord. Een uitvoerig rapport voor den burgemeester en hoofdcommissaris zal wor den samengesteld. Enkele hooge politie-autori- teiten, die wij na afloop spraken, noemden deze voorstelling een ernstig gevaar voor nieuwe or deverstoringen, en waren dan ook van oor deel, dat deze voorstelling verboden behoorde te worden. In den Stadsschouwburg had men nog op ver schillende plaatsen partijtjes aardappelen, zakjes met groene erwten, stinkbommen en proppen papier gevonden, alles werd in beslag genomen. Nog zeer lang bleef het in de omgeving van het Leidscheplein rumoerig. De directie van de Amsterdamsche Tooneel vereeniging bericht in een verklaring, dat haar voor den aanvang van de voorstelling van „De Beul" op Zondagmiddag j.l. in den Stads schouwburg telefonisch medegedeeld werd, dat er door ca. honderd fascisten georganiseerde wanordelijkheden zouden worden gepleegd. De directie nam dienovereenkomstig hare maatregelen, welke niet overbodig bleken. Nu burgerlijke en politioneele autoriteiten te gen de opvoering geen bezwaren hadden, heeft men aldus de directioneele verklaring in be paalde kringen blijkbaar naar dit middel gegre pen om den autoriteiten door georganiseerde provocaties een verbod alsnog af te dwingen. De directie neemt maatregelen haar verkoop systeem zoodanig te wijzigen, dat de kans op georganiseerde relletjes uiterst klein zal zijn. LAHORE, 1 Dec. (Reuter), Er zijn hier ern stige godsdienstige onlusten uitgebroken tus schen Sikhs en Hindoes, waarbij drie personen werden gedood en 25 zwaar gewond. Terstond gerequireerde Britsche en inlandsche troepen patrouilleeren in de stad, tezamen met de politie. De ongeregeldheden begonnen tijdens de viering van een religieus feest door Sikhs en Hindoes. Vanmorgen scheen alles weder kalm vanmiddag hadden op vele plaatsen wederom botsingen plaats. Naar aanleiding van de onlusten werd de staat van beleg afgekondigd en medegedeeld, dat ieder muiter door de militaire justitie zal worden geëxecuteerd. In den afgeloopen nacht is te Dorplein onder de gemeente Weert een ernstig ongeval ge beurd, waarbij vier personen om het leven zijn gekomen. Gisteravond hadden vier jongemannen, H. Gielen, de twee gebroeders Peeters en een vierde, wiens naam nog niet bekend is, bij den garagehouder Jac. A. M. Jongen te Weert een auto gehuurd, om daarmede naar Maastricht te gaan. In den nacht zijn zij via België naar Weert teruggereden. De weg loopt langs de Zuid-Wil lemsvaart. Bij de zinkfabriek van de N.V. Kem- pensche Zink Maatschappij te Dorplein-Budel maakt de weg op de plaats, waar in den weg een brug ligt over den ingang van de zinkfa briek, een bocht naar rechts. Op deze plaats is de auto, waarschijnlijk met groote vaart, doordat de bestuurder van den wagen, de ongeveer 25-jarige H. Gielen, de bocht niet heeft bemerkt, in de haven der zinkfabriek gereden. Deze haven is ruim 2 M. diep, zoodat het voertuig nagenoeg geheel onder water ver dween. In den nacht heeft niemand iets van het on geval bemerkt. Eerst hedenochtend bij het aan breken van den dag vonden schippers in de haven den auto en toen realiseerden zij zich. dat zij omstreeks 1 uur in den nacht 'n hevigen plons hadden gehoord, veroorzaakt door het te water rijden van den auto. Met de kraan van de zinkfabriek werd het voertuig op den wal geheschen. De vier jonge mannen, allen van ongeveer denzelfden leef tijd en afkomstig uit Nederweert, zaten nog in den wagen. Bij allen waren de levensgeesten reeds lang geweken. Voorloopig zijn de lijken op het terrein van de zinkfabriek opgebaard; in den loop van den ochtend werden zij paar Weert vervoerd. Over de oorzaak van het ongeval tast men nog in het duister. De auto was een bijna nieu we vierdeurs Chevrolet. Vermoedelijk heeft men te hard gereden en heeft de wagen in de bocht van den weg geslingerd. WASHINGTON, I Dec. (A. N. P.) Naar verluidt is de regeering voornemens een nieuwe leening op te nemen ter hoogte van 900 mil lioen dollar voor de financiering van de steun verleening in den komenden winter. De open bare schuld van de vereenigde Staten zal daar door stijgen tot het nog niet gekende hoogte punt van 30.500.000.000 dollar. Uit een verklaring van den staatssecretaris voor de schatkist Henry Morgenthau blijkt, dat men het bedrag wil opnemen door de uitgifte van 450 millioen dollar 2 procents obligaties, aflosbaar in tien jaar, en een gelijk bedrag aan VA procents schatkistbiljetten, aflosbaar in vijf jaar. VERWACHTING: Matige tot krachtigen, H tijdelijk stormachtige wind uit Weste- lijke richtingen, zwaar bewolkt tot be- S trokken met tijdelijke opklaringen, regen- en hagelbuien, weinig verandering in tem- peratuur. Hoogste barometerstand: 763,1 te La Coruna. Laagste barometerstand: 716,0 te Sku- |j desnaes. Zo nop 7.49, onder 3.49. Licht op 4.19. ij Maan op n.m. 12.04, onder n-m. 11.06. Eerste kwartier 3 December 7.48 v.m. BERLIJN, 1 Dec. (A.N.P.) In de groote nieuwgebouwde Jezuskerk te Berlijn Dahlhem, welke reeds lang voor het begin van den dienst geheel bezet was, heeft vanochtend Dr. Niemöller, een der meest vooraanstaande leiders van de kerkelijke oppositie in Duitschland van den kansel af gezegd, dat hij Zaterdagavond van het ministerie voor kerkelijke aangelegenheden de mededeeling heeft ontvangen, dat het voortaan aan hem en aan alle verdere predikanten der Belijdeniskerk nadrukkelijk verboden is over „dwaalleer" te spreken. Gepreciseerd werd niet, of dit verbod zich beperkt tot de beweging der Duitsche Christe nen dan wel of het zich ook uitstrekt tot de nieuw-heidensche beweging, welke juist de laatste maanden sterk aan beteekenis heeft toegenomen. Voorts maakte Dr. Niemöller aan de gemeente bekend, dat krachtens bepalingen van Rijksminister Kerrl mededeelingen over interne kerkelijke aangelegenheder voortaan niet meer gepubliceerd mogen worden, voordat het kerkelijke ministerie er zijn goedkeuring aan heeft gehecht. Dr. Niemöller voegde aan zijn mededeelingen toe: „De Kerk zal niemand toestaan te dic- teeren, wat zij als waarheid zal moeten be schouwen. Minister Kerrl heeft ons den hand schoen toegeworpen". In kringen van de Belijdeniskerk is men van oordeel, dat de ingestelde censuur de eerste stap is naar de ontbinding van de Belijdenis kerk met geweld. PEKING, 1 Dec. (Reuter). Volgens be richten uit Chineesche bron zou de burge meester van Tientsin aan de Nanking- regeering hebben getelegrafeerd, dat hij den toestand als zeer gespannen beschouwt en daarbij tevens hebben verklaard, dat hjj de afkondiging van de autonomie te Tient sin als zeer aanstaande beschouwt. Wang Tsjing Wei, op wien precies een maana geleden een aanslag is gepleegd, heeft zijn ontslag genomen als voorzitter van den Execu tieven Joean en als minister van buitenlandsche zaken, in verband met zijn gezondheidstoe stand. Vrijdag heeft hij voor de tweede maal een operatie ondergaan, om den kogel uit zjjn rug te verwijderen. De reis van generaal He Jing Tsjin, den minis ter van oorlog, heeft bij de Chineesche auto- nomisten ongerustheid gewekt. Het gerucht gaat, dat de autonomie in Hopei en Tsjahar daar door eerder afgekondigd zal worden. De ongerustheid ook is zeer toegenomen als gevolg van de Japansche troepenbewegingen langs de lijn Sjan Hai KwanTientsin. De „Sunday Times" meldt uit Peking: Na een onderhoud met den Japanschen gene raal Doihara, heeft generaal Soeng Tsjeh Joean, de autonomistenleider, die is aangewezen als gouverneur van den nieuwen Noorü- Chineeschen staat, aan Tsjang Kai Sjek gete legrafeerd, alsmede aan andere Chineesche leiders, verklarende, dat hij niet bü machte is, de autonomistische vloedgolf tegen te houden. Alle publicaties der Duitsche Belijdeniskerk door minister Kerrl onder censuur gesteld; de open lijke strijd is thans uitgebroken. De Abessinische opmarsch houdt aan; Italië schijnt tijdelijk de leiding verloren te hebben. Het program der nieuwe Grieksche regeering. De Engelsche ministerraad heeft heden belang rijke besprekingen. Canada desavoueert zijn vertegenwoordigers te Genève. Heftige demonstraties tegen „de Beul" in den Stadsschouwburg te Amsterdam. Nachtelijke stranding van het motorvrachtschip .Jos Maria" bij Egmond aan Zee; bemanning gered. Auto te water gereden onder Weert; vier jonge mannen om het leven gekomen. Inbraak in het kantoor der Spoorwegen te Leeuwarden. Fabrieksbrand te Alphen aan den Rijn. Jhr. mr. F. van Rijckevorsel, oud-lid van Ge deputeerde Staten van Noord-Brabant, over leden. Erfgenamen van Neeltje Pater stichten een Vereeniging. Slechts enkele wedstrijden in de I.V.C.B.- competitie Nederlaag van Volendam tegen V. V. A. K.N.VJB.-c'ompetitie. Blauw Wit verliest van D. H. C. Go Ahead wint van Heracles. In de 25e partij tusschen Euwe en Aljechin is een overwinning van onzen landgenoot vrij wel zeker. OTTAWA, 2 Dec. (ANP) Groot opzien is gewekt door een verklaring van de Cana- deesche regeering, waarin deze de houding van haar vertegenwoordiger te Genève désavoueert. Hedenmorgen heeft de regeering bij monde van den minister-president H. Mackenzie King openlijk doen verklaren, dat zü „geen enkele verbintenis erkent, welke Canada zou verplichten militaire sancties goed te keuren." In de verklaring wordt gezegd, dat de regee ring duidelük wil doen uitkomen, dat. terwijl de regeering de economische sancties tegen Italië steunt, zü niet onderschrijft de uitlatingen van Dr. W. L. Riddell, permanent vertegenwoor diger van de Canadeesche regeeering bü den Volkenbond, betreffende het embargo van sleutelproducten voor Italië. De regeeringsver- klaring zegt verder dat Dr. Riddell „zijn per soonlijke meening uitdrukt en niet die der Ca nadeesche regeering." In diplomatieke kringen is men zeer verbaasd over het désaveu der Canadeesche regeeering van de houding van haar vertegenwoordiger te Genève, die een uitbreiding der sancties voor staat tot petroleum, kolen en metalen. Met verwacht, dat het Britsche kabinet in speeciale zitting zal büeenkomen. RIO DE JANEIRO, 1 Dec. (A.N.P.) Zater dagmiddag heeft de president der republiek "n bespreking gevoerd met de ministers van oorlog, marine en justitie en met de leden van het hoogste militaire gerecht.. Volgens een offici- eele mededeeling is beraadslaagd over de wet- telüke maatregelen, die noodig zün voor een strenge bestraffing dergenen, die deel hebben gehad aan de opstandige beweging. Het staat reeds vast, dat de regeering Maan dag het parlement volmachten zal vragen, die het haar mogelük maken, alle ambtenaren en militairen, die communistische actie hebben ge voerd te ontslaan. TIENTSIN, 1 Dec. (A. N. P.) Zaterdag zün in Sjanhaikwan tien treinen aangekomen, waarmede drie Japansche divisies zün vervoerd, die, naar verluidt, zullen oprukken in de rich ting van Tientsin. Stand op Maandag 1 uur n.m.: 732.8 Vorige stand: 733.6

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1935 | | pagina 1