St. Clarahuis te Aerdenhout
51REIHOLDU5HU15
Er gaan kisten naar zee!
LAATSTE NIEUWS
De autoramp op
Wieringen
ST00MEN
1.95
w.
ZE TE HELPEN VULLEN
EEN SCHOONE TAAK!
STRIJD IN NOORD-CHINA
BIJGELEGD
GESTAPO-AGENTEN IN
ONS LAND
ZONDAG 8 DECEMBER 1935
STADSNIEUWS
RUSTHUIS EN KAPEL
Naast Alverna is voor de Zusters
Franciscanessen een waardig,
sober en doelmatig gebouw
verrezen
Na een werkzaam leven
De kapel vergroot
15 December klaar
WELDADIGHEID NAAR
VERMOGEN
11 December filmavond
MEVR E. L. WOUTERSEN
VAN DOESBURGH
Eere-tentoonstelling ter gelegen
heid van haar zestigsten
verjaardag
EEN PATERSPRAATJE OVER
DE FILM
9 t.m. 14 December
WINTERJASSEN
D EMI -S AISON S
REGENJASSEN
Tevens
20% korting op
ALLE STOOM-
en VERFPRIJZEN
Woningbouw
GR.HOUTSTR. 166
BURGERLIJKE STAND
J. P. MAAS Zn.
EEN ANTWOORD VAN GOUDGEHALTE
LAMPEN SPECIAALZAAK D. S. LEEFLANG
f f f j
Hoe een glimp van Kerstvreugd
aan duizenden zeelieden,
ver van huis en haard,
wordt gebracht
Allen gaat het aan!
Meer dan 30 kisten, kleine en grootere,
(Gedeeltelijk gecorrigeerd)
Nadere bijzonderheden over deze
vreeselijhe botsing
Verschrikkelijke aanblik
Een Chineesch-Japansche com
promis-oplossing
NIJVERHEIDSONDERWIJS
Commissie voor georganiseerd
overleg door den minister
geïnstalleerd
Niet-ambtelijke medewerking
van de politie?
Amnestie in Polen
Ministerraad keurt ontwerp-
amnestie-wet goed
Herderlijk schrijven van
Oostenrijks Episcopaat
Over den socialen toestand
der arbeiders
Hulpkerk in Betondorp
Voormalige school aan Zuivel-
plein wordt daartoe ingericht
DE GEARRESTEERDE
BANK-DIRECTEUR
Justitie houdt hem in arrest
DOODELIJK ONGEVAL
TE WASSENAAR
Naast Huize Alverna te Aerdenhout is thans
verrezen Huize St. Clara voor rustende en
bejaarde Zusters Franciscanessen der geheele
Nederlandsche Provincie. Het gebouw voorziet
in een reeds lang gevoelde behoefte en is, zij
het indirect, een- nieuw monument der Katho
lieke Charitas.
De bouw van het St. Clarahuis begon met een
zeer gevaarlijk werkje. Op de plaats waar het
hu verrezen is, stond nog voor korten tijd een
prachtige grot temidden van veel bloemen en
planten. De grot, met een gewicht van veertig
vijftig ton moest verplaatst worden en men
wist niet precies hoe zij gefundeerd en gecon
strueerd was. Na een moeizamen en kostbaren
arbeid van 14 dagen gelukte het dit gevaarte
50 meter verder op haar nieuwe grondvesten
zonder beschadiging te plaatsen. Een mooi
Werk!
De architect Henri Klein Schiphorst heeft
van het nieuwe huis een even waardig, sober
als uiterst doelmatig gebouw gemaakt. Het
staat twee meter diep op staal en de onder
grond is een vaste zandplaat. Onder het geoouw
bevinden zich enkele provisiekelders. Boven den
beganeh grond zijn nog twee verdiepingen en
een zolder opgetrokken en bijna de geheele
ruimte is gebruikt voor de 54 wooncellen voor
de rustende zusters. Voorloopig zullen er dertig
in gebruik genomen worden en voor de toe
komst is nog gerekend op uitbreiding met 6
cellen door een eenvoudige nieuwe indeeling
van den zolder.
Daar dit huis voor religieuzen op leeftijd is,
spreekt het vanzelf, dat de cellen een goed ver
antwoorde combinatie moeten hebben met den
„centralen post." Daartoe is 'n electrisch alarm
signaal op alle kamers aangebracht. Iedere
verdieping heeft een linnenkamer, badkamer,
toiletten en een keuken met warm en koud
water. De spijzen worden bereid in het oude
huis en in het rusthuis warm gehouden en
opgediend.
De verwarming is vanuit het Noviciaat (de
kelder ligt 200 meter verder) doorgetrokken,
zoodat alleen maar controle noodig is.
Het trappenhuis is licht, agn den voorkant
gelegen en begrensd door een 'glas in loodraam
doorloopend van boven naar beneden.
De benedengang is 45 M. lang, de andere zijn
35 M. Naast den eenvoudigen, maar voorna
men ingang zijn twee spreekkamers gelegen
en even verder de kamer van de Moeder. Als
een groote serre is aan het huis een refter
getrokken. Deze zaal is 8 bij 14 Meter, waar
van een gedeelte weer is gescheiden door schuif
deuren met glas in lood en voor naaikamer
bedoeld is. In dezen refter heerscht volkomen
rust, er is geen verdieping boven en er E.
slechts natuur rondom. Aan den refter grenst
de keuken en een groot luik brengt de commu
nicatie nog inniger tot stand. Een moderne,
breede ziekenlift maakt trappenloopen onnoo-
dig.
De bestaande kapel zou veel te klein zijn als
het St. Clarahuis in gebruik genomen werd.
Daarom is deze aanmerkelijk vergroot en nog
meerverfraaid! Een gedeelte van de ka
pel werd gesloopt en een prachtig architectoni
sche kruisbeuk, met een oppervlakte van 200
M2. werd er bij getrokken.
Het interieur bestaat uit gele baksteen en de
gewelven zijn in den stijl van het oude ge
deelte gehouden. In den mozaïekvloer (77.000 te
geltje-s!) zijn de symbolen van geloof, hoop en
liefde gelegd. Het ligt in de bedoeling de groote
vrije ruimte voor het verheven altaar vrij te
laten en speciaal te gebruiken bij de professie
plechtigheden of anderszins.
De kunstschilder Frans Belendong te Haarlem
heeft eenige zeer goed geslaagde glas-in-lood
ramen aangebracht. Links ziet men Christus
en de Vijf Wijze Maagden, rechts Christus als
Koning der Engelen. De ramen voorstellende
Elisabeth en Clara en Hubertus en St. Joannes
den Dooper zijn in de nieuwe omgeving ge
plaatst. Alle glas-in-lood ramen zijn geschon
ken door een dankbaren patiënt.
Voor slecht ter been zijnde inwonenden is in
de kapel een loggia gebouwd, waardoor zij van
de eerste verdieping direct in Gods Huis kun-
hen komen.
De vergrooting van de kapel bracht ook ver
grooting van het koor, van de sacristie en mo
derniseering van de biechtstoelen etc. mede.
Het geheele complex der Zusters sluit in el
kaar en is ook door middel van een speciale
installatie telefonisch verbonden.
Achter de kapel is een lijkenhuisje gebouwd,
terwijl ook op gemakkelijke overbrenging der
lijken is gerekend.
15 December zal het geheel opgeleverd wor
den, zoodat wellicht binnenkort de plechtige
inwijding zal plaats hebben.
Het werk werd door den aannemer J. P. Ne-
Men schrijft ons:
Voor den filmavond, waarop de film „Naar
den hoogsten top der aarde" zal worden ver
toond, zijn al zeer veel kaarten verkocht, doch
de groote zaal van het Concertgebouw is nog
lang niet uitverkocht.
Weliswaar scheiden ons nog drie dagen van
ll December en kan er nog veel gebeuren, doch
het zou voor de Vereeniging „Weldadigheid
haar Vermogen" veel aangenamer zijn, als
ieder, die nog kaarten voor dezen avond wil
hemen, dit thans onmiddellijk deed.
Vanaf Maandag 9 December zijn ook kaarten
Verkrijgbaar bij den bureaulist van het Ge-
hieentelijk Concertgebouw en verder aan de na-
Volgende adressen:
Bureau Weldadigheid naar Vermogen, Jans
straat 38: Gerzon's Modemagazijn, Groote Hout
straat 54; A. Vernout, Warmoesstraat 10; A.
'Vernout, Bloemendaalscheweg 53, Bloemendaal:
W. Daudey, Raadhuisstraat 10, Heemstede.
Laat niemand de gelegenheid voorbijgaan de
V'onderschoone film van de Mount-Everest ex
peditie te zien en daarbij tevens te bewijzen, dat
het werk vai Weldadigheid naar Vermogen
'eders steun verdient.
lissen aangenomen (inclusief kapel) voor
f 106.000Opzichter was de heer J. v. d. Ven,
uitvoerder de heer Alders. Het schilderwerk
werd verzorgd door den heer J. I. van Dijk,
het sanitair geplaatst en geleverd door de fir
ma Rybroek, allen te Haarlem.
Ir. Engeler uit Amsterdam ontwierp alle
technische installaties.
Het St. Clarahuis zal ongetwijfeld de sympa
thie van velen krijgen. Eenvoudige, hardwerken
de zustertjes in onze ziekenhuizen, in vele scho
len, in seminaria etc. hebben zeker recht op
een rustigen en onbezorgden ouden dag.
Bepalen wij ons ten aanzien van Haarlem eens
tot de Mariastichting. Wie daar eens verpleegd
is geworden weet hoe de zusters niets en nooit
iets te veel is, hoe zij druk bezig zijn van den
vroegen morgen tot soms in diepen nacht en
hoeveel weldaden zij aan de armen bewijzen.
En wanneer die zusterkens na een welbesteed
leven het werk aan jongeren moeten overlaten,
zullen zij in het heerlijke St. Clarahuis te mid
den der prachtige Aerdenhoutsche bosschen
worden opgenomen.
Deze zorg voor de ouden van dagen mag
met reden voorbeeldig en prijzenswaardig ge
noemd worden.
Min of meer in aansluiting op de „Spaak"-
tentoonstelling, welke in de bovenzaal van
Kunstzaal Reeker wordt gehouden, is gisteren
middag in de benedenzaal van dezen kunst
handel een eeretentoonstelling geopend van
het werk van mevr. E. Woutersenvan Does-
burgh, bij gelegenheid van haar zestigsten ver-
jaaroag.
Rond drie uur was een uitgebreid gezelschap
in de expositieruimte bijeengekomen, tallooze
vrienden en kennissen van de jubilaresse en
vele kunstenaars uit Haarlem en omgeving.
De voorzitter van „de Spaak", de heer G,
Huysser, die met zijn medeleden deze tentoon
stelling had ingericht, begroette de aanwezigen
en gaf allereerst het woord aan den heer G. D.
Gratama, directeur van het Frans Halsmuseum,
die namens het feestcomité de jubileerenae
schilderes zou toespreken.
De heer Gratama getuigde van de oprechte
bewondering, welke allen, die er ooit mee ken
nis maakten, hebben voor het werk van mevr.
Woutersenvan Doesburgh. Uit den grooten
kring van vrienden en kennissen (en hoeveel
modellen zijn daar niet onder, die de schilderes
portretteerde) werd een comité gevormd om
dezen feestdag op waardige wijze te herdenken.
Spreker deelde mede, dat de burgemeester
van Haarlem en zijn echtgenoote verhinderd
waren bij de operiag dezer eeretentoonstelling
tegenwoordig te zijn. Vervolgens sprak de heer
Gratama over de fijne kunst van deze zestig
jarige.
De bekende Allebé, later Hauch en niet
het minst de Haarlemmer J. Ritsema waren
haar leermeesters. Toen zij haar studies vol
tooid had, kreeg zij de beschikking over een
nieuw, ruim atelier. Zij heeft er slechts zelden
in gewerkt. Liever zocht zü de sfeer van de
vertrouwelijke huiskamer, die zooveel beter
overeenkwam met de intimiteit van haar kunst.
Meestentijds schilderde of teekende zij portret
ten en in korten tijd is zij de Nederlandsche
miniatuur-schilderes bij uitnemendheid gewor
den. In ruimen kring werd zij bekend door haar
bijdragen voor het tijdschrift „De Vrouw en
haar huis."
Toen de opdrachten voor portretten tenge
volge van de tijdsomstandigheden zeldzamer
werden, heeft mevr. Woutersenvan Does
burgh zich met veel succes op het stilleven
toegelegd. En één van deze doeken, het „stil
leven met de roode laarzen" heeft het comité
aangekocht voor het Haarlemsche Frans-Hals
museum.
„Par droit de conquête" behoort de naam van
mevr. Woutersenvan Doesburgh in het Haar
lemsche Stadsmuseum niet te ontbreken. Haar
werk heeft er recht op een eereplaats.
De heer Gratama overhandigde de jubila
resse een boek met de namen van allen, die
voor dezen aankoop het hunne hadden bijge
dragen. Spreker besloot zijn toespraak met den
wensch uit te spreken, dat de onverzwakte ac
tiviteit van de 60-jarige schilderes nog langen
tijd onverzwakt zal blijven, tot groote voldoe
ning van allen, die het goed meenen itet de
Nederlandsche kunst.
De heer H. F. Boot, voorzitter van „Kunst
zij ons Doel" bracht namens dit college vele
hartelijke gelukwenschen over en overhandigde
de jubilaresse een fraaie bouquet.
De heer Huysser huldigde namens de
„Spaak"-genooten mevr. Woutersenvan Does-
burgn om haar hartelijke colle'gialiteit en bood
haar een portefeuille aan, waarvoor een 25-tal
Nederlandsche kunstenaars teekeningen en gra-
phisch werk afstonden.
De jubilaresse sprak een kort, maar hartelijk
dankwoord. Zij zeide, welk een voldoening het
voor haar was, dat haar arbeid aanleiding was
geweest tot zulk een groote belangstelling en
dankte in het bijzonder de stille werkers, die
deze feestviering met veel moeite hadden voor
bereid.
Nog geruimen tijd bleven de aanwezigen bij
een tot het bezichtigen van de uitgebreide ek-
positie. Op het tentoongestelde komt onze
kunst-recensent nader terug.
Katholieken van Haarlem
Gü weet allen, dat de film een geweldig pro
pagandamiddel is voor allerlei mogelijke ideeën,
goede zoowel als kwade. Dieper dan de zwarte
letters van de courant, suggestiever dan de
stem voor de microfoon, grijpt en spreekt het
levende beeld op het witte doek. Plaatjes kijken
is niet alleen een aanlokkelijke bezigheid voor
kleine maar ook voor groote menschen. O. L.
Heer zelf hield er al rekening mee in Zijn pa
rabels en gelijkenissen. Er gaan dan ook over
de geheele wereld in één week 350 millioen
menschen naar de bioscoop. En wat krijgen die
menschen al niet te slikken! Helaas! Veel prul
lerig en nietswaardig gedoe, om van andere
dingen nog maar te zwijgen. Ook hier in
Nederland!
Daar moet nu eindelijk eens een einde aan
gemaakt worden. En we moeten niet rusten
voordat wij naast een R.K. Pers en Radio ook
hebben een eigen R.K. Filmwezen, dat niet on
der maar naast den Nederl. Bioscoopbond
staat, welke jammer genoeg alles te vertellen
heeft en naar wiens pijpen iedere bioscoop
exploitant moet dansen.
Immers wat baten ons alle R.K. Volksuniver
siteiten, alle ontwikkelingscursussen, Geloof en
Wetenschap, katholieke romans, als dat gewel
dige terrein, 't terrein van de film voorbij
wordt gezien? Wat baat het aan den voorkant
een brandend gebouw met een straal water te
blusschen, wanneer aan den achterkant aan de
vlammen voortdurend nieuw voedsel wordt ge
geven? Wat baat 't den chirurg aan den eenen
kant van de wonde het kankergezwel weg te
snijden, wanneer de bacillen aan den anderen
kant in gesloten gelederen naar binnen kunnen
marcheeren?
Katholieken van Haarlem! Daarom gaan wij
ook in uw stad onze propaganda-tocht begin
nen voor de „Gezinsfilm," de filmactie die een
fonds wil vormen om daaruit katholieke films
te vervaardigen en die de dictatoriale macht
van den Bioscoopbond wil breken. Ze noemt
zich „Gezinsfilm" omdat de eerste film een
film zal zijn die de katholieke gedachte uit
draagt over het huisgezin.
Katholieke films! Daarmee bedoelen wij niet:
sentimenteele, duffe, muffe, onnatuurlijke heili
genlevens, maar films, vitaal en berstens vol
leven, dat leven uitbeeldend met zijn hoogten
en diepten, zijn lijden en zijn strijd, films, span
nend en boeiend, films up to date, en daar
over uitgeworpen de katholieke gedachte.
Katholieken van Haarlem! Werkt ook gU
mede aan dat moderne Apostolaat, waarvan
niemand minder dan Z.H. de Paus zelve zoo-
g eldig voor goederen
die wij ontvangen in de week van
Waterproofmaken 50 c. extra
veel heil verwacht. En wanneer dan binnen
kort de ijverige Propagandaclub van Haarlem,
die ons haar medewerking verzekerd heeft,
haar propagandisten over Haarlem zal uitstor
ten, wanneer ook de andere heeren- en dames
propagandisten, die door mij in Haarlem reeds
zijn aangesteld, uw medewerking vragen door
een financieele bijdrage, door donateur te wor
den van onze Actie, weigert dan niet maar
weet dat er een groote zaak op het spel staat
en dat de arbeid voor een betere film, zooals
de Paqs zegt, hét Apostolaat is van onzen mo
dernen tijd!
Pater AUX. VAN SCHALEN O.F.M.
Voorzitter van „Gezinsfilm,"
Franciscanenklooster, Woerden
Namens de Woningbouwvereenigingen .Bint
Jozef" en ,De Voorzorg" is door den architect
Jacques van Velsen het bouwen van vijftien
woningen voor ouden van dagen aan de Van
Wassenaerstraat opgedragen aan de aannemers
firma Boer Dekker te Wormerveer.
Geboren: 6 December. W. PelKolk, z. L. E.
L. de Zwart—Spiegeler, z. M. M. Bauer—Kwar
ten, d. J. M. G. LoomanRevers, d. 7 Dec. N.
W. PeltenburgBotje, z. M. A. Clayde Waal,
z. J. Lauerv. Gend, z.
Overleden: 5 December. C. Hazevoet, 74 jaar,
Eendjespoortstraat. E. H., 5 mnd., d. van W. H.
Molenaar, Dr. Schaepmanstraat. 6 Dec. L. T.
Swaalf, 62 jaar, Lorentzplein.
(Nadruk verboden).
Met Kerstmis schaart ieder gezin zich
gaarne om den Kerststal. Hoe mooier de
Kerstgroep, des te meer aandacht er aan
besteed wordt. Leelijke bazar-Kerstgroepen,
beantwoorden niet aan hun doel, doch
artistieke beeldjes dragen niet weinig bij, de
j devote Kerststemming te verhoogen.
In het St. Reinoldushuis treft U alleen
artistieke KERSTSTALLEN en -GROEPEN.
De prijzen zijn billijk. Een paar eigen ont
werpen munten uit door origineele compo
sitie en bijzonder artistieke afwerking.
BEELDHOUWERS - EMMASTRAAT 16
Waarom geniet onze zaak steeds de voorkeur, wanneer 't een
Lamp betreft? Omdat(en hier 't volmaakt prachtige
antwoord van het publiek)Omdat jullie MENSCHEN IN JE
DIENST HEBT, die de kunst verstaan een smaakvolle lamp te
maken; zoomede is de inrichting voortreffelijk, zelfs eenig in
Haarlem te noemen.
HAARLEM LANGE VEERSTRAAT Eigen* ateliers
Vaardige vrouwenhanden maken
pakjes in deze dagen: tientallen
pakjes, honderdtallen. Groote kis
ten worden er zorgzaam mee ge
vuld en van dag tot dag gaan die
kisten de deur uit, aan boord van
schepen, op weg naar hun bestem
ming. Niemand kent die kisten,
niemand ziet die kisten, maar als
het groote feest van Kerstmis is
aangebroken, vervullen zij ver van
hier een schoone taak.
Ergens in Amsterdam worden die pakjes ge
maakt. Er gaat van alles in: kleine, nuttige
zaken, die een man gebruiken kan, een man,
die alleen staat. Zeep gaat er in en pijpen en
tabak, een boek, postpapier, een portemonnaie.
gezelschapsspelen, een aschbakje. Ook van die
welkome nuttige dingen- als sokken, overhem
den, zakdoeken. Verder een kalendertje voor
het nieuwe jaar.
gaan er op weg: naar Nederlandsche sche
pen in den vreemde, op uit- of thuisreis,
naar de lichtschepen ook, die waken voor
de kust. En in die kisten zit een brief
voor de bemanning der schepen en verder
voor elk lid een pakje, dat hem straks op
het feest van Christus' geboorte blij zal
verrassen en hem een glimp zal brengen
van de Kerstvreugd, thuis in het vader
land.
Als het Kerstfeest is, zal de kapitein, vol
gens de mooie traditie van reeds vijf achter
eenvolgende jaren, de bemanning van zijn
schip om zich heen verzamelen en haar den
brief voorlezen, welke daartoe in de kist is bij
gesloten. In dien brief zal een wensch, een ge
dachte worden uitgesproken, herinnerend aan
den blijden dag, die anders wellicht, in de
sleur van het zeemansleven, als alle andere
zou zijn. En in menig zeemanshart zal dit
blijk van medeleven in zijn lot van vergeten
en vergeten worden iets warms en iets goeds
brengen, iets van de Kerstvreugde en vrede,
die voor allen is.
En dan zal de kapitein aan ieder, van hoog
tot laag, zijn pakje uitreiken, waarin de zee
man, al naar behoefte iets vindt, dat hij ge
bruiken kan en ook iets, dat een feestelijke
stemming kan wekken op dezen dag, die door
leefd wordt ver van het vaderland, ver van
huis, familie en verwanten en ver, helaas, soms
ook van God.
Zoo wordt aan een paar duizend Nederland
sche zeelieden op Kerstmis iets goeds gedaan,
iets goeds naar den geest, want stoffelijk wil
deze gave In de eerste plaats niet zijn, daarvoor
is zij te bescheiden en dat vraagt de varende
zeeman trouwens ook niet. Het comité „Kerst
mis op Zee", afdeeling van het Nederlandsche
Apostolaat ter Zee verricht dit schoone werk
van 't jaar voor de vijfde maal.
Nog een ander werk is daar bijgekomen.
Vorig jaar is ook op bescheiden schaal begon
nen met Kerstbezoek bij zeelui thuis, meer
speciaal in de gezinnen waar men het niet al
te breed heeft. Daar werden de moeders de
eenzame zeemansvrouwen daar werden de
kinderen bedacht. Dit jaar zal dit werk, zoo
mogelijk, nog worden uitgebreid.
Het Comité „Kerstmis op Zee" doet een
beroep op ons, Nederlanders, om het in
zijn werk financieel te steunen. Wij zijn
een zeevarend volk en zelfs de meest ver-
landelijkte onder ons heeft toch nog er
gens in zijn bewustzijn een warm gevoel be
waard voor het wijd-spoelend water, voor
het wel en wee van den zeeman. Zal het
beroep van het Comité dus niet vergeefsch
zijn?
Honderden, duizenden pakjes komen gereed
in deze dagen. Er staat op: voor den matroos,
voor den stoker, voor den tremmer, voor den
olieman, zoo goed als: voor den machinist, voor
den stuurman. Niemand wordt vergeten; daar
voor zijn trouwens van de scheepvaartmaat
schappijen volledige lijsten verkregen.
In de weken, die ons nog van Kerstmis
scheiden, gaan de kisten naar zee, naar de
schepen, naar de varende volksgenooten. Laat
deze echt-christelijke daad van broederzin ge
steld worden met de hulp van zeer velen. Hoe
talrijker de groote of kleinere gaven zijn, hoe
meer beteekenis dit mooie werk krijgt. Ons
allen gaat het aan!
Het is hier geen geven uit deernis of medelij
den, in den gebruikelijken zin des woords. Dit
medelijden heeft de werkende zeeman niet
noodig. Maar we geven, zooals we vrienden en
verwanten bedenken, met een geestelijke in
tentie, hier: om meer vreugde, Tneer Kerst
vreugde te brengen in de harten van een
zame broeders op zee.
Geldelijke bijdragen kan men zenden aan
mevr. M. A. W. RademakerVullinghs, Antho
ny van Dyckstraat 3, Amsterdam-Zuid. Post
giro No. 224820. Wie eventueel iets In natura
geven wil wij gaven boven reeds een op
somming van enkele ingrediënten en de eigen
fantasie kan dit rijkelijk aanvullen gelieve
dit te sturen aan Rector J. G. Welsch, Hage-
doornplein 6, Amsterdam-Noord
Omtrent de autoramp op den Wieringschen
betonweg, welke vier dooden eischte, terwijl vier
personen naar het Ziekenhuis moesten worden
overgebracht, vernemen wij nog de volgende
bijzonderheden
Kort voor half tien zag een Hongaar, Sandor
genaamd, die zich nabij den betonweg, welke
op Wieringen buiten de bebouwde kommen naar
den Afsluitdijk loopt, bevond, twee auto's uit
tegenovergestelde richting met zeer groote snel
heid elkaar naderen. Hij schatte de vaart op
tachtig K.M. Met, deze vaart raakte de uit Zeist
afkomstige auto, welke op weg was naar Fra-
neker, met het rechter voorwiel een der langs
den weg staande gewapend betonnen mistpaal-
tjes, dat afknapte. Hierdoor kwam de wagen
met dit wiel terecht in den door de regens der
laatste dagen zacht geworden berm. De be
stuurder, die den auto weer op den weg wilde
brengen, stuurde hierop scherp naar links, maar
door het te groote effect draaide de wagen om
zijn as en botste eerst met den achterkant daar
na met de voorzijde tegen den van den Afsluit
dijk komenden auto. Deze onderhield een z.g.
wilden autobusdienst van Sloten in Friesland
naar Hillegom.
De gevolgen van de botsing waren verschrik
kelijk. De Friesche auto werd in het langs den
weg loopende water geduwd, waar hij op één
kant bleef liggen. Toen Sandor, die het ongeluk
had zien gebeuren, nabij gespoed was, zag hij
een vrouw door een raampje een kind omhoog
houden. Hij pakte dit aan en trok daarna de
vrouw op het droge. Het waren Aaltje Roovers,
echtgenoote van H. van Wijngaarden en haar
driejarig dochtertje. De vrouw, die gehuwd is
met den ondernemer van den „wilden dienst"
kende haar medereizigers niet.
Toen, nadat toegeschoten menschen verder de
behulpzame hand hadden geboden en meenden
alle slachtoffers op het droge te hebben ge
bracht en de takelwagen den zwaar gehavenden
auto op den kant zette, werd daarin het lijk
van den chauffeur aangetroffen.
Dr. de Groot uit Hippolytushoef was onmid
dellijk op de plaats des onheils aanwezig en
stelde den burgemeester van Wieringen op de
hoogte, die de Rijkspolitie te Oosterland en te
Den Oever waarschuwde. Deze was tien minu
ten na het gebeurde op de plaats van het on
geval, die midden tusschen Hippolytushoef en
Oosterland ligt. Zij nam foto's van het ge
beurde en legde beslag op de lijken en op de
auto's.
Dr. de Groot legde den gewonden een voor
loopig verband aan en deed hen overbrengen
naar nabijgelegen huizen. Hier vandaan zijn
vier personen later naar het Marinehospitaal
te Den Helder vervoerd.
Van de zeven personen, welke in den uit
Sloten komenden auto zaten, werden gedood
de 35-jarige gehuwde chauffeur Taeke Zeilstra
uit Sneek, de 65-jarige Jacoba Tietema, echt
genoote van T. de Jong uit Bolsward en de
heer HÖhle uit Sneek.
Naar het Marinehospitaal te Den Helder
werd overgebracht het echtpaar Schukken üit
Bolsward, van wie de vrouw het zwaarst ge
wond is. De vrouw van den ondernemer is met
haar dochtertje naar Sloten teruggekeerd.
Van de vier personen, die in den Zeister auto
zaten, werd gedood de veertigjarige gehuwde
agent van politie W. Wiersma uit Zeist, ter
wijl zijn zestienjarige zoon lichtgewond werd.
Naar het Marinehospitaal moesten worden ver
voerd de chauffeur-eigenaar van den auto H.
C. van Gerven uit Zeist en de twintigjarige
O. Bruinsma uit Franeker.
De toestand van de gewonden, die vooral aan
het hoofd zijn getroffen, is van dien aard, dat
hun nog geen verhoor kon worden afgenomen.
PEKING, 7 Dec. De autonomie-besprekingen
tusschen de Japansche onderhandelaars, heb
ben heden, zooals reeds in het kort gemeld, tot
overeenstemming geleid door de aanvaarding
van een als compromis te beschouwen overeen
komst, waardoor het dreigende scherpe, con
flict over de Noord-Chineesche kwestie schijnt
te zijn bijgelegd.
Volgens deze overeenkomst zal de regeering
te Nankng voor de provincies Hopel en Tsja-
har een te Peking gevestigde politieke com
missie instellen onder voorzitterschap van ge
neraal Soeg Tsje Joean. Leden zullen zijn
vooraanstaande bestuursambtenaren van beide
provincies en mannen, die het vertrouwen heb
ben van Japan, uit de kringen der voormalige
ambtenaren, die na de mislukking van de po
ging om een Japansch-gezinde Chineesche po
litiek te voeren, in de jaren 19181919 hun ont
slag moesten nemen.
Uit Tokio, waar men van Japansche zijde een
bevestiging van dit bericht heeft ontvangen,
wordt gemeld, dat behalve overste Kita ook
overste Nemoto van het Japansche ministerie
van oorlog zich naar China zal begeven In ver
band met de daar noodzakelijk geworden mili
taire reorganisatie.
De minister van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen heeft Zaterdag in een der zalen
van het departement geïnstalleerd de com
missie voor georganiseerd overleg inzake den
rechtstoestand van het onderwijzend personeel
werkzaam bij het nijverheidsonderwijs.
In zijn rede wees de minister er oa. op. dat
in deze commissie personeel, besturen en amb
tenaren samenwerken, wat aan den arbeid
moge ten goede komen. De minister was in
dit opzicht vol vertrouwen. Door het beleid van
den voorzitter en de leden zou het ongetwijfeld
gelukken vruchtbaren arbeid te leveren, on
danks de talrijkheid der commissie.
De voorzitter der commissie, ir. G. Hofstede,
inspecteur-generaal van het nijverheidsonder
wijs, beantwoordde de rede van de minister met
een kort woord, waarin hij om. deed uitkomen,
dat het installeeren van deze commissie strookt
met de wenschen van verschillende organisaties
van onderwijzend personeel. Te loven is, dat
in deze commissie ook bestuursorganisaties zijn
vertegenwoordigd, hetgeen allicht tot veelzijdig
heid van de besprekingen zal leiden.
Nadat de minister de bijeenkomst had ver
laten hield de commissie haar eerste vergade
ring.
Het communistisch Tweede Kamerlid Schal-
ker had bij de behandeling van de begrooting
van Justitie in de Tweede Kamer mededeelingen
gedaan, die hem ter kennis waren gekomen
over het werken van Gestapo-agenten in Ne
derland tegen geëmigreerde Duitsche anti-fas
cisten en de wijze waarop daaraan door Ne
derlandsche politie-autoriteiten niet-ambtelijUe
medewerking wordt verleend.
Naar de heer Schalker ons mededeelt heeft
hü thans de documenten die op een dergelijk
geval betrekking hebben, aan den Minister
van Justitie ter hand gesteld.
Deze documenten bestaan uit een door de
betrokken Gestapo-agenten afgelegde en door
haar geteekende verklaring over haar samen
werking met politiebeambten aan een Amster-
damsch advocaat, een correspondentie in ge
heimschrift tusschen deze agente en haar su
perieuren in Duitschland, haar door bemidde
ling van Nederlandsche politiemannen toege
zonden, eenige schriftelijke uitnoodigingen tot
een bespreking aan deze agente gezonden door
een Nederlandsch politiebeambte, onder een
pseudoniem en een brief van dezen beambten ter
begeleiding van een bedrag van 10 gulden aan
de bedoelde Gestapo-agente.
WARSCHAU, 7 Dec. De Poolsche minister
raad heeft heden de ontwerp-amnestiewet goed
gekeurd, die o. a. inhoudt kwijtschelding van
straffen voor een reeks misdaden, die zijn be
gaan voor 11 November van dit jaar. De am
nestie geldt echter niet voor vergrijpen tegen
de bescherming van den staat en voor het
vervalschen van geld en waardepapieren ten
nadeele van de schatkist.
WEENEN, 7 Dec. (D. N. B.) De Aartsbisschop
pen en Bisschoppen van Oostenrijk hebben in
een herderlijk schrijven, „Sociale Kerstbood
schap" genaamd, waartoe op de jongste bis
schopsconferentie was besloten, aandacht ge
wijd aan de moeilijke positie der Oostenrijksche
arbeidersklasse en de klachten der arbeiders
over hun slechte sociale positie. De Bisschop
pen verklaren, dat de Oostenrijksche regeering
alles doet om te voorkomen, dat de rechten
der arbeiders worden aangetast.
Met toestemming van het Hoogwaardig
Kapittel van het Bisdom Haarlem zal, waar
schijnlijk reeds in Januari, een hulpkerk van
de parochiekerk „St. Petrus Banden" te Die-
men worden ingericht in het z.g. Betondorp
Watergraafsmeer. De zielzorg zal worden
waargenomen door de Paters van de H. Fa
milie te Kaatsheuvel. De hulpkerk, alsmede
een assistenten-klooster, worden onderge
bracht in een voormalige gemeenteschool
aan het Zuivelplein.
De justitie heeft den directeur van de Hol-
landsche Escompto Bank te Amsterdam,
die Vrijdag is gearresteerd, in bewa
ring gesteld. De Officier van Justitie,
mr. dr. J. A. van Thiel, verzoekt allen,
die zaken deden met de bank, zich met even-
tueele klachten tot de justitie of tot t hoofd
bureau van politie, kamer 80, te wenden, tot
het verstrekken van inlichtingen.
Zaterdagavond laat wilde mej. P., in dienst
bij een familie te Wassenaar, den Rijksstraat
weg aldaar oversteken, toen zij door een auto,
bestuurd door den heer W. uit Oegstgeest ge
grepen werd.
Mej. P. werd tegen den grond geslingerd en
was op slag dood.
De politie heeft den auto in beslag genomen
en stelt een onderzoek naar de schuldvraag in-
