FIBBE
RADIO
C.J.GUDE
5. j)L ZBeeïkenb
KATHOLIEKE BOEKEN
RADIO
V.B.-C0RSET
STOOMEN
VERVEN
IOTTGERING
Zoekt gij betrouwbaar MIqUWE HAARLEMSCHE COURANT I P^ats dan een „Omroeper"
Personeel
voor 80.000 gezinnen
FUINIIHI0UT
TRIPLEX
SheJb&v fiLguJUhsf
„RICHE FOTO ART"
Maison de Nouveauté
STOPPAGE
De ipaarnestad
De dichter Vader Catz zei alreeds: woon niet in een hondenhok, als je voor hetzelfde geld iets beters kan krijgen
REIBER - NAN
Rembrandt in
caricatuur
De Vrind Bus
BESTE SCHAARV
siMiiiiiHiiniiiiiiiiiiiiiiiiiniiiininiinnmniniiiinmimiiimiininmiHiiininiiiiiiniiiiiiiiiiiimmnHiiimiimpj ■■tav a A a p%B tPBBAAl IV rtAlin A ai1* giii!!i!iiniiiiiiiiiiinni!iiiii!iiiiiiiiii!ii!in!ii!iiiiiiiiiiiiiimiiiiiiniiiiininniiiiiniiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiininiiiiii;i&
Voor de inzameling van de Winterhilfe is in de straten van de Duitsche hoofdstad
allerlei wild in het openhaar bij opbod verkocht
KASREGISTERS KOPEN
LANGE VEERSTR AAT1
Uitzending van Diners
SCHRIFTVERBETERING
TELEFUNKEN-PHIUPS
RADIOBED RIJF KROUWELS
Tweemaal Plutarchus
J. G. KAASENBROOD
ARTISTIEKE DAMES- EN
HEEREN-PORTRETTEN
CR. HOUTSTRAAT 5a
TEL
10771
ZOEKT U EEM G)
KOOP ER DAM EEM
auiiiniiiiiiiiifiniiiiiiiiiiiiiniiiiiiiitiimiiiuniiiiiiiiiiimiiiniififiiiiiiiiiinniiimiiiiiiiinniinimiiiiiiiiiiiiiiiiiuiR ZONDAG 8 DECEMBER 1935 sjiiJinnHniiiiiiiiiniiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiP
Eerst kijken bij VAN HESSEN
Schoterweg 176 Haarlem
Amsterdam Den Haag Rotterdam
Gevestigd sedert 1920
CUISINIER
IORDENSSTRAAT 74
Tel. 13132 - Haarlem
LEVERT TECEN UITERST LAGE PRIJZEN
HAARLEM
BURGWAL 76
TELEF. 10510-10511
AMSTERDAM
HOUTHAVEN 20
TELEF. 40910-479101
naast het Avro-kantoor - Koninginneweg 6
Het traditioneel gevechttusschen de stu
denten van 't Quadrangle college te Londen
Vice-admiraal Sir Edward Evans (rechts nam dezer dagen
het Eng. vlootcommando over van admiraal Sir Hugh Tweedie
Een Italiaansche lastdierencolonne wordt bij een drinkplaats achter het Noordelijk front in Abessinië gelaafd De ossenTrenpe^ Xestemder piaatsT™
Een onwaardig boek
Komt U eens om raad
vragèfi.Wij zijn specialisten
in ons vak. Alléénverkoop
Groote Houtstraat 135
169 CR. HOUTSTRAAT - TEL. 13472
HAARLEM: ZANDVOORT:
GED. OUDE GRACHT 64 - KERKPLEIN 3
Exclusieve Handwerken en Wolsoorten
Vakkundig onderricht
De verdere afbouw der Russische houttransportschepen, welke
onlangs te Amsterdam van stapel liepen, vordert snel
Mijn
Een enorm succes, uujnueeo
Maar al mijn drukwerk
b ook van drukkerij
Haarlem - Telefoon (3866
3XS20:
WAAR CR AM A STAAT
Deze woorden zijn thans zeker van toepassing. Het is inderdaad een goedkoope bouwtijd, maar dien moet U benutten door een onverwoestbaar en mooi architectonisch landhuis te koopen. Veel te veel menschen wonen nog te duur en te bekrompen, omdat ze den
tijd niet begrijpen. KOM OOK WONEN IN HET PHILIPSPARK TE SANTPOORT EN VRAAG PROSPECTUS WüSTELAAN 37 - SANTPOORT - TELEFOON 23666.
vooral tegenwoordig DE EISCH
OP ELKEN LEEFTIJD TE LEEREN
Vraagt inlichtingen! Privé- en Clublessen
INSTITUUT
Opgericht 1899
KLEINE HOUTWEG 8 - HAARLEM
Volledige en grondige opleiding voor:
MERCURIUS EXAMEN BOEKHOUDEN
privaatles ƒ6.per maand
STAATSPRAKTIJK EXAMEN
voor administratie en handel
privaatles 10.— per maand
N. J. TH. SCHMIDT
Leeraar M. O. Boekhouden, Accountant,
Wilhelminalaan 4 Telefoon 14506
Jarenlang hoort men niets van den ouden
Griekschen biograaf Plutarchus en nu lig
gen er ineens twee verschillende disserta
ties van verschillende universiteiten voor ons
om zijn gestalte en zijn pittig werk weer in het
geheugen te roepen. Als Qriek was hij in onze
studiejaren weinig te waardeeren. Hij eischte
veel taalkennis en vooral veel technische door
gronding van het staats- en krijgswezen, zoodat
we van de verplichte Plutarchus-vertaling
vaak weinig terecht brachten. Het genietelijkst
was hij als Franschman in den prettigen ouden
tekst van Amyot. Onder de gewone litteratuur
liefhebbers zijn er weinig, die Plutarchus vol
ledig gelezen hebben. Zijn „Vergelijkende Le
vensbeschrijvingen" behooren tot de meester
werken, welke men in den verkeerden zin „van
buiten" kent. Een poging tot populariseering
van in het Nederlandsch vertaalde fragmenten
uit zijn „Bioi" mislukte destijds. Het publiek
heeft nl. een ander idee van de „vie-romancée".
waarmede zijn naam, niet lang geleden, door
een Fransch acteur ln verband werd gebracht.
De letterkundige waarde van zijn geschriften
aanvaardt men meestentijds op gezag; hun
beteekenis als bron tot de kennis der geschie
denis, hoewel omstreden, laat men liefst gelden
voor de vakgeleerden.
Als meester van het proza, en speciaal van
de concrete voorstelling, leert men hem echter
waardeeren uit de twee nieuwe boeken, die ieder
een van zijn befaamde levensbeschrijvingen be
handelen, bovendien de volledige vertaling er
van gevende met den Griekschen tekst er naast.
Het eene is getiteld „Ploutarchos' Leven van
Aratos, met hlstorisch-topografisch commen
taar". De schrijver, dr. W. P. Theunissen, pro
moveerde er op aan de Universiteit te Nijme
gen.
Aratos, wiens leven Plutarchus verhaalde,
herinnert men zich als den stichter en grond
vester van den Achaiischen Statenbond. Hij
werd geboren in of omstreeks 271 vóór Christus
te Sikuoon, moest echter reeds in zijn jeugd de
wijk nemen naar Argos wegens de tirannie van
Abantidas over Sikuoon. In 251 bevrijdt hij 4jn
geboortestad, neemt deel aan den slag van
Mantineia, en weet te bewerken dat Sikuoon zich
aansluit bij den Statenbond; herhaaldelijk heeft
hij de leiding in regeerings- en oorlogsaange
legenheden, machtigen vijanden weerstaat hij
door goede strategie en geniale diplomatie
Wanneer hij sterft omstreeks 213 heeft hij voor
de zeventiende maal het ambt van strateeg be
kleed. Onder groote plechtigheden liet men. na
raadpleging van het Delphisch orakel, zijn over
schot bijzetten te Sikuoon op de plaats, die
„nog heden" (verhaalt Plutarchus) t Arathelon
heet. Zijn vijand, Philippus van Macedonië, nam
echter wraak op den zoon van Aratos, dien hij
door toediening van vergif van zijn verstand
beroofde. Perseus, de kleinzoon van Philippus
werd te Pydna in 168 door Aemilius Paullus
verslagen.
Deze Aemilius Paullus, de Romein, ls de held
van een andere biografie van Plutarchus en
hierop promoveerde dezer dagen aan de Am-
sterdamsche Universiteit Zuster Christiana
Loedmeier van de Franciscanessen van Heythuy-
sen. Haar dissertatie is getiteld „Plutarchus Bio-
graphie van Aemilius Paullus" en heeft voor
ondertitel „Historisch commentaar". De uitge
ver is Dekker Van de Vegt te Utrecht en
Nijmegen. Het boek van dr. Theunissen ver
scheen bij de Uitgeverij J. J. Berkhout, te
Nijmegen.
Hoewel de auteurs zich niet hetzelfde doel
hebben gesteld, onthouden beiden zich van
philologische bespiegelingenwaar deze histo
risch niet ter zake doen. Dr. Theunissen stelt
echter een uitvoerig bronnenonderzoek in en
verdiept zich vooral in de locale oorlogstactiek
met het gevolg, dat het beeld van den genlalen
diplomaat Aratos als veldheer en organisator
wel wat ontluisterd wordt, terwijl de beweeg
redenen tot zijn handelingen niet altijd van zoo
onbaatzuchtige vrijheids- en vaderlandsliefde
blijk geven als men na oppervlakkige lectuur
van Plutarchus' levensverhaal wel zou geloo-
ven. De psychologische beschouwingen van dr.
Theunissen op de laatste bladzijden roepen ons
de gestalte van Aratos duidelijk voor den geest.
Zijn tekstvertaling is helder leesbaar, maar
houdt, zich strikter aan de letter dan de buiten
gewoon levendige vertaling van Aemilius Paul
lus' leven door Zuster Christiana. De lectuur
hiervan is een litterair genot. Vooral de anec-
doten weet ze precies tot hun recht te doen
komen. Haar onderzoek, in het commentaar,
gaat allereerst uit van de historische waarde
van de door Plutarchus gedane mededeelingen.
Deze waarde is namelijk zeer varieerend
Schrijfster concludeert dan ook. dat de ge
schiedkundige beteekenis van dit werk van
Plutarchus in het algemeen overschat is. Zij
acht Livius meer betrouwbaar. Ook meent zij,
dat Plutarchus zijn Romeinsche held wel wat
al te hoog aanslaat. Hij ziet in Aemilius Paul
lus de belichaming van een waren staatsman
en stelt gedurig zijn goede eigenschappen in
het licht, zonder aandacht te besteden aan het
vele, dat Aemilius Paullus meer aan het lot
dan aan zichzelven te danken had. „De mo
derne geschiedschrijving heeft die ten deele
onjuiste opvatting overgenomen."
Uit de conclusies van beide schrijvers blijkt
wel, dat de historieschrijver Plutarchus, of
schoon hij uitstekende bronnen benutte en over
een groote kennis beschikte, niet de meest ob
jectieve voorlichting geeft. Zuster Christiana
herinnert er ten overvloede aan, dat volgens
Plutarchus' opvatting een biografie niet op de
eerste plaats historie is en dr. Theunissen
formuleert heel juist: „Omdat Plutarchus bio
graaf en moralist is, dient men aan hem geen
eischen te stellen, waaraan een annalistisch
geschiedschrijver heeft te voldoen en er volgt
tevens uit, dat men in groote mate de feiten
zelf dient te onderzoeken".
Inderdaad kan men de „Vergelijkende Le
vensbeschrijvingen" eenigszins zien als „biogra
phies romancées", die de bedoeling hebben,
de deugden van den waren staatsburger en den
waren held te verheerlijken. Dit is de reden,
waarom Plutarchus in Frankrijk in de 16e eeuw
door Amyot zoo populair werd. Mag men er een
teeken des tijds in zien, wanneer tegenwoordig
de belangstelling weer naar Plutarchus uitgaat?
De letterkunde waarde van zijn werk geeft
hem Techt op vereering; vooral de wijze, waar
op hij den tragischen ondergang van den gie-
rigen, laffen Perseus schildert ;n zijn „Aemilios
Paullus" en de buitengewoon plastische uitbeel
ding van den Romeinschen triomf, zijn bewon
derenswaardig.
De heer H. S. Ashton heeft een roman ge
schreven over Rembrandt, de bekende
jonge schrijver C. J. Kelk heeft dit pro
duct vertaald en de fa. Van Holkema en Wa-
rendorf heeft deze vertaling uitgegeven.
Het meest lachwekkende aan dit boek is, dat
de schrijver het „een historische roman"
noemt. Men kan allerlei bezwaren koesteren
tegen het genre „vie romancée", men zal een
kunstenaar niet het recht ontzeggen, omder-
wille van zijn kunstwerk, bepaalde feiten op
subjectieve wijze te belichten. Waar de feiten
niet bekend zijn, mag de verbeelding van den
kunstenaar aanvullen, mits de tafereelen dei
verbeelding niet ingaan tegen den algemeenen
stijl-des-levens, die uit de bekende feiten blijkt.
Maar wat te zeggen van een „historische ro
man", waarin eenvoudig de bronnen en vast
staande gegevens op moedwllige wijze worden
vervalscht? Dit deed de heer Ashton en hU
schiep een triviaal boek, waarmee noch de ge
schiedenis, noch de kunst of de kennis van
Rembrandts psyche is gediend.
Er is over Rembrandt wel eens geschreven
in een ethischen hu-hu-stijl. Men deed het
voorkomen of de meester doorloopend met cos-
mische problemen worstelde en eigenlijk nooit
eenvoudige menschelijke gevoelens heeft ge
kend.
Wie het werk van Rembrandt goed bekijkt,
weet die verhevenheden op de juiste waarde
te schatten. Rembrandt had ook zijn „gewo
ne" kant, hij was evenzeer een realist als een
gevleugeld droomer en visionnalr. Hij moet
een schilder zijn geweest, die voor zijn werk
alles opzij wist te zetten. En hij had de mate
rie lief. Het wil ons dan ook voorkomen, dat
het boekje van Van Dongen een schilder
over een schilder op die opgeschroefde ex
clamaties enkele gezonde correcties bevatte.
Maar de heer Ashton slaat naar den anderen
kant door. Als wij hem mochten geiooven, dan
is Rembrandt meer een rauwe klant en een
vulgaire rokkenjager geweest dan een begena
digd kunstenaar, en dit is zonder eenigen twij
fel een vervalsching. Er zijn vreemde split
singen of verdubbelingen der persoonlijkheid
bij kunstenaars mogelijk, maar wie zóóveel
schoons schiep mag nimmer gemeten worden
met de maten van een soldenier.
De heer Ashton fantaseert er lustig op los.
En het gevolg is, dat Rembrandt als een on-
noozelaard voor den dag treedt, dat er voorat
niets terecht komt van zijn innige verhouding
tot Hendrickje en zijn diepe liefde voor Titus.
Dit boek had gerust onvertaald kunnen blij
ven. Ieder ontwikkeld Nederlander zal er zich
aan ergeren en in het buitenland kan het al
leen maar verkeerde denkbeelden vestigen over
de wijze waarop onze rijkste geestelijke goede
ren tot stand kwamen.
PHILIPS-, ERRES-toestelIen vanaf ƒ6.p. m.
Techn. Install. Bureau
Telef. 10271 - Gr. Houtstraat 131, h. Com.steeg
