Zoekt gij betrouwbaar j
Personeel? I
Plaats dan'n „Omroeper" j
voor 80.000 gezinnen
STADSNIEUWS
a
Zendt nog heden
Stal en kribbe
Laatste Nieuws
Ernstig treinongeluk
in Duitschland
Schip middendoor
gebroken
V estigingseischen
INCASSO-BANK N.V.
VOORSCHOTTEN
EFFECTEN
SAFE-DEPOSIT
De oorlog in Oost-
Afrika
gnu
BEUN'S
WOENSDAG 25 DECEMBER 1935
Kerstboodschap van
den R.K. Vredesbond
Aan de katholieken van Haarlem
en Omstreken
FAILLISSEMENTEN
Feestavond van het Mannenkoor
„Die Spaerne-Sanghers"
RADIODISTRIBUTIE
In eenige wijken reeds in werking
Kruisweg 59
HAARLEM
HAARLEMSCHE KERK
ZANGERS
De repetitie op tweeden Kerstdag
Een frissche reclame
H.F.C. „HAARLEM"
Bekerwedstrijd Haarlem
Hoogezand
Bekertournooi Geel-Wit
Bekerwedstrijd R.C.H.
Muntendam
H.R.C. Excelsior
Haarl. Amateur-fotografenver.
Clubkampioenschappen 1935/1936
Haarlemsche Damclub
Aanbesteding wegenonderhoud
HAARLEMMERMEER
Crisis-comité A.
LOEMENMAGAZIJN
Gierstraat 75 - Tel. 14858
HAARLEM
De authentieke grot en de latere
vrome uitbeelding van het
Kerstgebeuren
St. Franciscus' Kerst
feest
Steun de kunstenaars
Sier uw huis
(Gedeeltelijk gecorrigeerd)
De sneltrein BerlijnFrankfurt am
Main loopt in op een
locaaltrein
Twintig dooden en
tachtig gewonden
Na lossing der lading kolen is de
lichter bij Charleroi aan den
grond gezet
Wetsontwerp heeft departement
verlaten
MET BRILJANTEN ER
VANDOOR
Aanhouding van Duitscher
verzocht
'el kom thuis
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
siiiiiiniiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiia
Voor de vijfde maal sedert haar oprichting
komt de afdeeling Haarlem en Omstreken van
den R.K. Vredesbond in Nederland een dit
maal wel zeer-dringend beroep doen op de Haar-
lemsche Katholieken, die onder haar ressort
zijn ingedeeld, een Kerst-traditie, die wij dit
jaar zeker wel moeten nakomen!
De viering van de komst van Christus, den
Goddelijken Vredesvorst, is immers de meest
passende gelegenheid van het jaar, om de
Katholieken op te wekken tot daadwerkelijke
deelname aan het Katholieke Vredeswerk, dat
jaar in jaar uit onvermoeid over de geheele we
reld onder de voorzichtige leiding van Z. H. den
Paus en onder de veilige schutse van de H.
Maagd Maria, Koningin van den Vrede, door een
gansche schare van toegewijde en ter zake kun
dige geestelijke en wereldlijke leiders met on-
verwoestbaren ijver wordt voortgezet.
Minder dan ooit is er thans voor ons reden,
deze vredesactie te laten verflauwen, nu de ge
schiedenis van den dag ons zoo overtuigend het
bewijs levert, dat onze R.K. Vredesbeweging, ten
doel hebbend den Heiligen Vader te steunen bij
zijn juist thans zoo schcone, doch schier bo-
venmenschelijke taak van het herstel van den
vrede van Christus in het Rijk van Christus,
minder dan ooit kan worden gemist en integen
deel met tienvoudige energie moet voortgaan,
het vredeswerk van het Vaticaan door onophou
delijke gebedsacties en moreelen zoowel als ma-
terieelen steun te verstevigen!
De hoogst ernstige situatie, waarin de wereld
verkeert, kan toch nu voor niemand meer ver
borgen zijn. Met zorg vervuld zien wij de bijna
wanhopige pogingen, die door de staatslieden
der wereld dag en nacht in het werk worden ge
steld om een verdere uitbreiding van het •a-
gische Italiaansch-Abessinisch conflict te voor
komen, dat immers de kiem bevat voor een ver-
schrikkelijken en gansch de wereld omvattenden
volkerenkrijg in He naaste toekomst. De illusie,
dat zich ook maar één staat aan een eenmaal
uitgebroken wereldconflict zou kunnen onttrek
ken gebonden als alle immers zijn door
tal van wederzij dsche verdragen en overeen
komsten wordt door geen normaal denkend
mensch meer als houdbaar erkend! Geen won
der derhalve, dat de vredeswil en de daaruit
voortkomende vredesacties op vaak onbe-
heerschte wijze oplaaien! De Katholieke Vredes
bond heeft in de eerste plaats tot taak, dezen
bruisenden stroom op te vangen en te leiden
in die banen, waar hij op de meest effectieve
manier cp Katholieken grondslag werkzaam
kan zijn. Vooral wij, Katholieken, kunnen en
mogen niet langer onverschillig blijven ten
opzichte van de geweldige huidige problemen,
die zulk een diepe beroering verwekken in de
zielen van allen, die van goeden wil zijn! Schijnt
biet de gansche wereld op z'n kop te staan en
wordt niet elk lichtpuntje, dat aan den horizon
opdoemt, even spoedig weer door een zware wolk
verduisterd, zoodat de menschheid haast begint
te wanhopen en te vreezen, dat het nooit meer
terecht kan komen?
Waar thans een gansche wereld van anders
denkenden iederen dag met spanning en intense
belangstelling opziet naar iedere geste van den
Heiligen Vader en Zijn woorden beluistert en
voortzegt en er zich van bewust begint te wor
den, dat de invloedrijke internationale werk
zaamheid van het Vaticaan, om van de stoffe
lijke macht der wapenen te geraken tot de uit
eindelijke overwinning van de zedelijke macht
van het recht, ieders volle medewerking wen-
schelijk maakt, daar is het toch wel zeker de
plicht der Katholieken, hierin onverwijld met
gebed en daadvóór te gaan!
De zoo absoluut noodzakelijke activiteit van
den R.K. Vredesbond, voor wiens onvermoeiden
arbeid nog onlangs bij het 10-jarig bestaan door
Z. H. Exc. Mgr. Diepen uit naam van het geheele
Nederlandsche Episcopaat woorden van dank
baarheid en groote erkentelijkheid gesproken
werden, wordt tot op den dag van heden nog
altijd ernstig belemmerd door financieele on
macht, welke zeker niet behoeft te bestaan, als
alle Katholieken ons naast hun onmisbaren
moreelen steun ieder met één cent contributie
per week zouden helpen, dus twee kwartjes per
jaar! Er wordt dus wel een minimum gevraagd
voor een aangelegenheid, die voor ieder van ons
wat God verhoede! misschien nog eens
eenlevenskwestie kan worden! Dit zéér
weinige is toch ook weer héél veel bij een
samenwerking van alle Katholieken van
Haarlem en Omstreken! Laat ons derhalve op
dit Peest des Vredes besluiten, nu het nog tijd
is gehoor te geven aan dien steeds weer her
haalden oproep van Z. H. den Paus om daad
werkelijke Katholieke Actie voor de verbreiding
der Katholieke Vredesgedachte in en ook buiten
onzen knng, opdat de vrede, welke de
vrucht is der liefde en de rust der orde, ge
geven moge worden aan onze reeds weer'door
oorlogspsychose aangetaste wereld.
Tenslotte verwijzen wij naar de in dit nummer
voorkomende advertentie en wenschen leden en
begunstigers een ZALIG KERSTFEEST!
Het Bestuur van de Afdeeling
Haarlem en Omstreken van den
RX Vredesbond in Nederland:
L. H. PO VEL, Voorzitter,
Mr. Dr. P. A. BIJVOET,
Dr. H. J. M. JANZEN,
Dr. J. H. VAN BEERS,
K. T. TRAUTWEIN.
Faillissement, uitgesproken door de Arron-
dissements-Rechtbank te Haarlem op Dinsdag
17 December 1935: De Vennootschap onder de
firma Jansen Moens, gevestigd te Haarlem.
Curatrice: mevr. mr. E. A. J. Scheltema—Con-
radi te Haarlem. Rechter-Commissaris in dit
faillissement: mr. E. H. P. w. van Schaeek
Mathon alhier.
Faillissement, uitgesproken op Dinsdag 24 De
cember 1935: B. Hoenderdos, metselaar, wonen
de te Haarlem, Saenredamstraat 11. Curator mr.
F. J. D. Theyse te Haarlem. Rechter-Commis
saris in dit faillissement: jhr. mr. E. J. Strick
van Linschoten alhier.
Opgeheven zijn de volgende faillissementen
wegens gebrek aan actief van:
A. J. Vendel, bloembollenhandelaar, wonende
te Wjjk aan Zee en Duin, Verl. Groeneweg 3a.
Curator: mr. F. van der Goot te Haarlem.
D. H. Eynthoven, caféhouder, wonende te
IJmuiden-Oost, Stationsweg 71.
Curator: mr. A. W. Hellema te IJmuiden.
H. Derlaeen. garagehouder, wonende te Zand-
voort.
Curator: mr. J. C. Y. Nieuwenhuys te Haar
lem.
J. Bijwaard, stalhouder, wonende te Hille-
gom, Meerstraat 77.
Curatrice: mej. mr. D, M. 't Hooft te Aals
meer.
'R. Sasburg, fotograaf, wonende te Bloemen-
daal, Bloemendaalscheweg 14.
Curator: mr. G. E. Mellema, te Haarlem.
Geëindigd zijn de volgende faillissementen
wegens het verbindend worden der eenige uit-
deelingslijst van:
De Coöperatieve Vereeniging: Coöperatieve
Haarlemsche Groenten- en Bloembollenveiling
W.A., gevestigd te Haarlem.
Curatoren: mrs, J. Deenik en F. A. Bijvoet te
Haarlem.
T. Bakker, schaver, wonende te Koog aan de
Zaan, destijds te Zaandam, zijn bedrijf uitoefe
nende te Amsterdam aan de Anjelierstr. 6567.
Curatrice: mevr. mr. L. M. I. L. v. Taalingen
Dols te Haarlem.
Men schrijft ons:
Na een perode van ernstig werken voor het
onlangs gegeven concert, dat met zoo groot suc
ces werd uitgevoerd, werd Maandag in Hotel
„De Leeuwerik" een avond gegeven van pret en
gezelligheid. In tegenwoordigheid van 't Haar
lems Vrouwenkoor en vele genoodigden werd op
recht aangename wijze de avond gepasseerd,
waarbij de muziek wel zorgde voor de juiste
stemming.
De organisator van dezen avond, de heer Theo
van Haaren, wist op de hem eigene wijze gang
in den avond te houden, zoodat onverdroten
werd feest gevierd tot twee uur in den nacht.
Die Spaerne-Sanghers hebben wederom ge
toond, niet alleen ernstig te kunnen werken
voor het muziekpodium, maar ook in staat te
zijn onder vroolijk gezelschap den juisten toon
te kunnen houden.
Met de beste voornemens om voor het a.s.
voorjaarsconcert, dat tevens het eerste lustrum
concert zal zijn, met alle energie te gaan wer
ken werd deze avond besloen.
Als een aangename Kerstverrassing bracht de
Radiodistributie gisteren aan de leden muziek
in huis. Alhoewel over het algemeen de mede
werking van de huiseigenaren niet zoo bijster
groot was, is men er n.l. toch in geslaagd de
meeste radiocentrales in werking te stellen. Zoo
hebben thans de Kloosterstraat en omgeving
muziek, het Spaame, de Slachthuisbuurt tot
aan de Zomervaart, de Kleverlaan en omgeving,
de Mamixstraat gedeeltelijk, de Kampersingel,
en het Rozenpriëel evenzoo.
Het Leidschekwartier hoopt men voor Nieuw
jaar van radiodistributie te kunnen voorzien.
I
VERSTREKT
in Rekening-Courant
tegen onderpand van
(Financieel weekover
zicht op aanvrage
gratis verkrijgbaar;
Loketten te huur
van 5.en hooger
Wij hebben de muziek, die door de radio
centrales wordt gedistribueerd, beluisterd en
geconstateerd dat ze van zeer goede kwaliteit
is, zoodat de aangeslotenen, wat dit betreft, te
vreden kunnen zijn.
Zooals afgesproken was, zullen we op twee
den Kerstdag 's middags om twaalf uur een
korte repetitie houden, gezmenlijk met de E.E.
H.H. Studenten van het Groot-Ceminarie.
Deze repetitie wordt gehouden in de Kathe
draal.
Ik reken er op dat allen, indien eenigszins
mogelijk aanwezig zullen zijn. De tijd dringt!
Kap. L. KAT.
deze advertentie als drukwerk, in een onge
sloten enveloppe met l'A cent porto en op de
achterzijde van den omslag Uw volledig adres
en familienaam aan:
Het SECRETARIAAT van de afdeeling Haar
lem en Omstreken van den R.K. Vredesbond
in Nederland. t
„VLIERHOF". OVERVEEN,
en per omgaande ontvangt U de meest vol
ledige gegevens over de nationale en inter
nationale Katholieke Vredesactie, beginselen,
hoofdbestuur, uitgaven en adressen, alsmede
kaart voor opgave van lidmaatschap en be
stellingen.
TELEFOON SECRETARIAAT: HAARLEM 23568
Bezocht U reeds de hoogst interessante
VREDES-KERSTTENTOONSTELLING der bij
den Vredesraad aangesloten organisaties?
Komt eens binnen! Groote Houtstraat 170!
Ook de R.K. Vredesbond exposeert er!
Voor ons ligt een fraai uitgevoerd, gedo
cumenteerd en geïllustreerd reclame-boekje
van J. F. Philips Jr.'s Bouwbedrijf, Wüstelaan
37, Santpoort. De brochure geeft talrijke
wetenswaardigheden over het wonen in het z.g.
Philipspark in de bosschen rondom de Hard
draverslaan en het Burgemeester Rijkenspark
te Santpoort. De kostbare reclame zal onge
twijfeld succes hebben, omdat men ze met ge
noegen leest en zal laten lezen. Ze is gratis
op aanvrage bij den landhuisbouwer verkrijg
baar, zooals de advertenties steeds aangeven.
In den op 2en Kerstdag te spelen Beker
wedstrijd HaarlemHoogezand komt Haarlem
als volgt uit:
Kaan
Van den Berg Verhappen
De la Mar Van Gooi Vreeken
Oldenburg De Wnter Smit Polanen
Kammeyer
In verband met d enachterstand in de com-
titie van de deelnemende vereenigingen, gaat
het Beker-tournooi op 26 en 29 December
niet door.
Donderdag 2en Kerstdag speelt R.C.H. en be
kerwedstrijd tegen Muntendam. Deze Noorde
lijke tweede klasser, die nog geen tien jaar be
staat, heeft momenteel wederom de leiding in
zijn afdeeling, terwijl hij ook als bekervechter
een goede reputatie heeft. Wij herinneren o.m.
aan den cup-wedstrijd tegen V.S.V., vorig jaar
gespeeld. V.S.V. won toen weliswaar met 42,
doch stond met half-time nog met 02 achter.
Het R.C.H.-elftal verschijnt geheel volledig:
Doel: Metten.
Achter: Kors, Prevost Sr.
Midden: J. Geutskens, Ruis, Prevost Jr.
Voor: v. d. Meulen, Slot, v. d. Horst, Hoogen-
doorn, Lenselink.
Bovengenoemde vereeniging houdt Zaterdag
een feestavond voor leden en donateurs bij Ko
Wisker, Pretoriaplein. Er is voor dien avond
een bont programma samengesteld.
i
Op den werkavond van Vrijdag 27 Decem
ber a.s. zal de „Commissie voor de werkavon-
den der H.A.F.V." het maken van reproducties
behandelen.
Tevens zullen dien avond aan de wanden
hangen: a. een collectie foto's uit Denemarken,
welwillend afgestaan door de N.A.F.V. te Am
sterdam;
b. de ingekomen foto's voor den H.A.F.V.
wedstrijd „Herfst," over welke laatste collectie
de voorzitter der vereeniging, de heer B.
Schaap, na de pauze een critische bespreking
zal houden.
Belangstellende amateur-fotografen zijn har
telijk welkom in het Vereenigingsgebouw der
„Haarlemsche" Gedempte Oude Gracht 104.
Aanvang te 8.15 uur precies.
In „de Korenbeurs" te Haarlem werden de
wedstrijden om de clubkampioenschappen 1935-
1936 der Haarlemsche Damclub voortgezet.
Hieronder volgen de uitslagen: Hoofdklasse:
J. van Looij wint van M. van Leeuwen.
Tweede klasse: L. Kisch wint van B. Hen-
neke; W. J. A. Matla remise met O. Kool;
J. J. Groenewoud remise met A. Kiel.
Ged. Staten van Zuid-Holland hebben aan
besteed het onderhouden van de wegen Was
senaarNoord-Hollandsche grens; Ringvaart
HaarlemmermeerHillegomDe Zilk; Sassen-
heimPiet GijzenbrugNoordwijkerhout; Rijs
wijkDe Vink en VoorschotenDan Deyl, ge
durende het jaar 1936. Laagste inschrijver H.
Bunschoten te Leiden voor 12528.
Het bestuur maakt bekend, dat voor het aan
vragen om hulp van het crisis-comité A gele
genheid bestaat op Dinsdag 31 December 1935 te
Nieuw-Vennep in het stempellokaal aldaar, des
avonds tusschen 6 en 7 uur;
Maandag 6 Januari 1938 te Abbenes in de
openbare school 6, 's avonds tusschen 7 en 8
uur; Lisserbroek in de openbare school 11, des
avonds tusschen 7 en 8 uur;
Dinsdag 7 Januari 1936 te Hoofddorp in het
kantoorgebouw naast het raadhuis, 's avonds
tusschen 7 en 8 uur; Vijfhuizen in de openbare
school 3, 's avonds tusschen 6 en 7 uur; Zwa
nenburg in het kantoor van den heer H. v. d.
Ban, IJweg 87, 's avonds tusschen 7 en 8 uur;
Rijk in de Chr. school, Burg. Amersfoordtlaan,
's avonds tusschen 7 en 8 uur.
Om teleurstelling te voorkomen wordt de aan
dacht er op gevestigd, dat de z.g. vaste bedeel
den van het burgerlijk armbestuur door het
crisis-comité niet als crisis-slachtoffers wor
den beschouwd en dezen dus op bovengenoemde
zittingen niet behooren aan te vragen.
De gedachtenis aan de Geboorte van Christus
is voor het Christenvolk van latere eeuwen aan
leiding geweest om de plaats, waar de Heiland
werd geboren, door het bouwen van een groote
basiliek aan het profane gebruik te onttrekken
en zich tevens voortaan deze plaats plastisch
voor te stellen in den vorm van 'n stal. Zoowel
over de geschiedenis van de eigenlijke grot als
over de ontwikkeling van*het volksgebruik op
Kerstmis een kribbe te plaatsen, willen wij met
een enkel woord gewagen.
Reeds vanaf de eerste jaren na den dood vari
Christus vereerde het volk van Judea de plaats,
waar Christus' kribbe had gestaan. Maar juist
die vereering was oorzaak, dat de aandacht van
den heidenschen Keizer Adrianus viel op deze
omgeving. Toen deze bemerkte, welk een heilige
wijding de Christenen aan deze plaats toeken
den, liet hij die opzettelijk ontheiligen, door er
in 136 een bosch te doen planten, waarin jaar
lijks gedurende twee dagen de zedelooze eere-
dienst van den Venusminnaar Adonis werd ge
vierd.
Hoezeer de Christenen de profanatie van deze
plek ook betreurden, zij moesten, eer de grot en
haar omgeving wederom in hun bezit kon terug-
keeren, wachten tot Helena haar plannen in het
H. Land kwam verwezenlijken, en Constantijn
te Bethlehem een groote kerk liet bouwen op de
plaats, waar Christus als kind ter wereld kwam.
In tegenstelling met de kerk, welke vrij duister
is, wordt de grot verlicht door 53 lampen. Ten
tijde van Hieronymus bevond zich in de grot een
zilveren kribbe, welke echter sinds 1100 ver
dwenen is.
De kerk van Bethlehem bezit de mooiste sie
raden van alle kerken ter wereld. Gedurende
vele eeuwen hebben koningen en keizers de
meest kostbare schatten aan haar afgestaan.
Jaarlijks trokken ook vele pelgrims naar Bethle
hem om er vooral in den nacht van 24 op 25
December de H. Geheimen te vieren.
Vele geloovigen bleven er echter nog over, die
nooit in de gelegenheid waren deze H. Plaatsen
te bezoeken en het land, waar eens Christus
leefde, met eigen voeten te betreden. Reeds
vanaf de vroegste eeuwen ontstond daardoor
het eigenaardige volksgebruik, eenige momenten
uit het kerstgebeuren vast te leggen en aan
schouwelijk voor te stellen. De eigenlijke sculp
turale groepen, welke men in de Middeleeuwen
kende, en waarvan het ontstaan meestal aan den
Poverello di Dio wordt toegeschreven, bestonden
in de eerste eeuwen van het Christendom niet;
wel enkele kleinere groepen uit ivoor gesneden
en enkele metalen reliefs. Volgens den H. Hiero
nymus, die de laatste 36 jaren van zijn leven in
een grot te Bethlehem doorbracht, zouden de
kluizenaars te Thebaïde reeds stalletjes hebben
gehad. De echtheid van dit feit wordt opnieuw
gestaafd door de levensbeschrijving van Paus
Gregorius m, waarin de biograaf verhaalt, dat
omstreeks het begin der 5de eeuw in de Basiliek
van Maria de Meerdere een kerststal was op
gesteld. Na de 7e eeuw is dit zeker in gebruik
geweest in genoemde basiliek, toen n.l. de oor
spronkelijke krib daarheen werd overgebracht.
De zekerste gegevens echter omtrent den stal
bezitten wij uit den tijd van Franciscus van
Assisië, die in het bosch van Greccio, een der
Italiaansche heuvelstadjes in Umbrië in de
Abruzzen, een ouden, verlaten stal had gevon
den. St. Thomas van Celano verhaalt, dat
Franciscus, aan wiens klooster het bosch be
hoorde, zich naar dezen stal begaf om er zich
met den Goddelijken Zaligmaker te vereeni
gen. Hij bracht een os en ezel daarheen en
plaatste er een voederbak in, waar hij een
houten beeld van het Kindje inlegde. Toen
ging hij de dorpen in den omtrek door en
verkondigde aan alle inwoners, hoe hij voor
nemens was den komenden Kerstnacht te vie
ren. Nadat de Heilige daarvoor toestemming
had gevraagd aan den Paus, verrichtte hij
den 24en December 1223 de plechtige inzege
ning van de grot. Met fakkels naderden de
omwonenden in den nacht de plek in het
bosch en woonden de H. Mis bij, welke onder
den blooten hemel werd opgedragen.
Daar dit gebeuren het volk diep in het hart
scheen te hebben gegrepen, meenen de historici
hierin de oorzaak te kunnen vinden van de
snelle verbreiding van het gebruik der Kerst
stalletjes, terwijl zij hierin ook de verklaring
vinden van het feit, dat over het algemeen het
idos van den Kerststal aan Franciscus wordt
toegeschreven. De beeldjes, welke bij de voor
stelling van de geboorte en de aanbidding dienst
deden, werden sindsdien in grooten getale ver
vaardigd; zij werden gebakken van pijpaarde en
leem, of gesneden uit hout. De grootte bedroeg
dan de lengte van een vinger. Onder de voort
brengers van deze producten welke evenals vele
werken op het gebied van schilderkunst, tot de
miniaturen behooren, zyn ware kunstenaars
geweest, waarvan wij noemen de ontwerpers der
Santabelli van Napels, houten figuren met ter
racotta kopjes en echte kleeren, van de Santons
in de Midi en de houtsnij -kunstenaars van
Sicilië, die aaneengesloten groepen maakten.
Van den beroemden Siciliaanschen Meester
Materia (ong. 1700), is wel het meest vermaard
de „Mater Speciosa", terwijl de levensgroote
Epiphanias* krib door Torlonia geschonken aan
St. Andrea della Valle te Rome niet minder
roem verwierf. Zooals de spontaneïteit van die
tijden het inspireerend element was voor de
ontwerpen van vele keurige werken, zoo is zij
dat ook geweest bij het vervaardigen van Kerst
groepen.
Omstreeks den tijd der Fransche Revolutie
beleefde de Santonsmarkt te Marseille een
grooten bloei, welke zich thans nog te Parijs
herhaalt. Ook te München bestaat heden nog
een dergelijke markt, waar Kerstgroepen worden
verkocht. Men moet evenwel niet denken, dat de
Santabelli altijd dezelfde figuren zijn geweest.
Dit veranderde naar gelang den geest der tij
den. Zooals de mideleeuwsche figuren zich ken
merkten door eenvoud der tijden, zoo vloeiden
in den tijd der Renaissance deze beelden over van
zwier en opschik. Engelen waren luchtig ge
kleed, Maria's en herders met wapperende klee
ren, terwijl de achtergrond niet zelden was op
gebouwd uit de bouwvallen van een Griekschen
tempel!
In de Germaansche landen daarentegen, in
Beieren en Tyrol, staat het historisch gebeuren
vrijwel exclusief in het middelpunt der gedach
ten, waarbij men zich dan strikt gebonden acht
aan het Schriftuurverhaal. De weinige Neder
landsche kunstenaars, die zich met het ont
werpen en vervaardigen van Kerstgroepen
bezig houden, laten zich ook meestal aan deze
regels binden
Weer naderen de mooie uren om den
Kerstboom!
Onze kunstenaars lijden gebrek. Hoe
lang al? Vijftien jaar geleden werd in het
toenmalige Gooische kunstenaarscentrum reeds
een vereeniging voor steun aan beeldende
kunstenaars opgericht. Ik zelf heb wérkelijke
artistenniet die er zoo maar bij aan loo-
pen.... destijds reeds voor haast ongelooflijke
prijzen hun fijnste, schoonste stukken zien van
de hand doen. Ik ken er, die er als mee rond
reisden.... wanneer ik dat zoo mag zeggen.
Want het beroep van reiziger is op zich na
tuurlijk heel loffelijk.
En wat tegenwoordig in de kunstenaarswe
reld wordt geleden, kan soms geen pen be
schrijven. Juist omdat een fijngevoelig mensch,
wat de ware kunstenaar moet zijn, niet met
zijn nood te koop loopt. Zelfs niet al biedt hij
aan om een schilderij of zoo voor 'n prikje
van de hand te doen.
Als men dan in de huiskamers soms zulke,
ook nog wel dure, prulprenten ziet hangen,
denkt men: Hadden die lui toch wat beters
gekocht zelf vaarden ze er wel bij, en....
ei was tenminste in één kunstenaarsgezin weer
wat geld, wat eten binnen gekomen.
Wanneer men dat dan zegt, staat men wel
versteld over het antwoord. De lui meenen vaak
ook nog werkelijke kunststukjes te hebben ge
kocht. Doodgewoon plaatwerk heet ets, soms
zelfs schilderij.
Er is namelijk een groot verschil tusschen
plaat en ets.
Een ets is nog steeds een afdruk van de,
door kunstenaarshand vervaardigde, gesneden
of geëtste schildering, op houtblok, stuk ko
per, enz.
Maar een plaat is slechts 'n langs fotogra-
fischen of chemischen weg verkregen ding
wordt bij duizendtal gewonnen van één, wat
men noemt, cliché is fabriekswerk.
Hoe zullen we dat dan nu onderscheiden,
wordt wel eens door iemand gevraagd. Want
ook de fijne etsen, zelfs wel van een Toorop,
worden zoo op cliché verhonderdvoudigd. En
dragen toch zijn eigen handteekening.
Toorop heeft dit gedaan.... hij heeft het
me zelf verteld en nu hij dood is, nu ook me
vrouw overleden is, mag dit wel eens gepubli
ceerd.... omdat deze, onze in het laatst van
zijn leven zoozeer gewaardeerde kunstenaar
anders evenmin kon bestaan. Hij ging zelfs
zoo ver, dat hij, onder die van cliché gewonnen
herdrukken, als ze goed uitvielen, zijn eigen
handteekening ging zetten. Ik ben naar N. ge
weest en heb gelukkig weer wat rijksdaaldertjes
gebeurd, voor even zoo vele van mijn hand-
teekeningen het werd tijd ik moet ook
leven."
Zoo luidde zijn bescheid, terwijl hy my zelf
zijn „Werkende Vrouw" cadeau deed.
Ook andere artisten besluiten wel, om hun
arbeid aan een bepaalde zaak te verkoopen
voor hérdrukken. Dit geeft natuurlijk, dat ze
veel worden verspreid tevens dat ze meer
bekend raken. Maar.... geen ware artist zal
zooiets doen zonder spyt.
Wat hijzelf, desnoods verschillende keeren,
van zijn eigen houtblok (houtgravure) of ko
peren plaats (kopergravure) afdrukt dat
weet hij als zijn algeheel eigendom. Als de
eigenlijke weergave van wat hü den mensch
te zeggen had op het oogenblik van de in
spiratie.
En die afdrukken, soms maar bij enkele ver
spreid, zijn zijn kunst, behooren dus ook bil-
ïyk, geheel naar waarde betaald.
Toch.... zijn ze, vooral in dezen noodtoe
stand, heusch niet duur.
De artist moet leven. En daarom past hij
zich wel eens, wat zyn prijzen betreft,
al te veel by dezen noodtoestand aan.
Helpen we hem om te kunnen leven. Koo-
pen we in dezen cadeautjestijd geen prulplaten,
maar waarlyke etsen. Of nog beter: Schilder
stukken.
Hoe u eoo'n ets kunt onderscheiden van
clichéwerk ofwel platen?
Het best als u in den kunsthandel eerst het
kunststukje koopt en er dan pas de passende
lijst of entourage bij kiest. Zoo krygt u de ge
legenheid om de prent, de ets te voelen. Stryk
met uw duim of vingertop vanaf den witten
rand de ets op. Voelt u dat b.v. de rand, de
overgang van wit naar zwart bedoel ik, op
het papier ligt, wat dikker is, aanvoelt als een
opgedroogd inktkorstje op het papier, dus zelf
rand vormt, dan is ze genomen van koperplaat,
houtblok, enz. Dus is het een echte afdruk
of ets.
En wat doet die niet mooi aan in een woon
vertrek, hal, gang, enz.!
Wat spreken die lijnen oneindig veel meer
dan alle plaatjes tesaam.
De echte kunstenaar gebruikt maar enkele
curven om twintig maal meer te zeggen dan
een plaatje kan doen. Zoo'n zelfs maar kleine
ets blyft spreken, blyft een genot, voor altijd.
Al staat er ook niets op dan b.v. de omtrek
van een simpel hondje. Wat juist, wat goed
gezien, wat levend staat het daar. Men merkt
dat telkens weer.
En.... wat voor menig kooper ook geldt....
de prijs, door u besteed, is nooit weggegooid.
Kunst blijft, groeit vaak nog in waarde, is
na den dood van den kunstenaar soms zelfs
een dubbel groot bezit geworden. Zou Rem
brandt bij zyn leven, en hoezeer ook in trek,
ooit de som van 62.000.— hebben gebeurd
voor een schildery! de som die nog pas
voor zeker niet zijn beste stuk is neergeteld?
Die het kan, siere haar of zyn huis dus met
echte etsen inplaats van met prulplaten. En
steune zoo meteen.... onze verarmde Neder
landsche artisten. Die nóg meer kan doen,
koope hun thans zoo billijk geboden schilder
stukken! Dan zijn verschillende personen te-
gelyk geholpen. Zelfs nog het nageslacht.
MARIE KOOPMANS.
25 Dec. (Reuter) Vol
gens een telegram uit Berlijn heeft
'n vreeselijk treinongeval plaats ge
had te Graz Heringen in Thüringen,
doordat de sneltrein Berlijn-Frank-
furt am Main is ingeloopen op een
locaaltrein.
Een twintigtal passagiers werden onmiddel
lijk gedood, terwijl tachtig personen werden
gewond. Onder dezen is van twintig de toe
stand hoogst ernstig.
Nadere bijzonderheden ontbreken nog.
Dinsdagavond omstreeks negen uur is
in de Waalhaven te Rotterdam het 16000
ton metende lichterschip „Tintoretto", lig
gende voor het terrein van Kruwall, mid
dendoor gebroken, nadat de lading kolen op
twee ruimen na was gelost.
Men heeft het schip, dat toebehoort aan het
Nederlandsch havenbedrijf, op de luchtkasten
drijvende weten te houden.
De rest van deklading heeft men met spoed
gelost en het schip is bij het schepenkerkhof
bij Charleroi aan den grond gezet.
De sleepbooten en de pontbooten van het Ge>
meentelijk havenbedrijf, die te hulp waren ge
komen, behoefden geen dienst te doen.
Naar wij vernemen, heeft een ontwerp
van wet, houdende regelen betreffende
het vestigen van inrichtingen, waarin eeni
ge tak van detailhandel, mbacht of klein-
nijverheid zal worden uitgeoefend, het de
partement van Handel, Nijverheid en
Scheepvaart verlaten.
ROME, 24 Dec. (Reuter) Het bericht, dat de
Abessiniërs de stad Adikwala, die gelegen is op
Eritreesch gebied tusschen Asmara en Adoea,
zouden hebben veroverd, wordt formeel tegen
gesproken.
ADDIS ABEBA, 24 Dec. (Reuter) Japan heeft
een diplomatieke vertegenwoordiging alhier in
gesteld.
Tot nu toe was dat land namelijk alhier niet
vertegenwoordigd, doch de Japansche regeering
is tot deze benoeming overgegaan, aangezien de
Japansche belangen in Abessinië met den dag
van meer gewicht worden.
Van de Berlijnsche politie is het verzoek in
gekomen tot aanhouding van den Duitscher
B., verdacht van verduistering van een partij
briljanten ter waarde van ongeveer dertig dui
zend Mark. Vermoed wordt dat B. de wyk heeft
genomen naar ons land.
Uitstappenhet einde van den
rü Het portier gaat open
voorzichtig Ianders is het
uit met de vreugde. Want het
roekeloos openen van het por
tier kan f 150,— boete kosten I
Open autödeuren voorzi
