Het tweede ministerie Portela Valladares Auto rijdt door spoorboomen Onze ambulance in Abessynië Amerika en de neutraliteit Het nieuws van heden IN MOEILIJKE DAGEN Italië als lid van den Volkenbond ENGELAND EN EGYPTE LANDBOUWWETGEVING VAN ROOSEVELT Het bestaan van Duitschland DE BAROMETER VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE; NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866 ABONNEMENTEN: voor Haarlem en Agentschappen per week 25 cent; per kwartaal f 3.25; per post, per kwartaal f3.58 bij vooruitbetaling DACBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866 DINSDAG 7 JANUARI 1936 Ochtendblad EEN EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 19730 De monarchisten beschuldigen regeering en staatspresi dent van inbreuk op de grondwet Solide positie voor de verkiezingen „De Geneefsche lucht wordt voor Italië ondraaglijk," meent de Giornale d'ltalia Het Weeriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii^ Van de zeven inzittenden werden twee dames en een meisje ernstig gewond Auto totaal vernield De Fransche gezant te Addis- Abeba laat alle voorzorgs maatregelen nemen De Duitsche zweefvlieger Wolf Hirth is tijdens zijn bezoek aan Japan door den president van de Japansche Aero-club met een medaille begiftigd De kwestie der gemengde gerechtshoven In strijd verklaard met de grondwet Stoffelijk overschot van Pater Damiaan Het plan der overbrenging gewijzigd Bovenstaande postzegel wordt door de Reichspost uitgegeven ter gelegenheid van het 10-jarig bestaan der Deutsche Lufthansa Nieuw wetsontwerp met vele dras tische bepalingen zal wor den ingediend Gevangenisstraf tot ÏO jaar maximaal De moord op Koning Alexander Sloveen beschuldigt zichzelf Kop omhoog Niet verzekerd, indien niet in over- zeesch gebied ruimte ge vonden wordt De ijsbreker „Krassin II111/ NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 et, Ingez. mededeelingen 50 cent; Idem op pag. één 55 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek. De gebeurtenissen in Spanje volgen elkaar met onverbiddelijke logica. En de ern stige wending, die zij schijnen te nemen, kon reeds voorzien worden on het oogenblik, waarop de regeeringscoalitie, die in de Cortes een meerderheid achter zich had, uiteenviel. Men herinnert zich dat het kabinet-Chapa- prieta, dat in September van het vorige jaar gevormd werd, ten gevolge van administratieve en financieele schandalen, die de positie van de leiders der radicale party ernstig schokten, reeds na eenige weken in zijn oorspronkeiyke samenstelling niet gehandhaafd blijven kon. Aan het tweede ministerie-Chapaprieta ont brak evenwel niet alleen de steun van een groot deel van de radicale partij, het kon evenmin op de stemmen van de afgevaardigden van de Ceda blijven rekenen. Gil Robles, leider van de sterk ste groep in de Cortes, die der populisten, de groep van de Katholieke Actie, achtte het, als minister van Oorlog, zijn plicht zich in de hui dige onzekere omstandigheden te verzetten te gen een massale vermindering van de uitgaven, die Spanje zich voor de verdediging van zyn grondgebied te getroosten heeft. Maar Chapa- prieta, die het begroottngsevenwicht tot iede- ren prijs herstellen wilde, bleef zijnerzijds on wrikbaar op zyn stuk staan. Het ministerie kon zich onder deze omstandigheden niet van zijn taak kwijten en Chapaprieta nam met zijn ge- heele ploeg ontslag. De president der republiek, Alcala Zamora, moest ditmaal vaststellen dat het niet meer mogelijk was een politiek kabinet ramen te stel len, dat eenige kans had door de Cortes te wor den aanvaard. De coalitie, die eenige maanden onder Lerroux, Gil Robles en Martinez dc Velasco, dank zij een handige politiek van geven en nemen, nog eenig nuttig werk verrichten kon, bleek onherstelbaar uiteenge vallen. Zoo bleef den president niets anders over dan de vorming van een kabinet, dat met de samenstelling van de volksvertegenwoordiging weinig of geen rekening hield en dat eigeniyk alleen tot taak had nieuwe verkiezingen voor te bereiden. Van dit ministerie maakte Gil Ro bles, wien de president' in geen geval de leiding van 's lands zaken in handen wilde geven, geen deel uit. Ook de radicalen als zoodanig hadden in het kabinet-Portela Valladares geen vertegen woordigers. Maar zelfs dit ministerie wist zich niet te handhaven. In de laatste week van December bleek dat de meeningen van de nieuwe minis ters over de positie, die de regeering ten op zichte der partyen in de periode vóór de ver kiezingen in te nemen zou hebben, sterk ver schilden. Sommige ministers, waartoe de kabi netsformateur behoorde, bepleitten een vol strekte neutraliteit opheffing van de cen suur, vryheid van propaganda voor alle par tyen enz. andere leiders van departementen waren evenwel van oordeel dat de samenstel ling van het kabinet niet een dergeiyke hou ding gedoogde en ook dat ongebreidelde ontke tening der verkiezingshartstochten in de be staande omstandigheden de schromeiykste ge volgen zou kunnen hebben. Daar de verschillende standpunten niet te verzoenen bleken, bleef Portela Valladares geen andere uitweg dan aftreden en Alcala Zamora geen keus buiten de vorming van een a-politiek ministerie, dat niet tot wetgevend werk geroe pen zal zijn, dat zeer waarschyniyk zelfs niet met de Cortes in aanraking komen zal, en dat uitsluitend tot taak heeft de zaken loopende te houden totdat nieuwe verkiezingen, die allen politieken formaties een kans geven zullen, Spanje een nieuwe volksvertegenwoordiging zullen hebben gegeven. Zulk een ministerie bezit Spanje thans. Maar daarmee zyn de moeiiykheden in geenen deele opgelost. Van de bevoegd- hield, die de Grondwet den President van de Republiek geeft, het ruimst mogelijk gebruik makend heeft Alcala Zamora de vacantie van de Cortes met een maand verlengd. Maar de rechtsche partyen, in de eerste plaats de mo narchistische groepen, zien in dit presidentieel optreden en in het feit, dat de ministers Za- mora's besluit gecontrasigneerd hebben, uitscha keling van de grondwettelijke garanties, die ei niet slechts voor den president maar voor alle erganen van den staat zyn. Uitgaande van deze stelling hebben de monarchistische groepen, de „Spaansche Vernieuwing" en de „Traditiona listen", twee nota's opgesteld en deze aan den president van de Cortes, Santiago Alba, doen toekomen. Deze nota's beoogen de bijeenroeping van de Cortes, opdat deze zich zullen kunnen uitspreken over het in staat van beschuldiging stellen van de ministers en van den President van de Republiek zelf. Zal het onmogelijk biy- ken de Cortes onmiddeliyk bijeen te roepen dan moet volgens de monarchisten in ieder geval de „permanente deputatie" van dit lichaam waarin alle partijen zitting hebben geconvoceerd worden. Nu is het volstrekt niet zeker dat de monar chistische manoeuvre in vollen omvang veel kans van slagen heeft. Wil een beschuldiging van dezen aard tegen het hoofd van den staat in behandeling genomen kunnen worden dan moet de aanvrage daartoe minstens door een kwart van de afgevaardigden 109 in dit geval geteekend worden. Een dergelyk groot aantal handteekeningen zullen de monarchisten alléén kunnen verzamelen als ook republikeinsche afge vaardigden, waaronder men, tot nader order, ook de leden der Ceda rekenen mag, op deze volstrekte wyze stelling tegen den hoogsten ambtenaar van de republiek willen nemen. Voor bet in staat van beschuldiging stellen der mi nisters zpn evenwel slechts de handteekeningen van een tiende van het aantal zittende volks vertegenwoordigers vereischt 44 en er is alle kans dat dit getal bereikt worden zal. In ieder geval is een zeer delicate toestand Minister-president Portela Valladares ontstaan. Alba kan bezwaariyk op goede gron den het byeenroepen van de permanente depu tatie weigeren en als die groepen van het voor malige regeeringsblok, dat de Populisten, de Agrariërs, de Radicalen en de Liberale Demo craten omvat, één lpn trekken is er alle kans dat de Cortes tot een bespreking van de monar chistische nota's samengeroepen zullen moeten worden. Zal de regeering het zoover laten komen? Of zal zij voor dien tyd, bij presidentieel be sluit, de volksvertegenwoordiging ontbinden? Het is niet onwaarschyniyk, maar ook in dat geval zullen de monarchisten hun eigenlijk doel, zich een stevig verkiezingsplatvorm te verzeke ren, ten volle hebben bereikt. Er is den monar chisten en zelfs den rechtschen partijen in het algemeen trouwens alles aan gelegen dat de verkiezingen zoo spoedig mogelijk plaats heb ben; vóór de regeering in de gelegenheid is een electoraal centra-blok te vormen en vóór de linksche partyen het eens zijn geworden over de vorming van een eenheidsfront. Van verschillende zijden is de meening uit gesproken dat het republikeinsch regiem als zoodanig reeds in het grootste ge vaar verkeert. Dat is ongetwyfeld overdreven. De monarchistische manoeuvre heeft voor het oogenblik niet ten doel het regiem omver te werpen en dat door een monarchistisch te ver vangen, maar wil zich voor de verkiezingen een positie verzekeren, die voor de toekomst de beste vooruitzichten opent. Het is in de be staande omstandigheden niet te verwachten dat de partyen van de Ceda met pak en zak naar het monarchistische kamp zullen overloopen, maar het is ook niet uitgesloten, dat een zeker aantal Cedisben, die nooit veel sympathie voor de republiek gekoesterd hebben, zich in ruil voor bepaalde beloften door de monarchisten zullen laten steunen. In elk geval is zeker dat de vooruitzichten voor de monarchie en haar aan hangers in langen tyd niet zoo gunstig geweest zyn als thans. Het is ongetwijfeld te vroeg thans reeds in beschouwing te treden over de verkiezingskan sen van partijen en groepen. Op dit terrein spelen nog te veel onberekenbare factoren 'een rol. De linksche groepen, onder leiding dei- socialisten verwachten een sterke opschuiving van stemmen naar links, maar Gil Robles, op zijn beurt, rekent op een driehonderd zetels, voor zijn partij twee derde van de Cortes. De eenige partij, die er zeker slecht voor staat, is die der radicalen. Deze eens machtige for matie brokkelt met den dag meer af. Maar hebben de leiders, die geen mannen zonder blaam bleken, het niet zichzelf te wijten? ROME, 6 Jan. (A. N. P.) Virginio Gayda, de hoofdredacteur van de „Giornale d'ltalia", die vaak uiting geeft aan de offi- cieelc Italiaansche opvattingen, heeft in het Zondagsblad ,Vove d'ltalia" een artikel ge publiceerd, dat hier de vraag doet opkomen, of Mussolini inderdaad voornemens zou zjjn Italië's lidmaatschap van den Volkenbond op te zeggen. Gayda schryft o.a.: „De Geneefsche lucht wordt voor Italië ondraaglijk". Italië is in den Volkenbond gebleven, teneinde te vermijden nieuwe complicaties op te roepen. Maar, „onze weerstand heeft een grens. Alles dringt Italië naar die grens toe." Italië is het voorwerp van drie aanvallen, de Abessinische, de Britsche Imperialistische en de Geneefsche, die Enge land gewillig gevolgd heeft. Uitvoerig gaat Gayda dan in op de tegen Italië de vorige week in alle Scandinavische landen gevoerde campagne, die slechts geba seerd was op een niet gecontroleerd bericht, dat afkomstig was van een wild opperhoofd, van Ras Desta. Dit bewijst hoe gemakkeiyk het is de openbare meening tegen Italië op te jagen, terwyi tegeiykertijd beschaafde landen onaan gedaan zyn gebleven door het onthoofden van Italiaansche gevangenen. „Italië zal dit alles niet vergeten", aldus eindigt Gayda. jj= Verwachting: Meest matige, Zuidelijke tot Zuidoostelij- g ken wind, tijdelijk opklarend, weinig of geen regen, iets kouder. j£ Verdere vooruitzichten: Weinig verande- H ring. iiiiiiiiiiiinniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiB Maandagavond te ongeveer half acht botste een auto uit de richting Marssen tegen de neergelaten boomen van den bewaakten overweg bij de halte Leeuwarden aan den Harlingerstraatweg. Door de kracht van de botsing werden de boomen weggerammeid en kwam de wagen op de spoorbaan tot stilstand, juist op het oogen blik, dat een trein van de richting Stins naderde. De machinist remde nog op korten afstand uit alle macht, doch deze kon niet verhin deren, dat de auto eenige meters werd meegesleurd. In den auto zaten zeven personen, n.l. de bestuurder H. Miedema, D. Glas en echtge noot», Mevr. van der Bij en drie kinderen van 11, 7 en 2 jaar, allen uit Dokkum. De beide dames werden ernstig gewond, het .7-jarig measje brak het linkeronderbeen, terwijl de vier andere inzittenden allen lichte kwetsuren opliepen. Na door verschillende doctoren verbonden te zyn, zyn de slachtoffers naar het Diacones- senhuis te Leeuwarden overgebracht. De auto werd totaal vernield. De overstrooming in Engeland neemt vortdurend groote omvang aan. In vele plaatsen is alle verkeer onmogelijk geworden In het gebeurde met de Zweedsche Roode Kruis-ambulance in Abessinië heeft de mi nister van Buitenlandsche Zaken, jhr. mr. DE GRAEPF, aanleiding gevonden zich, met het oog op aanwezigheid van de Nederland- sche Roode Kruis-ambulance daar te lande, telegrafisch in verbinding te stellen met den Franschen gezant te Addis Abeba den heer Bodard, wien, naar men weet, de beharti ging van de belangen van de Nederlandsche onderdanen in Abessinië zyn toevertrouwd. De minister heeft in de gegeven omstan digheden de byzondere aandacht van den heer Bodard, den gewezen Franschen con sul-generaal te Batavia, met wien Z. Exc. sinds vele jaren in persoonlijke relatie staat, voor de belangen van de leden der Neder landsche Roode Kruis-ambulance gevraagd. Onder dagleekening van 2 Januari is hier op het volgende antwoord binnengekomen: „De Nederlandsche missie heeft Addis Abeba, waar zy in veiligheid verkeert, nog niet verlaten. De heer Bodard laat alle noo- dige voorzorgsmaatregelen nemen, welke strekken kunnen om te voorkomen, dat de missie onnoodig zal worden blootgesteld, wanneer zy het terrein der militaire ope raties zal hebben bereikt." LONDEN, 6 Jan. (A.N.P.). In Londen wordt verklaard, dat in tegenstelling tot anders lui dende geruchten, geen nieuwe instructies zyn gezonden aan den Britschen Hoogen Commis saris in Cairo, ofschoon de regeering uiteraard in vobrtdurend contact staat met hem. Het bericht volgens hetwelk in Londen de kwestie der afschaffing van de gemengde gerechtshoven in Egypte ernstig zou wor den overwogen, is ongegrond. Er kunnen op het oogenblik geenerlei mededeelingen over de reeds aan den Hoogen Commissaris, Lampson, gegeven instructies gedaan wor den. WASHINGTON, 6 Jan. (ANP) Het Fe derale Hooggerechtshof der Vereenigde Staten heeft de A. A. A., de landbouwwet- geving van Roosevelt, in de oorspronkelijke zoowel als in de herziene redactie, in strijd verklaard met de grondwet. Algemeen wordt deze beslissing van het grootste gewicht geacht. Men verwacht, dat in de komende politieke campagne ter gele genheid van de presidentsverkiezingen, zeer veel te doen zal zijn over de kloof tusschen industrieele en agrarische belangen, die tydens den thans beslisten stryd om de Agricultural Adjustment Act zoo duidelijk als nooit tevoren aan den dag is getreden. Uit regeeringskringen verluidt, dat Roosevelt voornemens is, zonder verwijl bij het congres voorstellen in te dienen ter vervanging van de A. A. A. waar dit noodzakeiyk en mogeiyk zal zyn. Welke wetsvoorstellen onder oogen gezien worden is nog onzeker. Het hooggerechtshof was van meening, dat controle over de oogstproductie. zelfs door vrij- willige overeenkomst en betaling van belastin gen de beperking te buiten gaat, waaraan de fedèrale regeering is onderworpen. Het is thans wel duideiyk, dat zonder een wijziging van de grondwet het onmogeiyk zal zyn een nieuwe A A. A. te ontwerpen, aangezien, zelfs wanneer het géheel buiten kyf een vrijwillige regeling zou zyn, het toch in strijd zou moeten worden geacht met de grondwet, omdat gebruik ge maakt wordt van federale gelden „om instem ming te koopen", gelijk verschillende vooraan staande figuren dit uitdrukken. De beslissing over de uitspraak is gevallen met zes tegen drie stemmen. De drie leden van het hof, die voor stander bleken, van goedkeuring van de A. A A. motiveerden hun houding met op te merken, dat de regeering het recht moet worden toe gekend belastingen op te leggen ten behoeve van het algemeen welzijn. De plannen om het ïyk van Pater Damiaan, den Apostel der Melaatschen, van Molokai over te brengen naar België, heeft eenige wyzigin- gen ondergaan. Het Amerikaansche troepentransportschip, dat het stoffelyke overschot op het eerste ge- deele van het traject zal vervoeren, zal eerst op 3 Februari in plaats van op 18 Januari van Honoloeloe vertrekken, zooals oorspronkeiyk was bepaald Het schip zal eerst nog San Fran cisco aandoen en dan via het Panama-kanaal naar Cristobal varen. Op 25 Februari zal het Belgische School- schip „Mercator" het stoffelijk overschot over nemen en zonder New York aan te doen naar Antwerpen vertrekken. WASHINGTON, 6 Jan. (Reuter). In de heden te houden zitting, van het Ameri kaansche Congres zullen de senatoren Nye (die voorzitter is van de enquêtecommissie inzake de manipulaties der wapenleveran ciers), Clark en de afgevaardigde Mauve- lïck een nieuw wetsontwerp tot hand having van de neutraliteit der Vereenigde Staten indienen, dat veel drastischer be palingen bevat dan het door de regeering gesteunde ontwerp van Mc. Reynolds. Het nieuwe ontwerp beoogt, het treffen van een aanatl maatregelen dwingend voor te schrijven, inplaats van dit aan het inzicht van den president over te laten, zooals het oorspronkeiyke ontwerp wil. Onder anderen bepaalt het ontwerp-Nye, dat zoodra een oorlog wordt verklaard, onmiddel- iyK en automatisch het embargo op den uit voer van wapens in werking treedt. Voorts willen de voorstellers bepaald zien, dat bij de contingenteering van den Ameri- kaanschen export van grondstoffen, die voor de oorlogvoering van belang zyn, als basis wordt genomen het gemiddelde van den uit voer der vijf aan den oorlog voorafgegane jaren. De handelscredieten aan oorlogvoerende landen zullen op rigoureuze wijze worden be perkt. Aan Amerikaansche staatsburgers zal, behoudens in enkele nauwkeurig omschreven gevallen, worden verboden in de operatie zones te reizen, terwpl alle vervoer naar de oorlogvoerende landen uitsluitend zal geschie den voor risico dezer landen. Misbruik van de Amerikaansche vlag door schepen der oorlog voerende naties wordt strafbaar gesteld. Overtreding der bepalingen van deze neu- traliteitswet zullen worden gestraft met maximaal 10.000 dollar boete en maximaal tien ;aar gevangenisstraf. Het ontwerp dankt zijn ontstaan aan den diepen indruk, dien de resultaten van bet on derzoek der enquêtecommissie hebben gemaakt. De commissie zal morgen haar rapport indie nen over de activiteit der firma Morgan ge durende de periode, voorafgaande aan Ame rica's deelneming aan den wereldoorlog. WEENEN, 6 Januari (Reuter) De Wiener Sonn- und Montagszeitung bericht, dat te Hartberg in Stiermarken, een Sloveen, Maruan Bayer geheeten, is gearresteerd, die beweert medeplichtig te zijn aan den moord van Mar seille. Hij is graveur van beroep en heeft de valsche passtempels vervaardigd. Voorzorgsmaatregelen van den Franschen gezant te Addis Abeba in het belang van de Neder landsche ambulance. Eden tot voorzitter der vlootconfereniie ge kozen. Uruguay zendt bewijsstukken tegen Rusland naar Genève. De Iandbouwwetgeving van Roosevelt in strijd met de grondwet geacht. Italiaansche perscommentaren op de redevoering van Roosevelt. Nieuw wetsontwerp inzake de neutraliteit in Amerika verwacht; het zou vele drastische be palingen en hooge overtredingsstraffen behel- Communistischc straffen tegen Torgler, Popoff en Taneff. Wetsontwerp ingediend houdende ty'deljjko maatregelen betreffende de mechanisatie in dc sigarenindustrie. Rjjksmetaalcommissie ingesteld. De rivieren wassen. Auto rijdt bij Leeuwarden door gesloten spoor boomen; twee dames en een meisje ernstig ge wond. We zijn alweer enkele dagen het nieuwe jaar in. Het regent als van ouds. Het stormt als van ouds. Het is triestig als van ouds. Maar wij zelf? Zijn we tot nu toch nog hetzelfde ge bleven? Of hebben we ernst gemaakt met onze geestelijke vernieuwing? Hebben we bij al onze zorgen het pa rool „kop omhoog" doen gelden? De akeligheden blijven er hetzelfde om, of we pessimistisch zijn dan wel opti mistisch. Maar onze kracht om de narigheden te overwinnen blijft niet dezelfde wan neer we met opgewektheid en moed de moeilijkheden tegen treden en be moediging aldus ook bij anderen wek ken. Met wat blijmoedigheid zijn we zooveel te sterker. Laten we nu, pas het nieuwe jaar ingetreden, niet alles als van ouds laten. Laten we ons zelf herzien en kracht putten, alsmede kracht aan anderen geven door een geestelijke blijmoedigheid. BERLIJN, 6 Jan. (A. N. P.) Aan den voor avond van het vertrek van het stoomschip „Gneisenau", een der drie 18.000-ton schepen, die in den loop van dit jaar in dienst zullen, worden gesteld voor de ljjn op het Verre Oosten, heeft de president van den Noordduitschen Lloyd, dr. Firle, te Bremen een rede gehouden. Hij zeide, dat door de herwonnen vrijheid en onafhankeiykheid een vaste basis was gelegd voor de activiteit van Duitschland ter zee en in overzeesche gebieden. Alleen in dergelijke omstandigheden is vreedzame concurrentie mo gelijk met de mogendheden, die zoo gelukkig zqn geweest, eeuwen eelder dan Duitschland tot een nationale eenheid te zijn gekomen. Het bestaan van Duitschland is niet ver zekerd, indien het land, dat in Europa te wei nig gebied heeft, niet sterk ter zee is en in overzeesch gebied geen ruimte kan vinden. CHABAROWSK, 6 Jan. (A.N.P.). De ijsbreker „Krassin", die zich op het oogenblik in de na bijheid van Noord-Sachalin bevindt, is naar de Tartaarsche golf gezonden, teneinde drie in het ys beknelde stoomschepen, die passagiers vervoeren en ladingen vrachtgoederen, van Wladiwostock te begeleiden naar de West-kust van Sachalin. Daarna zal de „Krassin" terug- keeren naar Noord-Sachalin om het reddings werk te hervatten voor het s.s. „Lozovski", dat daar in het ys vast zit. Stand op Dinsdag 1 uur v.m.: 746,4 Vorige stand: 748,7

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1936 | | pagina 1