29 FEBRUARI
GESCHENKEN BIJ RADION
ZULSTRA
Met twee kameraadjes op avonturenreis
DIJJERS
DEMPO-
PLATEN
ROODENBURG
STEGWEE
VOOR
VERHOOGING
SUCCESSIERECHTEN
,Hollanderstadt'
ADVERTEER!
U VERKOOPT MEER!
H. C. v. MEEUWEN
CENT
DONDERDAG 9 JANUARI 1936
Duitschland volgt hier
ons voorbeeld
OPMAKEN VAN KAPOKMATRASSEN
f 1.SO en f 2.-
HAARLEMS MATRASSENHUIS
ZEER V00RDEELIG VOOR GR00TE GEZINNEN
FIJNHOUTHANDEL J. VAN ROODE
Business
Over de Geuzen
EN VOOR
J PAKJES
MEER
KR/JOT U
M/J ER
NOG BIJ
SLECHTS TOT
IK KOM IN IEDER
HUIS WAAR
H PAKJES RADION
GEBRUIKT WORDEN
BUREAU „ARGUS"
AANTREKKELIJK
ACCOUNTANTSKANTOOR
VAN EEDENSTRAAT 9
van
van
van
van
van
van
van
van
van
van
van
van
en spaarzegels voor geschenken
Kent U
deze tooverstaf?
Een Hollandsche nederzetting aan
de kust van Sleeswijk-Hol-
stein een religieuze
vrijhaven
Om de menschen aan den gang te houden, deze maand
CÖRNELISSTRAAT 4 - TEL. 11485 - SCH0TERWEG 44
STOOMWASSCHERIJ „DE TOEKOMST" - Kenneraerstraat 1
TEL. 15667 - ROLLANDSTR. 55-57 - HAARLEM
De vijf meisjes Dionne zijn thans
filmstars
Teekens om sneller te gaan rijden
En over Willem I
*Xy
U behoeft alleen maar bet stukje van de voorzijde van
de Radion pakken uit te knippen, dat hieronder is
aangegeven en waar de bekende woorden „Wascht
alléén" op staan
Voor deze uitknipsels kunt U de volgende mooie aanwinsten In Uw huis-
houding krijgen, welke U wellicht zeer goed te pas zullen komen, nl.:
voor 4 uilknipsels: keurige kop en schotel, crème met^blauw en grijze
rand, van prima aardewerk,
voor 3 .uitknipsels: een bijpassend ontbijtbordje, uitgevoerd in dezelfde kleuren.
Voor 7 uitknipsels: heeft U dus een aardig dejeuneetje, geheel compleet.
U krijgt deze geschenken gratis en franco thuis na ODzending van de be
nodigde uitknipsels aan:
Lever's Zeep Maatschappij N.V., Vlaardingen, Afd. Geschenken.
Dit doet Radion voor UI Radion, NeerJands zelfwerkend wasmiddel, dat door
zijn speciale eigenschappen overvloedig schuimend sop gecombineerd
met zijn ongeëvenaarde, doelmatige zuurstofwerking in duizenden gezinnen
een gehele omwenteling op wasgebied heeft teweeggebracht.
Van bovenstaande schitterende Radion aanbieding kunt U zo vaak profiteren
als U maar wilt, maar uiterlijk tot 29 Februari a.s. En het mooiste van alles
is: deze geschenken zijn geheel extra! Want de bekende Radion waardebon
blijft gewoon geldig voor alle cadeaux uit de Sunlight geschenkenlijst
BUITENHOF
Het Restaurant, waar aan de ge
rechten de uiterste zorg wordt
besteed. Matige prijzen, f o
Alle kam. m. voll. ontbijt «5»"
U voelt er zich thuis.
WMAMMWWMMftiWW
Probeert U eens onze beslisth
houdende ONDULATIE 75 et1
MEVR. J. v. d. WERFF
Kenaupark 25 - Telef. 14084
Advies ln rechtszaken, Innen achter,
statllge vorderingen. KLEVERPAKR-
WEG 225. Advies t 1.Spreekuren
10—12, 24, 7—9 uur.
en billijk is reclame tusschen de
Omroepers. Eiken avond hebben deze
de belangstelling \fen duizenden ge
zinnen die dit blad lezen.
Nederlandsch fabrik.
Tegen warmte, koude en geluid
Brandvrij
HARMENJANSWEG 11
HAARLEM - TELEF. 11653
Leden v. b. Ned. Inst. v. Acc
ACCOUNTANCY
BEHEER EN ADMINISTRATIE
VAN VERMOGENS
BELASTINGZAKEN
iCCENT^f
(CENT
3 pond puike groene erwten van
2 pond gelezen bruine bonen van
1 7» pond gelezen capucijners van
21/, pond patent tarwebloem van
3 pond prima gort.
2 pakken vlugk. havermout
2 pakken Franse vermicelli
2 pakken macaroni
1 blik sperde- of snijbonen
1 bus bouillonkorrels
1 flacon aroma No. 1
4 tabletten soepen. van
(8 a 12 borden toep)
1 fijne honingkoek
1 bus a 2 ons gest. muisjes
1 blik leverpastei
10 fijne chocolade-repen
2 ons chocolade pastilles
2 dozen choc. Napolitains
pond fondant borstplaat
24 voor 20®
24 voor 20®
23 voor 20®
30 voor 20®
24 voor 20®
24 voor 20®
24 voor 20®
24 voor 20®
24 voor 20®
25 voor 20®
30 voor 20®
28 voor 20®
25 voor 20®
25 voor 20®
voor 20*
30 voor 20®
25 voor 20®
28 voor 20®
van 22 voor 20®
3 pakken beste zeeppoeder van 24 voor 20®
HAARLEM, Barteljorisstr. 25, Tel. 14793
5PA.ARZEGEI
Tegen kapitaalsverlies door successie
rechten dekke men zich tijdig door het
sluiten eener kapitgalsverzekering bij
overlijden. Alle gewenschte inlichtingen
verstrekt gratis de
HAVBANK, Hoofdkantoor Schiedam,
Telef. 69085 Bijkantoor Den Haag,
H. Nieuwstraat 34, Telefoon 180588 -
Bijkantoor Amsterdam, Damrak 95/6,
Telefoon 32020.
U kunt hem zelf maken, met
Uw tandenborstel en 'n klein
beetje Pastel. Ziedaar het
degelijke, betrouwbare middel
om gianzend-witte tanden te
krijgen. Zonder tandsteen,
zonder aanslag. En zonder
dat er op het blank gewor
den glazuur ook maar
één Krasje komt! Zóó
werkt Pastol.
In de „Völkische Beobachter", het blad
dat ons gemeenlijk diep ergert door zijn domme
en de waarheid verdraaiende nationaal-
socialistische praatjes, troffen wij dezer dagen
een artikel aan dat voor Hollanders geniet,
baarder is. Dit artikel deed mededeelingen over
„iïolianderstadt" in Duitschland, aan de
Wéfeust van Sleeswijk-Holstein, waar Eider
en Treede samenvloeien.
De „Völkischer Beobachter" vertelt, dat deze
stad door Nederlanders gebouwd en bevolkt
is. Het waren Nederlandsche Remonstranten
die naar Friedrichstadt uitweken. Willem van
den Hove, Heer van Wedde, Westerwold en
Blyham, een familielid van Hugo de Groot,
die, zooals men weet, eveneens Arminiaan was,
werd de leider dezer Nederlandsche emigran
ten. Van den Hove onderhandelde met Hertog
Frederik III van Holstein. Frederik III ver
wachtte van deze Nederlanders veel voor zijn
land. Hij bewonderde den moed van de emi
granten, wist, dat het goede stedebouwers
waren en dat hun talenten als koopman ook
niet onderschat mochten worden. De Hollan
ders zouden, meende hij, een opleving in zijn
land brengen. En daarom werd hun, bij oc
trooi van 17 November 1619, de grootst moge
lijke vrijheid toegestaan. Het origineel van dit
octrooi is in het staatsarchief van Sleeswük
nog aanwezig.
Het octrooi is in het Nederlandsch geschre
ven en luidt als volgt:
„Wij Frederich van Godes genaden Erve tot
Noorweegen, Hertoch tot Sleeswijk Holsteyn,
Stormaren ende Ditmarschen. Grave tot
Oldenborch ende Delmenhorst eet. doen cont
mits deesen: Also ons verthoont is door per.
soonen van goden gelove ende qualiteyt, datt
veele luyden in Hollandt, die Remonstranten
genaempt werden, woll solden geneücht sün,
om haar van daer in onsen gebiet te begheven
om alhier onder ons gebiet te bouwen, haer
huyslich needer te setten, de vrijheyt haerder
Religie te beleven ende hare negotie ende
neringhe te dryven, wanneer deselve by ons
aenghenomen ende met eenghe gherequireerde
vryheeden voorsien worden. So is, dat wy op
derselve voorgeven rijpelik ghelet ende hierup
ge hoort hebbende hat avis van den Luiden van
onsen Rade bewegt sijn geworden te consen
teren ende vergonnen mits deesen aen alle
sodanighe ais hare wooninghe sollen willen
nemen om de vryheyt haerder Godsdienste te
beleven, seeker plaetse van wooninghe aen de
sijderstroom aen ende rontom de drei sluysen
vant nieuwe werk oft nieuwe veer. Alwaer sy
sullen mogen stichten ende bouwen een nieu
we stat ende dryven aldaer hare neringhe ende
negotie sonder verlet van jemanden, onder
Droogtoe - huishoudgoed gemangeld - keurig merksysteero
5 tot 10 K.G. 20 ct. p. K.G. Algeheel gemangeld
10 tot 15 K.G. 18 ct. p. K.G. 5 tot 10 K.G. 25 ct. p. K.G.
15 K.G. en hooger 16 ct. p. K.G. boven 10 K.G. 20 ct. p. K.G.
TELEFOON 12194
Wij leveren IEPEHOUT, EIKEN, BEUKEN, ESSCHEN, enz.
Ook op maat gezaagd en geschaafd.
Reeds toen zij geboren werden, de vyflingen
in het Canadeesche oord Callander, roken de
Amerikaansche filmondememingen een prach
tig zaakje. De vyf meisjes Dionne genieten een
filmberoemdheid, welke menig volwassen actrice
hun mag benijden.
Op hun geboortedag ontvingen de vyflingen
niet alleen een massa geschenken, doch tevens
zooveel kleeren, dat de moeder der meisjes haar
dochters, indien zü dit wenschte, lederen dag
opnieuw in geheel nieuwe kleedjes kan steken:
Arthur Temple, een Amerikaansch film-
industrieel, heeft korten tijd geleden met de
ouders der vijflingen en den geneesheer, die de
kinderen reeds vanaf hun eersten levensdag
verzorgt, een contract afgesloten. De film,
waarin de kinderen de hoofdrol zullen spelen,
stelt de ouders in staat een jaar lang een vor
stelijk leventje te leiden.
Ook Dr. Dafoe, de geneesheer, speelt een rol
in de nieuwe film, welke zal zijn getiteld: ..De
Landarts". Het verhaal is zeer eenvoudig; net
is feitelijk nauwelijks een verhaal te noemen.
In de film vertelt men, hoe een arm echtpaar
wordt gezegend met een vyfling, terwijl zy
nauwebjks kleeren hebben om één kind behoor-
ïyk aan te kleeden. Dan gaan de gulle Ame
rikaansche harten open en de kleine babies, die
allen gezonde kinderen biyken te zijn, worden
overladen met geld, geschenken, voedsel, kleeren
en zoo meer.
De vijflingen. die thans „filmstars" geworden
zijn, mogen, op doktersadvies, niet langer „spe
len" dan een half uur per dag, terwyi zy niet
vervoerd mogen worden. Alle filmbenoodigd-
heden, welke anders in de studio's gereed staan,
moeten nu met vrachtauto's naar het huis
van de familie Dionne worden getransporteerd.
De kosten voor de geheele film beloopen in de
millioenen dollars, doch de filmondernemers
verwachten, dat zij milliarden dollars zullen te
rugkrijgen, zoodra de rolprent de wereld wordt
ingestuurd! Anders waren ze er natuurlek niet
aan begonnen.
cipatie der katholieken wellicht ook samenhangt
met sociaal-economische factoren.
Het verder historisch onderzoek naar de ge
heele maatschappelijke structuur der 19e eeuw
moge voor deze en vele andere vragen een be
vredigend antwoord vinden.
Snelheidsvermeer- j Snelheidsvermeer
dering voor ver- dering voor ver
keer, dat den agent keer, dat den agent
van links nadert.van rechts nadert.
RAD GA 1-0176 H
Een minder gezellig ontbijt, wanneer -panters de tafelgasten zijn, doch de Ameri
kaansche dompteuse schijnt zulke temperamentvolle uitvallen van broodnijd
gewend te zijn
Weldra waren ze op weg naar de stad,
waar ze allen de grootste pret hadden in de
autobus, omdat de stuurman allerlei grapjes
maakte met den chauffeur, die zelf ook wel
van een lolletje scheen te houden.
In de stad sjouwden ze van den eenen win
kel naar den anderen, kochten van allerlei
moois en na afloop trokken ze naar een
mooien speeltuin, waar de kinderen naar
hartelust allerlei' spelletjes deden, ze op
heeriyke versnaperingen werden getrak
teerd, kortom zooveel genoten als ze zelf
maar wilden. De stuurman deed met de
kinderen mee, tot groot vermaak van allen.
Eindeiyk werd besloten om nog een paar
inkoopen te doen. De stuurman zou met de
kinderen buiten wachten, terwyi vader en
moeder in den winkel waren. Ze speelden
een beetje verstoppertje, toen eensklaps
Wietje hevig schreiend uit een portiek kwam
hollen, op den stuurman af.
's Konings kundige bedrüvigheid bereikte wel
eenige resultaten, maar de ontwikkeling der wel
vaart kreeg niet het tempo, dat zün voortvarend
heid begeerde. Behalve door de scheiding van
1830 is de traagheid vooral veroorzaakt door het
feit, dat men met name in het Noorden
de kracht der koninklijke initiatieven nauweiyks
begreep. Het bedrijfsleven was nog geheel vroeg-
kapitalistisch, terwijl de arbeidende klasse ver
kommerde in een afzichteiyk pauperisme. Het
massaal karakter der armoede is den tijdgenoot
niet verborgen gebleven; pogingen tot bestrijding
ontbraken niet. De welvaartspolitiek der regee
ring werd gestuwd door de gedachte de schare
ander brood te geven dan dat der bedeeling. Ook
directe middelen ter bestrijding der volksramp
werden beproefd. Maar de uitkomsten bleven
uiterst bescheiden, wijl een goed begrip der
maatschappelijke verhoudingen niet aanwezig
was.
Vervolgens stelde spreker enkele vragen aan
de orde. Zoo de vraag, of het vinnig achterstel
len der katholieken, behalve aan het anti
papisme „als van ouds", niet voor een deel al
thans verklaarbaar is uit de tegenstelling der
standen. Eveneens, of de traagheid in de eman-
beleid de welvaartspolitiek gewooniyk te een-
zqdig als mercantilistisch getypeerd een zoo
belangrijken factor vormt, dat zy in menig op
zicht primair schijnt. Met name geldt dit voor
zijn financieel beheer, dat ondergeschikt bleef
aan den positieven opbouw van de nationale wel
vaart. Dit leidde, mede bepaald door andere
factoren van het regeeringsbeleid, tenslotte tot
een conflict met de Staten Generaal. Hierin nu
was uitsluitend de zeer gegoede burgerklasse
vertegenwoordigd, een klasse, die vrijwel afkee-
rig was van de door den koning begeerde actieve
geldbelegging in eigen bedrijven. Het conflict
tusschen het autoritair gezag des konings en me
dezeggenschap der Staten Generaal vormt een
inleiding op de gebeurtenissen van 1830.
ende met conditiën ende vrijheeden als
volckt...."
Zoo verlieten dan, vooral in de jaren 1620
tot 1623, talryke Remonstranten Nederland.
„De stad van 25 huizen" werd thans weldra
een echte stad, dank zij den Nederlandschen
ondernemingslust en den steun van den her
tog. Uit dankbaarheid noemden de Hollanders
hun stad, ter eere van den hertog, Friedrich
stadt.
Bij de stichting van de stad traden nog op
den voorgrond Dr. Pieter van Dam, een jurist,
en zijn broeder Willem van Dam, uit Amers
foort; verder Pieter de Graef uit Amsterdam,
een broer van burgemeester De Graef; Pieter
Tristeyn, de eerste burgemeester van Frie
drichstadt; eindeiyk Marcus Gualtherus.
De Hollandsche nederzetting aan de kust
van Sleeswijk-Holstein bleek spoedig fascinee-
rend op andere Nederlanders te werken. Maar
ook uit Zuid- en Middel-Duitschland kwamen
weldra personen, die om des geloofs wille een
ander vaderland opzochten, naar Friedrich
stadt. Er verschenen ook Katholieken, Qua
kers, Doopsgezinden, Poolsche broeders (So-
cianen), en ook Joden waren natuuriyk van
de partij. Want Friedrichstadt was een reli
gieuze vrijhaven, om het zoo eens te noemen.
Friedrichstadt wild» ook een wereldhaven
worden. Het zou Hamburg van zün plaats
verdringen. Zelfs met Abessinië werden han
delsverbindingen aangeknoopt. Handelsver
tegenwoordigingen gingen van Friedrichstadt
uit naar de geheele wereld.
Het stadsbeeld is typisch Nederlandsch. Dit
biykt o.a. uit de drie foto's, die de „Völkischer
Beobachter" geeft. Zoo zien wy b.v. een afbeel
ding van den „Mittelburgwall", een typische
Hollandsche gracht. Ook het marktplein heeft
uitsluitend huizen met de bekende Hollandsche
trapgeveltjes.
De schrijver verwacht, dat de rol van Frie
drichstadt nog niet uitgespeeld is. Immers,
juist in dit gebied wordt door Duitschland,
ook hier Hollandsch voorbeeld volgend, de oor
log tegen de Noordzee gevoerd, en men hoopt
er „land van te maken".
Dezer dagen hield de Letterkundige Afdeeling
van de Katholieke Wetenschappelijke Vereeni-
ging haar wintervergadering te Amsterdam. In
de morgenuren werd, onder kundige en bezie
lende leiding van Prof. B. H. Molkenboer een
wandeling gemaakt door een gedeelte van Oud-
Amsterdam en een bezoek gebracht aan de
Oude Kerk.
Na een gemeenschappeiyken maaltyd ving de
vergadering aan.
Prof. Dr. J. D. M. Cornelissen hield een voor
dracht, getiteld: De Geuzen.
De Nederlandsche geschiedschrijving aldus
spreker staat voor het feit, dat zij nog niet
op bevredigende wijze heeft verklaard, hoe en
waarom de edelen van het Compromis den'by-
naam Geuzen kregen. Slechts in drie punten
stemmen de resultaten der onderzoekers over
een. Ie. Dat de naam ontstond in den tijd, toen
de edelen hun verzoekschrift te Brussel brach
ten en aanboden. 2e. Dat het woord de betee-
kenis heeft van bedelaar, vagebond, deugniet.
3e. Dat de naamgeving stamt van Spaansch-
gezinde zyde en door het spotmotief werd be
paald. En dan is er nog overeenstemming in
methode van onderzoek, wül men de verklaring
heeft gezocht in overdrachtelijken zin en daar-
by op niet-katholieke en katholieke bronnen
zonder onderscheid een beroep deed.
Alleen van Bastelaer Is methodisch een stap
verder gegaan door de benaming op te vatten
in letteriyken zin. Al kan zijn verklaring, ge
trokken uit de iconografie, niet worden aan
vaard, het door hem aangegeven uitgangspunt
dient by het verder onderzoek te worden vast
gehouden.
Men zal derhalve, wil men tot een definitie-
vt opheldering geraken, allereerst studie moeten
maken van het Zéstiende-eeuwsche, niet slechts
nationale, doch internationale, proletariaat.
Als tweede spreker trad op Dr. L. G. J. Ver-
berne met het onderwerp: Sociaal-economische
toestanden in de 19e eeuw: Problemen en
Perspectieven. Spreker begint met te betoogen,
dat in de geschiedbeschouwing der 19e eeuw
aan de sociaal-economische ontwikkeling een
zeer ruime plaats t&egemeten dient te worden.
Dan gaat hy nader in op het regeeringsbeleid
van koning Willem I en toont aan, hoe in dat
