Vreugde in Italië over de
successen van Graziani
Eden over de buitenlandsche
politiek
Herriot treedt af
als minister
Het nieuws van heden
De kerkvervolging
in Duitschland
ONRUST TE ADDIS
ABEBA
De redding van
Ellsworth
„ER IS GOED WERK
GEDAAN IN 1935"
DE BAROMETER
m
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATE
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
yoor Haarlem en Agentschappen per
week 25 cent; per kwartaal f 3.25; per
post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITCECEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
ZATERDAG 18 JANUARI 1936
Ochtendblad
EEN EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 19750
In de Grieksche havens is een gedeelte der Britsche vloot binnengeloopen om den
bemanningen eenige rust te gunnen
Italiaansche nota aan Zweedschen
gezant overhandigdiedere
beschuldiging formeel
afgewezen
Italiaansch vliegtuig
geïnterneerd
ROME, 17 Jan. (D. N. B.) Het
zegenrijke offensief van generaal
Graziani wordt in geheel Italië met
vreugde ontvangen, de bladen pu-
bliceeren uitgebreide berichten over
dezen veldslag, hoewel wordt ver
klaard, dat men de werkelijke be»
teekenis van deze overwinning eerst
later zal kunnen beoordeelen. Zon
der twijfel zal hierdoor echter de
verdere militaire ontwikkeling sterk
worden beinvloed.
Italië protesteert te Genève
Suvich ontvangt den Zweed
schen gezant
Men zag een oranjekleurige
tent op het ijs
Engelsche koning moet
zijn kamer houden
Het WeeriiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiNiiiiiiiiiiiiiiiiiiin^
IlllllllllllllllllllllllillllllllllllillllilllllllllllilllllllHIIIIIHIIIIIIIIIillllil
Rad.-soc, senatoren verzoeken hem
wederom het voorzitterschap
der partij op zich
te nemen
Rad.-soc. motie tegen
Laval
Herriot
De Volkenbond moet zoo krachtig
worden, dat niemand het in
zijn hoofd haalt een aanval
te ondernemen
Engelands leiderschap
De macht van het collec
tieve systeem
Engeland wenscht vrede
Aanpassen
Indien er een storm opkomt, wacht
dan niet geduldig tot de storm eens
zal ophouden maar neem uio voorzor
gen. Indien een regenperiode intreedt,
laat dan niet het water over Gods
akker stroomen in de verwachting dat
de regen eens wel zal ophouden. Zoo
ook met de crisis. Het is al weer eeni
ge jaren geleden dat we tegen de mee
ning waarschuwden alsof we op een
goeden dag zonder crisis zouden ont
waken. We klagen al jaren over cri
sissen en wie gewacht heelt op de te
rugkomst van het oude is bedrogen
uitgekomen. We moeten nooit denken:
t gaat wel voorbij, het oude keert weer
als we maar afwachten. Afwachten is
soms een goed ding maar we moeten
intusschen waakzaam wezen en han
delend optreden. We moeten ons op
het nieuwe bezinnen. Het leven ver
andert steeds en ive moeten ons aan
nieuwe omstandigheden aanpassen.
Laten we vooral niet werkeloos wach
ten tot het eens beter zal worden,
want dan wordt het nooit beter voor
ons zelf.
Belasting op de stipendia
voor Missen
De Engelsche vloot heeft voor de Egyptische kust oefeningen gehoudenwaarbij
groote schietschijven werden gebruikt. Op onze foto ziet men aan het houten
geraamte opgerolde doeken, die bij de oefeningen werden neergelaten om de
doelen beter te doen opvallen
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., Ingez.
mededeelingen 50 cent; Idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
De militaire medewerker van de
„Piccolo", generaal Bolatti, wijst
erop, dat men thans voor het eerst
den vijand tot een slag heeft weten
te dwingen. Het eerste gevolg van
de nederlaag is, dat een deel van de
gewichtige Kenya-grens voor de
Abessiniërs is afgesloten, zoodat de
rijke toevoer vanuit Kenya bemoei
lijkt is. Volgens het inzicht van den
schrijver is het niet onmogelijk, dat
Abessinische troepen, die bestemd
waren voor het Tigre-front, thans
naar het Somali-front zullen wor
den gezonden. In ieder geval ligt
het initiatief op het oorlogstooneel
in Italiaansche handen.
Berichten uit Addis Abeba maken melding,
aldus seint Stefani, dat aan het hof van den
Negus groote verwarring heerscht, daar men
na de nederlaag van Ras Desta bang begint
te worden voor het lot van Harrar en Djidjiga.
„De binnenlandsche toestand ls ernstiger ge
worden door den opstand in Godjam, die nog
steeds voortduurt. Ook is muiterij uitgebroken
in het garnizoen van Diredawa, dat onder
commando staat van Belgische officieren. De
positie van den Negus zou ernstig zijn ge
schokt.
ADDIS ABEBA, 17 Jan. (Reuter). Ita
liaansche vliegtuigen hebben gisteren
Khoram gebombardeerd, de gevolgen van
dit bombardement zijn nog niet bekend.
Aan het Tigre-front hebben Italiaansche
vliegtuigen strooibiljetten uitgeworpen, onder
teekend door den opperbevelhebber van het
Italiaansche leger, waarin o.a. gezegd wordt:
„Volk van Eritrea en Tigre, de oorlog brengt
onvermijdelijk goede en kwade dingen mede.
Het gebeurt, dat door den oorlog kerken be
schadigd of verwoest worden, doch de Ita
liaansche regeering geeft de verzekering, dat,
wanneer Gode zij dank de vrede weder zal
zijn hersteld, zij iedere beschadigde kerk zal
herstellen of opnieuw opbouwen, nog beter dan
eeist."
ROME, 17 Jan. (Reuter) De correspondent
van de „Lavoro Fascista" irt Oost-Afrika schrijft,
dat groepen krijgers, die in Tigre werden ge
mobiliseerd en tot de troepen van Ras Seyoem
behoorden, de Tacazze zijn overgetrokken. Zij
meldden zich bij de Italiaansche autoriteiten
met het verzoek naar hun dorpen te mogen
terugkeeren. Zij hadden hun dorpen moeten
verlaten en tegen hun wil hun leiders moeten
volgen.
Eenige schepen zijn Port Said gepasseerd met
aan boord 2300 Italiaansche soldaten en dui
zend werklieden ter aanvulling van de strijd
krachten in Oost-Afrika.
Stefani deelt mede, dat de onderstaatssecre
taris voor Buitenlandsche Zaken, Suvich, in
het memorandum aan den Volkenbond heeft
gewezen op het misbruik van het Roode Kruis-
teeken door de Abessiniërs, waarbij de gevallen
van Daggaboer in Ogaden en van Alamata aan
het Ascianghimeer worden gedocumenteerd, en
op het gebruik van dum-dum kogels, gedocu
menteerd o.a. door de ontdekking van 1100
dum-dum patronen met het volgende opschrift
op het pakket: „10 Ballcartridges for 303 ma
gazine rifle cordite soft nose solid bullet Kynoil
limited Witton Birmingham."
De documentatie wordt gesteund door een
lange lijst met namen en foto's van soldaten,
Ascari's en Doebats, die aan beide fronten door
dum-dum kogels zijn getroffen.
Verder wordt gewezen op de wreedheden door
de Abessiniërs bedreven, die de lijken van Ita
liaansche soldaten verminken.
Een tragische lijst van slachtoffers wordt ge
noemd, gesloten door den onderluitenant-vlie
ger Tito Minniti, die gevangen was genomen
en door de Abessiniërs werd gemarteld en ont
hoofd. Zijn hoofd werd in triomf rondgedra
gen.
De nota wordt gesloten met te wijzen op de
klaarblijkelijke schending van de conventie van
Geneve, die respect oplegt voor gewonden, doo-
den en gevangenen.
Onderstaatssecretaris van buitenlandsche
zaken, Suvich, heeft den Zweedschen ge
zant ontvangen en hem het antwoord zij
ner regeering overhandigd op de nota, die
de gezant hem enkele dagen geleden heeft
overhandigd betreffende het bombardement
van het Zweedsche Roode Kruis bij Dolo.
Het antwoord verwerpt ten stelligste de
interpretatie, volgens welke het bombar
dement opzettelijk zou zijn geschied en
zet uiteen, dat de Italiaansche vliegers uit
sluitend militaire stellingen tot mikpunt
hadden. Terwijl in het antwoord vervol
gens leedwezen wordt uitgesproken over
het betreurenswaardige voorval, wordt te
vens verzekerd, dat de verantwoordelijk
heid der Italianen hierbij niet in het spel
kan worden gebracht.
LONDEN, 17 Jan. (Reuter) Aan de Italiaan
sche regeering is medegedeeld, dat het Ita
liaansch militaire vliegtuig, dat eenige dagen
geleden met vier personen aan boord, na ver
dwaald te zijn, in den Soedan is geland, over
eenkomstig de neutraliteitsbepalingen van de
Haagsche conventie van 1923 is geïnterneerd.
Zooals men zich zal herinneren, heeft Enge
land in October j.l. aan Italië medegedeeld, dat
deze bepalingen zouden worden toegepast, en
dit geval valt thans onder de artikelen 40/42.
De bemanning is overgebracht naar Port Soe
dan, waar zij op last der regeering voor den
duur der vijandelijkheden zal moeten blijven.
LONDEN, 17 Jan. (Reuter) Een door het
ministerie van koloniën gepubliceerd telegram
van den kapitein van de „Discovery" geeft de
volgende bijzonderheden over het vinden der
vliegers Ellsworth en Kenyon:
Bij aankomst van het schip in de Walvisch-
baai werd een oranjekleurige tent op het ijs
waargenomen. Vanaf het schip werd een
vuurpijl afgeschoten, doch er kwam geen
antwoord. Het vliegtuig vloog toen 8 K.M. ver
der naar Klein-Amerika, waar Kenyon werd
ontdekt. Met behulp van een parachute liet
men toen levensmiddelen en brieven op het .js
vallen. Kenyon liep door en ontmoette toen de
groep, die vanuit het schip naar de beide ont
dekkingsreizigers was gaan zoeken
De Amerikaansche vliegers verklaren, dat,
toen zij nog 36 K.M. van Klein-Amerika ver
wijderd waren, de benzine op was. Zij zijn toen
per slede daarheen op weg gegaan. Kenyon
bleek in uitstekenden gezondheidstoestand te
verkeeren.
De Britsche regeering heeft haar ambassa
deur te Washington opgedragen de Amerikaan
sche regeering er van te verwittigen, dat de ont
dekkingsreiziger Ellsworth en de piloot Kenyon
zijn teruggevonden.
Te Londen is nog een draadloos bericht ont
vangen, dat de „Discovery" Ellsworth aan boord
heeft genomen.
LONDEN, 17 Jan. (Reuter) De Engelsche ko
ning is licht ongesteld. Volgens een officieele
mededeeling is hij gedwongen zijn kamer te
houden, daar hij een verkoudheid heeft opge-
loopen.
Nader wordt gemeld, dat de toestand in het
geheel niet ernstig wordt geacht. De koning
houdt slechts uit voorzorg zijn kamer in ver
band met het koude weer.
Verwachting: Krachtige tot matigen,
later afnemende Noordelijke tot Weste-
lijken wind, tijdelijk opklarend en later i|
H- zwaar bewolkt met sneeuw- of hagel-
buien, lichte vorst des ochtends, overdag s
lichte dooi. 5=
Verdere vooruitzichten: buiig met tem-
peratuur om het vriespunt.
PARIJS, 17 Jan. (Reuter). Her
riot heeft machtiging gegeven tot
de mededeeling, dat hij binnen 48
uur zal aftreden als minister van
Staat.
De heden gehouden vergadering van Radi-
caal-Soc. senatoren heeft een delegatie, onder
leiding van de oud-premiers Chautemps, Steeg
en Sarraut, belast zich terstond naar Herriot
te begeven, om hem den wensch te kennen te
geven van de meerderheid der Senaatsleden,
dat hij het voorzitterschap van de partij weer
op zich zal nemen.
Ook de Rad.-Soc. Kamerfractie heeft heden
middag een zitting gehouden, waar 62 afge
vaardigden aanwezig waren, terwijl de geheele
fractie 160 afgevaardigden telt. Het volgende
communiqué werd uitgegeven:
„De meerderheid van de Rad.-Soc. Kamer
fractie heeft besloten Herriot en den radicaal-
socialistischen ministers de volgende resolutie
te doen toekomen:
De Rad.-Soc. afgevaardigden, die behooren
tot de meerderheid van de fractie, welke on
der geen omstandigheden haar vertrouwen kan
schenken aan de regeering-Laval, geven Her
riot de verzekering van hun uitdrukkelijke
sympathie. Zij zijn echter unaniem van mee
ning, dat de aanwezigheid van de Rad.-Soc.
ministers in deze regeering niet in overeen
stemming is met de Rad.-Soc. beginselen
zoowel met betrekking tot de binnenlandsche
als tot de buitenlandsche politiek."
De fractie heeft een delegatie van vijf le
den naar Herriot gezonden om hem den tekst
der resolutie voor te leggen.
Vanmiddag heeft Herriot een onderhoud
van drie kwartier gehad wiet den minister
van Koopvaardij, Georges Bonnet, die na af
loop weigerde eenige mededeeling te doen.
LONDEN, 17 Jan. (Reuter). De
minister van Buitenlandsche Zaken,
Eden, heeft zijn eerste redevoering
over buitenlandsche politiek uitge
sproken in zijn kieskring, sinds hij
Sir Samuel Hoare als minister van
Buitenlandsche Zaken opvolgde.
Eden begon met het geven van een^ over
zicht over de gebeurtenissen in het afgeloo-
pen jaar, waarvan hij de op den voorgrond
tredende feiten noemde: „het wederom naar
voren treden van een sterk Duitschland, dat
voor zichzelf het recht opeischte te herwape
nen en het naar voren treden van den Vol
kenbond uit een positie van een eenigszins
vage eerbiedwaardigheid in een positie van
krachtige verantwoordelijkheid." Gedurende de
laatste zes maanden was spreker te Genève
vaak in contact geweest met de leden van
den Volkenbond en een verkeerde stap in deze
of gene richting, in verband met het Abessi
nische conflict, zou hun hoop den bodem heb
ben kunnen inslaan. Toch, aldus spr., wanneer
iemand de leiding in handen had moeten ne
men, ben ik trotsch te denken, dat het de
Britsche regeering was, die deze leiding gaf
en die aldus handelde, omdat zij wist, dat haar
eigen volk achter haar stond.
In 1935 werd voor de eerste maal het collec
tief optreden van den Volkenbond op de proef
gesteld en het was een zeer zware proef. Het
succes, dat bereikt is moet niet worden over
dreven, doch evenmin onderschat. Er is nog
zeer veel te doen. „Collectieve veiligheid kan
niet gemakkelijk verkregen worden."
Het zal onafgebroken werk en opoffe
ringen eischen van allen. In 1935 is door
de geheeie ploeg over het algemeen goed
werk geleverd, maar dat moet nog beter
worden in 1936 en wederom beter in 1937.
Er moet geen stemming van zelfgenoeg
zaamheid heerschen aan onzen kant of aan
den kant van eenig ander lid van den Vol
kenbond men mag niet op zijn lauweren
gaan rusten, want deze lauweren zijn nog
niet veroverd.
De inspanning, die wij ons allen zullen moe
ten getroosten is zeer groot, maar ik ben er
van overtuigd, dat ik het aan het rechte eind
heb, wanneer ik zeg, dat het volk van dit land
van meening is, dat die inspanning de moeite
waard is. Het leiderschap van Groot-Brittan-
nië is geen onbeteekenend element. Laten er
geen zwakke harten zijn, maar laat er realis
me heerschen. In dien geest, aldus verklaarde
Eden, ga ik over een paar dagen naar Genève
en in dien geest zal ik trachten de ontzaglijk
moeilijke taak, die voor ons ligt, te benaderen.
Verwarring, zoo vervolgde spr., moet ver
meden worden en het zou dienstig zijn, wan
neer de Volkenbond een overzicht zou kunnen
geven over den toestand en inventaris zou kun
nen maken van de recente gebeurtenissen en
het punt, dat thans bereikt is. Wij moeten
allen trachten voorbij het oogenblikkelijke con
flict, waar de Volkenbond tegenover staat, te
kijken en een paar essentieele trekken krach
tig trachten vast te houden.
Ik zou willen zeggen, dat er twee van der
gelijke essentieele trekken zijn: ten eerste, het
mag niet veroorloofd worden, dat een aanval
succes heeft en ten tweede de gezamenlijk op
tredende leden van den Volkenbond behooren
zoo krachtig en zoo eensgezind te zijn, dat
iederen aanvaller, nu of in de toekomst, aan
het verstand wordt gebracht, dat vreedzame
onderhandeling en niet-aanval niet alleen de
beste, maar de eenige succesvolle weg is om
punten van ontevredenheid weg te nemen.
.Wij moeten op zoodanige wijze voortschrij-
Eden
den, dat vastgesteld wordt, dat andere volkeren
te Genève met ons zijn in daden, zoowel als in
woorden en dat wij en zij tezamen bij het
voeren van een politiek van vrede alle maatre
gelen nemen, noodig om ons sterk te ma' i
zoodat de vrede verzekerd zal kunnen worden.
Wanneer het systeem van collectieven vrede
doelmatig wil zijn, moet dit twee eigenschap
pen bezitten, te weten kracht en elasticiteit;
kracht opdat de aanval op doelmatige wijze
ontmoedigd kan worden en elasticiteit, opdat
eenige oorzaken van oorlog uit den weg kunnen
worden geruimd door toestemming in nood
zakelijke wijzigingen, wanneer het moment ge
komen is deze wijzigingen aan te brengen. De
macht van het collectieve systeem moet afhan
kelijk zijn van de mate, waarin alle leden van
den volkenbond, volgens hun relatief vermogen
bereid zijn hun rol te spelen. Een collectief
systeem, waarin alle lasten neerkomen op een
of twee landen zou niet kunnen bestaan.
Het heeft mij altijd toegeschenen dat een be
langrijk voordeel van den Volkenbond is, dat
andere mogendheden dan de groote mogendhe
den, w.o. zich enkele bevinden van de groep, die
in den grooten oorlog neutraal is gebleven, col
lectief hun invloed te Genève naar voren kun
nen doen komen. Het systeem van collectieven
vrede is ook nu de eenige weg die kan leiden
tot een ontwapeningsaccoord. Het zou een ern
stige dwaling zijn zich in te beelden dat de
Britsche regeering of het Britsche volk voor
of tegen het een of andere land zou zijn. Onze
politiek is tegen geen enkele natie op zichzelve
gericht, maar in onze eigenschap van lid van
den Volkenbond zijn wij gedwongen ons te ver
zetten tegen iedere schending van het hand
vest, dat wij hebben onderteekend.
Men zal ons altijd geschaard vinden aan de
zijde van het collectieve systeem tegen elke re
geering of elk volk, dat, terugkeerende tot een
geweldpolitiek, tracht den vrede te verbreken,
dien wij trachten te vestigen door een collec
tief systeem. Het Britsche volk wenscht niets
vuriger dan den vrede. Wij wenschen niets zoo
zeer dan van ganscher harte samen te werken
met de leden van den Volkenbond, volstrekt
met alle leden. Het een of andere collectieve
systeem zal echter in het leven moeten worden
geroepen, wanneer de wereld haar geschillen
met vreedzame middelen wil regelen. Boven
dien zullen wij ons gelukkig prijzen in goede
overeenstemming te handelen met de volkeren
van goeden wille, die op het oogenblik geen
leden zijn van den Volkenbond, met name met
de Vereenigde Staten.
Zijn rede beëindigende herhaalde Eden,
dat het Britsche volk zijn buitenlandsche
politiek op het lidmaatschap van den Vol
kenbond wenschte te baseeren. Het is niet
juist, dat Engeland tegenwoordig de groote
meeningsverschillen tusschen de volkeren
gering wenscht te achten. Maar Engeland
gelooft, dat deze meeningsverschillen opge
heven kunnen worden, zonder dat het tot
oorlog komt. Wanneer weer een oorlog uit
breekt, moet deze leiden tot ineenstorting
van de beschaving. Wanneer de critici van
den Volkenbond Engeland een beteren weg
kunnen toonen om een zoodanige cata
strophe te vermijden, is het aan hun, dat
te doen.
Rede van Eden over de buitenlandsche poli
tiek.
Hen-riot zal binnen 48 uur aftreden als minis
ter van Staat.
Vreugde in Italië over de successen van Gra
ziani.
Kapitein van de „Discovery" geeft nadere bij
zonderheden omtrent het vinden van Ellsworth
en Kenyon.
Koning van Engeland moet zijn kamer houden
wegens een verkoudheid.
Uitspraken in het Stavisky-proces; de wedu
we van Stavisky in vrijheid gestéld; hoofd
schuldigen zwaar gestraft.
In Duitschland zullen belastingen worden ge
heven op de stipendia, die de priesters voor de
Missen ontvangen.
Dijkdoorbraken in China; 500 dorpen over
stroomd.
Jhr. B. C. de Jonge heeft tegen het einde van
de vijfjarige periode ontslag gevraagd als
Gouverneur-Generaal van Ned.-Indië.
Ingediend is een wetsontwerp tot verleenJng
van retorsiebevoegdheden van Ned.-Indië.
De Stille Omgang zal dit jaar worden gehou
den 15 en 22 Maart.
Onze Romeinsche correspondent seint ons d.d.
17 Januari:
De „Osservatore Romano" ontvangt uit
Berlijn het bericht, dat de Duitsche minis
ter van Financiën bepaald heeft, dat de
bedragen, welke de priesters ontvangen voor
het opdragen van de H. Mis volgens de in
tentie der geloovigen, belastbaar zullen zijn.
Dit bericht, aan welks waarschijnlijkheid het
blad geen reden tot twijfelen heeft, beteekent
een van die plagerijen, waaraan alle godsdienst
vervolgingen zoo rijk zijn.
De materieele beteekenls van deze belasting,
die reeds in den anti-clericalen tijd in Italië
herhaaldelijk aan de orde was, is gering, daar zij
immers een gave wil treffen, die geen vaste
inkomst is, maar een wisselende en uit haar
aard geheel private aalmoes. Doch de beteeke-
nis van deze aalmoes is vooral moreel. Het doel
van de belasting is een cynische beleediging van
de heiligheid en vrijheid der Kerk.
Men behandelt hier immers de aalmoes, die een
deelneming aan het Allerheiligst Offer is. als een
handelszaak of werkverrichting; men behan
delt den priester als „arbeider van het altaar",
zooals de oude demagogische leuze hem wilde
noemen.
De joden, zoo eindigde de „Osservatore Ro
mano" zijn verontwaardigd betoog, hebben het
offer van Golgotha niet belast, maar er de
kosten van gedragen. Het wordt nu belast door
degenen, die de joden bestrijden. In deze belee
diging gaat het jeugdig Nationaal Socialisme
hand in hand met de „sociale maconnieke demo
cratie" van weleer.
Stand op Zaterdag 1 uur v.m. 744.7
Vorige stand 739.7
f ggg
-Tijr-r