Herdenking vijfde sterfdag Anna Pavlova
a
1931 - 23 JANUARI-1936
De „America" drijft over den Atlantic
v
WERELDWERKLOOSHEID
IN CIJFERS
Recordvluchten
James Watt
1
ZONDAG 19 JANUARI 1936
De meest representatieve figuur der klassieke
balletkunst, welke zij boven alles stelde en
liefhad
Haar plaats blijft voor altijd leeg
ft 1f fff
1
Een comité is gevormd om den vijfden sterfdag van Anna
Pavlova te herdenken
Uit de gevangenis
ontsnapt
Emancipatie in Albanië
De sluier valt!
Een mooie herinnering aan de steeds edele kunst van Anna
Pavlova: haar befaamde dans „De Stervende Zwaan"
18 dagen zonder water op een
vlot
Een droeve statistiek, die onnoe
melijk veel leed verbergt
„Men zij op alles voorbereid !f'
Een gummiboot mag nim
mer ontbreken
Vandaag voor 200 jaar aan
schouwde hij het
levenslicht
De misdadigster vóór
IOO jaar
Zware straffen waren haar deel
EEN OCEAANVLUCHT
VOOR 25 JAAR
Niet gerekend was op een storm,
die de bemanning dwong de
motoren te laten rusten.
Een moeitevolle redding
Sensatielust reeds een
kwart eeuw terug!
Den 23en Januari a.s. is het vijf jaar geleden, dat de
■wereldberoemde Russische danseres, Anna Pavlova, op
haar afscheidstournée door Europa, te Den Haag over
leed. Onder leiding van gravin Bylandt is een comité gevormd,
dat den vijfden sterfdag zal herdenken.
Het verlies van Anna Pavlova's kunst is onher
stelbaar. De figuur van Pavlova is de meest
representatieve der klassieke balletkunst geweest.
Pavlova stelde haar geheele wezen in dienst van
de kunst.
Haar lichaam was de materie, waarin zij
haar kunstwerk vorm schonk. Zij leefde met
en voor haar kunst, welke zij boven alles stelde
en liefhad. En juist dóór deze liefde wist zij
zoo oneindig veel meer te bereiken dan de
gemiddelde danseres.
De dans van Pavlova was de uiting van een
roeping, welke zij volgde met geheel haar ten
ger wezen. Haar dans vervulde geheel en al
deze roeping. In haar dans gaf Pavlova ook
dikwijls uiting aan haar stemmingen. Was zij
in een sentimenteele stemming, dan was dit
het meest geschikt moment zich geheel te ge
ven in een sentimenteelen dans en slaagde deze,
dan werd hij ingestudeerd. Zbo ontstond door
Pavlova een aparte soort in de danskunst,
welke absoluut individueel werd.
Met haar ging een groot kunstenares heen,
wier plaats voor altijd leeg zal blijven. Wel
heeft men gepoogd deze plaats weer te vullen,
doch al spoedig heeft men deze poging opge
geven; Pavlova's plaats is niet meer door een
ander in te nemen! Haar kunst was zoo indi
vidueel, dat zij door geen anderen sterveling
kan worden vertolkt. Het wezen van Pavlova's
danskunst ging mee in haar graf, doch de her
innering aan haar zal blijven in de harten
van hen, die 't zich tot een geluk mogen reke
nen, Pavlova te hebben bewonderd.
De Albaneesche vrouw emancipeert zich.
Hiermee bedoelen wij de moderne, vooruitstre
vende vrouw van Albanië en vooral de vrouwen
uit de meer gegoede kringen. Zooals in alle
Mohammedaansche staten (in Albanië bestaat
twee-derde der bevolking uit Muzelmannen)
heeft zich ook hier onder de heerschappij der
Turken de versluiering en afzondering der
vrouwen ingeburgerd, welke door geestelijke
principes tot stand kwam.
Het gebruik van den sluier beperkt zich in
Albanië evenwel slechts tot de steden; 111 de
dorpen, en in het bijzonder in het gebergte,
gaat de vrouw ongesluierd. De sluier past even
wel niet meer in het zich modemiseerend Al
banië en dit ziet ook de overheid in, die de
vrouwen in hun emancipatie-beweging geens
zins wil tegenwerken, integendeel. Koning Zogu
is zelf een modem vorst en doet al het moge
lijke om de sociale positie van de Albaneesche
vrouw op hooger peil te brengen. Koning Zogu
probeert ook het onderwijs in Albanië, hetwelk
tot nog toe veel te wenschen overliet, te ver
beteren, en niet alleen voor de jongens, maar
ook voor de meisjes. In vroeger jaren werden
de Albaneesche scholen meestal slechts door
jongens bezocht. Zoodra een meisje een jaar
of tien was, behoorde zij in haar moeders huis
houden het eten koken te leeren. Dergelijke
ouderwetsche begrippen, zoo zegt Vorst Zogu,
behooren niet meer te heerschen in den mo
dernen tijd, waarin de opvoering der bescha
ving het hoogste doel is. De Albaneesche regee
ring voert momenteel in stad en dorp een le
vendige propaganda voor het lager onderwijs en
de bevolking kan gratis leermiddelen verstrekt
krijgen.
De stad Elbasan bezit een jeugdvereeniging,
waarvan vele jongedames lid zijn. Op den Na-
tionalen ■•feestdag, welke onlangs in geheel Al
banië werd gevierd, richtte het bestuur dier ver-
eeniging het woord tot die vrouwen, welke ge
sluierd de feestzaal binnentraden. Het ver
zocht den vrouwen zichzelf meer vrijheid van
bewegen te geven door den sluier af te leggen
en zich te scharen onder de vooruitstrevende
jongeren.
In October j.l. benoemde de Koning een nieu
we regeering, welke hoofdzakelijk bestaat uit
vertegenwoordigers der jongere generatie. Een
van de eerste doelpunten dier regeering was,
den vrouwen van Albanië evenveel recht te ge
ven als den mannen.
Vóór kort heeft Prinses Senije Zogu, een zus
ter van Vorst Zogu, de beschermvrouw der Al
baneesche Vrouwen Organisatie, een persoon
lijk schrijven gericht tot den Minister-president
Mehdi Frasheri, waarin zij den staatsman ver
zocht haar bij te staan in haar streven „om de
Albaneesche vrouw van schadelijke en vreemde
gebruiken te verlossen, en haar in te lichten
over haar plichten ten opzichte van het vader
land, opdat zij spoedig een gelukkiger en nut
tiger leven tegemoet zou kunnen gaan."
m&mmSè
bmwM
Anna Pavlova's kunst is over de geheele we
reld beroemd geworden. De balletten, welke zij
en haar gezelschap ten tooneele brachten,
waren steeds die, welke zij zelf met een critisch
oog had goedgekeurd.
Pavlova trad op voor ieder soort publiek en
met ieder soort publiek wist zij rekening te
houden. Haar dansgroep trad op in alle vijf
de werelddeelen. Het was haar grootste wensch
voor de geheele wereld te mogen dansen. Haar
vele toumee's, welke elkaar in de jaren 1908—
1914 ongeloofelijk snel opvolgden, waren oor
zaak van haar plotselinge ontslagname als lid
van de Keizerlijke Balletten in haar geboorte
land. Deze ontslagname was iets, wat aan het
Hof van den Tsaar nog nimmer was voorge
vallen. Pavlova verkoos het jachtende leven
van reizen en trekken boven den roem, welken
zij alleen in Rusland k°n oogsten.
In het voorjaar van 1909 vertrok Pavlova
voor haar tweede groote rondreis door geheel
Europa. Een jaar later, 1910, gaf zij voorstel
lingen in de Engelsche hoofdstad, waar haar
succes overweldigend was.
Het was tijdens een der voorstellingen te
Londen, dat de ballerina met Mordkin, haar
partner, optrad en met dezen laatste oneenig-
heid kreeg over een kleinigheid. Deze oneenig-
heid liep echter zoo hoog, dat Pavlova, in haar
woede, haar partnereen draai om de
ooren toediende, van welke onhebbelijkheid
zü evenwel direct spijt had.
Het gerucht over dit onaangenaam incident
ging evenwel als een loopend vuurtje door de
hoofdstad en zorgde voor de noodige reclame!
Iedereen wilde de danseres zien en avond na
avond verdrong het publiek zich voor het
theater, waar Pavlova en haar dansgroep op
traden.
In den winter van 1913 kwam Pavlova naar
de groote steden van Duitschland en vooral in
Berlijn oogstte zij een enorm succes. In het
zelfde jaar kwam zij terug naar Londen, zulks
op speciale uitnoodiging, en reisde, via Ierland,
naar de Vereenigde Staten van Amerika.
Even vóór het uitbreken van den wereldoor
log gaf Pavlova nog voorstellingen te Moskou
en Sint Petersburg om vervolgens opnieuw naar
de Vereenigde Staten te vertrekken. Hier bleef
zij gedurende de vier oorlogsjaren, welke voor
haar en haar gezelschap lang niet gemakkelijk
zijn geweest. Deze jaren gaven haar meteen de
gelegenheid in de Zuid-Amerikaansche staten
Chili, Peru, Argentinië, Cuba en Brazilië op te
treden.
Na beëindiging van den oorlog kwam Anna
Pavlova weer naar Europa terug. Doch hier
bleef zij weer niet lang. Na in 1921 weer enkele
voorstellingen te Londen te hebben gegeven,
vertrok zij het daaropvolgend jaar opnieuw
naar het nieuwe werelddeel voor een tournee
van zeven maanden. In deze maanden trad
Pavlova in niet minder dan honderd en der
tig groote plaatsen op. En na dit tijdperk ging
het weer terug naar Europa, dat met ongeduld
op de danseres wachtte.
Het reizen en trekken scheen geen einde
te nemen. Tournee op tournee volgde. Totdat
de danseres in het jaar 1930 besloot een groote
afscheidstoumee te ondernemen, hoewel haar
leeftijd nog geen enkele afbreuk had gedaan
aan de schoonheid van haar danskunst.
Pavlova wenschte evenwel in geen enkel ge
val voor de oogen van het publiek, dat haar
kunst zoo lief had, oud te worden, dus nam zij
van het publiek afscheid, toen haar roem het
hoogtepunt had bereikt.
Voor de laatste maal trad Pavlova op in de
Golders Green Hippodrome en reisde toen naar
Zuid-Frankrijk om enkele dagen rust te ne
men.
Vanuit ons land wilde zij haar Europeesche
tournee, waarmede zij afscheid zou nemen,
aanvangen. Op haar ris naar de Residentie
vatte zij kdude, welke haar op het bed wierp,
waarvan zij niet meer opstond.
Pavlova had de meeste jaren van haar vrij
kort kunstenaarsleven in den vreemde doorge
bracht en een hotelbed werd haar stervens
sponde.
Een Franschman, die met vier kameraden
was ontsnapt uit de gevangenis van Poelau
Condor, voor de kust van Indo China, heeft
achttien dagen zonder water rondgezworven op
een vlot, dat hij had samengesteld uit hout,
dat hij voor deze gelegenheid had gestolen.
Na 18 dagen werd hij opgepikt door het Brit-
sche stoomschip Kudat, dat te Singapore
thuis behoort. Zijn vier makkers hadden den
ontzettenden tocht niet kunnen doorstaan.
Door honger, dorst en uitputting waren zij
krankzinnig geworden. Enkele dagen later wa
ren zij overleden.
Toen Long aan boord van de Kudat werd
genomen, kon hij geen woord, althans geen
verstandig woord uitbrengen. Men maakte ten
slotte uit zijn uitlatingen op, dat hij het dia
lect van Fransen Cambodsja sprak. Hij werd
toen ter beschikking gesteld van het Frarsche
consulaat te Singapore. Hier bleek, dat hij een
der ontsnapte gedetineerden van Poelau Con
dor was. Zoodra de noodige formaliteiten zullen
zijn vervuld, zal de man naar de gevangenis
worden teruggebracht.
De hoop van de vluchtelingen was geweest
met den stroom te worden meegevoerd tot de
kust van Malakka, een afstand van ongeveer
150 mijlen. Zij hadden geen leeftocht bij zich,
behalve dan enkele boterhammen, welke zij van
hun laatste maaltijden hadden overgehouden.
Het getij was evenwel niet gunstig en ook de
geïmproviseerde voortbewegingsinstallatie vol
deed niet. Zeer spoedig hadden zij te lijden
van de verzengende hitte. Zij leden ontzetten-
den dorst, terwijl zij door gebrek aan voedsel
ten slotte werden blootgesteld aan ontberingen,
welke slechts een van de vijf ontsnapten, en
dat nog maar nét, kon doorstaan. Verscheidene
schepen, welke op betrekkelijk geringen af
stand van het vlot passeerden, hebben de wan
hopige pogingen der ontsnapten om de aan
dacht te trekken, niet opgemerkt. Ten slotte
werd de eenig overgeblevene door een toeval
door de Kudat opgemerkt.
Vóór 25 jaar werden op het gebied
van de luchtvaart dergelijke waag-
halzige pogingen ondernomen, welke
ons thans nog verwonderen, daar re
cordvluchten een kwart eeuw terug
meestal zonder behoorlijke voorberei
dingen geschiedden.
Het is thans 25 jaar geleden, dat de
Amerikaansche reporter, Walter Wei
man, een Oceaanvlucht ondernam,
waardoor hij liet'respect afdwong van
de geheele xoereld.
legde'het af tegen de stormen der natuur. Het
schip werd heen en weer geslingerd en Weiman
en de zijnen stonden machteloos. Men kroop
bij elkaar en wachtte den morgen af....
Door het geloei en getier der stormen hoorde
de bemanning het angstig miauwen van een
katje, dat men als talisman mee aan boord
had genomen!
Bij het uitblijven van de geregelde berichten
over de „America" werd men bezorgd. Eindelijk,
na dien verschrikkelijken, tweeden nacht, ont
dekte de stoomer „Trent" 450 mijlen ten zui
den van Sandy Hook de „America" en stevende
er op af. Na urenlange pogingen kon men de
vertwijfelde bemanning redden. Geen men-
schenleven was verloren gegaan.
Ondanks de pech van de „America" werden
de „Oceaanvliegers" eenige dagen later in
triomph door de straten van New York getrok
ken. De bevolking had hun een jubelende ont
vangst bereid en Weiman moest beloven zoo
spoedig mogelijk een nieuw luchtschip te doen
bouwen.
Impresario's van variété's deden de beman
ning van de „America" verlokkelijke aanbiedin
gen. De reddingsboot en het katje, dat als talis
man was meegenomen, werden de belangrijk
ste onderdeelen van een te New York gehouden
„luchtvaart-tentoonstelling". De dames van
New York lieten zich ook niet onbetuigd en
zonden liefdesbrieven en geld naar de koene
bemanning. Vrouwen uit de hoogste kringen
deden aan die rage mee. Zij schreven zelfs hu
welijksaanzoeken naar de „Oceaanvliegers".
In Europa werden alle berichten omtrent de
huldiging der „America"-bemanning met kri
tisch oog gelezen. De Europeesche dagbladen
scholden Weiman uit >oor een lichtvaardig di
lettant, die zichzelf en het leven van anderen
in de waagschaal stelde, enkel en alleen om
roem te verwerven. Toch was het nog een re
cord, dat Weiman sloeg. De „America" heeft bij
zijn eerste Oceaan-vlucht n.l. 10.000 Engelsche
mijlen gevlogen en tot dan toe was het geen
vlieger gelukt met een ballon of luchtschip zoo
ver te komen. De overvlieging van het Kanaal
geleek de mensci/heid in dien tijd al zulk een
prestatie.
Weiman mag dan een lichtzinnig mensch ge
weest zijn, toch zat er een behoorlijke dosis
moed en dapperheid in hem en de zijnen. Zij
waren de pioniers van de luchtvaart. Zij hadden
er hun leven voor over om een doel te bereiken.
En de sensationeele huldiging, die de Yankee's
hun toen bereidden, mogen wij hun gerust gun
nen!
Volgens de nieuwste statistieken van het
Internationaal Bureau van den Arbeid te
Genève, is het aantal ingeschreven werk-
loozen in vergelijking met 31 December
1934 in de meeste landen gedaald en is ge
bleken, dat in deze landen gedurende de
laatste twee jaar een voortdurende verbe-
tering, viel te constateeren.
In sommige landen is de werkloosheid echter
nog belangrijk gestegen, n.l. in Bulgarije,
Spanje, Frankrijk, Ierschen Vrijstaat, Letland,
Nieuw-Zeeland, Nederland, Yoego-Slavië en
Zwitserland.
In Duitschland bedraagt het aantal werk
zoekenden (met inbegrip van de personen die
gelegenheidsarbeid verrichten of bij de werk
verschaffing zijn te werk gesteld) 2.161.851, in
November 1935, tegenover 2.707.563 in Novem
ber 1934. 't Aantal werkloozen (met uitsluiting
van personen, die bij de werkverschaffing zijn
tewerk gesteld en in de Arbeidsdienstkampen
vertoeven) bedroeg 1.828.721 in November 1935
tegenover 2.267.657 in November 1934.
In Oostenrijk bedroeg het aantal werkloozen
301.790 in November 1935, tegenover 331.994 in
November 1934 en 303.157 in Augustus 1935.
Denemarken: 100.077 werkloozen in Decembpr
1935, tegenover 103.722 in December 1934 en
86.478 in September 1935.
Frankrijk: 453.838 werkloozen in December
1935, tegenover 416.605 in December 1934 en
415.964 in September 1935.
Engeland: 1.918.562 werkloozen in December
1935. tegenover 2.120.785 in December 1934 en
1.947.964 in September 1935.
Hongarije: 52.331 werkloozen in October 1935,
tegenover 52.987 in October 1934 en 46.069 in
Augustus 1935.
Italië: 600.094 werkloozen in October 1935,
tegenover 887.345 in October 1934 en 628.335 in
September 1935.
Nederland: 381.936 werkloozen in November
1935, tegenover 328.926 in November 1934 en
336.941 in Augustus 1935. Intusschen zijn deze
cUfers voor Nederland nog belangrijk gestegen.
Folen: 263.211 werkloozen in November 1935,
tegenover 294.874 in November 1934 en 303.560
in Augustus 1935.
Zweden: 47.045 werkloozen in November 1935,
tegenover 84.811 in November 1934 en 42.582 in
September 1935.
Zwitserland: 93.740 werkloozen in December
1935, tegenover 76.009 in December 1934 en 66.656
in September 1935.
Tsjecho-Slowakije: 679.900 werkloozen in
December 1935, tegenover 668.937 in December
1934 en 556.320 in September 1935.
Yoego-Slavië: 11.917 werkloozen in December
1935, tegenover 11.721 in December 1934 en 12.260
in September 1935.
De Oceaanvlucht van New York naar Parijs
zonder tusschenlanding is nauw verbonden met
den naam van Raymond Orteig, die de idee
van een eerste non-stop-vlucht Amerika-Europa
in 1919 bekend maakte en den eersten lucht
vaarder, die den tocht met succes aflégde,
een geldprijs toekennen wilde van 29.000 Dol
lars. Ik zelf overwoog de mogelijkheid van een
Oceaanvlucht voor de eerste maal op een
herfstavond in 1926, gemakkelijk gezeten in mijn
klein postvliegtuig. Met mijn klein toestel zou
het een onmogelijkheid zijn Parijs te bereiken,
ten eerste kon 't toestel dit n iet presteeren, om
dat het niet op lange vluchten was berekend en
ten tweede zouik niet den gewenschten
brandstoffenvoorraad kunnen meenemen.
Te St. Louis vond ik enkele vooruitstreven
de menschen, die genoeg interesse voor het
plan aan den dag legden, om het te willen
financieren en zoo reisde ik in December 1926
naar New York, om al het benoodigde te be
stellen.
Voorbereidingen tot een groote vlucht zijn
lang niet gemakkelijk. Het belangrijkste is wel
het vraiagstuk van het (vliegtuigtype en de
zwaarte der motoren. Eendekkers zijn voor
lange afstanden meer geschikt dan tweedek
kers, daar n.l. de luchtweerstanden tusschen
de draagvlakken wegvallen en een eendekker
alzoo een grootere belasting per vierkanten me
ter toelaat.
De betrouwbaarheid der moderne motoren
is in de laatste jaren steeds grooter geworden.
Mijn vliegtuig, waarmede ik „den grooten
sprong" zou wagen, werd geconstrueerd in
Califomië In
twee maanden
was het toestel
kant en klaar;
het werd afgele
verd door de
„Ryan Aeroplane
Works". Dag en
nacht had men
er betrouwbare
krachten aan ge
zet.
Toen ging ik
aan het bestu-
deeren der land
en zeekaarten.
Voor de vlucht
van San Diego
naar St. Louis
had ik kaarten
van verscheidene
staten en één van de geheele Unie, waar
op ik mijn koers kon instellen. Voor de lijn
New-YorkParijs nam ik twee zeekaarten
van den Noordelijken Atlantischen Oceaan mee
en bovendien een kaart voor ieder land, dat ik
zou overvliegen.
Ook mijn reddingsuitrusting vergat ik niet.
Ik rekende uit, dat na de paar eerste vlieguren
genoeg lucht in de tanks voorhanden zou zijn,
om het vliegtuig een tijdlang zwemmend te
houden. Ik nam een opvouwbare gummiboot
mede, welke ik in enkele minuten kon oppom
pen. De gummi was door een speciaal procédé
geprepareerd, Waardoor het mogelijk zou zijn,
dat het schuitje, ook wanneer de heftige golf
slag er uren tegen aan zou stuwen, nog in
goeden staat zou blijven.
Wat ik verder meenam was: een rol zeil
doek, twee electrische lampen, een jachtmeter,
vier roode fakkels, in caoutchouc verzegeld,
vier waterbussen, een reparatietasch, vijf con-
servenbussen, twee luchtkussens, een hakmes
en een zaag.
Aldus uitgerust waagde ik den sprong, die
mij tot den eersten Oceaan-vlieger ter wereld
maakte!
KOLONEL CHARLES LINDBERGH
Het is vandaag tweehonderd jaar geleden,
dat de beroemde Schotsche uitvinder, James
Watt het levenslicht aanschouwde. Te dier
gelegenheid vindt er in zijn geboorteplaats
Greenock een herdenking plaats.
James Watt was de uitvinder van de stoom
machine. Geboren in 1736 kwam hij op 18-
jarigen leeftijd in de leer bij een mecha.nicien
te Glasgow en werd hier in 1757 werktuigkun
dige aan de Universiteit.
ïn 1763 werd,hem opgedragen een model van
een stoommachine van Newcomer, dat bij de
academische lessen werd gebruikt, en in het
ongereede was geraakt, te repareeren.
Dit bracht hem ertoe, de geschiedenis der
uitvinding van dit toestel te bestudeeren en
zijn reeds vroeger aangevangen proeven be
treffende den stoom en de mogelijkheid van
zijn toepassing met vernieuwden ijver voort
te zetten, waarbij hem de leer van de latente
warmte omstreeks denzelfden tijd door
Joseph Black bekend gemaakt vele nieuwe
gezichtspunten opende.
Deze proeven, ofschoon met beperkte midde
len genomen, leverden de meest verrassende
resultaten op. Aanvankelijk vonden zij echter
weinig ingang, totdat Watt er in slaagde de
middelen bijeen te krijgen om een proefwerk-
tuig te vervaardigen, en toen dit zeer bevredi
gende uitkomsten gaf, begonnen Watt's ideeën
de aandacht te trekken der fabrikanten.
In 1774 vestigde Watt zich te Soho nabij
Birmingham, waar de industrieel Bouldon een
fabriek ter exploitatie van Watt's uitvindingen
had opgericht.
Watt had nu alle gelegenheid om zijn denk
beelden uit te werken, doch de financieele
resultaten daarvan gingen grootendeels voor
hem verloren. De eerste tien jaren waren voor
Watt aan nieuwe en vernuftige uitvindingen
de vruchtbaarste van zijn leven.
Door Bouldon's fabriek, de eerste fabriek van
stoommachines, werd een menigte machines
met stoom als drijfkracht in de praktijk ge
bracht.
Watt vond ook verschillende nieuwe werk
tuigen uit, o.a. een copieermachine en een
droogtoestel voor weefsels.
Op hoogen leeftijd gaf hij zijn aandeel in
de fabriek aan zijn zoon. Hij overleed in 1819
te Heathfield bij Birmingham.
In de Westminster Abby en te Birmingham
(1827), Greenock, zijn geboorteplaats (1838) en
Manchester (1857) zijn standbeelden voor James
Watt, den uitvinder der stoommachine, op
gericht.
Hoe stond het vroeger, b.v. één en een kwarü
eeuw geleden, met het strafwezen voor da
vrouw?
Een lijstje van straffen in 1810 te Amsterdam
op vrouwen toegepast doet dit eenigszins zien?
van geeseling en spinhuisstraf kregen de vrou
wen ook haar deel natuurlijk niet onverdiend.
Zoo werd zekere W. G. 14 Maart 1810 veroor
deeld wegens diverse zakkenrollerijen tot geese
ling, 12 jaar spinhuis, 12 jaar verbanning uit
het koninkrijk Holland en de kosten der gevan
genis. Zware straffen zult ge zeggen. Maar men
bedenke dat het hier een recidiviste betrof.
Want dezelfde was reeds in 1798 wegens zak
kenrollen publiek gegeeseld en voor 6 jaar ver
bannen; in 1806 bij haar terugkeer, wegens
medeplichtigheid aan dieverij, opnieuw gegee
seld, voor 12 jaar in het spinhuis opgesloten
en voor 12 jaar verbannen uit het toenmalige
departement Holland, echter reeds in 1809 ont
slagen.
Dieverij was het meest frequente, het meest
voorkomende misdrijf. En de meest voorkomen
de straf was; geeseling, 6 jaar spinhuis en 6
jaar verbanning. Een zekere C. V. had een wasch
onder valschen naam afgehaald en kreeg nu
wegens „dieverij en falsiteit": geeseling, verban
ning voor 6 jaar uit Amstelland en de kosten.
Een ander, een dienstbode, J. v. d. K., had dief
stal met verzwarende omstandigheden gepleegd.
Zij had tafel- en beddegoed gestolen in het
huis waar ze diende. Ze kreeg tot straf geese
ling in 't openbaar, 4 jaar spinhuis en 4 jaar
verbanning plus de kosten van de gevangenis.
En wee als men zoo'n verbanningsdecreet
verbrak. Daar wist zekere J. G. T. van mede te
praten, die wegens overtreding van de verban
ning ten tweeden male 3 jaar spinhuisstraf, met
de kosten en 6 jaar verbanning uit Maas- en
Amstelland opliep. En R. B., die haar altijd
durende verbanning had verbroken, boette dit
met 6 jaar spinhuis, plus de kosten daarvan,
waarna ze opnieuw werd verbannen. En een
zekere G. en L. was wegens ten derden male
gepleegde verbreking van haar 30-jarige verban
ning veroordeeld tot 4 jaar spinhuis en her
nieuwde verbanning. De meeste straffen betrof
fen dieverijen" of heling; dit waren de hoofd
delicten. Veelal betroffen het diefstallen van
kleineren aard, door dienstboden bedreven. In
1810 zijn 28 vrouwen veroordeeld, waarvan 17
voor diefstallen met verzwarende omstandig
heden. Een verzwarende omstandigheid was
o.a. dat de dienstbode in het huis, waar ze
diende en het vertrouwen genoot, den diefstal
pleegde. Die verzwarende omstandigheden legden
gewicht in de schaal en geeseling ging ermee
gepaard. Soms werd er zelfs bij gebrandmerkt.
C k zakkenrollerij was een zwaar vergrijp. Het
rollen van een zakdoek b.v. werd met 2 jaar
spinhuis gestraft.
De wereld hoorde op, toen Weiman aankon
digde met een volgens zijn eigen ideeën ge
bouwd luchtschip den Oceaan van Amerika
naar Europa te overvliegen. Aanvankelijk hield
men de aankondiging voor een echt Yankee
achtige opsnijderij, doch toen bekend werd, dat
Weiman reeds eerder een poging had gewaagd,
welke evenwel mislukt was (hij wilde toen naar
de Noordpool vliegen), volgde men met meer
aandacht de gebeurtenissen, die komen zouden.
En zoo brak de dag aan, waarop Weiman
zijn poging zou wagen. Op het vliegveld te At
lantic City lag een gele met gas gevulde reu-
zenworst, door sterke mannenarmen vastge
houden. Het luchtschip droeg den naam „Ame
rica". Het was 80 meter lang en van alle com
fort voorzien. Men had aan den ballon een z.g.
equilibrator aangebracht, een metalen lichaam,
hetwelk brandstofreserve voor de motoren in
hield. Deze equilibrator had er voor te zorgen,
dat het toestel, over den Oceaan vliegend, op
gelijke hoogte bleef. Niemand had aanvankelijk
eenig vertrouwen in den ballon van Weiman.
De „America" had een bezetting van zes man.
De duur van de vlucht over den Oceaan schat
te men op 7 a 8 dagen; alzoo diende er flink
wat proviand te worden meegenomen. Proef
vluchten, daar deed men niet aan; Weiman
was geen man van lange voorbereidingen.
Weiman was zoo'n zorgeloos man, dat hij
pas een kwartier vóór de opstijging op het
vliegveld verscheen! De bemanning keek reeds
rusteloos naar den leider uit. Daar snelt plot
seling een automobiel de richting van het veld
op. De menschenmenigte springt opzij en de
wagen stopt. Weiman en een zijner dochters
springen er uit. Een roerend afscheid volgt en
de menigte nieuwsgierigen kan haar tranen
ook niet meer inhouden.
Eindelijk maakte de koene leider van de
„America" zich los uit de armen van echtge-
noote en dochter en majestueus stijgt het
luchtschip, de „America" op, nagestaard door
duizenden en duizenden menschen, die de be
manning met zakdoeken, hoeden en tasschen
toejuichen. Lang blijft men het luchtschip na
staren, totdat er van de „America" niets meer
te zien is dan een zwarte stip.
Aanvankelijk ging alles uitstekend. De radio
berichten, afkomstig van de „America", luidden
gunstig. Doch op den tweeden dag zette er
plotseling een geweldige storm op en daarop
had Weiman waarschijnlijk heel niet gerekend.
Men was gedwongen de motoren te laten rusten
en zich door den wind te laten meevoeren. De
equilibrator was hierdoor hinderlijk, ja zelfs
gevaarlijk geworden. De bemanning bereidde
zich op het ergste voor. De tweede nacht is voor
haar ontzettend geweest. Alle menscheukracht
Lindbergh
