DE REGEERING-LAVAL
AFGETREDEN
De troonsbestijging
van Edward VIII
De schending
van de vrije
der constitutie
stad Danzig
Het nieuws van heden
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
DONDERDAG 23 JANUARI 1936
Ochtendblad
Genoodzaakt door het uittreden uit het kabinet van de
radicaal-socialistische ministers Herriot,
DE MIDDELEEUWSCHE
TRADITIE GEHANDHAAFD
Bonnet, Bertrand en Paganon
Vorming eener nieuwe regeering
door Laval afgewezen
PARIJS, 22 Jan. (Reuter). Hedenmiddag om 16 uur 45
is het kabinet-Laval afgetreden.
OOK BOUISSON WEIGERT
DE KABINETSFORMATIE
De autonomie van
Noord-China
BEHANDELING IN DEN
VOLKENBONDSRAAD
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 -TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
voor Haarlem en Agentschappen per
week 25 cent; per kwartaal f 3.25; per
post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
DACBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD. HAARLEM - TELEFOON 13866
EEN EN ZESTIGSTE JAARCANC No. 19758
Pracht en praal, welke de troons
bestijging indrukwekkend
maken
Tekst der proclamatie
Laval heeft den president der republiek rapport uitgebracht over de
plaats gehad hebbende gebeurtenissen en mededeelingen in een
's middags gehouden kabinetsraad en bood daarop het ontslag van
bet geheele kabinet aan.
President Lebrun heeft het ontslag aanvaard.
De president gaf den ministers de opdracht voorloopig de zaken te
blijven leiden.
Een overzicht tijdens de plechtige proclamatie van de troonsbestijging van Z. M. Koning Edivard
VIII van Engeland, vanaf het balcon van St. James Palace te Londen
Het officieel communiqué
Stormwaarschuwingsdienst
te 15.30 uur aan alle posten: „Attentie- j=
Nanking verliest bijna geheel
Tsjahar
Oost-Hopei zou een ontwerp voorbereiden van
een militair, politiek en economisch verdrag
met Mandsjoekwo.
Eden als rapporteur constateert
ernstige schendingen der aan
vaarde verplichtingen
Verweer afgewezen van
den senaatspresident
Minister Eden
Verklaring van den Volken
bondscommissaris
Senaatspresident Greiser
aan het woord
Ten si&iolge van den sneeuwval der laatste dagen ligt de sneeuw in de Dolomieten
thans 40 c.M. hoog
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek*
LONDEN, 22 Jan. (Reuter). Omtrent den
plechtigen stoet, welke van St. James Pa
lace naar de Beurs trok, wordt nog het vol
gende medegedeeld:
De stoet werd geopend door voorrijders van
de lijfgarde. Hierachter volgde een escadron-
garde-kurassiers, met in de zon fonkelende
borstharnassen. Daarachter kwamen de vier
statie-karossen, waarin de functionarissen za
ten, die de proclamatie moesten voorlezen. Zij
werden gevolgd door den Koning.
Bjj Temple Bar, waar de hoogheidsrech
ten van de City beginnen, werd halt ge
maakt en de maarschalk van de City vroeg
met luider stem: „Wie komt daar?", waarop
het antwoord luidde: „Officier van Zijne
Majesteit om Zijne Koninklijke Majesteit
Edward VIII te proclameeren".
Een oorverdoovende ovatie brak los en het
volkslied werd gezongen.
Vervolgens trok de stoet naar de Beurs, waar
de Lord Mayor een driewerf hoera op den Ko
ning aanhief, dat door de onafzienbare men-
schenmenigte werd overgenomen. Op dit oogen-
blik heerschte rust in de anders zoo bedrijvige
City, kantoorbedienden en stenotypisten, direc
teuren en secretarissen, makelaars en kooplieden
hadden zich voor de beurs en in de nabijge
legen straten opgesteld om de proclamatie te
hooren. Zoover het oog reikte stonden zij schou
der aan schouder en tijdens het voorlezen van
de proclamatie was het zoo stil, dat men ieder
woord kon verstaan.
De proclamatie van de troonsbestijging van
Koning Edward VIII is opgesteld in oud-
Engelsch, waarvan de vrije vertaling als volgt
luidt:
„Aangezien het den Almachtigen God
heeft behaagd, onzen heerscher Koning
George V, gezegender en roemrijker nage
dachtenis, tot zich te roepen, komt door
zijn overlijden de Rijkskroon van Groot-
Brittannië en Noord-Ierland alleen en recht
matig den hoogen en machtigen Vorst Ed
ward. Wij, de geestelijke en wereldlijke
Lords van dit Koninkrijk, openbaren en
proclameeren derhalve met bijstand van
den troonraad van den overleden Koning,
alsmede een aantal andere Heeren van Rang,
den Lord Mayor, Aldermen en burgers van
Londen, met een stem der tong en des har
ten, dat de hooge en machtige vorst Edward
thans door den dood van onzen overleden
heerscher, zaliger nagedachtenis, onze
eenige wettige en rechtmatige leenheer Ed
ward VIII door de genade Gods Koning van
het Vereenigde Koninkrijk van Groot-Brit-
tannië en Noord-Ierland, Verdediger van
het Geloof en Keizer van Indië wordt.
Hem zweren wij volledig trouw, voort
durende gehoorzaamheid, uit geheel ons
hart en in diepe aanhankelijkheid en bid
den God, door Wien Koningen en Konin
ginnen regeeren, den koninklijken vorst
Edward te zegenen met lange en gelukkige
jaren van heerschappij over ons."
Koning Edward en de hertog en hertogin van
York en Gloucester zijn hedenmiddag per spoor
van Londen naar Sandringham teruggekeerd.
De koning was voornemens te vliegen, doch ten
gevolge van den mist is hij per spoor gegaan.
HET KABINET-LA VAL AFGETREDEN;
LAVAL WIJST HET VERZOEK EEN NIEUWE
REGEERING TE VORMEN, AF.
De schending der constitutie van de vrije stad
Danzig te Genève behandeld.
De plechtigheden der koningsproclamatie in
Engeland.
De vertegenwoordiging van vorsten en regee
ringen bü de begrafenis van Koning George.
Het rapport van Eden aan de sanctieconferentie
over de Engelsche vragen inzake gemeenschap
pelijke actie in de Middellandsche Zee.
De bezetting van Neghelli wordt door Italië
als hoogst belangrijk beschouwd.
De plaats van Henderson blijft voorloopig on
bezet.
Cijfers van de communistische partij in Frank
rijk.
Teraardebestelling van Jhr. nr. dr. E. Tjarda
van Starkenborgh Stachouwer, oud-Commis
saris der Koningin in Groningen.
De Regeering overweegt een bezuiniging van
ongeveer zeven millioen op den werklozen
steun.
Inval by afdeelingsleider van „Zwart Front"
te Lepelstraat.
PARIJS, 22 Jan. (Reuter). Om
drie uur des middags was de be
slissende kabinetsraad bijeenge
komen. De beraadslagingen duur
den tot vier uur. Reeds bij den
aanvang der zitting maakten mi
nister Herriot, minister van handel,
Bonnet, minister van koopvaardij,
Bertrand en minister van binnen-
landsche zaken, Paganon, bekend,
dat zij zouden aftreden, terwijl de
beide uit den senaat afkomstige
radicaal-socialistische ministers Rég-
nier, minister van financiën en
Maupoil, minister voor pensioenen,
zich vooreerst niet aansloten bij
dezen stap.
Er volgde een gedachtenwisseling
over den algemeenen politieken
toestand, terwijl de definitieve be
slissing over het lot van het kabinet
nog even werd uitgesteld.
In een onmiddellijk aan deze zit
ting aansluitende vergadering van
het kabinet, viel de beslissing tot
aftreden. Herriot zal zijn verzoek
om ontslag afzonderlijk aan den
president der republiek doen toe
komen, evenals Louis Marin. De
andere leden van het kabinet zul
len hun ontslag in een gemeen
schappelijk schrijven aanvragen.
Over het aftreden van de regeering-Laval
Het Weeriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniii^
VERWACHTING; Meest matige Zuidelü-
ke tot Westelijken wind, zwaar bewolkt
H met tijdelijke opklaring, waarschijnlijk
H enkele regen- en hagelbuien, weinig ver- 1|
andering in temperatuur.
Verdere vooruitzichten: Kouder des
nachts.
Geseind van De Bilt Woensdagmiddag j=
sein neer".
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiaiiiiiiiiiiiiiiiil
is een officieel communiqué uitgegeven, waar
in o.m. gezegd wordt:
In een kabinetsraad deelde minister-presi
dent Laval mede, dat hij het volgende door
Herriot, Bonnet, Paganon en Bertrand on-
derteekende schrijven had ontvangen:
Minister-president! U kent het besluit
van het dagelijksch bestuur der radicaal-
socialistische partij over de door het
kabinet gevolgde politiek en zijn wenschen
ten opzichte van den stemdwang in de
radicaal-socialistische fractie. Uit een ge
voel van trouw jegens onze partij en van
oprechtheid jegens U, gelooven wij politiek
oprecht te handelen, wanneer wij U me-
dedeelen uit de regeering te treden. Het
komt ons inderdaad voor, dat wij u niet
meer den on ontbeerlijken steun onzer
vrienden kunnen blijven bieden om U in
de Kamer de voor iedere regeering nood
zakelijke meerderheid te garandeeiren in
het oogenblik, waarop zich zoo vele moei
lijke problemen voor ons voordoen, die een
oplossing eischen. Wij stellen er prijs op u
wederom onze dankbaarheid tot uiting te
brengen voor de voortdurende welwillend
heid, die gij ons in den loop van onze sa
menwerking van acht maanden heeft be
wezen.
Na voorlezing van dit schrijven deelde Laval
mede, dat hij onder deze omstandigheden den
president der republiek het aftreden van het
geheele kabinet ter kennis zou brengen.
Laval heeft na indiening van zijn
verzoek om ontslag tegenover ver
tegenwoordigers van de pers ver
klaard, dat hij het aanbod van den
president een nieuwe regeering te
vormen, heeft afgewezen.
Lebrun is nog Woensdagavond begonnen
met zijn beraadslagingen omtrent de vor
ming van een nieuwe regeering. Hij heeft
allereerst de voorzitters van Kamer en
Senaat ontvangen en vervolgens contact
gezocht met de voorzitters van de groote
fracties.
In een onderhoud van anderhalf uur
met den president van de Kamer, Bonisson,
heeft Lebrun dezen de vorming van een
nieuwe regeering aangeboden. Bouisson
heeft echter de kabinetsformatie ge
weigerd.
Men heeft opgemerkt, dat Lebrun ditmaal
de anders gebruikelijke beraadslagingen over
den politieken toestand met de leidende par
lementsleden bekort heeft en terstond pogin
gen in het werk heeft gesteld aan de regee-
ringscrisis een snel einde te maken.
PEKING, 22 Jan. (Reuter). Naar uit wel
ingelichte Chineesche bron wordt gemeld,
zou prins Teh, de voornaamste leider van
Binnen-Mongolië, voorstander zjjn van de
onafhankelijkheidsbeweging, die reeds een
voldongen feit zou zijn.
Nanking zou bijna geheel Tsjahar ver
liezen.
Voortgaande zeide Greiser den Poolschen mi
nister van Buitenlandsche Zaken, Beek, dank
dat hü erkenning heeft gevonden voor de
vredesfuncties van Danzig.
having van de constitutie, noch op
die van de geldigheid der laatste
verkiezingen zou ingaan. De raad
heeft zekere verplichtingen jegens
de vrije stad op zich genomen. De
bevredigende vervulling daarvan is
bemoeilijkt door de houding van
den senaat. Eden besloot met te
zeggen, dat hij gaarne de meening
van den raad zou vernemen, al
vorens hij met bepaalde voorstel
len komt.
GENEVE, 22 Jan. Vanmorgen
heeft de Volkenbondsraad in niet-
openbare zitting een aanvang ge
maakt met de behandeling der
kwesties ten aanzien van Danzig.
Het debat werd geopend door den
rapporteur, den Britschen minister
van buitenlandsche zaken Eden, die
verklaarde, dat hij voor het oogen
blik niet op de détails wilde in
gaan, doch slechts den algemeenen
toestand bezien.
Eden zeide, dat hij er bij het indienen van
zijn vorig rapport over dit ontwerp reeds
op heeft gewezen, dat de te behandelen
vraagstukken gelukkig geen betrekking heb
ben op eenigerlei meeningsverschil tussohen
Danzig en Polen. Tegelijkertijd moet het
echter betreurd worden, dat de Volken
bondsraad zich weer eens heeft bezig te
houden met de schending van de consti
tutie der vrije stad door de regeering van
Danzig. Deze constitutie, aldus Eden, is
onder de garantie van den Volkenbond ge
steld en de raad is verplicht, haar te hand
haven. Zoolang de raad kan rekenen op den
goeden wil, men zou bijna willen zeggen
de goede trouw van de Danziger regee-
ring, zal hij zeker gaarne tijd en moeite
besteden aan het onderzoek dezer kwesties.
Sedert het rapport van September ech
ter hebben zich gebeurtenissen voorgedaan,
die het twijfelachtig doen zijn, of de regee
ring van Danzig inderdaad met goeden wil
en te goeder trouw optreedt.
Tot dusverre heeft de raad er op kunnen
rekenen, dat zijn aanbevelingen op grond van
de bestudeerde en onpartijdige goedkeuring der
juristen door de regeering van Danzig uitge
voerd worden. De president van den senaat zelf
heeft de verzekering gegeven, dat de senaat
de desbetreffende maatregelen zal nemen. Men
heeft Indertijd kunnen hopen, dat de raad geen
nieuwe aanleiding zou hebben om zich bezig te
houden met het constitutioneele leven der vrije
stad. Dit is echter lang niet het geval.
Ofschoon de senaat de verplichtin
gen, die zijn president in Mei 1935
op zich heeft genomen, heeft ge
schonden, heeft hij besloten, in
menig opzicht de aanbevelingen
van den raad niet ten uitvoer te leg
gen. Dit besluit is bovendien door
den president van den Volksdag
tot uiting gebracht in een rede, die
slechts tot gevolg kon hebben, dat
een atmosfeer van vijandschap en
wrok jegens den raad werd ge
schapen.
Eden zeide verder, dat hij thans
noch op de kwestie der hand-
De Fransche gedelegeerde Leger sprak in den
zelfden geest als Eden. Hij verklaarde, dat het
voor den Volkenbondsraad niet gaat om een
inmenging in de interne aangelegenheden van
Danzig ter bevordering van een of andere poli
tieke richting, maar om de handhaving van
het gezag van den Volkenbond, dat in verdragen
is neergelegd. De Fransche regeering zal leder
voorstel steunen, dat de strekking heeft, de
normale toepassing der constitutie van Danzig
te waarborgen.
Vervolgens werd nog het woord gevoerd door
de Spaansche gedelegeerde, De Madariaga, de
Deensche en de Poolsche ministers van Buiten
landsche Zaken, Litwinof, door den Turkschen
minister van Buitenlandsche Zaken en door den
Pcrtugeeschen gedelegeerde Vasconcellos.
De Volkenbondscommissaris te Danzig,
Lester, verklaarde met nadruk, dat hij niet
vooringenomen was tegen een bepaalde par
tij en dat hij de toepassing van nationaal-
socialistische beginselen gerechtvaardigd
achtte, voor zoover zij niet in strijd zijn met
de constitutie. Helaas heeft de senaat van
Danzig besloten, de aanbevelingen voor een
deel niet ten uitvoer te leggen.
Nadat de Volkenbondscommissaris Lester
het woord gevoerd had, verklaarde de Dan-
zigsche senaatspresident, Greiser, dat hij
uit naam van den senaat kon vaststellen,
dat de regeering van Danzig niet het voor
nemen had, zich op eenigerlei wijze tegen
het statuut van de Vrije Stad te keeren.
zoodat alle ongerustheid ten opzichte van
een toespitsing van den internationalen toe
stand, voor zoover dit van Danzig afhing,
reeds onmiddellijk kon worden begraven.
Goede wil is aanwezig, zoowel bij de leden
van den Volkenbondsraad als ook by den
senaat van Danzig. Het schynt hier dus
uitsluitend te gaan om meeningsverschillen
tusschen de juristen van den Volkenbond
en de juristen van Danzig.
Van de zes aanbevelingen van den Vol
kenbondsraad heeft Danzig er vier ten uit-
.voer gelegd, de beide overige zijn niet on
uitgevoerd gebleven uit gebrek aan goeden
wil, maar omdat het hoogste Danzigsche
gerechtshof in deze kwestie een ander stand
punt heeft ingenomen dan de Volkenbonds
juristen. Wanneer de onafhankelijkheid van
Danzig een feit wil zijn, moet ook de eer
biediging van zijn rechterlijke instellingen
gewaarborgd zijn.
Na de redevoering van Greiser nam Eden
nogmaals het woord. Hij verklaarde het niet
eens te zijn met de opvatting van Greiser,
volgens welke het bij de niet-uitgevoerde
aanbevelingen zou gaan om juridische on-
eenigheden. De toestand kan in geen geval
zoo biyven. Er moet een oplossing gevon
den worden, maar het is te hopen, dat de
samenwerking met den Volkenbondscoro-
missaris weer mogelijk zal worden.
