Dantzig moet bakzeil halen
DE LANDDAG DER
STAATSPARTIJ
Persvrijheid dient
gehandhaafd
W-ai Ls die nietuDo HONIG'S KALFSSOEP
EDEN TRIOMFEERT
Katholieke Pers
Restaurant DORRIUS
Griep, Influenza.
Kerkelijk leven
75 jaar kloosterlinge
ZATERDAG 25 JANUARI 1936
ROTTERDAMSCHE BANK
Dividend 4% P^t.
MINISTER VAN ISACKER TE
MAASTRICHT
Postvluchten
TUSSCHENHANDELSKOSTEN
Betaling over de clearing
KATHOLIEKE RADIO-ACTIE
IN BRAZILIË
ONTWERP-RIJTIJDENWET
TEELT VAN ZIJDERUPSEN
TE ETTEN
Enorme belangstelling vereischt
een parallel-vergadering
WEER VRIJGELATEN
De a.s. jubilaresse is bijna
een eeuw oud
KLOOSTER TE DRACHTEN
DE KERKPLEIN
Poging om het schip vlot
te brengen
NA EEN AANRIJDING
HET WATER IN
Intrekking van wetsontwerpen
Adres aan de Regeering, om af te
zien van eiken maatregel, welke
die vrijheid aantast
Repressieve middelen
tegen pers-excessen
AUTOBESTUURDER GEDOOD
Bij botsing tusschen auto en bus
KAPELAAN BREEKT 'N BEEN
Academische examens
natuurlijk onopzettelijk, maar de kath.
pers wordt er toch de dupe van.
Staaltje van krachtige
Volkenbondspolitiek
De Bekslaan te Vogelenzang, waarbij de Padvinders-Jamboree 1937 gehouden zal
worden
De Asschepoester
Het is geen nieuw verschijnsel, maar
toch treft het in onze dagen nog weer
sterker dan in andere tijden, hoe de
katholieke pers, waar het geldt haar eigen
commercieele belangen, op een bescheiden
en belangelooze wijze op den achtergrond
blijft.
In deze tijden van vele en groote nooden
klopt ieder bij de pers aan, om haar steun
ten einde voor zich zelf of voor andere
goede werken de groote trom te roeren en
de publieke belangstelling er voor wakker
te roepen.
Maar dat ook de nood dezer tijden aan
de katholieke pers niet voorbij gaat, daar
aan denken velen, die gaarne de pers ex-
ploiteeren voor hun belangen, bijna of
zelfs heelemaal niet.
Als er een of andere nieuwe katholieke
organisatie wordt opgericht, wanneer er
voor een of ander katholiek cultureel of
sociaal goed een extra reclame-moet wor
den gemaakt, dan verschijnt er een brief
op de redactie, waarbij deze tegen dien
datum en dat uur opgecommandeerd
wordt, op een of andere plaats in het land
present te zijn, ten einde daar de nadere
gegevens te ontvangen, die zij gebruiker,
kan om voor dit of dat doel reclame te
maken. Dat zij zelf daarvoor de reis- en
verblijfkosten moet betalen, vindt men
heel gewoon. Dat zij gratis haar kolommen
daarvoor beschikbaar stelt, vindt men nog
vanzelfsprekender. Maar hoe die krant op
die wijze philanthropie bedrijvende zelf
bestaan kan, daar maakt men zich geen
kopzorg over.
Het dagblad Ons Noorden meent, dat de
katholieke pers hierin niet zonder meer
moet berusten, en vestigt de aandacht op
eenige verschijnselen, die bezorgdheid
wekken. De K. R. O. en de Kath. Univer
siteit zijn voor een groot deel door de ka
tholieke bladen tot den groei gekomen,
waarop het katholieke land terecht fier
mag zijn. Maar hoe weinigen denken er
aan, dat de tijden ook voor de kath. pers
zeer moeilijk zijn en dat het toch niet
minder een katholiek geestelijk en cultu
reel belang is, dan welk ook, dat katholiek
Nederland in deze dagen mede op de bres
staat voor onze kath. pers opdat ze zooveel
mogelijk ongeschonden door deze moeilijke
crisistijden heen komt?
Heeft men er wel eenige notie van, hoe
een van de hoofdbronnen van het bestaan
van de pers, de advertentiekolommen, door
den crisisnood op een ernstige wijze zijn
geslonken? Vele menschen meenen nog
altijd, dat het abonnementsgeld een rede
lijke compensatie vormt, voor hetgeen men
van de courant ontvangt. En zij mopperen
dan nog, dat die abonnementsgelden niet
voldoende zijn gedaald.
De werkelijkheid is, dat het abonne
mentsgeld vaak nauwelijks toereikend is
om de kosten te dekken welke men aan
papier ontvangt. Maar dat de hoofdbron
van inkomsten voor de pers, zeer aanzien
lijk, over heel de linie is teruggeloopen.
Men hoort zelfs in deze dagen herhaal
delijk de opmerking: „Och, de tijden zijn
zoo slecht, een advertentie kan er niet
meer af, de krant moet maar pro Deo deze
reclame voor ons maken." Dat gebeurt
voor vergaderingen waar entrée geheven
wordt en een batig saldo te verwachten is!
Ook de familie-advertenties worden inge
krompen of men versteekt er het katho
lieke blad van. Zelfs komt het voor, dat
overlijdensberichten van katholieken wél
in een of ander groot liberaal blad ver
schijnen, maar niet in de groote katho
lieke bladen. En hoeveel industrieën, koop
manschappen, notarissen enz. begunstigen
in het bijzonder de niet-katholieke pers!
Ons Noorden reageert op deze en andere,
slecht te verdragen toestanden als volgt:
„Het is dikwijls teleurstellend te zien, hoe
weinig waardeering tegenover de katho
lieke actie in de pers staat, gewoonlijk
zelfs niets anders dan schampere critiek
en de meest ongemotiveerde argumenten,
ten einde den geringen steun aan die pers,
door middel van een abonnement, nog te
onthouden.
leven ten opzichte van de kath. pers
steeds de theorie huldigen van maximum
eischen en minimum steun. Op dit gebied
bestaat een ingeroeste sleur, waarvan mis
schien de kath. pers zelf ook wel de schul
dige is, omdat zij altijd zich maar koest
gehouden heeft bij de Asschepoestersrol,
welke men haar toedeelde."
Inderdaad mocht het vraagstuk, hoe
aan de katholieke pers een betere orde
ning en nieuwen bloei te verzekeren, wel
een bijzondere studie verdienen en samen
werking van alle leidende instanties in het
katholieke openbare leven. Maar laat men
dan ook de katholieke journalisten zeiven
eens hooren over het vele leed, dat ze nu
verkroppen moeten tot schade van het al-
gemeene katholieke belang.
Aan het jaarverslag van de Rotterdamsche
Bankvereeniging over 1S35 is het volgende ont
leend:
Al mogen de resultaten van onze instelling
over het afgeloopen jaar op zich zelf beschouwd
tot tevredenheid stemmen, in wezen is de tel
kens weer optredende financieele onrust voor de
cntwikkeling van het bankwezen niet gunstig;
de teruggang van de balanscijfers, een verschijn
sel gedurende de crisisjaren te constateeren, is
nog niet tot staan gekomen. In de huidige
omstandigheden wordt daarom voorgesteld,
wederom belangrijke bedragen aan de reserves
Indien de voorstellen zullen worden goedge
keurd, zal na de gewone storting in het Pen
sioenfonds en een afschrijving op gebouwen van
ruim f 550.000, een bedrag van f 1.000.000 aan
de gewone reseve en f 1.300.000 aan de bijzondere
reserve voor mogelijke risico's worden toegevoegd,
waarna een dividend van i'A pet. kan worden
uitgekeerd,
toe te voegen.
Aan het Economisch Technologisch Insti
tuut in Limburg te Maastricht arriveerde Vrij
dag Z. Exc. van Isacker, Minister van Econo
mische Zaken in België, vergezeld van twee
hoofdambtenaen van zijn Departement, de hee-
ren Camut, geattacheerde bij het Ministerie
en Prof. Dupriez, leider van den Dienst van
Economisch Herstel, benevens de heeren Bal-
dewijn Steverlynck, voorzitter en Dr. Bessem,
secretaris van het Vlaamsch Economisch Ver
bond.
Verder Prof. Miry van de Gentsche Univer
siteit, Prof. de Meyere, van de Hoogeschool te
Kortrijk en Prof. Eijskens van de Universiteit
te Leuven.
Ter begroeting waren aanwezig de heeren Ro
bert, Consul van België te Maastricht, Burge
meester van Oppen van Maastricht, de Raad
van Bestuur van E. T. I. L. wiens voorzitter
Baron van Hövell tot Westerflier wegens ziek
te verhinderd was en vervangen werd door den
heer Schaepkens van Riempst, lid van het be
stuur.
Na het welkomstwoord van den waarnemend
voorzitter, gaf de Directeur van E. T. I. L., Mr.
Gielen, een korte beschouwing over het Ec.
Techn. Instituut in Limburg.
Hierna volgde een geanimeerd debat waarbij
de Belgische heeren omtrent de verschillende
onderdeelen een ruim gebruik maakten om
vragen te stellen. Tenslotte dankte de Belgi
sche Minister voor de ontvangst en de vele
wetenswaardigheden hier vernomen.
Daarna volgde een ontvangst van het ge
zelschap door het College van Ged. Staten in
de Kon. Vertrekken van het Gouvernements
gebouw.
Des middags werd het hooge gezelschap door
Burgemeester en Wethouders van Maastricht
in de audiëntiezaal ten stadhuize ontvangen.
Hierna reisde een deel van het Belgische ge
zelschap naar hun woonplaatsen terug, terwijl
de Minister met zijn twee hoofdambtenaren
naar Den Haag afreisde, waar zij heden een
onderhoud zullen hebben met den Minister van
Economische Zaken Prof. Ir. Dr. Gelissen.
De „Kwak" is vanmorgen te 8.03 uur van
Schiphol vertrokken voor de vlucht naar Indië.
H. Z. Voorburgwal b. h. Spui, Amsterdam*
PLATS DU JOUR EN i LA CARTE
Het Nederlandsch. Clearinginstituut maakt
bekend, dat in verband met de tusschen de
Nederlandsche en Duitsche Regeeringen ge
troffen voorloopige regeling inzake de betaling
van tusschenhandelskosten over de clearing,
waaromtrent eenige dagen geleden door de Ka
mers van Koophandel van Amsterdam en Rot
terdam inededeelingen werden verstrekt, voor
taan ook omgekeerd de naai' Duitschland te be
talen bedragen voor provisies, commissies en
andere tusschenhandelskosten in verband met
het handelsverkeer (im- en export) van het
Koninkrijk der Nederlanden met derde landen,
door storting op de clearingrekening moeten
worden voldaan.
Reeds gedurende langen tijd heeft de K.R.O.
onderhandeld met eenige instanties in Brazilië
om ook daar een Katholieken Radio Omroep op
te richten.
Het grootste gedeelte van de 45, in Brazilië
bestaande radio-stations wordt door particulie
ren geëxploiteerd onder staatscontrole; de uit
zendingen hebben een neutraal, zelfs anti-gods
dienstig karakter; bij zeer bijzondere gelegen
heden worden er voordrachten gehouden over
godsdienstige onderwerpen.
In Rio de Janeiro bestaat sinds twee jaar
een vereeniging: Sociedade Radio „Vera Cruz",
welke pogingen in 't werk stelt een eigen Ka
tholiek Radiostation op te richten; tot heden
echter zijn de financieele middelen niet aan
wezig om den prijzenswaardigen opzet te ver
wezenlijken. Sinds September 1935 is ook in
het Noorden van Brazilië een Katholieke Radio-
vereeniging opgericht, die onder leiding van
de drie Bisschoppen van Ceara zal trachten
een eigen zender te openen. De plannen zijn
thans in een vergevorderd stadium en binnen
kort hoopt men de uitzending te kunnen be
ginnen.
Met Kerstmis j.l. is ook in S. Paulo een Ka
tholieke Radio Omroep opgericht, welke met
geregelde Katholieke uitzendingen zal gaan
beginnen. Deze omroep staat onder leiding van
den Bisschop van S, Paulo Dom Gaspar.
Wegens het groote verschil in karakter, be
langen en opvattingen in het uitgestrekte ge
bied van Brazilië is het onmogelijk één alge-
meene Katholieke Radio Omroep-organisatie
voor dit land in het leven te roepen.
Het bestuur van de Alg. R. K. Werkgevers-
vereeniging heeft een circulaire tot de leden ge
richt, waarin inlichtingen gevraagd worden aan
belanghebbenden, verband houdende met het
ingediende ontwerp-Rytijdenwet.
Ofschoon het, zoo merkt de circulaire o.m.
op, uit sociaal oogpunt bezien, wenschelfjk moet
worden geoordeeld, dat excessen worden afge
sneden op het gebied van te lange werktijden
voor be-stuurders van motorrijtuigen, waardoor
tevens de veiligheid op den weg zal zijn ge
baat, moet er voor gewaakt worden, dat het
sociaal-wenschelijke blijft harmonieeren met
het economisch-mogelijke.
Te ver gaande beperkende maatregelen op dit
gebied zouden nieuwe moeilijkheden voor het
bedrijfsleven kunnen scheppen.
Te Etten CN.-Br.) is men met 25 jeugdige
werkloozen begonnen aan het omspitten van
drie perceelen grond. Zij krijgen, naar de bur
gemeester in den raad mededeelde, ieder een
gedeelte van dien grond toegewezen om daar
op moerbei-struiken te planten, voor het telen
van zijderupsen.
Alhoewel voor het oogenblik de prijs voor
zijdecocons niet hoog is, vertrouwt men toch,
dat in de toekomst een loonend bedrijf met
deze teelt te bereiken zal zijn.
politieke emplacement werd opgeborgen, ver
beterde de verhouding tusschen Dantzig en
Polen. De overwinning der Nazi's in Duitsch
land wekte echter onrust in Dantzig zelf. De
nationaal-sooialist 11 begonnen een scherpe
oppositie en propaganda in de vrije stad tegen
het daar nog zittende Weimar-systeem.
Dantzig werd tot een gouw van het Derde Rijk
verklaard en de nationaal-socialist Forster tot
gouwleider benoemd. Dat Dantzig een auto
noom gebied was onder een Volkenbondsrégi
me staande, dat door de groote mogendheden
werd gegarandeerd, leverde voor Berlijn, dat
ook het zelfstandige Oostenrijk tot een Duit
sche gouw wilde maken, niet het minste be
zwaar op.
Niettegenstaande hun geweldige bedrij
vigheid en intimidatie-practijken hebben
de nazi's den landdag bij de verkiezingen
niet naar hun ijzeren vuist kunnen zetten.
Duitsch-nationalen, Centrum, socialisten en
communisten toonden er een sterkere rug-
gegraat dan in het Derde Rijk zelf, waar hun
de ruggegraat en ook de nek gebroken werd.
Wel behaalden de Hitlerianen in den senaat
de meerderheid, zij het ook niet de verhoopte
meerderheid van twee-derden, noodig voor een
herziening van de Dantziger constitutie in na-
tionaal-socialistischen geest.
Dit resultaat, bereikt bij verkiezingen, waar
bij onduldbare methoden van geestelijke en li
chamelijke vrijheidsbelemmering werden toe
gepast, zoodat naar officieele schatting de na-
tionaal-socialisten 10 pCt. meer stemmen wis
ten te bemachtigen dan hun rechtens overeen
komstig de politieke gezindheid der Dantziger
bevolking toekwam, was voor den nationaai-
socialistischen senaatspresident Greiser, die den
meer gematigden Rauschning als zoodanig was
opgevolgd, een voldoende basis om te trachten
de Dantziger constitutie geweld aan te doen,
De Centrale Propaganda Dienst der R.K.
Staatspartij deelt ons mede, dat de deelname
aan den Landdag Zondag 2 Februari as. te
Amsterdam zóó groot is, dat 20 Januari j.l.
reeds alle plaatsen in de Apollohal waren be
sproken.
Waar de stroom van aanvragen om
deelnemerskaarten nog steeds aanhoudt,
besloot de Partijleiding op denzelfden dag
een parallel-vergadering te beleggen, waar
voor het Gebouw Carré, Amslel 151 te Am
sterdam, is gehuurd, hetwelk aan 1900 be
zoekers plaats biedt.
h
De sprekers van den Landdag Zijne Ex
cellentie Jhr. Mr. Ch. J. M. Ruys de Beeren-
brouck, Mgr. Dr. H. A. Poels, Mr. M. P. L.
Steenberghe en de Partijvoorzitter Mr. C. M.
J F. Goseling verklaarden zich bereid ook
'in deze tweede vergadering het woord te voe
ren. De vergadering in Carré zal daarom een
half uur later aanvangen dan de vergadering
in Üe Apollohal, dus om half vier precies. Op
de deelnemerskaarten staat nauwkeurig aange
duid, tot welke van beide vergaderingen zij
toegang geven. Men geve zich daarvan tijdig
rekenschap.
Voor Amsterdamsche partijleden zijn deelne
merskaarten verkrijgbaar bij de Algemeene R.K.
Propagandaclub (Voorzitter: E. Pouw, Hendrick
de Keyserplein 27, Amsterdam). Een beperkt
aantal toegangsbewijzen voor niet-Amster-
dammers is nog verkrijgbaar bij het Algemeen
Secretariaat der R.K. Staatspartij, Mauritska-
de 25, Den Haag. Ter voorkoming van teleur
stelling haaste men zich een toegangsbewijs
hetwelk tevens recht geeft op en aanzienlijke
korting op de reiskostn aan te vragen.
De heer M. uit Eefde, die sedert Zondag door
de Gestapo te Düsseldorf in voorloopige hech
tenis was gehouden, is Vrijdagavond om 8 uur
in zijn woonplaats teruggekeerd.
Den heer M. is niet medegedeeld, waarom hij
was aangehouden en evenmin waarom hij in
vrijheid werd gesteld.
de gewaarborgde democratische vrijheden der
burgers te beknotten, de oppositioneele pers aan
banden te leggen, niet-nationaal-socialistischen
ambtenaren hun congé te geven, en een straf
recht-opvatting ingang te doen vinden, welke
alleen maar in den Duitschen „rechtsstaat" ge
huldigd wordt. De niet-nationaal-socialistische
minderheid van pl.m. 41 pCt. kwam daartegen
in verzet en ook de Hooge Volkenbondscommis
saris Lester, die te waken heeft voor een nauw
gezet naleven der Dantziger grondwet. Ernsti
ge klachten bereikten Genève en de Volken
bond richtte aanbevelingen aan den Dantziger
senaat en zijn president, welke ondanks alle
beloften en toezeggingen slechts ten deele wer
den opgevolgd.
In den thans gesloten Volkenbondsraad, die
o.m. een zeer scherp requisitoir van den
Hoogen Volkenbondscommissaris Lester te
gen de gedragingen van senaatspresident Grei
ser had te behandelen, heeft Dantzig, voor zoo
ver dit nationaal-socialistisch is, bakzeil moe
ten halen, dank zij het zeer energieke optreden
van Anthony Eden, die rapporteur in deze ne
telige kwestie was. Eden heeft zich niet door
looze praatjes en beloften om den tuin laten
leiden, maar met vasthoudendheid gevochten
voor een strikte eerbiediging van de constitu
tie van Dantzig en daarbij den steun gevonden
van geheel den Volkenbondsraad. Eden heeft
dat niet gedaan, zooals de Duitsche gelijkge
schakelde pers geliefde te beweren, om de in
ternationale aandacht van het Italiaansch-
Abessinisch geschil af te leiden, maar omdat
het Italiaansch-Abessinisch conflict bewezen
heeft, dat alleen het hooghouden en versterken
van het Volkenbondsprestige het collectieve
veiligheidssysteem kan redden. De Volkenbond
kan niets over zijn kant laten gaan onder de
huidige omstandigheden en in de Dantziger
quaestie heeft hij dat dan ook niet gedaan.
Senaatspresident Greiser heeft, zij het met
een, naar zijn zeggen, bezwaard hart, besloten
de als anti-constitutioneel gewraakte maatre
gelen van den senaat ongedaan te maken, en
hij heeft dat waarschijnlijk wel in overleg met
Berlijn moeten doen.
te herstellen, zijn een paar Mijnhardt's Poeders.
Per stuk 8 cent; per doos 45 cent. Bij Uw Drogist.
24 Februari as. zal het 75 jaar geleden zijn,
dat de Eerw. Zuster Geertruida (in de wereld
mej. H. C. van Haperen, geboren 28 Mei 1838
te Ginneken) in het klooster trad der Eerw.
Zusters Franciscanessen te Etten. De a.s.
jubilaresse mag zich ondanks haar bijna 98-
jarigen leeftijd, nog steeds in een goede ge
zondheid naar lichaam en geest verheugen.
Te Drachten-Zuid is onder# groote belang
stelling de eerste steen gelegd van het klooster
van de Eerw. Zusters Carmelitessen.
Naai wij uit Egmond aan Zee vernemen, zal
vanmiddag tusschen vier uur en half vijf bij
hoog water worden getracht de Kerkplein, die
in een gunstige positie ligt, vlot te sleepen.
Een sleepboot is reeds ter plaatse.
Op den Maassluischeweg, onder de gemeen
te Maasland, week bij het passeeren van twee
elkander tegemoet komende vrachtauto's, een
chauffeur niet voldoende uit.
Het voorwiel van een zandauto, bestuurd
door F. H. uit Haarlem, raakte het achterwiel
van een melkauto, bestuurd door A. v. Veen
uit Pijnacker.
De aanrijding was zoo hevig, dat van den
melkauto de bussen wegvlogen, doch de chauf
feur wist zijn voertuig op den weg te houden.
De zandauto reed echter in volle vaart in
de Vliet. Toegeschoten omwonenden konden
den chauffeur uit zijn onprettige positie red
den. De auto is later met behulp van een
kraanwagen gelicht.
De regeering heeft de volgende wetsontwer
pen ingetrokken: Voorziening tegen waterver
ontreiniging door gemeentelijken afvoer var.
vuil (ontwerp-riolenwet)dat in 1913 is inge
diend en wijziging en aanvulling der Hinder
wet, mgediend in 1909.
Anthony Eden heeft te Genève duidelijk
over band gespeeld. Via Dantzig heeft hij
aan Berlijn te kennen gegeven, dat hij
niet van plan is nieuwe eigenmachtige schen
dingen van het Volkenbondshandvest en de ge
sloten verdragen te tolereeren en Berlijn, dat
na de Engelsch-Fransche toenadering meer dan
ooit bezorgd is voor het verbeteren der En-
gelsch-Duitsche betrekkingen, heeft moeten
zwichten. Dasrdoor is Eden's succes in de Dant
ziger quaestie volkomen geworden. Om dit te
behalen heeft hij twee geraffineerde dreige
menten gebruikt. Hij heeft gewaagd van de
mogelijkheid van het benoemen van een en
quête-commissie van den Volkenbond, welke
waarschijnlijk nog meer overtredingen zou heb
ben gesignaleerd dan in Genève waren aan
hangig gemaakt, en op zulk een commissie is
noch de senaat van Dantzig, noch Berlijn ge
brand, en hij heeft geïnsinueerd, dat wel eens
aan Polen de opdracht zou kunnen worden ver
strekt met gewapende Argus-oogen de naleving
van de Volkenbondsconstitutie van Dantzig te
bewaken. Deze laatste suggestie was buiten
gewoon behendig. Immers Polen wankelt tus
schen Duitschland en Frankrijk op eenzelfde
wijze als Frankrijk onder Laval tusschen En
geland en Italië heeft gewankeld. Polen is in
zijn hart niet volkomen gerust op de nationaal-
socialistische gedragingen in Dantzig, ook al
heeft het zich dan ook met Berlijn verstaan.
Een dergelijke opdracht aan Polen zou War
schau noodzakelijk in tegenstelling met Berlijn
en dichter bij Genève moeten brengen. Berlijn
en Greiser hebben daarom maar de wijste par
tij gekozen en met een zuur-zoet gezicht aan
het kortste einde getrokken.
In verband met de plannen der regeering
tot wijziging van art. 7 der Grondwet hebben
cfe besturen van den Nederlandschen Journa
listen-Kring, de Vereeniging van Directeuren
„De Nederlandsche Dagbladpers", de Roomsch-
Katholi'eke Joumalistenvereeniging en de
Vereeniging van Directeuren „De Nederland
sche Roomsch-Katholi'eke Dagbladpers" 'n adres
gezonden aan de Regeering, waarin zij 't vol
gende als hun meening te kennen geven:
De in art. 7 der Grondwet belichaamde vrij
heid van drukpers is niet slechts een belang
voor de pers en voor deze een levensvoorwaar
de om haar arbeid met vrucht te kunnen ver
vullen, maar is ook en vooral een volksbelang,
waarborg voor en kroon op onze volksvrijheden,
door prof. Buys genoemd een der „hoofdvoor
waarden van een echte volksvertegenwoordi
ging", die, zonder drukpersvrijheid, „een naam
(is) en niets meer", en een der „essentialia van
ons regeeringsstelsel", dat, zonder die vrijheid,
„een gebouw zonder fundament zou zijn."
Ongerepte handhaving van de persvrijheid
is daarom in het waarachtig belang van
onze volksgemeenschap.
Daartegenover is het de volstrekte plicht
der pers, de vrijheid niet te misbruiken;
zonder voorbehoud moeten deswege het
recht en de taak der Regeering en der
Justitie worden erkend, om tegen misbruik
van de persvrijheid met gestrengheid op te
treden, vooral in bewogen en gevaarvolle
tijden als wij thans beleven, en de journa
listen, de persorganen en de persvereeni-
gingen dienen met dat optreden hun in
stemming te betuigen, omdat het misbruik
der vrijheid een schending is van de vrij
heid zelve.
Het optreden tegen pers-excessen dient
afgezien van de uitzondering in art. 189 de)
Grondwet bedoeld) met repressieve midde
len te geschieden, welke niet zullen nalaten
bij gestrenger en consequenter toepassing
dan tot heden het geval was, hun werking
te doen gevoelen.
Middelen tegen 't misbruik, die neerkomei
op preventieve censuur in welken vorm dan
ook, zijn in wezen een aantasting van de
vrijheid zelve en bergen het gevaar in zich
van een toepassing, welke het doel voorbij
schiet.
Een „tempering" van het voorschrift van art.
7 „bij de wet" beteekent, dat het groote be
ginsel der vrijheid zwakker komt te staan en
van de Grondwet feitelijk wordt overgebracht
naar de met zooveel minder waarborgen om
ringde gewone wet, waardoor tijdelijke meerder
heden gelegenheid krijgen in de beperking nog
veel verder te gaan dan wellicht thans in de
bedoeling ligt.
De besturen dringen er daarom met allen
nadruk bij de Regeering op aan, af te zien
van eiken maatregel, welke de vrijheid van
drukpers zou aantasten en preventieve cen
suur invoeren, en verklaren zich voor ge-
strengere toepassing van de bestaande
voorschriften, zoo noodig met verscherping
en uitbreiding der geldende straffen.
Vrijdagavond omstreeks tien uur is op den
Rijksstraatweg te De Steeg een luxe auto, waar
in vijf personen waren gezeten, in volle vaart
tegen een bus van de G. T. M komende uit de
richting Arnhem, opgebotst.
De luxe auto werd bestuurd door den heer
L. Lepper uit Dieren, die op slag werd gedood.
In den auto zaten nog zijn echtgenoote, die
geen verwondingen opliep en de heer Harmsen
uit Doesburg, die een hoofdwonde bekwam, be
nevens twee Duitsche kennissen van de familie
Lepper, van wie er een eveneens verwondingen
aan het hoofd opliep.
De slachtoffers werden per ziekenauto naar
het Velpsche Ziekenhuis overgebracht.
Van de inzittenden van den autobus bekwam
alleen de conductrice eenige scherfwonden.
De Weleerw. heer W. Romme, kapelaan der
St. Jansparochie te Roosendaal, kwam bij het
verlaten van de woning der familie R. aan
de Kerkstraat aldaar, waar hij een zieke had
bezocht, doordat hij over den drempel strui
kelde te vallen, waardoor hij een been boven
den enkel brak. Zijn Eerw. is ter verpleging
in het ziekenhuis Charitas opgenomen.
LEIDEN. Bevorderd tot doctor in de Rechts
geleerdheid, op proefschrift getiteld: „Econo
mische voorlichting in Nederland," de heer A.
Roeterink, geboren te Amsterdam;
idem tot doctor in de Wis- en Natuurkunde,
op proefschrift getiteld: „Notes on Metabolic
Chamges in the Germination of seeds," mejuf
frouw E. Reuhl, geboren te Modjokerto.
Candidaatsexamen indisch recht, de heer A.
Veenstra, candidaatsexamen klassieke letteren
de heer J. de Josselin de Jong.
LEIDEN. Geslaagd candidaatsexamen klas
sieke letteren mej. W. A. Flinterman.
„Maar gewoonlijk is dit gebrek aan waar
deering en dank niet opzettelijk. We willen
daarvan eens twee voorbeelden noemen,
niet als een verwijt, maar meer als een
typeering van een zekere mentaliteit. Toen
de K. R. O. haar tienjarig bestaan zou vie
ren, toen moest geheel katholiek Neder
land gemobiliseerd worden voor den K.R.O.
Allereerst werd daarbij natuurlijk gedacht
aan de kath. pers, die wekenlang geheel
gratis haar reclame-kolommen voor dit
doel openstelde en heel het kath. Ned. volk
tot bezieling bracht. Toen echter na de
aanbieding van de zoo fenomenale jubi-
leumsgave in Utrecht aan iedereen dank
gebracht werd voor de medewerking vergat
men natuurlijk de kath. pers. Assche
poester had toen weer afgedaan.
„Een ander feit. Een van de hechtste
steunpilaren, waarop de Kath. Staatspartij
ten onzent steunt, is de kath. pers. Maar
hoe is die verhouding nu omgekeerd?
„De Kath. Staatspartij beschikt zelf over
twee publiciteitsorganen, en telkens ver
zoekt zij de kath. bladen daarvoor toch
vooral reclame te maken. Wat de kath.
pers grootmoedig natuurlijk doet. Maar nu
moeten wij nog het eerste artikeltje aan
treffen in deze periodieken, waarin den
menschen er ook eens op gewezen wordt
dat men geen goed staatspartij er kan
zijn, indien men niet geregeld een kath
blad leest.
„Men gaat zelfs nog verder. Vroeger kreeg
de kath. pers de primeurs van mededeelin-
gen van de Kath. Staatspartij. Tegenwoor
dig kunnen we die putten uit de „Op-
marsch" om ze dan tegelijk te hebben met
de niet-katholieke bladen. Ook dat gebeurt
„Wanneer zoo in de hoogere regionen ge
handeld wordt, dan zal men begrijpen, dat
ook lagere organen in ons kath. openbaar
Toen na den oorlog Dantzig terwille van
Polen van het overwonnen Duitsche
Rijk werd los gemaakt en als Vrije stad
onder Volkenbondsrégime werd geplaatst, werd
er een haard van politieke onrust gesticht.
Legio zijn de moeilijkheden, welke zich dien
tengevolge hebben voorgedaan. Het nieuwe en
herstelde Polen, dat het achterland vormt van
de Dantzigerhaven, was ontevreden over som
mige maatregelen, welke Dantzig ten eigen
bate en tot schade van Polen nam en kon het
moeilijk verkroppen, dat het geen volledige
zeggingsmacht over deze Oostzee-haven had
gekregen. Dantzig meende zich telkens te moe
ten beklagen over Polens pogingen om zijn
invloed in Dantzig te versterken. Het ver
jongde en energieke Polen, beu van al 't gehar
rewar, deed toen een merkwaardigen zet. Het
stampte in den meest letterlijken zin in de on
middellijke nabijheid van Dantzig een moderne
concurreerende zuiver Poolsche haven Gdynia
(het vroegere Duitsche Gdingen in het corri
dor-gebied) uit den grond. Daardoor ontstond
natuurlijk een de samenwerking tusschen Polen
en Dantzig nog meer vertroebelende naijver.
Eerst toen Polen uit vrees voor Sovjet-Rus
land, waarmee Polens vriend en bondgenoot
Frankrijk uit beduchtheid voor het nationaal-
socialistisch geworden Duitschland bedenkelijk
aanpapte, een non-agressie-pact en vriend
schapsverdrag met Berlijn sloot, waarbij de
corridor-quaestie voor een periode van tien jaar
op een dood zijspoor van het internationaal-
Intusschen neemt dit aUes niet weg, dat het
Dantziger instituut een product van een oor
logsmentaliteit is, welke vreedzaam en in on
derling overleg geliquideerd moet worden, om
een duurzamen vrede te waarborgen. Wanneer
zal het wederom versterkte Volkenbondsprestige
Duitschland duidelijk maken, dat het zichzelf
in meerdere opzichten ernstig heeft gehandicapt
door uit Genève weg te loopen?
Candidaatsexamen Nederlandsche letteren
mej. J. van Beusekom.
Machinisten-examen
DEN HAAG. Geslaagd voor het theoretisch
gedeelte van diploma B. de heeren: N. v. Duijn
te Hoek van Holland en D. Monsma te
Haarlem.
