Groote Italiaansche zege nabij
Makalle
Herderlijk schrijven van Z. Em.
Kard. Faulhaber
20.000 man van de troepen van Ras Moeloe-
geta werden door de Italianen baiten
gevecht gesteld
Phillips over den
toestand
DE ABESSINIËRS OP DE
VLUCHT GESLAGEN
OVER HET LEERGEZAG
DER BISSCHOPPEN
Het Vaticaan
protesteert
Het nieuws van heden
Verklaring van
koning Carol
DE BAROMETER
MODERNE BEHANGSELS
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
voor Haarlem en Agentschappen per
week 25 cent; per kwartaal f 3.25; per
post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
MAANDAG 17 FEBRUARI 1936
Avondblad
EEN EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 19801
Italiaansche verliezen zouden
400 dooden en 500 gewon
den bedragen
Uitbundige vreugde der
Italianen
Badoglio's wensch vervuld
Einde der operaties
in het Noorden?
Telegram van Mussolini
aan Badoglio
Bommenwerper verongelukt
Mgr. Von Galen houdt een zeer
felle rede tegen de terreur
in het Derde Rijk
De arrestaties van
Priesters en leeken
Onverschrokken
Mgr. von Galen
taal van
Hodza, de Tsjechische minister-president, spreekt in de Sorbonne te Parijs bij een
herdenkingsplechtigheid, ter eere van den vroeger en Staatspresident Masaryk
Het Weer
„Waar het Fransche leger zal
staan zal zich ook het Roe-
meensche bevinden
Spoorwegongeluk in
New York
Negentien gewonden
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
Amerika houdt zich in het Verre
Oosten aan het principe der
opendeur-politiek
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., ingez.
mededeelingen 50 cent; Idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
ROME, 16 Febr. (Reuter). Het
Italiaansche legerbericht 125 luidt:
„Onze troepen aan het Eritree-
sche front, die sedert 11 Februari
een aanvang hadden gemaakt met
een offensieve beweging, hebben
gisteren, den 15en Februari, bij
het aanbreken van den dag een
grooten veldslag geopend ten Zui
den van Makalle."
Over dezen veldslag komen van Italiaan
sche zijde berichten, volgens welke de Ita
lianen een groote overwinning hebben be
haald na hevige gevechten in de Amba
Aradam, een gebergte ten Zuiden van
Makalle.
De Abessinische troepen, die hier onder be
vel staan van Ras Moeloegeta en niet minder
dan 80.000 man sterk zouden zijn, zijn volgens
deze berichten, na verwoede gevechten voor
een deel er is sprake van 30.000 man op
de vlucht geslagen. Aradam is veroverd. Sjeli-
cot bezet, evenals de geheele vlakte Afgol, waar
op Antalo Belsat en Adi Maiciaa gelegen zijn.
De verliezen die deze hevige strijd gekost
heeft, zijn vooral aan Abessinische zijde zeer
groot: men schat dat 20.000 man in den loop
van den slag buiten gevecht gesteld zijn. De
Italiaansche verliezen zouden ongeveer 400
dooden en 500 gewonden bedragen.
Een gevolg van dezen veldslag is, dat de
troepen van Ras Kassa en Ras Seyoem, die
zich in het Tembien-gebied bevinden, gevaar
loopen van de overige legers afgesneden te
worden, indien zij zich niet onmiddellijk te
rugtrekken.
„Ik moet hulde brengen aan den moed der
vijandelijke soldaten", verklaarde de onderbe
velhebber van den generalen staf van maar
schalk Badoglio aan de journalisten. Zij heb
ben zich liever laten afslachten, dan te vluch
ten. En wanneer zij zich op het oogenblik te
rugtrekken dan is dat omdat zij volkomen ge
slagen zijn.
Onze overwinning kan aanzienlijke militaire
consequenties hebben in het binnenland van
Abessinië.
Nu wij eenmaal Aradam in handen hebben
kunnen wij eventueel onze actie voortzetten
in Zuidelijke richting of in de richting van
het Tembien-gebied. De veldslag van Enderta
is gewonnen en Enderta omvat de geheele
streek gelegen ten Oosten van Makalle tot in
het centrum van Aradam. De vijand trekt zich
terug in de dalen van Boera en Agajen. De
troepen van Ras Moeloegeta worden hierdoor
volkomen geïsoleerd."
Na deze uiteenzetting vraagt men zich af,
aldus Reuter, of maarschalk Badoglio er ein
delijk in geslaagd is zijn voornemen te ver
wezenlijken, dat hij toen hij naar Oost-Afrika
trok koesterde en waarvan hij ook later nog
heeft blijk gegeven: een treffen met den vijand
in zijn vollen omvang ten einde hem een in
drukwekkende nederlaag toe te brengen.
Badoglio's eerste poging in deze richting was
zijn streven om op 21 Januari in Tembien met
de Abessiniërs den strijd aan te binden. Doch
de vijand bood toen nog te weinig houvast om
dat streven te verwezenlijken.
Opnieuw schijnt Badoglio thans zijn strate
gische kansen schoon te hebben gezien. En
Reuter meent te weten, dat het doel, dat de
Italiaansche maarschalk zich reeds bü zijn
aankomst in Oost-Afrika stelde, thans is be
reikt.
Het is in dit verband zeer zeker interessant
te vermelden, aldus gaat Reuter voort, dat de
groote strijd begon onder voor de Italianen niet
zeer gunstige omstandigheden, gezien de
strategische positie van den tegenstander.
Vijf Italiaansche divisies bevonden zich in
de eerste linie. Daarvan werden de divisies „23
Maart", „3 Januari", de „Sabauda" en de di
visie Alpenjagers in het vuur gebracht, terwijl
de divisie „Assietta" in reserve werd gehouden.
De Italianen beschikten over een machtige ar
tillerie, terwijl op ongeveer 19 KM. van het
tooneel der operaties een klein vliegveld aan
wezig was. Dit waren ontegenzeglijk twee
voordeelen, die men echter in het kader van
het geheel weer niet dient te overschatten; er
tegenover stonden een numerieke meerderheid
van de Abessiniërs en de groote bekendheid
van de zwarte krijgers met het terrein, waarop
zij zich te weer hadden te stellen.
Hoewel de neergutsende regens de aankomst
van de ravitailleeringstroepen hadden ver
traagd, waren het toch uitsluitend blanke sol
daten, die aan de Italiaansche zijde aan de ac
tie deelnamen. Slechts de uiterste rechtervleu
gel van het front werd bezet door de troepen
van Ras Koeksa, doch zij zijn niet aan de ge
vechten te pas gekomen. De linkervleugel werd
bezet door Galla-troepen onder Italiaansche
leiding. Deze vleugel is nog niet gereed met
het zuiveringswerk.
Het schijnt, dat het na deze gewichtige
overwinning, aldus volgens Reuter, thans
met militaire operaties op groote schaal
aan het noordelijk front ten einde zal zijn.
Immens de regens zijn nu begonnen en het
neergutsende hemelwater, dat alles door
dringt en vele wegen vrijwel onbegaanbaar
maakt, maakt het moeilijk van de nieuwe
stellingen een vruchtbaar gebruik te ma
ken.
De eenige actie, die nu nog mogelijk is, is
het toebrengen van schade aan het terugtrek
kende leger van Ras Moeloegeta. Deze actie
op kleiner schaal zal des te gemakkelijker val
len daar de luchtstrijdkrachten tijdens den
veldslag hebben weten te verhinderen, dat uit
Dessie versterkingen naar het noordelijk front
werden gezonden. Aan den anderen kant is ook
de mogelijkheid niet uitgesloten, dat na een
algeheele zuivering van de vlakte van Afgol
maarschalk Badoglio de Boeta-vlakte zal trach
ten te bezetten, tén einde van de rivier, waar
aan deze vlakte haar naam ontleent, gebruik
te maken als beschermingslinie.
Onder de Italiaansche troepen heerscht
uitbundige vreugde. Zij hebben daarvan in
den afgeloopen nacht op ondubbelzinnige
wijze uiting gegeven. In Asmara en in de
belangrijke dorpen onder Italiaansche be
zetting werden groote betoogingen gehou
den.
Mussolini heeft aan Maarschalk Badoglio
te Makalle het volgende telegram gezon
den:
„Het bericht van de groote overwinning
van Ambaradam heeft het Italiaansche volk
met vreugde en trots vervuld. Aan Uwe
Excellentie en de manschappen, die met
waarlijk Romeinschen moed de overwinning
hebben bevochten, betuig ik mijn geest
driftige hulde en de dankbaarheid van het
vaderland.
De bekendmaking van het officieele Ita
liaansche legerbericht, dat kond deed van
nieuwe successen met de wapenen aan het
front in Eritrea, die Zondagmiddag om twee
uur in geheel Italië door de radio geschied
de, heeft overal diepen indruk gemaakt.
In politieke kringen spreekt men de meening
uit, dat de gemelde Italiaansche overwinning,
welke is bevochten in een driedaagschen he-
vigen strijd, waaraan 5 Italiaansche divisies
zwarthemden en troepen hebben deelgenomen,
voor het Abessinische leger een nieuwen zwa-
ren slag beteekent, welke na het succes van
generaal Graziani aan het Zuidelijk front ook
aan het Noordelijk front de militaire superio
riteit van Italië bewijst.
Hoewel nog geen bijzonderheden bekend zijn,
gelooft men in Italiaansche kringen, dat het
in Enderta staande Abessinische leger zware
verliezen heeft geleden.
Men wijst er niettemin op, dat een uitbui
ting van het succes met het oog op den reeds
aangevangen regentijd en door het bergachtige
karakter van het land voorloopig aan twijfel
onderhevig is.
DESSIE, 17 Febr. (Reuter). Tijdens een bom
bardement in de omgeving van Dessie ont
stond een ontploffing aan boord van een Ita-
liaansch vliegtuig. Het toestel stortte bran
dend omlaag en de vijf inzittenden werden
gedood.
De Italianen blijken ten Zuiden van Mak allé ten groote overwinning te hebben be
haaldMet welke moeilijkheden zij in dit bergmassief te kampen hebben blijkt uit
bovenstaande foto zeer duidelijk
MüNCHEN, 16 Febr. (A.N.P.) Ter ge
legenheid van zijn 25-jarig bisschopsjubi
leum, dat hij op 19 Februari a.s. hoopt te vie
ren, heeft de kardinaal-aartsbisschop van
Miinchen Z. Em. Von Faulhaber, Zondag in
alle kerken van zijn aartsbisdom een herder
lijk schrijven van den kansel doen voorlezen,
hetwelk handelt over het bisschopsambt, in
het bijzonder over het leergezag, het pries
terambt en de kerkelijke bestuursbevoegd
heid der katholieke bisschoppen.
De kardinaal legt in dit herderlijk schrijven
nog eens den nadruk op het verbod, door de
bisschopsconferentie van Fulda uitgevaard'gd,
om bladen of boeken te lezen, waarin het leer
gezag der bisschoppen wordt aangetast.
De geloovigen behooren, aldus de kardinaal,
eerder te luisteren naar hun bisschoppen dan
naar hen, die ook op theologisch gebied het beter
meenen te weten, ofschoon zij op dit punt
geenerlei scholing hebben gehad, ja zelfs den
catechismus voor kinderen niet kennen.
Betreffende de bestuursbevoegdheden der bis
schoppen in kerkelijke aangelegenheden, zegt het
schrijven, dat de bisschoppen, wanneer zij in
Wij vernemen van welinge
lichte zijde:
De Pauselijke Nuntius, Mgr.
Orsenigo, heeft diplomatieke
stappen gedaan bij de Duitsche
regeering en een nota overhan
digd, waarin door het Vaticaan
een heele reeks klachten is ge
formuleerd, in verband met den
thans geschapen toestand in het
Derde Rijk.
^,„l„„Ml,,..,
Mgr. Graaf Von Galen, de bisschop van
Munster
zake de rechten der kerk verordeningen uitvaar
digen, geen politiek voeren, doch niets anders
doen dan hun rechtmatige réchten uitoefenen.
Tegenover de bedekte en openlijke vervolgin
gen, waaraan tegenwoordig de bisschoppen
blootstaan, vraagt de kardinaal de trouwe aam
hankelijkheid aan de kerkelijke leiders.
Bij gelegenheid van de altaar
wijding der Martelaren in de
Crypte van den Dom te Xanten,
heeft Mgr. Graaf von Galen, Bis
schop van Münster, een predicatie
gehouden, waaraan wij het volgen
de ontleenen:
Nadat de Bisschop eerst een
scherpen aanval had gericht op het
zgn. „positieve Christendom" en het
Derde Rijk, ging de Kerkvorst de
geschiedenis na, hoe de Kerk steeds
martelaren heeft voortgebracht, die
onverschrokken door woord en daad
openlijk hun geloof hebben bele
den, ook al wisten zij, dat zij daar
door hun leven in de waagschaal
stelden.
Dan vervolgde de Bisschop letterlijk:
„Ja volgt hen na. Om wille van Uw eigen
zielen en van Uwe kinderen, om wille van ons
volk. Ook wij zijn geroepen en verplicht God
en het Godsrijk op aarde, onze medemen-
schen, ons volk en vaderland te dienen door
trouwe plichtsvervulling in het huisgezin, in
onzen staat en stand, door getrouwheid, die
in de vreeze Gods en in de liefde Gods ge
grondvest is. Wij zijn bestemd en uitverkoren
het glorierijke leger der Heiligen te vermeer
deren en eens in den hemel tot het getal der
gelukzaligen te behooren. Wanneer wij daarbij
thans door de menschen miskend en veracht,
belasterd, gesmaad, ja vervolgd, gepijnigd en
gedood worden, bedenkt dan Christus' woord:
„Zalig zijt gij, wanneer de menschen U haten
en vervolgen, en leugenachtig allerlei kwaad
van U vertellen om mijnentwille. Verheugt U
en weest verblijd, want Uw loon zal groot zijn
in den hemel." Ja verheugt U en weest ver
blijd! Gij weet het, het is thans de tijd waar
op niet weinigen van ons een dergelijk lot ten
deel valt.
Hoe worden de H. Kerk, de Paus, de Bis
schoppen, de Priesters, de kloosterlingen,
hoe worden trouwe kinderen der Kerk
thans in Duitschland openlijk en onge
straft geschandvlekt, belasterd en gehoond.
Hoeveel katholieken, priesters en leeken
VERWACHTING: Zwakke tot matigen
Oostelijke tot Zuidelijken wind, nevelig
tot zwaar bewolkt, wellicht eenige regen,
temperatuur om het vriespunt des nachts,
overdag lichte dooi.
H Hoogste barometerstand:
H 767.5 te Haparanda EE
Laagste barometerstand:
738.4 te Valentia.
H Zon op 7.16 - onder 5.13 - Licht op 5.43
Maan op v.m. 3.38 onder v.m. 10.51
Nieuwe Maan 22 Februari
illlllllllllilllllllllllllllllillllllllllllllllllilllllllllllilllllllllllllllllllllllfH
EERSTE SCHOTENSCHE PAPIERHANDEL
H. M. BAKKER
Gen. Cronjéstraat 135 - Telefoon 11657
Vakkundig personeel beschikbaar.
Voor zelfbehangers snijden wij
gratis randjes af.
zijn in kranten en vergaderingen aange
vallen en beschimpt, uit hun ambt ont
zet, uit het bedrijf ontslagen en zonder
gerechtelijk vonnis gevangen genomen en
mishandeld? De directeur van het infor
matiebureau der bisschoppen in Berlijn,
Domkapitular Dr. Banasch zucht reeds
maanden in den kerker en men heeft zijn
opdrachtgevers, den Bisschoppen, nog niet
eens medegedeeld, waarvan men hem be
schuldigt.
De door de Bisschoppen aangestelde lei
der der Katholieke Jongemannen Vereeni-
gingen Mgr. Ludwig Wolker is op 6 Fe
bruari gearresteerd, en hoelang zal het du
ren, totdat hij voor een onpartijdige Duit
sche rechtbank zijn onschuld zal kunnen
bewijzen? Er zijn in onze Duitsche landen
versch gedolven graven, waarin de aseh
rust van degenen, die het Katholieke volk
als martelaren omwille van het Geloof be
schouwt (30 Juni 1934), omdat hun leven
voor hen een bewijs was van de meest
trouwe plichtsvervulling jegens God en
Vaderland, jegens volk en Kerk, terwijl de
duisternis, die over hun dood gespreid
ligt, angstvallig wordt toegedekt.
En hoe zware druk wordt er vaak niet
uitgeoefend op het geweten van ambtena
ren en werklieden, ouders en onderwijzers
die voor de vraag gesteld worden, te kie
zen tusschen trouw jegens God en hun
Christelijk geweten en het welbehagen en
de gunst dergenen, van wie hun betrek
king en zelfs hun levensonderhoud afhan
kelijk Is.
Verwondert U' niet, dat de goede God een
dergelijken tijd van beproeving over ons ko
men laat: Onze H. Kerk is de Kerk der mar
telaren. Het antwoord op de vraag, hoe het
zoover kon komen, geeft het woord, dat de
Heiland gesproken heeft: „Als de wereld U
haat, denkt er dan aan: Mij heeft zij het
eerst gehaat. Zoo ge van de wereld waart, zou
de wereld beminnen, wat haar toebehoort;
maar omdat ge niet van de wereld zijt, maar
ik U uit de wereld heb uitverkoren, daarom
haat U de wereld. Denkt aan het woord: een
dienaar is niet meer dan zijn Heer. Heeft men
Mij vervolgd, dan zal men ook U vervolgen."
(Jo XV 18) „Ja, het uur komt, dat allen
die U het leven benemen, zullen meenen een
Godsdienstige daad te verrichten. En ze zullen
dit doen, omdat ze noch den Vader noch Mij
kennen. Maar jk heb U dit gezegd, opdat als
het uur gekomen is, gij U herinneren zult, dat
Ik het U gezegd heb" .(Jo XVI 2).
Na eerst nog verklaard te hebben, dat de
Duitsche katholieken ook goede vaderlanders
zijn en dat duizenden katholieken in den we
reldoorlog hun leven voor het Duitsche vader
land geofferd hebben, besloot Mgr. Clemens
August Graaf von Galen zijn toespraak met
een beroep op de Duitsche katholieken om te
volharden en het voorbeeld van Christus en
de martelaren na te volgen.
PARIJS, 16 Febr. (Reuter). De koning van
Roemenië heeft te Parijs na zijn bezoek aan
Normandië tegenover Marcel Pays, van de
„Excelsior" een verklaring afgelegd, waarin hij
o.m. zeide: „Mijn besprekingen met uw staats
lieden hebben de meest volledige overeenstem
ming aan den dag doen treden tusschen onze
beide regeeringen over het geheel der Europee-
sche problemen. Ik heb kortgeleden tegenover
uw collega's van de diplomatieke pers uiteen
gezet, welke de politiek van Roemenië was. Ik
kan slechts herhalen, dat deze politiek stand
vastig in rechte lijn voortgaat. Deze lijn, die
altijd reeds in de geschiedenis van mijn land
getrokken is geweest, zal nooit afwijken. Ik
heb daarvoor eens en voor al mijn konings
woord gegeven."
Met ernstige stem en op nadrukkelijken,
afgebeten toon, voegde de koning hieraan
toe: „Wat er ook gebeure, waar het Fran
sche leger zal staan, zal zich ook altijd het
Roemeensche leger bevinden."
NEW-YORK, 15 Febr. In het westelijk deel
van New-York is een luchtspoortrein op een
anderen in een station stoppenden trein ingere
den. Negentien passagiers werden gewond. De
brandweer moest de passagiers met ladders van
de straat af te hulp komen.
Herderlijk schrijven van Kard. Faulhaber over
het leergezag der bisschoppen; een scherpe
rede van Mgr. Von Galen tegen de terreur
in het Derde Rijk.
Tokio ontkent, dat Litwinof is uitgenoodigd
een bezoek te brengen aan Japan; geen non
agressie-pact met Rusland,
De „Winchester Castle" gestrandna eenige
uren vlotgekomen; schip maakt slagzij.
Kardinaal Verdier terug in Frankrijk.
Vaticaan protesteert te Berlijn.
Groote Italiaansche overwinning ten Zuiden
van Makalle.
Verkiezingen in Spanje kalm verloopen; eerste
uitslagen wijzen op successen der Iinksche par
tijen.
Auto te Haarlem in het water gereden; alcohol
achter het stuur kost een menschenleven.
Na het ongeluk met de Ooievaar; heeft pas
sagier bewilligd in de uitsluiting van aanspra
kelijkheid voor de K.L.M.?
De kindermishandeling te Megen; schuldige
vrouw zal wegens andere mishandelingen op
nieuw terecht moeten staan.
Bij een grooten boerderijbrand te Oldcberkoop
zijn vijftig koeien en vier paarden omgekomen.
Het Bisdom Haarlem plechtig onder Maria's
bescherming gesteld.
Plechtige uitvaart van den overleden Commis
saris der Koningin in Limburg.
IVCB-competitie: Nederlaag van RKNAC tegen
Geleen. Valkenburg wint van Caesar en
neemt de leiding. Emos klopt VDZ. De
Zweef verliest van Quirk.
KNVB-compeititie: Sparta verliest van Her-
mes-DVS. HBS klop: Haarlem en Ajax wint
van VSV. Nederlaag van ZFC tegen Blauw
Wit. NOAD verliest in Roermond.
CHICAGO, 15 Febr. De onderstaatssecretaris
Phillips, die kortgeleden van zijn reis naar
Europa in de Vereenigde Staten is teruggekeerd
en in aansluiting daarop alle problemen be
treffende de buitenlandsche politiek diepgaan
de met Roosevelt en staatssecretaris Huil be
sproken heeft, heeft vandaag te Chicago een le
zing gehouden, waarin hij bijna alle buiten
landsche politieke problemen van Amerika
heeft behandeld.
Wat de Londensche vlootconferentie betreft,
verklaarde hij, dat de lange kusten van Ameri
ka en de noodzakelijkheid ver-afgelegen ge
bieden te beschermen een grootere vloot ver-
eischen dan die van Japan. Japan is van ds
vlootconferentie vertrokken omdat het dit
standpunt niet gedeeld heeft.
Wat het Verre Oosten aangaat moet Ameri
ka zich houden aan het principe van opendeur-
politiek. Dit principe geeft allen landen ge
lijke handelsmogelijkheden. Overigens mengt
Amerika zich niet in de conflicten van andere
landen.
Sprekende over de verhouding tot Sowjet
Rusland zeide Phillips, dat Amerika de betrek
kingen met dit land hervat had met het doel
de bestaande moeilijkheden gemakkelijker uit
den weg te kunnen ruimen.
De hoop op opheldering der financieele pro
blemen en op een druk handelsverkeer met
Sowjet-Rusland is niet in vervulling gegaan,
daar de Russische regeering een regeeringslee-
ning van Amerika verlangd heeft, een ver
zoek dat Amerika natuurlijk heeft moeten af
wijzen.
De betrekkingen van Amerika tot den Vol
kenbond zijn beperkt tot een medewerking in
sociale en humanitaire kwesties, overigens houdt
Amerika zich buiten alle politieke problemen
die daar besproken worden. In de kwestie der
neutraliteit streeft de regeering er naar den
vrede te behouden en zich te hoeden voor een
betrokken worden in de oorlogen van andere
landen. De bestudeering van dit probleem !s
nog niet beëindigd.
Stand op Maandag 1 uur n.m.: 750.0
Vorige stand: 743
