■I
Na den staatsgreep in Japan
Vernietiging der Katholieke
Pers in Duitschland
HIS
"ér
Botsing tusschen
vliegtuigen
Ernstig ongeluk te
Istanboel
De zaak-Haupt-
mann
Een nieuw leger
in Frankrijk?
HET VA TICAAN EN HET
DERDE RIJK
HET KABINET TREKT DE
ONTSLAGAANVRAGE IN
PHENIXMAA TSCHAPPIJ
Het nieuws van heden
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
voor Haarlem en Agentschappen per
week 25 cent; per kwartaal f 3.25; per
post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
DONDERDAG 27 FEBRUARI 1936
Avondblad
EEN EN ZESTIGSTE JAARCANC No. 19819
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SP AARNEST AD, «HAARLEM - TELEFOON 13866
Drie dooden en vijftien zwaar
gewonden
Plannen zouden bestaan tot vor
ming van een naast het leger
staand beroepsleger
Openbare registratie van nieww-
heidensche stroomingen
Diplomatieke stappen
Vergaderingen van den Oppersten
Oorlogsraad onder voorzitter
schap van den keizer
Muiters ontruimen hun
stellingen
De oorzaken van den opstand
De aandeelen van katholieke
bladen worden stelselmatig
van staatswege
opgekocht
De Osserv. Rom. in
den ban
Het Weer
De meening van generaal
Fang Tsje Noe
Takahasji's dood officieel
bevestigd
Machido minister van financiën
t
Mijnen opgevischt uit
de Middell. Zee
Spaansche marine-sleepboot op
onderzoek uit
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
Luitenant-vlieger te Batavia bij on
geval om het leven gekomen
HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct, Ingez.
mededeelingen 50 cent; Idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
Minister Goto, die thans als minister
president optreedt in de plaats van den
vermoorden premier, Okada
ISTANBOEL, 27 Pebr. (Reuter) Tegen
middernacht heeft hier een ernstig tramongeluk
plaats gehad. Een volle tramwagen geraakte
tengevolge van de vochtigheid op een afloopen-
de straat aan het glijden. De remmen weiger
den en met toenemende snelheid reed de wa
gen ongeveer 100 meter door, tot waar de tram
baan een scherpe bocht maakt. Hier ont
spoorde de wagen en reed in volle vaart tegen
een huis, welks buitenmuur doorboord werd.
Vreeselijke kreten stegen op. Onder de
ravage van den tramwagen en de stukken
van den vernielden muur lagen de dertig
passagiers, van wie er drie op slag dood wa
nen. Alle andere passagiers waren gewond.
Van vier der 15 zwaar gewonden is de toe
stand hopeloos. De bewoners van het zwaar-
beschadigde huis, die zich reeds ter ruste had
den begeven, kwamen met den schrik vrij en
namen met hun buren aan het reddingswerk
deel.
Toen de wagen begon door te glijden, was
onder de passagiers een paniek uitgebroken,
daar men begreep, wat er in de scherpe bocht
zou gebeuren. Juist door het gedrang slaagde
niemand er in, den wagen te verlaten; slechts
enkelen, die op de balcons hadden plaats ge
nomen, konden zich redden door van den wa
gen te springen.
TRENTON, 26 Pebr. Het Duitsche Nieuws
bureau deelt mede, dat thans, een maand
voor den voorloopig laatsten termijn van
uitstel van het doodvonnis van Hauptmann,
deze zaak verwarder is dan ze ooit geweest
Steeds duidelijker, meent het D.N.B., schijnt
vast komen te staan, dat persoonlijke en poli
tieke meeningsverschillen tusschen den repu-
blikeinschen gouverneur Hoffmann en den de
mocratisch voelenden officier van justitie
Wilentz, de tegenstrijdige en veranderende be
slissingen beïnvloeden.
Niettegenstaande wekenlang onderzoekingen
werden gedaan, was het niet mogelijk het tel
kens aangekondigde nieuwe bewijsmateriaal
aan te voeren. Wilentz, die Dinsdag van zijn
vacantie terugkeerde, weigerde beslist nieuwe
verhooren te doen plaats hebben, hoewel gou
verneur Hoffmann openlijk den getuige Whited
beschuldigt omgekocht te zijn. Eveneens heeft
Wilentz geweigerd opdracht te geven, dat de
hoofdgetuige, Dr. Condon, uit Panama zou
worden teruggeroepen, toen de gouverneur ge
wezen had op te bewijzen tegenspraken in
diens verklaringen en daarom een nieuw
scherp kruisverhoor had verzocht.
PARIJS, 27 Februari (Reuter) Naar het
agentschap Stefani meldt, wordt beweerd, dat
de Minister van Oorlog een plan opstelt, dat
de vorming van een beroepsleger, naast het
leger van dienstplichtigen, beoogt. Het nieuwe
leger zou gevormd worden uit de tegenwoordige
mobiele garde, waarvan de effectieven aan
zienlijk zouden worden uitgebreid en er zouden
in Elzas-Lotharingen garnizoenen gevormd
worden, die steeds op voet van oorlog uitgerust
zouden zijn. Men verzekert, dat de Minister
van Oorlog dit plan ter sprake heeft gebracht
in zijn jongste besprekingen met den Tsjecho-
Slowaakschen Ministerpresident Hodza, den
Oostenrijkschen vice-kanselier Starhemberg en
den Sovjet-Russischen maarschalk Toesjat-
sjefski.
Naar de „Reichspost" van welingelichte
zijde verneemt, heeft het officieele D. N.
B.-bericht over de arrestatie van de leiders
der Katholieke Jeugdorganisaties in
Duitschland, die beschuldigd worden van
hoogverraad en contact met geheime Com
munistische Organisaties, noch het Duit
sche Episcopaat, noch de Pauselijke
Nuntiatuur te Berlijn van de juistheid
der beschuldiging kunnen overtuigen.
Op grond van de in Rome ontvangen voor-
loopige berichten heeft de Kardinaal Staats
secretaris een officieel rapport opgevraagd van
de Pauselijke Nuntiatuur, dat opgesteld zal
worden na een gedachtenwisseling met de des
betreffende regeeringsautoriteiten. De Pause
lijke Nuntius te Berlijn heeft in dezen geest tot
de Duitsche regeering reeds het verzoek ge
richt, om van het desbetreffende materiaal in
kennis te worden gesteld.
In het Vaticaan heeft men vla de Nuntiatuur
te Berlijn berichten ontvangen over de plannen
van de Duitsche Regeering om de z.g. „Gods
dienstige" modern-Heidensche Organisaties
naast de bestaande Christelijke Kerkgenoot
schappen als publiekrechtelijke lichamen en
gelijkberechtigde Belijdenissen te erkennen,
zoodat in officieele stukken, zooals op het be
volkingsbureau, in paspoorten, bij de rechtbank
en bij openbare registratie deze modern hei-
densche stroomingen vermeld worden.
In een paspoort zou dan voortaan ook on
der de rubriek „godsdienst" ingevuld worden
inplaats van R.K. of Protestant: „Duitsche Ge-
loofsbeweging", „Ludendorf-beweging" „Duit
sche Volkskerk", „Duitsche Nationale Kerkbe-
weging". Indien deze berichten juist zouden
zijn, zou men in het Vaticaan deze gelijkstel
ling beschouwen als een inbreuk op de her
haaldelijk geuite belofte van de Duitsche regee
ring, dat het beginsel van het Positieve Chris
tendom ook bij de openbare registratie gehand
haafd zou blijven.
Het antwoord dat de Duitsche regeering hier
op zal geven wordt in Rome van groote betee-
kenis geacht, daar de verdere ontwikkeling van
de verhouding van Kerk en Staat in Duitsch
land in de toekomst afhankelijk is van de
voorgenomen radikale maatregelen op godsdien
stig gebied.
Van Vaticaansche zijde is geen termijn ge
steld, waarbinnen een antwoord der Duitsche
Rijksregeering wordt verwacht; deze stap
draagt veel meer een gebruikelijk diplomatiek
karakter en een informatorisch verzoek binnen
het kader van het Concordaat.
Minister Takahasji, die zwaar werd ge
wond en thans ook overleden is
Door gevaarlijke plaatsing van een kachelpijp is in de hoofdstad brand uitgebroken
in een sigarenwinkel aan de HaarlemmerstraatDe brandweer bleek bij de nablus-
sching niet op „rookertjes" gesteld
SJANGHAI, 27 Febr. (Reuter).
Uit Japansche bron wordt gemeld,
dat het kabinet Goto, op aandringen
van den keizer, zijn ontslag-aanvrage
heeft teruggetrokken, in afwachting
van een opheldering van den toe
stand.
In Chineesche bladen komt de vrees tot
uiting, dat de gebeurtenissen te Tokio een on-
gunstigen invloed op de Japansche politiek ten
aanzien van China zullen hebben.
In politieke kringen, aldus meldt het
Duitsche Nieuwsbureau uit Tokio, wordt de
meening te kennen gegeven, dat wellicht
reeds Vrijdag een nieuw kabinet zal zijn
gevormd.
Te middernacht was de toestand aldus:
De Opperste Oorlogsraad vergaderde in het
hoofdkwartier van de gendarmerie. De ministers
en andere hoogwaardigheidsbekleeders brachten
den nacht in het paleis door. Mariniers vorm
den een cordon rond de wijken, waar de muiters
zich hadden verschanst, en zetten deze met
prikkeldraad af. In de andere wijken was het
kalm.
Naar het D.N.B. meldt, worden de besprekin
gen van den geheimen staatsraad, die ook tot
afkondiging van den staat van beleg heeft be
sloten, voortdurend voortgezet. Het voorzitter
schap wordt door den keizer zelf waargenomen.
Aan de besprekingen nemen alle ministers deel.
Na de onder leiding van den keizer gehouden
conferentie, hebben eenige generaals, o.a. Araki
en Mazaki, zich naar het hoofdkwartier der
muiters begeven, en hun verzocht, de bezette ge
bouwen te ontruimen. De leiders der rebellen
verklaarden hierop, dat zij slechts zouden ge
hoorzamen, indien een kabinet werd gevormd,
Keizer Hirohito, die zelf het voorzitter
schap waarneemt van de vergaderingen
van den geheimen Staatsraad
dat militairistisch georiënteerd was. Zij beloof
den echter zich te zullen onthouden van ieder
optreden, waardoor het leven van de burgerij in
gevaar zou kunnen worden gebracht. Het is niet
waarschijnlijk, dat de autoriteiten tegenover de
muiters geweld zullen gebruiken, tenzij als laat
ste middel.
Naar uit Japansche bron wordt gemeld,
zijn de muiters met de vreedzame ontrui
ming hunner stellingen begonnen. Men
acht een treffen tusschen de opstandelin
gen en de troepen, die voor de handhaving
van den staat van beleg waken, weinig
waarschijnlijk.
Uit Tokio wordt gemeld, dat na afloop van
een in het paleis gehouden conferentie, gene
raal Oeda, de commandant der Japansche
strijdkrachten tijdens de gevechten te Sjang
hai in 1932, naar Odawara is vertrokken, ten
einde de goedkeuring te verkrijgen van den
chef van den generalen staf, generaal-veld-
maarschalk prins Kanin, voor de politiek, die
ten opzichte van de muiters gevolgd moet wor
den. In afwachting van zijn terugkomst, die
hedenavond verwacht wordt, is de rust weer
gekeerd.
Hedenmorgen zijn ten paleize vertegenwoor
digers van de Seijoekai- en de Minseito-partij
ontvangen.
Het blad Sjoentau geeft een opsomming
van de omstandigheden, die tot den opstand
te Tokio zouden hebben geleid:
De Nationaal-Socialisten gaan voort, om
het bestaan van ieder Katholiek dag
blad in Duitschland (in zooverre er nog
van „Katholieke" kranten gesproken kan wor
den) absoluut onmogelijk te maken. De meeste
dezer dagbladen waren het eigendom van parti
culieren, of van maatschappijen, wier aandee
len meestal in het bezit waren van enkele per
sonen. Er heeft zich thans een organisatie ge-
1 rormd om de aandeelen van deze bladen op te
koopen. De verkoop geschiedt door bemiddeling
van de Phenixmaatschappij te Berlijn, een voor
malige onderneming van de Sociaal-Democrati
sche Partij, die in Maart 1933 tot staatseigen
dom werd verklaard, en die thans over handen
vol geld beschikt, en die alles in het werk stelt,
om van de aandeelen der verschillende kran-
tenbedrijven steeds de helft plus één in bezit
te krijgen.
Zoo zijn thans weer drie bekende bladen,
Tremonia te Dordmund, het Mainzer Dag
blad uit. Mainz en de Münstersche Anzeiger
uit Münster eigendom geworden van de Natio-
naal-Socialistische Partij, eveneens door be
middeling van de Phenix-maatschappij.
Reeds eerder hebben wij medegedeeld dat de
Voorzitter van de Rijksperskamer Mr. Amann
het groote Katholieke Weekblad Michael (vroe
ger „Junge Front") dat te Düsseldorf in een
oplaag van meer dan 300.000 exemplaren ver
scheen het bestaan absoluut onmogelijk heeft
gemaakt. Sinds drie weken is dan ook het ver
schijnen van bedoeld orgaan reeds gestaakt. De
ze maatregel, waarvan aan de directie van
„Michael" werd kennis gegeven, werd als volgt
gemotiveerd: „Iedere activiteit, in de Pers ver
onderstelt een innerlijke, diepovertuigde onder
werping aan de Nationaal-Socialistische Wereld
beschouwing. In de laatste maanden heb ik uw
Weekblad geregeld gelezen, en ik constateer, dat
het niet heeft voldaan aan de Nationaal-Socia
listische verplichtingen tegenover Volk en
Staat. Het verwaarloozen van dezen Nationaal-
Socialistischen plicht, die aan lederen uitgever is
opgelegd, komt in Michael vooral tot uiting,
doordat iedere Nationaal-Socialistische ge
dachte op een in het oog springende wijze ont
breekt, en dit is wel van dien aard, dat de le
zers van Uw weekblad vervreemd worden van
de ideeën en de grondstellingen, waarop op het
oogenblik Volk en Staat gegrondvest zijn."
Uit bovenstaande motiveering blijkt, dat op
den duur het bestaan van ieder nog waarach
tig Christelijk Persorgaan in het Derde Rijk
absoluut onmogelijk zal worden gemaakt,
terwijl toch in het Concordaat het voortbestaan
van de Katholieke Pers uitdrukkelijk gewaar
borgd is.
Natuurlijk citeeren de nog overgebleven Ka
tholieke bladen dikwijls het Pauselijk Orgaan,
de Osservatore Romano. Ook op dit blad heb
ben de nationaalsocialisten het thans gemunt.
Het blad wordt er van beschuldigd, dat het
iedere gelegenheid aangrijpt, om ,,met een ab
soluut kwaadwillige fantasie" het Derde Rijk
in een verkeerd daglicht te stellen. De Duitsche
Pers ontkent overigens, dat dit orgaan het recht
zou bezitten, om zich een officieus karakter aan
te matigen.
De Geheime Staatspolitie te München heeft
aan de dagbladen, die in haar rechtsgebied ver
schijnen, verboden om berichten of artikelen uit
de „Osservatore Romano" over te nemen, en dit
verbod zal weldra over het geheele rijk wor
den uitgebreid.
VERWACHTING: Matige tot krachtigen
Zuid-Oostelijke tot Zuid-Westelijken
wind, zwaar bewolkt tot betrekken, waar-
schijnlijk eenige regen of sneeuw, weinig II
verandering in temperatuur.
Hoogste barometerstand: 784.0 te
Myggbukta a. d. Oostkust van Groenland
Laagste barometerstand:
737.5 te Stomoway.
ET Stormwaarschuwingsdienst: Geseind van
De Bilt, 27 Februari te 7.40 uur aan alle
posten: „Weest op uw hoede".
TT Zon op 6.55, onder 5.32. Licht op 6.02. TT
TT Maan op v.m. 8.19, onder n.m. TI
Eerste kwartier 29 Februari 9.48 v.m. TT
1. Het succes van de Minseitopartij bij de
verkiezingen voor den landdag, waardoor de
positie van het kabinet Okada wterd versterkt.
2. De incidenten aan de grens tusschen
Mandsjoekwo en Siberië en aan de grens tus
schen Mandsjoekwo en Mongolië.
3. Het proces tegen kolonel Aizawa, die in
Juli 1935 generaal Nagata heeft vermoord, wel
ke laatste werd geacht niet zeer gunstig te
genover de wenschen der jonge officieren te
staan; het thans in behandeling zijnde proces
tegen kolonel Aizawa heeft de gemoederen ge
prikkeld.
4. De felheid, waarmede militaire kringen
gekant zijn tegen de stelling van professor Mi-
nobe, volgens welke „de keizer een orgaan van
den staat is", en niet de staat zelf. Het blad
herinnert er aan, hoe deze doctrine heeft ge
leid tot een aanslag op den geestelijken vader
ervan, waarbij professor Minobe werd gewond.
SAN FRANCISCO, 27 Febr. (Reuter). Bij
zijn aankomst uit het Verre Oosten heeft ge
neraal Fang Tsje Noe, die in 1932 Sjanghai
verdedigde, verklaard, dat de Japansche mili-
tairisten „niet slechts den vrede in het Verre
Oosten, doch in de geheele Wereld in gevaar
brachten".
Hij verklaarde voorts, dat zich fatale ge
beurtenissen zouden voordoen, indien de
Japansche militairisten erin zouden slagen,
geheel Japan in hun macht te krijgen.
Hij gaf ten slotte als zijn meening te kennen,
dat de Japansche militairisten het plan koes
teren, in Azië verder naar het Zuiden door te
dringen, teneinde geheel China te veroveren.
Officieel wordt medegedeeld, dat de
minister van financiën, Takahasji, die
gisteren door de opstandelingen werd
gewond, nog in den loop van denzelf
den dag aan zijn verwondingen is be
zweken.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt nog, dat
de steden Yokohama, Kobe, Osaka en Nagoya
onder versterkte politiebewaking staan, en dat
de orde daar niet verstoord is. De broer van
den keizer, prins Tsjitsjiboe, wordt, naar de
Japansche bladen melden, Donderdag te Tokio
verwacht. De bladen spreken met betrekking
tot een putsch van een „historische gebeurtenis",
zooals sedert de Meiji-restauratie niet meer 15
voorgekomen, en hopen op een spoedige ophel
dering van den toestand.
De gebeurtenissen van gisteren zouden
reeds twee weken geleden op touw gezet zijn.
Men meent zelfs te weten, dat de medeplichti
gen aan den staatsgreep reeds veertien dagen
geleden in het geheim een „repetitie" hebben
gehouden van de operaties van gisteren.
Prins Saionji, die berichten van deze plan
nen had gekregen, kon zich in veiligheid bren
gen, voordat de muiters aan zijn woning kwa
men.
De buitenlandsche ambassades worden voort
durend bewaakt, en er hebben zich, voorzoover
gemeld, geen incidenten voorgedaan.
Er valt voortdurend sneeuw en de stad is
reeds met een dikke laag bedekt.
Men noemt prins Konoye, den voorzitter
van het hoogerhuis, als mogelijke opvolger
van den vermoorden minister-president
Okada.
In welingelichte kringen verwacht men, dat
het leger zijn voordeel met het gebeurde zal
doen, ondanks het mislukken van den opstand
Men meent, dat de staat van beleg aan het
leger de gelegenheid zal bieden om een kabi
net der nationale vereeniging te vormen èn om
invloed op de openbare meening uit te
oefenen.
Naar J*et Duitsche Nieuwsbureau meldt, be
schouwt men in politieke kringen in de hoofd
stad de vorming van een krachtige van ie de ren
invloed, van welken aard ook, vrije regeering
als een onmisbare voorwaarde voor het herstel
van den normalen toestand.
De minister van handel, Machido, is met de
leiding van het ministerie van financiën be
last.
Thans wordt vernomen, dat de officieren van
eenige regimenten in de provincies en de kolo
niën met de leiders der beweging te Tokio
heulden. Buiten Tokio is echter in het geheel
geen verdachte activiteit waargenomen.
HAAPLEM TEL.10070-HEEMSTEDE TEL29280
Generaal Watanabe, die bij den opstand
in Japan eveneens het leven liet
BARCELONA, 27 Febr. (Reuter). Een
Spaansche marine-sleepboot is naar Palamos
gedirigeerd, teneinde aan de Oostkust, 80 mijl
ten Noorden van Barcelona, een onderzoek naar
mijnen in te stellen.
Eenige dagen geleden hebben visschers zeven
mijnen van moderne constructie opgehaald. De
visschers verklaardëh dat zij, teneinde ze bin
nen boord te kunnen hijschen, de mijnen van
een kabel moesten loskappen. De autoriteiten
zijn daarom dan ook van meening, dat zich
nog meer mijnen in de buurt bevinden.
Plannen tot vorming van een beroepsleger
naast het gewone leger van dienstplichtigen
in Frankrijk?
Het Vaticaan en het Derde Rijk; diplomatieke
stappen.
Drie dooden en vijftien zwaargewonden bij een
ernstig tramongeval te Istanboel.
Het Japansch kabinet trekt de ontslagaan
vrage in; de muiters ontruimen hun stellingen.
H. M. de Koningin en Prinses Juliana worden
Zaterdagochtend van Haar buitenlandsche reis
hier te lande terugverwacht.
Memorie van Antwoord aan de Eerste Kamer
inzake de Justitiebegrooting.
Voorloopig Verslag der Eerste Kamer over de
begrooting van Landbouw en Visscherij.
De ministers Deckers en Gelissen zullen op 1
Maart de Leipzigcr Voorjaarsmesse bezoeken.
Bij botsing tusschen twee vliegtuigen te Batavia
is een luitenant-vlieger gedood.
Drukbezochte receptie van den nieuwen Aarts
bisschop Mgr. Dr. J. de Jong.
Pastoor H. Quant te Noordwijkerhout overleden.
Overeenstemming bereikt over de loonen in
het Haagsche bakkersbedrijf.
Drama te Rotterdam, waarbij een vrouw zeer
ernstig werd gewond.
BATAVIA, 27 Febr. (Aneta) Hedenmor
gen zijn tijdens gewone lnchtoefeningen
twee militaire vliegtuigen, twee Curtiss-
Hawk- jagers, tegen elkaar gebotst.
Een der toestellen, bestuurd door luite
nant W. V. Diepering, stortte neer waarbij
luitenant Diepering werd gedood. De be
stuurder van het andere toestel, luitenant
J. P. van Helsdingen, wist zich na het on
geluk door een parachutesprong te redden
Hij bleef geheel ongedeerd.
Beide toestellen, die vernield zijn, behoorden
tot een escadrille van drie één-persoons-toe-
stellen, dat hedenmorgen van Bandoeng was
opgestegen.
De begrafenis van het stoffelijk overschot
van luitenant Diepering zal vermoedelijk mor
genochtend plaats hebben.
De overledene was gehuwd.
Stand op Donderdag i uur n.m.: 750.0
Vorige stand 750.8