Zestigduizend man in de Rijnzone k De her-militarisatie van het Rijngebied Berlijn wachtte in spanning De vlootconferentie ENGELANDS VERTROUWEN IN DUITSCHLAND GESCHOKT In geval van Daitschen aanval op Frankrijk of België kan Parijs op Engeland rekenen Het nieuws van heden VERKLARINGEN VAN EDEN Kabinet-Hirota geïnstalleerd Geen wapenstil stand Jr DE REACTIE IN EUROPA HITLER SPRAK DE TAAL VAN HET GEVOEL ITALIAANSCHE KAMER BIJEEN DE BAROMETER VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS DINSDAG ÏO MAART 1936 Ochtendblad Hitiers voorstellen worden bestudeerd Zwitserland absoluut neutraal De vlaggen wapperen V olkenbondsr aad Vrijdag elf uur bijeen BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE: NASSAULAAN 51 TELEFOON 13866 ABONNEMENTEN: Voor Haarlem en Agentschappen per week 25 cent; per kwartaal f 3.25; per post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866 EEN EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 19838 Opzegging van Locarno-pact brengt ernstigen slag toe aan het heilig karakter der verdragen uniform van Ras Moeloeguetta en de tekenen zijner waardigheid, waaronder zijn c°nmandostaf, die den Italianen in handen gevallen en aan Mussolini werden aangeboden Minister Eden Het Weeriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinj Operaties in Oost-Afrika worden ook niet tijdelijk gestaakt HUISZOEKING BIJ JEFTITSJ mm iMMÊÊÊÈÈM Het hoofdkwartier van den Italiaanschen Generalen Staf an het Noordelijk front in Abessinië. Op den achtergrond de tenten van de journalisten, gemaskeerd door hooge boomen Belgische regeering overweegt geen versterking der troepen aan de Oostgrens Sovjet-ambassadeur op het Foreign Office Duitschland betreurt Sarraut's weigering Het Duitsche volk verstond hem, maar het buitenland Accoord bereikt over kwalitatieve beperking der verschillende scheepscategorieën Mussolini stormachtig toegejuicht NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 cl, Ingez. mededeelingen 50 cent; Tdem op peg. één 65 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek. LONDEN, 9 Maart. Onder bui tengewoon groote belangstelling heeft de minister van Buitenland- sche Zaken, Eden, vandaag in het Lagerhuis een verklaring afgelegd over het besluit van Duitschland met betrekking tot de bezetting van de gedemilitariseerde Rijnzóne. Onmiddellijk nadat majoor Attlee de vraag gesteld had of Eden een verklaring had af te leggen over het gebaar van Duitschland, nam de minister het woord. Hij ving zijn verklaring ®an met een relaas van zijn onderhoud op 6 blaart met von Hoesch betreffende, onderhan delingen over een luchtpact, waarna hij over ging tot de mededeeling, die hem den volgen den dag door den Duitschen ambassadeur Werd gedaan. Eden heeft toen den Duitschen ambassadeur medegedeeld, dat de Duitsche actie ten opzichte van het Rijnland gelijk stond met een eenzijdige verwerping van eer. vrijwillig aangegaan verdrag (applaus) en hem Uiteengezet, dat de uitwerking van een zoo danige daad op de Britsehe opinie bedroevend 2t>u zijn. In bet vervolg van zijn verklaring gaf Eden ®en uiteenzetting van de Duitsche argumenten ier motiveering van het besluit, waarna hij aetde: „De opzegging van het verdrag van Lo carno en de bezetting van de gedemilita riseerde zóne hebben diep het vertrouwen geschokt in iedere verplichting, die de Duit sche regeering in den vervolge op zich zou kunnen nemen.' Niemand in het Lagerhuis, aldus vervolgde ®den, zou een zoodanige daad kunnen goedkeu ten of verontschuldigen, een daad, die een em- stigen slag toebrengt aan het beginsel van het heilig karakter der verdragen, dat den geheelen k°Uw der internationale betrekkingen schraagt. Applaus). Gelukkig is er geen reden te ver- °hderstellen, dat de tegenwoordige actie van duitschland een bedreiging met vijandelijkhe den in zich sluit. Eden preciseerde echter dui- ^*Hjk, dat ingeval van een daadwerkelijken aan- vai van Duitschland op Frankrijk of België, ''elke een schending zou vormen van artikel 2 van het pact van Locarno, Engeland zich °Udanks de verwerping van het verdrag door duitschland eershalve gehouden zou achten de ingevallen naties overeenkomstig de bepalin gen van de bijstandsverdragen te hulp te ko llen. Vervolgens behandelde Eden het Duitsche diemorandum in zijn geheel, waarna hij voort ong met de woorden: „Een van de belangrijk ste fundamenten van den vrede in West-Europa is vernield. Wanneer de vrede verzekerd moet borden, is het klaarblijkelijk noodig tot weder opbouw over te gaan. In dien geest zullen wij het nieuwe voorstel van Hitier ter hand ne- Oen. (Applaus.) De Engelsche regeering zal de T*uitsche voorstellen met helderen blik en ob jectiviteit bestudeeren, teneinde uit te maken in welke mate zij de middelen bieden, waar mede de structuur van den vrede opnieuw kan worden versterkt. Eden herinnerde er aan, dat de Frausche en Belgische regeeringen met volledig medeweten van en in overeenstemming met de Engelsche regeering een zoo spoedig mogelijk bijeenroe pen van den Volkenbondsraad hebben gevraagd, teneinde den toestand te bestudeeren. „Ik moet er den nadruk op leggen, dat het 't voor dit doel geschikte organisme is." Geen enkele be slissing zal kunnen worden genomen vóór Vrij dag, wanneer waarschijnlijk de zitting van den Volkenbondsraad gehouden zal worden, lntus- schen zullen reeds morgen besprekingen te Pa rijs gevoerd worden tusschen de vier ondertee kenaars van het verdrag van Locarno, buiten Duitschland. De minister eindigde zijn redevoering met een beroep te doen op het geheele Lagerhuis hem in de huidige moeilijkheden te steunen in zijn zware taak. Het Duitsche memorandum, dat Eden Zater dag door den Duitschen ambassadeur ter hand is gesteld, is heden in den vorm van een wit boek onder de parlementsleden verspreid. Na zijn verklaring in het Lagerhuis is Eden naar Parijs vertrokken. TOKIO, 9 Maart. Het ontslag van het kabi- net-Okada is thans aanvaard en het nieuwe kabinet onder leiding van Hirota is door den keizer geïnstalleerd. Zoowel de Seyoekai als de Minseito-partijen, die in het nieuwe kabinet vertegenwoordigd zijn, hebben uiting gegeven aan hun bereid heid het nieuwe nationale kabinet te steunen, teneinde den moeilijkheden, waartegenover Ja pan zich geplaatst ziet het hoofd te bieden. VERWACHTING: Zwakke tot matigen, Ej Oostelijke tot Zuidoostelijken wind, ne- velig tot zwaar of half bewolkt, weinig of geen regen, iets zachter, vooral in het j§ Noorden. VERDERE VOORUITZICHTEN: verandering. Weinig ïiillllililllliiillilliiiliiilliiiiiiiiillllilliiiiiiliililiilllllllllllllillllllillllir? BERLIJN, 9 Maart. (Reuter). De effectieven der troepen, die thans in de gedemilitariseerde zone gesta- tionneerd zijn, bedragen ongeveer 60.000 man. Dertigduizend rukten gisteren binnen en dertigduizend man politie-troepen waren reeds in de Rijn-zone gestationneerd en zijn in de Rijksweer opgenomen. De Duitsche regeering heeft hiervan geen mededeeling gedaan. Het is evenwel bekend uit de verklaringen door de commandanten der politie-eenheden te Keulen en andere ste den afgelegd. Deze effectieven zijn dus iets anders dan een „symbolische" bezetting, waarvan eergis teren werd gesproken. De Rijn-zone is sedert gisteravond militair gereorganiseerd. De troepen die er zijn gestationneerd bedra gen minstens vier divisies. Een eskader jacht vliegtuigen is gestationneerd tusschen Frank fort en Mannheim en een ander tusschen Keu len en Düsseldorf. De „Angriff" spreekt zelfs van een eska- drille bombardementsvliegtuigen. ROME, 9 Maart. (Reuter). Het ministerie van pers en propaganda ontkent, dat tot staking der vijandelijkheden in Oost-Afrika is besloten. Hier wordt nog aan toegevoegd, dat de Italiaansche regeering niet voornemens is, de operaties tijdelijk te staken, en dat de militaire actie niet door den politieken toe stand beïnvloed zal worden. Zooals men weet, is het bericht, waarin in tegenstelling met de mededeeling van het ministerie werd gemeld, dat het opperbevel besloten had ieder offensief optreden tijde lijk te staken, in vrijwel gelykluidenden vorm door de meeste buitenlandsche jour nalisten te Asmara verzonden en zijn hun verschillende telegrammen de militaire cen suur in Oost-Afrika gepasseerd. BELGRADO, 9 Maart. De politie heeft huis zoeking gedaan in de woning van den vroege- ren minister-president Jeftitsj. Het resultaat van deze huiszoeking is nog niet bekend. M- BRUSSEL, 9 Maart. (Havas). Hoewel de Belgische regeering niet officieel heeft gelast de verloven in de garnizoenen aan de Ooste lijke grens in te trekken, wordt thans beves tigd, dat deze verloven krachtens individueele orders zijn uitgesteld. De troepen aan de grens zijn niet versterkt, en de regèering overweegt ook geen verster king. De remilitarisatie van het Rijngebied doet de kwesttie van de bescherming der grenzen weder op den voorgrond treden, welk probleem door politieke kringen in België zoo druk be sproken is, sedert de minister van defensie Devèze een plan heeft opgesteld, om de hiaten aan te vullen. Men hoopt dan ook in militaire kringen, dat de oppositie tegen de militaire hervorming aanzienlijk verminderd zal zijn. Minister-president Van Zeeland heeft de Poolsche regeering medegedeeld, dat hij in verband met de huidige omstandigheden ge dwongen was zijn bezoek aan Warschau een of twee weken uit te stellen. Van Zeeland is hedenmiddag te 4 uur naar Parijs vertrokken. BERN, 9 Maart. (Reuter). Ten aanzien van de beslissing van Duitschland ten opzichte van het verdrag van Locarno, wordt in Zwitser- sche regeeringskringen de grootste reserve in acht genomen. De Zwitsersche regeering blijft absoluut neutraal. Men weigert in Bern commentaar te leve ren op de voorstellen van Hitler en men is van meening, dat een land, dat niet onmid dellijk bij de kwestie is betrokken, neutraal moet blijven. MADRID, 9 Maart. (Reuter). President Al- cala Zamora heeft het kabinet bijeengeroepen voor bespreking van den toestand, die dooi de militaire bezetting van het Rijngebied ge schapen is. Besloten werd, dat de minister van buitenlandsche zaken, Barcia, Spanje op de zitting van den Volkenbondsraad zal verte genwoordigen. Hij zal instructie krijgen, om een politiek van vrede te steunen. LONDEN, 9 Maart. (Reuter). Volgens be richten uit betrouwbare bron heeft de Sovjet ambassadeur zich hedenmorgen naar het Fo reign Office begeven, teneinde te informeeren naar het Engelsche standpunt ten aanzien van het Fransch-Russische pact na de ver klaringen van Hitier. Ofschoon men in offi- cieele kringen terughoudendheid aan den dag legt, is de algemeene indruk, dat het Britsehe standpunt blijft, zooals het dikwijls in het Britsehe parlement uiteengezet is. BERLIJN, 9 Maart. (Reuter). Officieus wordt in de Wilhelmstrasse o.a. verklaard: In zijn radiorede zeide Sarraut, dat Frankrijk niet de Duitsche voorstellen in overweging zou ne men. Sarraut meende te kunnen constateeren voor een brutaal „fait accompli" gesteld te zijn door Duitschland. Hij vergat, dat de 7 Maart slechts een einde maakte aan een lange rij voldongen feiten van Frankrijk. Frankrijk hield zich niet aan zijn verplichtingen en ver' grootte de mogelijkheid van een conflict door het Fransch-Russisch pact. Het Fransche op treden had de onveiligheid van de gedemili tariseerde zóne ondraaglijk gemaakt. Sarraut zeide tijdens zijn rede: wij willen niet dat Straatsburg onder het bereik der Duitsche ka nonnen is. Hij acht het echter zonder twijfel normaal voor een groote natie, dat Freiburg, Karlsruhe, Mannheim, Saarbrücken, Trier en andere Duitsche steden blootgesteld zijn aan de Fransche kanonnen. Het is zeer te betreu ren dat Sarraut weigert in te gaan op de con structieve voorstellen van Duitschland. (Van onzen Berlynschen correspondent) In den killen nevel van een winter- schen Zaterdagmorgen riepen de blauw en bruin, de groen en grijs geüniformeerde krantenverkoopers den Berlijners toe, dat om twaalf uur precies de Rijksdag bijeen zou ko men en dat heel de wereld in span ning wachtte op de rede van den Führer. Wat van die rede het onder werp wezen zou, wisten de kran tenverkoopers niet. De officieele mededeeling aan den kop hunner bladen zeide slechts dat de Rijksdag agenda niet meer dan één punt telde, namelijk een verklaring der rijksregeering. Of inderdaad de heele wereld halsreikend uitzag naar hetgeen Adolf Hitler in de Kroll- Opera zeggen zou, was in de Duitsche hoofd stad moeilijk na te gaan en het interesseerde den gemiddelden Berlijner waarschijnlijk ook maar. uiterst matig. Hij had genoeg aan zich- zelven. Hij zocht een plaatsje tusschen de tien-duizenden, die zich in de Wilhelmstrasse, aan Unter den Linden en in den Tiergarten verdrongen achter de eerecordons van S.S.-lui en Schupo's, die den weg afbakenden waarlangs zich de „Führer" van de rijkskanselarij naar de Kroll-Opera begeven zou. Of hij haastte zich naar huis om daar rustig bij de radio te luis teren naar de rede van Hitler, die door alle Duitsche zenders verspreid werd. Of hij zocht een onderkomen in een der ontelbare café's, die middels groote plakkaten aan den vólke kond deden dat zij voor hun gasten een „Funk- übertragung der Führerrede" verzorgden. In Berlijn was de atmosfeer van bezin- king en afwachting tastbaar, waarmee de wereldstad groote gebeurtenissen ontvangt. Tegen den middag nam het verkeer zien- deroogen af. De lange rechte straten lagen bijna verlaten. In de volle café's was het stil en geen geluid stoorde de stem uit de luidspreker. Toen Hitier zijn groote rede begon, leek de Duitsche hoofdstad zoo leeg en zoo diep in kalm nadenken verzonken als 'n Zuid-Hollandsch provincie-stadje in den vroegen Zondagmiddag. Rondom de Kroll-Opera heerschte een ge weldige drukte. Lange rijen S.S.-lui met zwar te helmen en karabijnen omrandden de stra ten, die overvol waren van de groote auto's der ministers, de veel eenvoudiger wagentjes der rijksdagleden en de bescheiden taxi's der journalisten. Pittige marschmuziek klonk, nu en dan onderbroken door schelle commando- kreten. Een galmende golf van gejuich kon digde op slag van twaalven uit verre verte aan dat de groote open Mercedes van Hitier na derde. Het „Sieg Heil" der duizenden zwol aan en drong door tot in den Rijksdag, waar de mi nisters dadelijk hun fluisterende gesprekken onderbraken, terwijl de meer dan vier-honderd RÜfcsdagleden zich .van hun zetels yerhieyen om den „Führer" met een ovatie te begroeten. De perstribunes waren overvuld, ondanks het feit dat de vertegenwoordigers van de Koningin der Aarde er eerst in den vroegen morgen over hadden kunnen denken hoe zij in de gauwig heid een toegangskaart bemachtigen moesten. Daarentegen beschikten de leden van het corps diplomatique over een benijdenswaardig te veel aan plaatsen. Vooral de ontdekking dat de diplomatieke vertegenwoordigers der garandee- rende machten van het Verdrag van Locamo niet verschenen waren, gaf aanleiding tot vele gissingen omtrent de mededeelingen die Vrij dagavond aan het corps diplomatique waren gedaan en die nu weldra ook voor ons geen geheim meer zouden wezen. Dan sprak de „Führer". Zijn rede duurde precies anderhalf uur. Ook zijn feiste tegen standers die hem alleen maar aan de radio hoorden of een uittreksel van zijn betoog in de krant lazen, zullen niet kunnen bestrijden, dat het een historische rede was, die Hitier Zaterdagmiddag gehouden heeft. Opzegging van het Verdrag van Locarno, remilitariseering der Rijn-zóne, aanbieding van een niet-aan- valsverdrag met Frankrijk, eventueele terug keer in den Volkenbond, ontbinding van den Rijksdag en nieuwe verkiezingen het is alles bij elkaar genoeg om het leven van een staats man te vullen en ïykt voor een rede van ne gentig minuten erg, erg veel! Maar hoe hoog men de waarde van Hit ler's woorden ook aansla, niemand in het buitenland kan begrijpen of zelfs maar aanvoelen, welk een overweldigenden in druk deze rede maakte op de enkele hon derden, die haar in de Kroll-Opera konden aanhooren. De „Führer" die eenigen tijd lang ernstig aan zijn keel leed en de laatste twee keeren dat wy hem hoorden, bij het eeuwfeest der „Deutsche Reichsbahn" te Neurenberg en bi) de inwijding der „Deutschlandhalle" te Berlijn, bijna niet te verstaan viel, was heden zeer goed by stem. Hy sprak zeer makkelijk en hoefde niet meer van elk applaus gebruik te maken om een paar teugen water te drinken. Hjj had zijn rede op schrift gesteld, doch hij is een even abominabele voorlezer als wijlen Briand, met wien hij als spreker en dan ook alleen als spreker veel gemeen heeft. Slechts in het begin heeft hij eenige volzinnen werkelijk voorgelezen met den nadruk en_de plechtigheid, waarmee een vastenbrief pleegt te worden aangeheven. Maar verder droeg hij voor. Zelfs toen hij aan het einde van zyn be toog den inhoud meedeelde van het memo randum waarmee Duitschland aan de garan- deerende mogendheden van het Verdrag van Locarno te kennen geeft dat het zich niet langer door dit verdrag gebonden acht, was hy de volksredenaar. En als volksredenaar sprak hij de taal die het Duitsche volk verstaat. Hij wees het Duitsche volk er op dat het het grootste is onder de Europeesche volkeren en dat het niet dulden kan voor minderwaardig te worden aangezien. Hij riep de vreeselyke herinnering wakker aan twee-en-vijftig maanden wereld brand en zeide, dat niemand in Duitschland meer een oorlog wilde. Hij verwierp de schei ding welke Versailles geschapen had tusschen overwinnaars en overwonnenen, tusschen over- heerschers en overheerschten. Tn naam der eer van een zich bewust Duitsch volk eischte hij gelijke rechten op in ruil voor gelijke plich ten. Aan den anderen kant stak hij nog eens de verzoenende hand toe van het Duitsche volk aan het Fransche. Wij herhalen: Hitier sprak de taal die het Duitsche volk verstaat, de taal van het gevoel. Maar zijn woorden waren voor het buitenland bestemd en in de eerste plaats voor die afdeelingen der ministeries van Buitenlandsche Zaken, waar de dorre cijfers der statistieken en het wantrouwen der kleinzieligste berekening, het beslissen de antwoord moeten geven. Zal men Hitier daar zoo goed verstaan als men hem in Duitschland verstond? Want het Duitsche volk heeft den „Führer" heel goed verstaan. Overal wapperen feestelijk de vlaggen ter eere der eindelijk heroverde vrij heid en onafhankelijkheid. Den krantenverkoo pers worden de extra edities uit de handen gerukt. En geen gesprek heeft een ander on derwerp dan de „ganz grosse" rede van Adolf Hitler; Verklaring' van Eden in het Lagerhuis inzake de opzegging door Duitschland van het Locar no-pact. In de technische sub-commissie der Mooi con ferentie is een accoord bereikt over de kwali tatieve beperking der verschillende categorieën oorlogsschepen. Zestigduizend man troepen in de Rijn-zone. Geen wapenstilstand in Oost-Afrtka. De omgeving van Kworam Maandag voortdu rend gebombardeerd. Kabinet-Hirota door den keizer geïnstalleerd. De Italiaansche Kamer heropend; Mussolini stormachtig toegejuicht. Vrijwillig toegepaste contingenteering van den eieren-export naar Engeland opgeheven. Rede van den secretaris-generaal der Jaarbeurs in verband met de heden te openen Voorjaars- beurs. Uitbreiding van electrificatie bij de Ned. Spoorwegen. Nieuw voorstel inzake den revanche-Wedstrijd Euwe-Aljechin. New-Yorkscbe beurs: aanbod overheerschend, koersen meerendeels lager. O LONDEN, 9 Maart. (Reuter). Een vol ledig accoord betreffende de kwalitatieve beperking der verschillende categorieën oorlogsschepen werd in de huidige zitting van de technische subcommissie der vloot conferentie bereikt. Italië maakte het ge bruikelijke voorbehoud. ROME, 9 Maart. De heropening van de Kamer gaf een buitengewoon schouwspel te zien. De tribunes waren tot de laatste plaats bezet. Onder de aanwezigen was een groot aan tal generaals zoowel van het leger als van de fascistische militie en het luchtwapen, ver schillende admiraals waren eveneens aanwezig. Mussolini beantwoordde bij zijn komst de stormachtige toejuichingen met den fascisti- schen groet. Zoodra het gejuich was verstomd, deelde de voorzitter mede, dat de Italiaansche troepen de vervolging van de Ethiopische horden voort zetten naar het hartje van Abessinië, dat na de slagen van den laatsten tijd allang berouw heeft van den aanval, dien het op zyn geci- viliseerden nabuur heeft ondernomen. De veld tocht duurt voort en zal blyven voortduren! i De voorzitter bracht hulde aan den koning, Mussolini en het heele Italiaansche volk en richtte ten slotte een eerbiedigen groet aan de moedige troepen en aan zijn medeafgevaar digden, die in den oorlog zijn gegaan. De zit ting eindigde met een grootsche betooging van de Kamer voor het leger. Het publiek op de tribunes juichte staande den duce toe bij zyn vertrek. GENèVE, 9 Maart (Reuter) De Volken bondsraad is definitief tegen Vrijdag elf uur bijeengeroepen. Er staat slechts een punt op de agenda: het wederzijdsche garantieverdrag tusschen Duitschland, Frankrijk, België, Engeland en Italië, gesloten te Locamo 16 October 1925, en de mededeeling der regeeringen van Frankrijk en België. In het telegram, waarin hij de Duitsche regee ring in kennis stelt van den tekst der Fransche r.ota aan Genève, schrijft de secretaris-generaal van den Volkenbond: „in geval de Duitsche re geering als contracteerende party tot het Lo- carnoverdrag aan de bestudeering van deze kwestie door den Raad zou willen deelnemen, zou ik gaarne willen, dat u mij dit mededeelde." iNo t'\ li r/f/// i r A/s? Stand op Dinsdag 1 uur van.: 755.5 .Vorige stand; 758.5

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1936 | | pagina 1