visce
J. BALM ZN.
Paaschsymholen
D
HEDEN ONTVANGEN
DUIJN-KLOES
WO L magazijn
„ANGORA"
SCHOONMAKEN!
m
N.V. „CEMSTO"
SPECIAAL ADRES VOOR
Voor de groote schoonmaak
RUIM HONDERD VIJFTIG JAAR
A. J. VAN DER PIGGE, GIERSTR. 3
m
DAMES,
SMYRNA-WERK
(fi&fa*%^A&&G}i2*Teiefoon 11630
Ei en haas
J. M. WILS - BOTTELIER
GEBR. BRAAKMAN
ONS LENTE-NUMMER
NIÉUWE HAARLEMSCHE COURANT
DE SLIJMPILLEN VAN
DE ERVEN G. METS
Het „Vlöggelen
Oostmarsum
te
NEDERLANDSCH FABRIKAAT
PRACTISCHE ARTIKELEN
HÖESBERGEN KOCKMANN
smaakt op Maandag, Dinsdag of Woens
dag even lekker als op andere dagen,
mits zij maar versch is
BALM, Bloemendaal, heeft ook op de
eerste dagen der week steeds verschen
aanvoer en biedt U keus uit vele soorten,
als:
Tongen
Tarbot
Heilbot
Kabeljauw
Schelvisch
Schol
Kreeft
Forellen
Oesters
Caviaar
Stoofpaling
Bakpaling
Gepelde Garnalen
Gerookte Elft
Gerookte Zalm
Gerookte Paling
Schotsche Haring
Fijne Conserven
VERSCHE HOLLANDSCHE ZALM
Bezorgen overal - Recepten worden gratis verstrekt
Telefoon 23280 (3 lijnen), dus steeds directe
aansluiting
GRATIS LEEREN WIJ HET U
ff Gr. Houtstr. 136
HAARLEM
DE NIEUWSTE COLLECTIES IN DAMES ZIJDEN
EN INTERLOCK CAMISOLES, DIRECTOIRES EN
ONDERJURKEN IN DIVERSE KLEUREN.
GROOTE SORTEERINC IN DAMES- EN KINDER
KOUSEN. BABYJURKJES, PAKJES ENZ. IN WOL
I^J.ZUPE.
HEEREN OVERHEMDEN, DASSEN, SOKKEN,
P YAM A'S ENZ.
RUIME KEUZE IN DAMES- EN KINDERPYAMA'S
EN NACHTHEMDEN, WELKE OOK ZONDER
PRIJSVERHOOCINC OP MAAT WORDEN
CELEVERD.
worden in Haarlem verkocht
ZIJ ZIJN BEKEND ALS EEN ZACHT EN UITSTEKEND
WERKEND LAXEERMIDDEL. In doosjes van 40 stuks 35 cent
TELEFOON 11658
JANSSTRAAT 16
HOE IS HET MOGELIJK, DAMES
Komt gerust naar JW* B. PRIJS
PERMANENT WAVE ƒ1.50 "W
Maison des Dames van B. PRIJS
VAN ONDER TOT BOVEN
VAN BINNEN EN BUITEN
NASSAULAAN 30—32
WENSCHT GIJ EEN COSTUUM DAT IN ALLE
OPZICHTEN AF IS?
Probeert het bij POSCH
LANCASTER- EN VITRAGE-
GORDIJNEN - KARPETTEN
EN VLOERBEDEKKING
KLEINE HOUTSTRAAT 49A - HAARLEM
KASTANJEPLEIN 37 - ZWANENBURG
TELEFOON 11030
TEL. 16213
JANSSTRAAT 33
Al Uw handwerkbenoodigdheden
vindt U bij ons!
Pracht sorteering
Wollen Garens
GRATIS vakkundig onderricht!
In sommige streken van ons land vermaakt zich de jeugd met het
z.g. eierspel. Hierboven: twee ernstige beoefenaarsters
Een aloud Paaschgebruik
Oude Twentsche boerenwoning, Oostelijk type vakwerkbouw, met
houten topgevel en uitgebouwde woonruimte. Oorspronkelijke
teekening van den architect Jan Jans
HEBBEN WIJ ZEER VEEL
IN ONZE SPECIALE ETALAGE KUNT U ZEER VEEL
NIEUWE SNUFJES BEZICHTIGEN.
PRIJZEN ZEER LAAG! PRIJZEN ZEER LAAG!
Engelsche Gordijnroeden vanaf 19 cent per Meter.
Traproeden, compleet met oogen 80 ct. per dozijn. Platte
traproeden 30 ct. per stuk. Grijs of wit Gordijnkoord 12 ct.
per streng. Band en gespen voor opklapbedden, alle soor
ten Touw en Koord. Glazen, Celluloid en metalen deur
platen vanaf 10 ct. Alle soorten Duimen, Oogen, Wand
en Schilderijhaken. Glijnagels, Meubelnagels, Siernagels,
Bordenhangers, Stoelzittingen, Stoel- en matrasveeren enz.
3 4—3 6 TELEF. 12485
IJZERMAGAZIJN
KRUISSTRAAT
CENTRAAL
komt U bij ons voor Uw
op de voordeeligste, soliedste, gemakkelijk
ste, rustigste manier. Te allen tijde, zonder
verplichting, alle inlichtingen.
Prima adres voor alle soorten HAAK, BREI- EN BORDUUR-
WOL. - Ruim gesorteerd in NOMOTTA en LISTER WOL.
SCHAGCHELSTRAAT 20, HAARLEM, BIJ DEN ANEGANG
dat sommigen Uwer nog doorgaan met te veel geld uit te geven
bij den kapper, of dat andere Dames zich laten bedienen in
zaken, die lang niet zoo comfortabel zijn, wier bediening niet zoo
goed is, of waar de omgeving van dien aard is, dat U er zich
toch niet thuis gevoelt.
de Kapsalons, waar de meest-eischende Dame, zoowel als de
meest-eenvoudige, zich volkomen op haar gemak gevoelt.
ONZE PRIJS KAN VOOR NIEMAND EEN BELETSEL ZIJN
alles inbegrepen, 2 maal wasschen, knippen en watergolf.
Onze Chemo Natural Permanent 2.50. Alleen echter noodig
indien U lastig te verwerken haar hebt of indien Uw haar
door onvakkundige behandeling te veel geleden heeft.
LET OP DE JUISTE ADRESSEN:
HAARLEM - TELEF. 11363
KLEINE HOUTSTRAAT 6, bij den Anegang
ONZE COSTUUMS ZIJN VAN ZEER LANGEN LEVENSDUUR
MATIGE PRIJZEN - STEEDS DE NIEUWSTE DESSINS
,eze Paasch-symbolen spelen, gelijk be
kend, in 't dagelij ksch leven nogdik
wijls een bijzondere rol. Ook in ons
land kent men alom gebruiken met Faasch-
eieren, evenals in andere landen. Thuis ver
bergt moeder in verschillende hoeken van den
tuin of bij gemis daarvan in de kamer de
eieren, die zij met haar kinderen in de uit
stalkasten bewonderde, in een klein zacht
nestje, zet er den Paaschhaas op en laat -de
kleinen zoeken. Welk een gejuich wordt niet
gehoord, als ze de eieren vinden, die de
Paaschhaas gelegd heeft! Vriend Lampe en
eieren leggen, is dit mogelijk niet met elkaar
in strijd? Oogenschijnlijk wel, maar toch niet
geheel en al.
De feesten welke aan Paschen verbonden
zijn, zelfs de bont-gekleurde Paascheieren,
waren reeds bekend bij de oude Perzen. Tij
dens hun lentefeesten gaven zij deze aan el
kaar als geschenk, teneinde daarmee het
scheppingsverhaal, zooals Zoroaster hun dit
verteld had, te symboliseeren. Het wereldei
werd eenmaal door den eerstgeborene der
schepping, den stier, met de horens stukge
slagen, waarop vervolgens alle levende we
zens eruit te voorschijn kwamen. En telkens
als het nieuwe voorjaar weer aanbreekt, als
de zon in het sterrenbeeld van den Stier staat,
„springt" de starre, wintersche aarde open en
worden millioenen nieuwe levenskiemen te
voorschijn getooverd. Dat is de oorspronke
lijke beteekenis van het Paaschei, en deze
beteekenis is bij alle Germaansche volken de
zelfde gebleven. Men denke slechts aan het
ei van den in den vuurdood zich verjongenden
vogel Phoenix der Grieken en aan de uit het
ei ontstane Dioskuren, de zonen van Zeus:
Castor en Pollux. De eerste is niet anders dan
het afstervende en wegkwijnende en zich weer
vernieuwende zonnejaar, en de beide laatsten
stellen dag en nacht, zomer en winter voor
Op hun feest liepen de Romeinen in een ei-
ronden kring om het hardst.
Geheel met dezelfde beteekenis is het ei ook
in de Germaansche mythologie gekomen. Het
was als zinnebeeld deT vruchtbaarheid aan
Ostara, de godin der vruchtbaarheid gewijd
Men offerde eieren op haar altaren en gai
ze den priester ten geschenke. Toen men later,
na de invoering van het christendom, de eieren
niet meer op het altaar van de godin offeren
mocht, offerde men ze op het huis-altaar,
d.w.z. men at ze zelf. Zoo ontstond het ge
bruik van het eieren-eten op Paschen.
In Noord-Duitschland, in het bijzonder ir
Sleeswijk-Holstein en Mecklenburg, eet men,
naar Albers in „Das Jahr und seine Feste" ver
telt op Paaschavond de Paascheieren; 't is er
het eenige gebruik, dat daar van de oude ge
woonten overgebleven is. In Zuid-Duitschlanu
daarentegen heeft zich in zekeren zin een ge-
heele „eierencultus" gevormd, want de Kerk
liet zich het prachtige zinnebeeld niet ontgaan.
Het ei werd als vanzelf het symbool der op
standing, en niet slechts dat der natuur dat
het reeds was, maar ook van den Verlosser en
van de gezamenlijke, door Zijn dood verloste
menschheid. Zoo kwam het ei in de Kerk. De
priester wijdde de Paascheieren; men beschil
derde ze met allerlei vrome spreuken, waarbij
er langzamerhand echter ook kwamen als deze
Ich wünsche, Liebchen, froh und frei,
Mich Dir, Dich mir zum Osterei!
Menig bijgeloof, dat aan de Paascheieren
verbonden is, vindt aldus ook zijn verklaring.
Een op Witten Donderdag gelegd ei werpt men
bij naderend onweer over het dak, teneinde het
huis voor blikseminslag te beschermen. Of wel
het meisje kookt in den Paaschnacht op het
kerkhof een ei en schenkt het den geliefde,
dien zij hierdoor hechter aan zich gebonden
acht. Als het eenigszins mogelijk is, deelt zij
het ei met hem en zegt daarbij heimelijk:
„Ich, Du, das Ei,
Das sind unser drei
Teilen wir das Ei,
Bleiben unser zwei,
Einen wir uns zwel
Bleibt's bei Einerlei."
Het eiertikken bestaat hierin dat de kinde
ren hun eieren wederzijds met de spitse punt
tegen elkaar stooten en daarbij wedden, wiens
ei het eerst breekt. Naast het bijna overal als
kinderspel bekende eierloopen of eierdragen
waarbij degene wint, die met zijn onbeschadigd
ei het eerst op een bepaald punt aankomt, be
staat in enkele streken ook nog het eieren-in
zamelen. Hierbij moet iemand een aantal eieren,
GEN. CRONJESTRAAT 54
TEMPELIERSSTRAAT 60—62
ZANDVOORTSCHELAAN 180
LAN GESTRA AT 4 ALKMAAR
TELEFOON 14726
TELEFOON 12178
TELEFOON 26205
TELEFOON 2898
gewoonlijk honderd, het een na het ander op
rapen en in een eenigszins terzijde staande
mand leggen, voor een ander van een opge
dragen doel terugkeert.
Bij al deze andere eierspelen worden de
eieren van te voren onder een feestelijken om
gang in het dorp verzameld en aan het eind
van het spel opgegeten.
Bij het ophalen der eieren pleegt men aller
lei rijmpjes en liedjes te zingen, die voor elke
plaats weer verschillend zijn.
Een der Duitsche musea bezit een verzame
ling Paascheieren. Ze zijn afkomstig Uit ScRiefe
bij Muskau in het Wendische, en zijn door jon
gens en meisjes ter plaatse vervaardigd. In
vloeibare was zijn allerlei kunstzinnige voor
stellingen uit het Passieverhaal op het rauwe
ei aangebracht. Dit komt dan in gekleurd wa
ter en wordt gekookt, tot de was gesmolten is
en de voorstelling op de schaal achterblijft. Een
oud volksgeloof bij de Wenden wil, dat deze
Paascheieren op den eersten Paaschdag ge
kookt moeten worden: dan blijven ze voor be
derf en kwaden reuk gespaard.
De Paaschhaas is uitsluitend Germaansch.
Hij was, als held in dienst van Venus, van
Ostara, van de Noordsche Aphrodite, als sym
bool van de jaarlijksche wederopstanding der
natuur, heilig. Als zoodanig is hij ten nauwste
verwant met het Paaschei. Als de eerstelingen
der dierenwereld zocht men jonge Maart-hazen
en offerde ze Ostara op haar feest. Het
Christendom verbood dit natuurlijk, maar het
gebruik bleef bestaan; men vormde slechts de
Maart-hazen uit koeken- en suikerdeeg en
schonk ze aan de kinderen inplaats van aan
de godin. Opdat dezen niet het genoegen zou
den moeten missen, ze zelf te zoeken verstopte
men ze in veld en beemd, en een over-ijverige
heeft het misschien wel gedaan als wijlen Jo-
hann Balhor-n, die ook onder den haan, die zijn
A-B-C-boekje opluisterde, eieren legde! Even
als deze echter meende dat de haan als na
tuurlijke beschermer van het nest, met de
eieren daarin behoorde, zoo zal misschien de
gene, die voor het eerst de eieren onder den
haas legde, of
schoon ze eigen
lijk gescheiden te
zoeken waren, ge
dacht hebben dat
beide, haas en
eieren, als natuur
lijke zinnebeelden
der vruchtbaar
heid, In één nest
behoorden.
De Paaschhaas
trekt 't Paaschei,
waaruit twee kui
kentjes zijn geko~ fa
men
Het stadje Ootmarsum in Twente is niet
alleen bekend om het vele natuurschoon
zijner omstreken, maar ook om de vele
oude gebruiken, die hier nog in zwang zijn. Een
van de allermerkwaardigste is wel het z.g.
.vlöggelen" of vleugelen tijdens het Paasch-
feest.
Tusschen Ootmarsum en den Kuipersberg ligt
Zuidelijk van den straatweg de Paaschweide.
Daar worden tegen Paschen enorme hoeveel
heden hout bijeengebracht, die voor het Paasch-
vuur moeten dienen, dat 's avonds wordt ont
stoken. Er staan ook enige kramen en stalletjes
met lekkernijen waarvan vooral natuurlijk de
jeugd druk gebruik maakt, 's Middags begeven
de burgers zich eerst naar de Paaschweide, de
kinderen om er te genieten van de uitgestalde
heerlijkheden, de ouderen om er een kijkje te
nemen en hun bijdrage te betalen in de kosten,
welke aan het Paaschvuur verbonden zijn. Het
koopen en het bijeenbrengen van het hout
wordt beredderd door een viertal personen, die
ook de. leiding bij het vleugelen hebben.
Dit viertal vult gewoonlijk zichzelf aan. Om
de paar jaar treedt er één af, waarna een an
der door de drie overgebleven personen wordt
gevraagd, of hij lust heeft deel uit te maken
van de commissie voor het paaschhout.
Wanneer men eenigen tijd op de Paaschweide
geweest is, begint zich nu langzamerhand een
groepje menschen te vormen, waarbij zich de
voorganger bevindt, iemand met een flinke
stem, de held van het Paaschfeest. Deze zet tel
kens een couplet in van een speciaal, zeer lang
Paaschlied; het groepje, wandelende van den
eenen kant der weide naar den anderen, wordt
steeds grooter en grooter en valt telkens in.
Ten slotte hebben een paar honderd menschen
zich aangesloten en de stoet trekt thans naar
de stad; bij de stad geven alle deelnemers el
kaar de hand en trekken in een lange rij de
straten door.
Eigenlijk begint de eigenaardige Paaschvie-
ring reeds des morgens om negen uur. Dan ko
men een vijftigtal mannen en jongens op het
marktplein samen, gaan, het zooeven bedoel
de Paaschlied zingende, eenige straten door en
zijn tegen tien uur weer op de markt, waarna
allen zich ter kerke begeven. Des middags om
half twee herhaalt zich hetzelfde gezang,
waarna allen naar den middagdienst gaan en
later op den middag heeft dan het eigenlijke
vleugelen plaats.
Aan den optocht doen zoowel Katholieken als
Protestanten mee. De woorden van het lied en
de toon, waarop gezongen wordt, doen onmid
dellijk aan een processie denken, en ongetwij
feld is het vleugelen dit ook vroeger geweest.
Thans echter mist het elk kerkelijk karakter.
De optocht gaat niet alleen door de straten, hij
gaat soms zelfs door de huizen, meestal her
bergen, waar dan meestal tevens iets wordt
gebruikt. Op de markt zet de voorganger voor
't laatst nog eens het eerste couplet in en wordt
het heele lied nog eens gezongen.
„Christus is opgestanden,
Al uit den Dood z'n banden,
Dit; willen we allen vroolijk zijn,
Christus zal onze. verlosser zijn, Halleluja.
Christus voer ter hellen
Om daarin vrede te stellen,
Die in de duisternisse lagen bezwaard,
God heeft ze met Zijn eeuwige licht verklaart,
Halleluja-
Waar dat ik ben of waar ik sta,
Mijn ziel die zingt Halleluja.
Het is vandaag den blijden dag,
Dien David in den geest voorzag.
Want onze Heer en Koning rein
Die nu verrezen is voor mijn.
Zijn bitteren dood komt ons te sta,
Dus zingen wij Halleluja.
Telkens na eiken regel wordt het woord Hal
leluja herhaald. Bij de laatste woorden van het
gezang heffen de ouders hun kinderen hoog iO
de lucht, hetgeen steeds het eigenaardige einde
van het vleugelen is.
Hoezeer men ten alien tijde te Ootmarsum
aan dit oude gebruik gehecht is geweest, blijkt
wel hieruit, dat, toen in de eerste helft der 19e
eeuw een burgemeester het vleugelen verbood en
zelfs eenige woningen, die men gewoon wa*
door te trekken, sloot, het volk met geweld de
gesloten deuren openbrak, daar het geen ande
ren weg wenschte te volgen dan dien men
eeuwen lang was gegaan.
Men wil beweren, dat de nonnen van het
vroegere klooster te Weerselo, wanneer zij met
Paschen de kerk te Ootmarsum kwamen be
zoeken, hand aan hand de stad binnenkwamen
en dan het vleugelen daaruit zou zijn ontstaan-
Anderen daarentegen meenen, dat het een over
blijfsel is van de oude Faaschprocessies, die
Twente langer dan elders in gebruik zijn Se'
bleven.
Nog weer anderen zijn van oordeel, dat bet
vleugelen te Ootmarsum een laatste overblijf"
sel is van de z. g. geeselprocessies uit de
en 14e eeuw.
De geeselhouders of flagellanten trokken»
aalmoezen inzamelend, door steden en dorpen-
Daarop zou het trekken door de hulzen bij bet
vleugelen kunnen wjjzen. Misschien ook beef
het vleugelen wegens een zekere overeenkom®
met de boetprocessies van het flagellantism
alleen den naam daarmede gemeen en werd
het schertsenderwijs naar het Latijnsche woor
i voor geeselen flagellare „vlogelen" genoemd-
