SCHOONMAKEN?
TROUWEN?
VERHUIZEN?
MAART-RECLAME
CADEAU!
N.V. WONINGINRICHTING
J. CHRISTIAANS
MEUBELEN - TAPIJTEN - BEDDEN
RADIO
GIEBELS'
k
PETRIE Co
ALLE ASSURANTIËN
Oude
Paaschgebruiken
m--
VLOERBEDEKKING
GRAM0F00NS
DE HERTEKOP
BhmI
LET OP!
LET OP!
29
39
49
59
Goed uitkijken een
eerste vereischte
ONS LENTE-NUMMER
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
GEDEMPTE OUDE GRACHT 82
HAARLEM
H
PROFITEERT DAN NU VAN ONZE
Bij aankoop
van een karpet, 2 bijpassende kleedjes.
Gratis leggen van Vloerzeilen en Lino
leums. Gratis meten en boren van Loopers
HOLTAPKARPETTEN
PRIMA BOUCLELOOPERS
AXMINSTER- EN WILTON
KARPETTEN
15.90, X i.OU
WILTON- EN MOQUETTE-
LOOPERS
OOK VOOR MEUBELEN, BEDDEN EN DEKENS SLAAGT U
SOLIDER EN VOORDEELIGER
vanaf 24 cent per el
ENORME COLLECTIE
Cocosmatten
Closetmatten 19
Winkels alléén
Julianapark 58—60,
Amsterdamstraat 41,
Westergracht 79,
Telefoon 13661
Telefoon 15537
Telefoon 13292
VERKOOP ALLEEN
a CONTANT
GR. HOUTSTRUT 108
ZIJLVEST N° 3
Voorjaarscollecties
Inrichten van
antieke en artistieke
Interieurs
IJZERHANDEL
EFFECTEN COUPONS
VOORSCHOTTEN IN REKENING-COURANT
PROLONGATIEN - DEPOSITO'S - CHEQUES
VREEMD BANKPAPIER - INCASSEERING
ADVIEZEN VOOR BELEGGING
LIPS' SAFE-INRICHT ING
Op week-end aan den waterkant
SIi
Het sieraad van plassen en vaarten, de waterlelie, in bloei: blanke bloem en fraai blad
De grootste sorteering
Aparte dessins
De laagste prijzen
Zwerftochten naar sloot
en plas
19.75, 16.50, 11.50, 7.90, 5.90, 4.75
59 49 39 34 ct. p. el
C0C0SL00PERS gratis geboord
50 breed
vanaf
ct.per el
70 breed
vanaf
ct.per el
85 breed
vanaf
ct.per el
100 breed
vanaf
ct.per el
23.50, 19.50, 17.50, -a
1.10 - 80 - 75 69 ct. per el
Linoleum en Vloerzeilen
„Krommenie"
1.10 - 98 - 89 j
Gratis gelegd Q«7
Etamines va. 6 V, ct. per el
Voiles, gebloemd 18
Kant en klaar met
strookje
Prima gordijnvelours
Handweefstoffen, 120
breed
Tafelzeil, 120 breed
Kastenzeil
Zware Chinamatten 140x180 79
Glasgordijnen 39
Bagdadstores v.a. 1.95 per paar
Handweefovergord2.75
19 M
19 m r>
24
29
9 i,
v.a. 22 ct.
n n n
N
HET GOEDKOOPSTE EN MEEST GESORTEERDE ADRES VOOR
-y'*y?
TELEFOON 13046
VAN OUDS
TELEFOON 12223 - HAARLEM
OPGERICHT 1688
zijn gereed.
Wij noodigen U tot een bezoek uit
BIJLEVEREN EN STOFFEEREN
VAN ALLE MEUBELEN
Reparaties ook aan huls onder
garantie.
Emballeeren van Antiek
Porselein, Kunstvoorwerpen,
Verhuizingen, enz.
Groote sorteering Meubelen,
Antieke Doeken, Sjaals, enz.
Inkoop en Taxeeren van
Antiquiteiten.
vindt U
tegen concurreerende prijzen
bij
GED. OUDE GRACHT 5-7
t.o. Postkantoor
Telefoon 11304
up**
POSTGIRO 41460
TELEFOON 13870 (2 lijnen)
Weer is het voorjaar op komst en wacht
het water met z'n schatten aan na
tuurschoon op de jonge „Zwervers".
Want rijk zijn onze plassen en slooten voor
hem, die zijn oogen weet te gebruiken en zijn
gedachten aan 't werk zet bij alles wat hij ziet
en hoort. Hoeveel problemen bevat niet 'n een
voudig begroeide sloot? Hierin huist 'n harmo
nisch afgesloten levensgemeenschap van plan
ten en dieren, van roovers en hun prooi. Dat
stille water kent zijn gerulschloozen „strijd om
't bestaan", maar deze is niet een doelloos
uitmoorden van den zwakste door den sterk
ste. Deze strijd is zooals overal in de na
tuur een zelf-reguleerende factor, dien we
ook kennen in ons eigen lichaam, en die mede
helpt om bedoelde levensgemeenschap als een
groot organisch geheel in stand te houden.
Vandaar dat zoo'n water steeds de meest ver
schillende planten en dieren bergt, elk toege
rust met doelmatige inrichtingen, zooals hun
leefwijze en milieu dat vorderen. Deze inrich
tingen. die ofwel het voortbestaan van het in
dividu, ofwel de instandhouding van het
soort beoogen zijn zoo varieerend, dat het
waterleven ook voor de jeugdige natuuronder
zoekers een der aantrekkelijkste biologische
onderwerpen uitmaakt. Daarbij komt dan nog,
dat waterdieren met weinig hulpmiddelen en
op vrij gemakkelijke manier bemachtigd kun
nen worden.
Men heeft niets anders noodig dan 'n stevig
schepnet en iets om de diertjes mee naar huis
te nemen. Hiervoor is een wijdhalzige flesch,
met 'n touwtje voor 't dragen, en in veel ge
vallen (Insecten en hun larven) een doosje met
wat mos voldoende.
Wil men succes hebben op z'n zwerftocht
naar sloot en plas, dan moet men echter goed
kijken, aldus schrijft Vine, van Iersel in „De
Zwerver in Gods vrije natuur."
Dit leert iemand, die liefde voor de natuur
heeft, stilaan van zelf en dat is juist een der
grootste voordeelen, verbonden aan de natuur-
sport. De jonge mensch leert er zijn zintuigen
gebruiken en scherpen, en dit strekt hem la
ter in alle opzichten tot voordeel. Zijn er wei
nig menschen, die weten te denken, omdat ze
zich hierin nooit oefenden, nog minder kun
nen goed waarnemen, omdat ze ook dit nooit
leerden.
We maken ons daarom gewoon alles wat zich
in de omgeving van ons „operatieterrein" be
vindt, nauwkeurig te onderzoeken.
Boomen, struiken, palen, steenen, vooral on
dergedoken en drijvende planten worden
nauwlettend onder oogen genomen.
Jarenlang vond ik nooit 'n spinnende water
tor, totdat ik ertoe overging 't slijk tusschen
grootere waterplanten oplettend te onderzoe
ken. Het bleek toen, dat deze reuzekever bij
lange zoo zeldzaam niet was als ik eerst,
meende.
Ook het bodemslijk, de bladeren en steenen,
die op den bodem liggen, bieden 'n gunstige
gelegenheid om allerlei dieren te vangen.
De bemachtigde buit kan nu op verschillende
manieren verder verwerkt worden.
We kunnen een verzameling aanleggen en
daardoor naast vormenkennis een zekere ken
nis van de fauna uit onze geboortestreek ver
werven. Hierbij kunnen insecten droog be
waard worden. Kevers en wantsen kunnen di
rect gedroogd worden, terwijl libellen, koker
juffers, netvleugeligen en dergelijke eerst ge
spannen moeten worden. Insectenlarven en
andere „weeke" dieren bewaart men het beste
in formal-alcohol (100 deelen alcohol, 100 dee-
len water, 5 deelen formaline).
Grooter waarde is verbonden aan 't onder
zoek der gevangen dieren. Dit omvat twee dee
len: bestudeering van het levende dier en be
studeering van den lichaamsbouw.
Voor de laatste studie kan 'n goede loupe of
n eenvoudig microscoop onschatbare diensten
bewijzen. Andere hulpmiddelen, die t onder
zoek vergemakkelijken, maakt men liefst zelf.
Vooral hier geldt: „Probeeren gaat boven
studeeren." Meent men het ernstig met zijn
werk en wil men er voor zich zelf zoo'n groot
mogelijk voordeel uit trekken, dan maakt men
van alle onderdeden, die men onderzoekt, een
teekening. Zoo dwingt men zich tot nauwkeu
rig kijken en op den duur krijgt men 'n mooie
verzameling uitgedroogde en half vergane die
renlijken.
Wie eenig idee wil krijgen van de manier,
waarop men hierbij te werk kan gaan, raad
pleegt het „Biologisch studie- en werkboek"
uitgegeven door het Jongensweeshuis te Til
burg.
Hoe interessant en vruchtbaar dit onderzoek
van den dooden vorm ook is, 't blijft eenzij
dig en onvolledig als men voordurend zichzelf
de vraag stelt, waartoe zou deze of die vorm
dienen. Dan pas wordt het werk belangwek
kend, het dier gaat voor ons weer leven en
naast deze vreugde aan 't werk, boeken we 'n
maximum aan gewin voor onze verstandvor-
is, •*>,.-
Kiwi**''
iv/r-.j
<s v'
ming. Iemand, die 'n onderzochten vorm zoo
doordenkt, zijn vermoedens critisch onder
zoekt en zoo mogelijk toetst aan 't levende
dier, smaakt de vreugde van een onderzoeker
en ontwikkelt zijn geest tot een bruikbaar ap
paraat.
Ditzelfde geldt voor de bestudeering van het
levende dier. Ook hierbij ontdekt men allerlei
feiten met betrekking- tot voortbeweging,
ademhaling, voedsel nemen, nestbouw, enz.
Maar deze feiten, hoe belangwekkend ook op
zichzelf, krijgen pas kleur en beteekenis, als
men ze in verband brengt met den vorm of
leefwijze van het dier.
Voor het houden van levende waterdieren is
het meestal gewenscht in plaats van één groot
aquarium, meerdere kleine te gebruiken. Accu
bakken of groote flesschen zijn uitstekend ge
schikt.
Planteneters geeft men waterplanten, (wa
terpest, kikkerbeet, waterviolier), vleescheters
voert men kleinere waterdieren of wormen,
't Is meestal niet goed, dat het water warm
wordt en daarom zet men de bakjes niet in de
zon. Heeft men insecten, die kunnen vliegen
(kevers, wantsen), longslakken of salamanders
in z'n bak, dan dekt men het aquarium met 'n
stuk gaas of glas.
Evenals bij het onderzoek van den dooden
vorm het maken van teekeningen alle aan
dacht verdient, is bij de bestudeering van het
levende dier het houden van aanteekeningen
zeer waardevol. Dit kan b.v. gebeuren fa den
vorm van 'n dagboek, waarin men de vind
plaats, vindtijd en zijn verdere waarnemingen
opteekent.
Mogen velen erdoor gebracht worden zelf
ook de natuur in te trekken en na te denken
over datgene, wat ze daar zien.
Het is nog niet eens zoo heel lang geleden,
dat op Paaschzaterdag de kinderen langs
i de straten zongen en met een ratel rond
liepen, om de terugkomst der Paaschklokken te
verkondigen aan ieder die het hooren wilde.
Soms werd hiermede gewacht tot het avond ge
worden was, en de kerkwachter, dien wij in on
zen tijd koster noemen, maar in zijn eeuw den
naam van hondenjager of hondenslager had, om
dat zijn voornaamste taak hierin bestond: de
honden die hun meesters vergezelden, uit de
kerk te jagen, voegde zich dan bij de kinderen,
om tezamen al ratelend langs de huizen te zin
gen:
De Dommeldemette,
De vasten is uyt.
Kyrie Eleison.
Te Paschen sullen we eieren eten.
Soo is de vasten vergeten.
Kyrie Eleison.
En, juist als bij de rommelpotterij op Vasten
avond het geval was, werden de jeugdige zan
gers ook hier aan de deuren beloond, nu met
wat geld of eieren.
Dat met Paschen de eieren steeds zulk een bij
zonder groote rol spelen, danken we minder aan
het feit, dat de hoenders om dezen tijd van het
jaar meer cSan anders te leggen plegen, als wel
aan een oude traditie, die tot in de eerste eeuwen
teruggaat. Want al toen hechtte men aan een
ei, dat uiterlijk zoo levenloos was, maar innerlijk
de kiem van nieuw leven bevatte, een bijzon
dere beteekenis. Daarom is het ook verklaar
baar, dat in verschillende graven van martela
ren eieren gevonden werden. Zoo vertelt Bol-
detti in een zijner publicaties over de oude
christengraven tusschen de overblijfsels van de
heilige Balbina en Theodora marmeren eieren te
hebben gevonden. Ook trof hij in verschillende
graven vaak eierschalen aan. Het was dus heel
gemakkelijk deze afbeelding vlan de herschepping
en verrijzenis over te dragen op het kerkelijk
feest der herschepping en verrijzenis.
Het ontsteken der Paaschvuren is oorspron
kelijk een oud heidensch gebruik, dat plaats had
op de heidensche viering van de komst van het
nieuwe leven, het feest van Eostra, de lente. In
ons land brandden vroeger de Paaschvuren
hoog op en vormden, hoewel onchristelijk van
oorsprong, voor de geloovlge Middeleeuwers toch
even goed 'n bron van groot volksvermaak. Op
het platteland ging men dagen te voren met een
kar of kruiwagen rond in de dorpen, om hout
en oude bezems en matten en al wat er voor
verbranding in aanmerking kwam, voor de
Paaschvuren te verzamelen. Behalve de jool en
pret, die er rond de brandende vuren werd ge
maakt, trok ook de Faaschwei. waar om dezen
tijd soms hêele kermissen stonden, veel vierders.
Daar waren vooral Gelderland en Overijsel sterk
in.
Aan de overzijde van den Rijn lag in die da
gen de heerlijkheid Meinerswijk, die de Paasch-
wei der Arnhemmers uitmaakte.
Een oud gebruik is ook het eieren tikken, dat
vooral zoo in eere was bij de echte Amsterdam-
sche jongens, die zich daarvoor op de Boter
markt verzamelden. In de dorpen kende men
naast het spelletje van eierentikken, ook nog
die van eieren schieten en werpen. De eieren,
die gewoonlijk ln alle kleuren van den regenboog
bestreken en beschiderd waren, droegen bij na
der bekijken ook van binnen meestal merkwaar
dige vuilgroene en paarsblauwe kleuren, die
echter afkomstig bleken te zijn van een kei
harde gekooktheid!
Een spel, cjat men vooral in de zeventiende
eeuw hoog in eere hield, is het eierdansen. In
het Rijksmuseum te Amsterdam hangt nog een
schilderij van Pieter Aertsz, waarop dit spel is
afgebeeld. Op den steenen huisvloer is ln het
midden een witte kring getrokken. Daar rond
omheen liggen tusschen een chaos van zwaar
den, muilen, kannen, tangen en alle bedenkbaar
gerei meer, verschillende eieren. Tusschen dat
alles door hinkt lustig een jongeman op kouse
voeten, die den huisgenooten hiermee kennelijk
epn groot amusement bezorgt. De bedoeling van
het spelletje is, de eieren, die binnen den witten
kring gelegen hebbben, eruit te hinkelen en de
moeilijkheid daarbij, niet op de voorwerpen te
trappen. Het schilderij dateert uit het midden
der zestiende eeuw.
Den tweeden Paaschdag werden de eieren ge
gaard en trok het heele dorp uit, om naar den
etergaarder te zien. Door den dorpsherbergier
werd een korf met 25 eieren te voorschijn ge
haald en de eieren op gelijken afstand van el
kaar op den weg neergelegd. De eiergaarder en
zijn medespeler trokken nu gelijk uit, de eerste
om zoo gauw mogelijk alle eieren weer in het
korfje te verzamelen en er mee terug te komen,
de ander om zoo hard hij kon naar een van te
voren bepaalde herberg te loopen, daar een
briefje, als bewijs dat hij er geweest was, te laten
teekenen, en weer terug te gaan. Wie het eerst
terug was won den korf met eieren. Ook had de
medespeler wel eens een moeilijker werkje dan
enkel hard loopen te verrichten. Hij werd met
gebonden handen voor een tobbe water, waarin
een groote appel dreef geplaatst, en de vraag was
nu wie of het eerst klaar was, de appelbijter of
eiergaarder.
Het Paaschbrood bakken is eveneens al een
over-oude gewoonte en verschillende keuren uit
de Middeleeuwen slaan hierop. Zoo bepaalt bij
voorbeeld een Amsterdamsche keur van 25 No
vember 1899, dat alle Paaschbrooden gebakken
moeten worden met bloem en tarwemeel. In de
zuidelijke streken bakte men de enorme Paaseh-
mikken en in sommige Belgische streken de
zoogenaamde Alleluiakoeken.
Wmm
