Op den kruiser „De Ruyter"
/üdt U daoY- a
feoigfi /tieten f
I
Instantine
Pater Damiaan
DE LES VAN DIMITROV
Bij het heengaan
van Ir. Feber
EEN BONK MACHINES
VERONTRUSTEND
SUCCES?
DINSDAG 28 APRIL 1936
Van 'de commandokamer hoog In
den toren wordt het heele
schip geleid
Hersenpan van de vloot
Centrede commando's
De staking in de Wierin-
germeer
Actie van een aantal revo-
lutionnairen
BLOEIENDE BOOMEN
HEMBRUGFÖNDS
PRINSES JULIANA WINT EEN
HOOFDPRIJS
Zeeland bereidt zich voor om den
held van Molokai bij het pas-
seeren van de Schelde
hulde te brengen
Op Zondag 3 Mei
Saluutschoten
Spoorwegverkeer
DAMNATION DE FAUST
Frédéric Anspach ongesteld
Kerkelijk leven
BENOEMINGEN IN HET
AARTSBISDOM
BU1TENLANDSCH OVERZICHT
Goe ring's nieuwe functie
In hem verliest de R.K. fractie
haar eenigen Indischen
specialist
Dalende werkloosheids
cijfers
In de eerste helft van April
Lijk opgehaald
R.K. Universiteit
Schiedam, 25 April.
Even voorbij de reusachtige machinehallen
Van Wilton-Fijenoord steken in strakke rust de
grillige lijnen van den nieuwen kruiser uit het
water langs den diepen kademuur op. Als kleine
stippen bewegen zich allerlei menschen druk
over de dekken van dit onbeweeglijke bizarre,
lichtgrijze gevaarte.
De laatste hand wordt aan den kruiser ge
legd. Over de loopplank sjouwen matrozen met
hun bagagezakken. De onderofficieren, die zich
al eenigen tijd aan boord bevinden om het
schip te leeren kennen eer het op proeftocht
gaat, regelen en geven hier en daar instructies.
Schilders en timmerlieden en loodgieters en
electriciens loopen heen en weer en komen tel
kens weer uit de duistere poorten, die naar het
Inwendige voeren. Onder de sloepen staat een
stilleven in verfpotten op den grond. Uit de
kombuis slaat de geur van een vleeschgerecht
met veel uien.
En over al deze drukte heen steekt strak,
héél hoog de commandotoren de lucht in en
de breede ééne schoorsteen.
Onder de voortreffelijke leiding van den com
mandant kapitein A. C. van der Sande Lacoste,
mochten wij een rondgang maken door het in
wendige, van het vette der aarde, dat de kom-'
buis biedt langs de kanonnen en de verblijven
van manschappen en officieren tot de machine
kamers toe.
Het is een ingewikkeld mechanisme zoo'n
schip.
De constructeur moet met allerlei eischen
rekening houden. Hij moet net zoolang ba-
lanceeren tot hij de best-mogelijke com
binatie heeft gevonden van bewapening,
pantsering en brandstofvoorraad eenerzijds
en snelheid anderzijds. Al wat van vitaal
belang is moet veilig liggen onder de pant
serplaten. De kruiser moet zich in oorlogs
tijd kunnen verweren tegen andere schepen,
tegen torpedo's en tegen luchtaanvallen. Bij
dag zoowel als bij nacht. Hij moet snel ter
plaatse kunnen zijn en gerulmen tijd op
grooten afstand van huis kunnen agee-
ren, vooral in den Indischen archipel. Dat
eischt groote ruimten voor brandstof, muni
tie en mondvoorraad.
En vooral: de kruiser De Ruyter is
bestemd om in tijd van oorlog te
dienen als hersenpan van de vloot.
De centrale bevelvoering zal van
hieruit moeten plaats hebben. En
aangezien een vlootvoogd met zijn
staf bezwaarlijk zijn plannen kan
uitwerken, zittend op een krukje,
of liggend op zijn knieën, zooals op
een onderzeeboot noodzakelijk zou
zijn, moet er op den kruiser - het
eenige schip, dat zich daartoe leent
- 'n behoorlijke ruimte zijn voor den
marine-staf, met een krachtige
radio-installatie, die met meerdere
stations tegelijk in contact kan tre
den. Dat vraagt veel gewicht.
Al deze eischen werden inderdaad in den
kruiser „De Ruyter" uitgebalanceerd, zoodat een
harmonisch geheel tot stand kwam. Men heeft
er geen halven torpedojager en geen halven
mijnenlegger van gemaakt doch een up-to-date
kruiser.
De normale snelheid, die hij kan berei
ken. is 32 mijlen per uur. Zoo noodig is hij tot
grootere snelheden in staat. Zijn bewape
ning bestaat uit zeven kanonnen, waarvan
de lange affuiten vinnig over de dekken kij
ken, voorts uit een tiental zware en een achttal
lichte mitrailleurs tegen luchtaanvallen en ten
slotte uit enkele mijnkabelsnijders, die voor en
opzij van den voorsteven de mijnkabels stuk-
snijden. Voor de verkenningstaak van
den kruiser dienen vier groote zoeklichten met
spiegels van meer dan een meter doorsnee
Waarmee een verblindend licht kan worden ge-
Worpen op torpedobooten, die 's nachts aanval
len en voorts twee watervliegtuigen, die met
groote aluminium-kranen op de catapult kunnen
Worden geplaatst die hen met een snelheid van
105 K.M. de lucht in schiet. Bescherming
vindt het schip in zijn pantser, dat alle belang
rijke deelen omsluit. Als een ondoordringbaar
dek ligt het over het heele schip en als een
mantel omsluit het de wanden tot enkele meters
onder water en als een harnas omkleedt het
den commandotoren. Al wat van vitaal belang
is ligt onder dit pantser:'* de machinekamers,
de olie-, munitie- en proviandruimten, de ver
blijven van officieren en commandant, de
radio-installatie, enfin, alles wat levens-nood-
Zakeljjk is. Ter bescherming dient ook de ver
deeling van den heelen kruiser in 24 compar
timenten, die alle door waterdichte schotten
Van elkander gescheiden zijn. Wordt het schip
getroffen, dan zijn al deze schotten onmiddei
lijk gesloten en loopt niet meer dan één com
partiment vol water. Komt daardoor het
schip scheef te liggen, dan kan men vanuit twee
centrale pompkamers, die ook ieder afzonderlijk
het heele schip kunnen bedienen, ófwel trachten
het water weg te pompen, ófwel een ander com
Partiment eveneens vol laten loopen, ófwel de
olie in de tanks overpompen, net zoolang tot
het evenwicht weer is hersteld. Tenslotte kan
het schip zich nog geheel achter een rook
gordijn verbergen.
Het meest merkwaardige op den kruiser is
echter de commando-installatie. Het heele
schip wordt bestuurd en al zijn installaties
worden bediend vanuit één punt: vanuit
den pantserkoepel die boven in den toren
is aangebracht. Deze hooge éénkamers-
étage-woning is niets dan één bonk zenu
wen: zij bevat het oog, het oor, de hersenen
van den kruiser. Talrijke instrumenten dis-
tribueeren van hieruit de commando's over
het heele schip. Van hieruit, of beter van
een zolderkamer hierboven wordt de afstand
tot het vijandige schip bepaald en zijn snel
heid en zijn richting. Deze gegevens gaan
per draad naar een machinale reken-afdee-
ling, van waaruit a la minute, of liever
a la secunde de elevatie en de baksrichting
der kanonnen aan de commandokamer wor
den opgegeven. En met deze gegevens vuurt
de commandant zelf alle kanonnen van het
schip tegelijk af.
Zoo valt men bij het doorwandelen van dit
schip, van deze drijvende Moloch-machine, wer
kelijk in de eene verrassing na de andere.
Aan accommodatie voor de bemanning werd
hier meer bereikt dan op eenig ander oorlogs
schip. De hutten voor de officieren en onder
officieren zijn alle even keurig, zonder hout,
geheel met staal en aluminium ingericht. De
„volksverblijven" zijn al even keurig bewoon
baar. Hier hangen de jongens heerlijk, zoo
frisch als mogelijk is in hun matten. Zij heb
ben beschikking over een koelkast en een drink -
waterkoeler en een schrijfkamer neen, zoo
zouden wij op onze redactie willen zitten! Daar
bij de huiselijke diensten, het wasschen van
de kleeren en de kommaliewant, geschieden
centraal. Dat neemt wel wat poëzie weg van
op het dek ploeterende en plassende kerels twee
dagen in de week, maar die tijd komt aan de
oefeningen ten goede. En daarvoor is het leven
op den kruiser. Niet voor de poëzie.
En kom dan in de machinekamers. Kruip
er in langs de diepe trap-kokers, die door
het pantserdek recht naar beneden voeren.
Ge weet niet wat ge allemaal ziet. De com
mandant vertelt u, dat ieder van deze kamers
correspondeert op één van de schroeven.
Hij had u even goed kunnen vertellen, dat
hij van hieruit het schip in de lucht kon
doen springen ge zoudt het hebben ge
loofd. Een heksenketel is er een gezellige
huiskamer bij. Hier kruisen buizen van
een meter doorsnee elkaar kris kras in al
lerlei krommingen en velerlei richtingen.
Dunne buizen van de vuurleiding, heele bos
sen bij elkaar schieten tusschen de verwar
ring der kolossen door. Overal glimmen
koperen kranen en handles. Een warreling
van wielen en knoppen is aangebracht op
een breed schakelbord waarboven de sig-
naalklok wijst. En zoo is het hier en in de
radiokamer en in de lek- en pompkamers
en in de electrische centrale. En overal
gapen de luchtververschingskanalen met
open mond platte buizen. Men loopt op
een bodem van zwarte geribde staalplaten.
Zoo is het ook in de kanonnenkoepels
machinekamers op zichzelf, waar per lift uit
de gepantserde ingewanden de kogels naar
boven komen.
Een ding is duidelijk: hier kunnen
geen ongeoefende miliciens worden
gebruikt. Deze kruiser kan alleen
met beroepspersoneel werken. Met
personeel, dat bovendien geruimen
tijd op het schip zelf heeft geoefend
en vertrouwd is geraakt met zijn in
stallaties. Dat maakt het schip duur,
ongetwijfeld, doch daar valt niets
tegen te doen.
Straks vaart het schip uit op proeftocht. Twee
maanden zal het kruisen langs de kust van
Schotland, waar het water dicht bij betrouw
bare afstandsbakens toch voldoende diepte
heeft om snelheidsproeven met de „De Ruyter"
mogelijk te maken.
Strak-bizar schip!
De zoeklichten, ronde trommels in donkere
hulzen, kijken als oogen over de werf hoog over
het kruipend gewriemel van menschen heen.
Omtrent de staking in de Wieringermeer
vernemen wij het volgende:
Het aantal arbeiders, dat te Wieringen het
werk heeft neergelegd, bedroeg tot dusver onge
veer 130. Een honderdtal werkloozen, dat door
het rouleersysteem tijdelijk van plaatsing was
uitgesloten, heeft zich bij de actie aangesloten,
zoodat het- aantal stakers 230 bedraagt. Zij
hebben, op een dertigtal na, geweigerd te stem
pelen.
Meer en meer blijkt, dat deze actie slechts
door een veertigtal revolutionnaire elementen
is doorgevoerd.
Ook B. en W. van Enkhuizen hebben een
circulaire aan de te werk gestelden gezonden,
waarin dezen worden gewezen op de ernstige
gevolgen, welke deelneming aan de staking
voor hen zou hebben. Niemand van hen heeft
zich bij de staking aangesloten.
De A. N. W. B. meldt:
Bangert (omgeving Hoorn): In de weken
van 26 April9 Mei zullen de pruime- en pere-
boomen in bloei zijn.
Betuwe: in de omgeving van Eek en Wiel
staan de pere-, kerse- en pruimeboomen in
bloei. De appelboomen beginnen te kleuren en
zullen, indien het warme weer aanhoudt, in
vollen bloei staan.
In de omgeving van Zaltbommel bloeien dé
pere- en kerseboomen.
De appelboomen zullen, indien het warme
weer aanhoudt, ook hier spoedig in vollen
bloei staan.
Zuid-Limburg: aan het einde van deze week
zullen de appelboomen in bloei staan.
Zuid-Beveland: de pereboomen staan hier
in bloei. Waarschijnlijk zullen de appelboomen
deze week in bloei staan.
Naar aanleiding van het feit, dat het Hem-
brugfonds binnenkort zijn vijftienjarig be
staan herdenkt, heeft zich uit het personeel
van het Staatsbedrijf der artillerie-inrichtingen
aan de Hembrug een comité gevormd, om dit
te herdenken.
Uit het voorloopig comité, waarvan het eere
voorzitterschap aanvaard is door den directeur,
den heer G. Houtwipper, is een dagelijksch
bestuur gekozen.
Bij de trekking voor de verloting der werk
stukken van het Crisis-Comité te Almelo bleek,
dat H. K. H. Prinses Juliana, die vorige week
de tentoonstelling dezer werkstukken had be
zocht en een aantal loten meenam, den hoofd
prijs had gewonnen.
Probeert hei toch eens mei
insianfine. tl ztiff zierv; Insfan-
tïne is werkelijk hel middel
legen allerlei pijnen en daaren
boven volkomen onschadelijk
Prijs per doosje Stechfs 50 ets.
stilt en voorkomt
pijnen
Te Tilburg hadden Maandag de inzegening en plechtige opening plaats van
het Volkenkundig Missiemuseum door Z. H. Exc. Mgr. A. F. Diepen
De laatste weken wordt in
Zeeuwsch-Vlaanderen, onder alge-
meene warme belangstelling der
geestelijkheid, een intense propa
ganda gevoerd om de nagedachte
nis van Pater Damiaan te huldigen,
als zijn stoffelijk overschot aan
boord van de „Mercator' op de
Schelde voorbij komt zeilen.
Een comité tot priesterhulde (waarin o.m.
zitting hebben: de Hoogeerw. Heeren Deken
Rops van Hulst en Deken de Meulemeester
van Hontenisse; de Weleerw. heer Kapelaan
Uitewilligen; de heer Lockefeer, lid van de
Tweede Kamer; de Heer Holthuizen als se
cretaris-penningmeester en enkele andere
ijverige medewerkers) heeft getracht de dui
zenden belangstellenden, die voorzeker Zondag
3 Mei naar de boorden van de Schelde zullen
optrekken, zooveel mogelijk in Walsoorden te
verzamelen tot een indrukwekkend eer- en
huldebetoon, als de „Mercator" op ongeveer
twintig meter van de kust daar zal passeeren.
De parochieele jeugdvereenigingen en verschil
lende andere organisaties hebben reeds haar
medewerking toegezegd. Ook de studenten van
het Missiehuis der Paters Maristen te Hulst
zullen naar Walsoorden marcheeren. De jeugd
bonden met hun vaandels verzamelen zich te
Groenendijk en trekken vandaar om ruim 9
uur naar Walsoorden. De Koninklijke Harmo
nie van Hulst, die onder haar bestuursleden
nog een familielid telt van Pater Damiaan de
Veuster, stelt er een eer in, zich naar Wals
oorden te begeven, teneinde de hulde met haar
muziek op te luisteren. Waarschijnlijk zullen
ook nog andere muziekcorpsen aan dit eer
betoon deelnemen, terwijl ongetwijfeld duizen
den per fiets, met auto's en extra trams en
bussen naar dat punt aan de Schelde zullen
gaan.
Een estafette van R. K. Verkenners zal
over den slingerenden Schelde-dijk de na
dering van de „Mercator" aankondigen, om
half elf vermoedelijk. Alsdan beginnen de
klokken in Groenendijk te luiden en zul
len naar oud landelijk gebruik saluutscho
ten donderen over het breede watervlak.
Als de „Mercator", begeleid door tientallen
bevlagde booten uit Ostende en Vlissingen,
Antwerpen dicht genoeg is genaderd, zet
de muziek het Belgische volkslied in, on
middellijk gevolgd door het „Wilhelmus",
waarna door alle aanwezigen het Da-
miaanslied wordt gezongen (dat op het
oogenblik druk wordt ingestudeerd). Ver
volgens bidden allen eenige Weesgegroeten
voor de Zaligverklaring van Pater Damiaan,
en juist als de „Mercator" midden voor de
volksmassa is, brengen de tallooze vaandels
en banieren, geschaard langs den dijk, een
vlaggengroet. Onder muziek en zang zal
het grootsche vlootdéfilé langzaam uit 't
gezicht verdwijnen in de richting van Ant
werpen.
Een waardig huldebetoon van de Neder
landers aan dezen waarlijk internationa
len held.
In een vergadering van de aid. Deventer
van den Vrijheidsbond heeft minister Van
Lidth de Jeude in een rede o.m. medegedeeld,
dat in de toekomst aanpassing van het spoor
wegverkeer aan het motorverkeer wel nood
zakelijk zal blijken. Het plan daarvoor zal
hoogst waarschijnlijk nog dit jaar bekend ge
maakt worden.
De tenor Frédéric Anspach, welke door de
Maatschappij tot Bevordering der Toonkunst
(afd. Den Haag) geëngageerd was voor de op
voering van Berlioz' „Damnation de Faust" in
het Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen.
Den Haag, heeft wegens keelontsteking moeten
afzeggen.
Het is de Maatschappij Toonkunst mogen
gelukken in zijn plaats den bekenden Fran-
schen tenor Edmond Chastenet van de Opéra
National de Paris voor de uitvoeringen te en-
gageeren.
Z.H. Exc. de Aartsbisschop van Utrecht heeft
benoemd tot pastoor te Ankeveen den zeereei w.
heer W. F. Pelgrim, tot pastoor te Kuinre den
zeereerw. heer H. Th. J. Puntman en tot kape
laan te Bussum (O. L. Vr. v. Alt. Bijstand) den
weleerw. heer J. J. Kroon.
By de eerste verkiezingsronde in Frankrijk
nebben behalve de rechtsche en gematigde
partijen, vooral de communisten succes we
ten te boeken. Al laat het zich nog niet aanzien,
dat de politieke machtsverhoudingen bij de her
stemmingen een zoodanige wijziging zullen on
dergaan, dat er van een triomf van het Volks
front zal mogen worden gesproken, toch heeft
het feit, dat in zoovele districten de communis
ten direct een volstrekte meerderheid hebben
behaald, een niet te miskennen onrust gewekt.
Vooral de beurs een overgevoelige koortsther
mometer heeft scherp gereageerd, en daar
door te kennen gegeven niet het minste
vertrouwen te hebben in een eventueel finan
cieel en economisch beheer, uitgeoefend door
links. Dit gebrek aan vertrouwen in een dergelijk
beheer is volkomen gemotiveerd, want de
marxistische economie is royaal in het uitgeven
van geld en bij een uiteindelijke overwinning van
het Volksfront kan het met den goudgeranden
franc wel eens gedaan zijn. Niettemin wil het
ons voorkomen, dat deze scherpe beursreactie
grootere afmetingen heeft aangenomen dan op
grond van de eerste uitslagen redelijk is, want de
communisten hebben wel-is-waar 'n flinke winst
behaald, nfaar deze winst is niet ten koste van
de rechtsche en gematigde partijen, maar ten
koste van hun medebroeders in het „front popu
laire", de socialisten en de radicaal-socialisten,
verkregen, zoodat de onderlinge machtsverhou
ding tusschen links en rechts er nog niet
noemenswaardig door wordt beïnvloed. De
scherpe beursreactie zou dus wel eens slechts de
met opzet een weinig aangedikte waarschuwing
aan het adres der kiezers om straks bij de her
stemmingen niet nog meer Moskou in de valsche
kaart te spelen. Dat die kaart valsch is, heeft de
beruchte Diniitrov, bekend uit het Rijksdag
brandproces, op het laatste congres van de Kom
intern te Moskou zelf openlijk en onbeschaamd
toegegeven.
Deze „hoogleeraar" in de revolutionnaire „we
tenschap" heeft toen aan de communisten in het
buitenland als hoofddoel aangegeven: bestrij
ding van het fascisme en het nationaal-socialis-
me door aansluiting te zoeken bij alle anti-fascis
tische partijen, ook de burgerlijk democratische,
om na in een dergelijk gemeenschappelijk an
ti-fascistisch front overwonnen te hebben de
medestanders van de Tweede Internationale en
de „bourgeois" onder den voet te loopen en den
rooden revolutiehaan van de Derde Internationa
le victorie te laten kraaien. In Spanje, waar Be-
la Kun, de bloedhond van de roode terreur
in Hongarije, toezienden voogd speelt bij de
angstwekkende ontwikkeling van den politieken
toestand, plukken de communisten reeds de
vruchten van het door Dimitrov gegeven onder
richt.
n Frankrijk hebben de communisten Dimi-
trov's geraffineerd verraderlijke tactiek
eveneens in practijk gebracht en daardoor bij
de eerste verkiezingen zulk een succes geoogst.
Zij hebben zich er zoo braaf en gematigd voor
gedaan, dat de socialisten en een groot deel der
radicaal-socialisten „con amore" en zonder ge
wetensbezwaar met hen samen zijn gegaan uit
angst voor fascisme en dictatuur', ofschoon in
het democratische en republikeinsche Frankrijk
deze „gevaren" toch niet direct dreigend geacht
kunnen worden. Hoezeer de socialisten en de ra
dicaal-socialisten zich in de Russische luren
hebben laten leggen, heeft de uitslag van de
eerste Kamerverkiezingen wel bewezen. De anti-
beteekenis kunnen hebben van een ernstige enj fascistische kiezers hebben met een ietwat won
derlijke redeneering een grooter aantal stemmen
dan vroeger op de communistische candidaten
uitgebracht. Zij hebben dat gedaan, omdat de
communisten beschouwd worden als de meest
actieve en principieele tegenstanders van alles
wat maar naar fascisme zweemt, en een dicta
tuur van het proletariaat in Frankrijk toch geen
kans maakt. Zullen zij thans overtuigd worden
van de lichtvaardigheid van hun handelwijze?
„Een gewaarschuwd man telt voor twee", zegt
een bekend Fransch spreekwoord. Welnu, de uit
slag der eerste verkiezingen heeft zoowel de
ze zonderling redeneerende kiezers als de radi
caal-socialisten, die liever buiten het Volksfront
waren gebleven, gewaarschuwd. Bij de herstem
ming zal moeten blijken of de afspraak van het
Volksfront gestand zal worden gedaan en de ra
dicaal-socialistische of socialistische candida
ten, die in de minderheid bleven tegenover de
communistische, zullen worden teruggetrokken,
en of de kiezers, zelfs indien de partijen zich
aan de afspraak houden, zich daardoor zullen
laten binden.
Het eerste gewin der communisten zou wel
eens kattengespin kunnen blijken, juist omdat
het zoo buiten verwachting groot is geworden.
Zelfs, wanneer het Volksfront bij de herstem
mingen mocht zegevieren, Wedt dit geen garan
tie voor de komende regeeringspolitiek van
Frankrijk, want het Volksfront bestaat uit zeer
ongelijksoortige deelen, die zich uitsluitend met
het oog op de verkiezingen hebben verbonden.
Dit alles in aanmerking nemend lijkt de toestand
in Frankrijk ons nog niet zoo verontrustend als
velen meenen te moeten gelooven.
In Duitschland heeft de titel- en waardig-
heidscumulator Hermann Goerjng er een
nieuwe functie bij gekregen, waarvan de
beteekenis nog niet geheel duidelijk is, maar
waarvan een groote invloed kan uitgaan op
de ontegenzeglijk gespannen verhoudingen in
het Derde Rijk tusschen de rigoureuse herbe-
wapenaars „a tort et a travers" en het econo
misch en financieel gezond verstand. Het of-
ficieele communiqué, waarbij aan Goering een
nieuwe opdracht wordt gegeven, luidt als
volgt: „Nu talrijke autoriteiten van staat en
partij moeten samenwerken tot regeling van
de quaesties van eerste behoeften en deviezen,
heeft de Führer en Rijkskanselier den minister
president van Pruisen belast met de studie en
ordening van alle noodige maatregelen. Mi
nister-president generaal Goering kan te dien
einde alle autoriteiten van staat en partij
hooren. Hij kan zich door de competente rijks
ministers doen voorlichten en eventueel doen
vertegenwoordigen." Zooals men weet, vergt
de fantastisch snelle opvoering van de bewape
ning en de legersterkte in Duitschland enorme
financieele en economische offers, zoo groot,
dat Schacht, de minister van economische za
ken en president van de Rijksbank, reeds, her
haaldelijk in woord en geschrift daartegen ge
protesteerd heeft en gewezen heeft op de mo
gelijk ruïneuze gevolgen. Daardoor is een
scherpe controverse ontstaan tusschen Schacht
en den niet-nationaal-socialistischen minister
van financiën von Schwerin Krosigk eener
zijds en de militaire en nationaal-socialistische
„Draufganger" anderzijds. Het heet, dat dr.
Hjalmar Schacht er verscheidene malen het
bijltje bij heeft -willen neerleggen, maar dat
Hitier hem niet wilde laten gaan, omdat dat
in het buitenland een ongunstigen indruk zou
maken en het vertrouwen in den economischen
en financieelen toestand van het Rijk en in
de reeds sterk geschokte kracht van de mark
geheel zou ondermijnen. Sinds Hitler's verjaar
dag, waarop aan den bevelhebber van het leger
generaal von Fritsch en den bevelhebber van
de vloot admiraal von Rahder bij wijze van
onderscheiding de rang van rijksminister werd
vérleend, is de positie van Schacht nog on
aangenamer geworden. Heeft nu de benoeming
van Goering tot super-controleur over alles,
wat met de deviezen- en grondstoffenquaesties
in verband staat, de beteekenis van een onder
militaire voogdij plaatsen van dr. Schacht of
heeft Goering deze nieuwe functie op verzoek
van Schacht zelf, die immers een regeerings-
commissaris voor de coördinatie en verzoening
der tegenstrijdige militaire en economische en
financieele belangen wenschte, gekregen, op
dat Goering met zijn persoonlijk prestige
Schacht's economische politiek tegen de aan
vallen der kapitalen behoevende legerreorganisa-
toren zou kunnen beschermen? Wij staan hier
nog voor een raadsel, dat echter in de naaste
toekomst wel zal worden opgelost.
Naar aanleiding van ir. Feber's aftre
den als lid van de Tweede Kamer der
Staten-Generaal schrijft men ons
nader uit Den Haag:
Het besluit van ir. Feber, om het lidmaat
schap van de Tweede Kamer, dat hij ge
durende een periode van drie en later weer
gedurende een van acht jaar op hoogst ver
dienstelijke wijze heeft waargenomen, neer
te leggen, wekt bij den buitenstaander licht
eenige verwondering. Zeker, er was reeds
eerder sprake van, dat deze figuur de Ka
mer zou verlaten, omdat de raadsfractie van
den Haag bij zijn keuze tot wethouder als
voorwaarde stelde, dat hij deze gehonoreer
de overheidsfunctie niet zou vereenigen met
die van Kamerlid.
Men achtte dit een ongewenschten vorm
van cumulatie. De heer Feber gaf deze toe
zegging, doch daarmee kon de Kamerfrac
tie geen genoegen nemen. De kwestie werd
toen echter zoo geregeld, dat de heer Feber
tot de verkiezingen van het volgend-jaar in
de Kamer zou blijven, aangezien met hem
de eenige Indische specialiteit uit de
fractie zou verdwijnen en een plaatsvervan
ger als zoodanig niet op de lijst voorkwam.
Daarom wekt het wel eenige verwonde
ring, dat de heer Feber eensklaps n u
uit de Kamer treedt. De Indische begroo
ting is wel is waar achter den rug, de bei
de regeeringsreglementen eveneens. Maar er
komt nóg zulk een begrooting, eer de ver
kiezingen een nieuwen kolonialen deskun-
in onze fractie kunnen brengen.
Waarom dan n u dit aftreden?
Ware hier geen uitstel mogelijk?
Het is de Haagsche raadsfractie die hier
een intransigente houding heeft aangeno
men. Op aandrang van het partijbestuur
heeft de heer Feber haar verzocht hem van
zijn toezegging te ontheffen, waarop wei
gerend werd beschikt. Zoo stond de heer Fe
ber voor de keuze van één der beide func
ties. Aangezien de arbeid als wethouder hem
vooral den laatsten tijd persoonlijk meer
voldoening schonk, heeft hij deze functie
behouden.
Nog pijnlijker wordt deze geheele kwestie
als men de opvolging van den heer F. be
schouwt. Na hem op de lijst staat onmid
dellijk prof. mr. C. P. M. Romme te Amster
dam.
Deze echter gaf reeds eerder te kennen,
dat hij er voor bedankt, ten tweeden ma.e
als invaller de Kamer binnen te komen,
zonder de zekerheid te bezitten, het volgend
jaar den parlementairen arbeid te kunnen
voortzetten. ,r>8
Volgt de heer van den Brule, een der
vooraanstaande bestuurders van den Mid
denstand te Rotterdam. Naast de heeren
Lockefeer en Stumpel zal dus een derde man
in onze fractie komen, die misschien den
koffiehandel verstaat doch daar
voor moet de eenige kenner van de kof
fie cult uur, van de geheele belangrijke
reeks Indische problemen, uit het parle
mentaire leven verdwijnen.
Met alle respect voor den heer v. d. Bru
le en voor de belangen, die hij verdedigt,
het heengaan van ir. Feber beteekent toch
een verarming van onze fractie.
De Directeur van den Rijksdienst der Werk
loosheidsverzekering en Arbeidsbemiddeling
deelt mede. dat in de week van 6 tot en met
11 April 1936 het aantal leden van ingevolge
het werkloosheidsbesluit 1917 gesubsidieerde
vereenigingen bedroeg 537.200 (waarvan 74.900
landarbeiders)
De werkloosheid onder deze verzekerden be
droeg voor het geheel:
in de week 6 tot en met 11 April 1936 29.6
pet.; in de vorige verslagweek (23 tot en met
28 Maart 1936) 30.8 pet.; in de overeenkom
stige verslagweek van 1935 28.0 pet.
Laat men de landarbeiders buiten beschou
wing, dan bedroeg de werkloosheid onder de
overige verzekerden:
in de week 6 tot en met 11 April 1936 3?.0
pet.; in de vorige verslagweek (23 tot en met
28 Maart 1936) 33.4 pet.; in de overeenkomstige
verslagweek van 1935 30.5 pet.
By' 1062 organen der openbare arbeidsbemid
deling stonden op 11 April 1936 in totaal 438.097
werkzoekenden ingeschreven, onder wie 413.581
mannen. Van deze werkzoekenden waren er
419.066 werkloos, onder wie 400.027 mannen.
Blijkens mededeeling van de afdeeling werk
verschaffing en steunverleening van het de
partement van sociale zaken, waren einde Fe
bruari 1936 56.780 werldooze arbeiders ge
plaatst bij een werkverschaffing. Bovendien
waren 635 personen met financieelen steun van
de overheid tewerkgesteld in het landbouw- en
tuinbouwbedrijf. Laatstbedoeld aantal is niet be
grepen onder het in een vorig bericht over het
einde Februari 1936 als -werkloos opgegeven
aantal personen.
Uit de ringvaart nabij Oosthuizen is het lijk
opgehaald van de sedert tweeden Paaschdag
vermiste weduwe Hooiberg uit Purmerend.
NIJMEGEN. Gepromoveerd tot doctor in de
letteren en wijsbegeerte op proefschrift getiteld:
„Etude sur les tributalres d'églises dans le
comte de Flandre du 9e au 14e siècle" en 17
stellingen, de heer P. O. Boer te Etten (N.-B.).
