Bij een boek van Foerster
Maandag a.s.
OPENING
28
J.Th. Kort
METRAGES
C'V€dU4/acJfou< IC/
20%
WIL
Een Tip i
RECTIFICATIE
1
S. KROM N.V.
Stervende
Binnenzee
VERPLAATST
NAAR: WILHELMINASTRAAT 40
ZIJDEN EN
WOLLEN STOFFEN
HEERENSTOFFEN
Thee
doeken
PALTHE
ROODENBURG
STEGWEE
HET CENTRUM
[REMBRANDT)
iBelgië-Holland]
Fa. A. VAN DAM
WEGENS UITBREIDING
10 UUR
SPECIALE AFDEELING
GR. HOUTSTRAAT No. 69
Er zijn geen betere dan Reiss' Stoffen
m
STOFFEN-AFDELING
WASSTOFFEN
m
m-
m-
ms
KORTING
KATHOLIEKEN
PRACHT
SPIEGELKAST 10.-
H. W. DAMES
Wij kunnen dan meer tijd en zorg
aan de uitvoering besteden.
DE ZOMER IS OP KOMST
BERLITZ
SCHOOL
VAN ONZE MODERNE
SPECIAALZAAK IN
in Linnen
LAKENS: qq
WOLLEN-, ZIJDEN-,
KUNSTZIJDEN- EN
BELANGRIJK
NIEUWS:
ACCOUNTANTSKANTOOR
VAN EEDENSTRAAT 9
R.K. DAGBLAD
STEENWEG 37
UTRECHT
TOONEEL, FILM
EN MUZIEK
ZATERDAG 2 MEI 1936
OUDE EN NIEUWE
OPVOEDING
SMOKKELAARS IN ARREST
Duit8che bankbiljetten verstopt in
de buizen der fietsen
BETALING
WEEK-ABONNEMENTEN
Wij verzoeken den week-abonne's
om oponthoud in de bezorging
te voorkomende iceekkucitantie
bij eerste aanbieding te voldoen.
Administratie
Nieuwe Haarl. Courant
Vrouw levend begraven
Schandelijke misdaad te
Kartasoera
NEDERLANDS GROOTSTE
VRACHTSCHIP
De „Amsterdam" naar Italië
VERVERIJ en CHEMISCHE
WASSCHERIJ
ALKMAAR
TELEF. 4043 (3 LIJNEN)
WINKEL HAARLEM:
Zijlstraat 57-Tel. 16387
door Fred Thomas
in katoen Q
12 -
32 - 38
6 stuks voor 2.18
gezoomd 1.80 - 1 45 - 1.18
met festonrand 2.65 - 1,98 - 1.85
met ajourrand2 30 - 1 90 - 1 65
Geborduurd. 2.40 - 1.85 - 1.45
GRASLINNEN PER EL
150 c.M. breed. 28 - 34
180 c.M. breed.
38 ct
SLOOPEN
Gew. overslag t 58-48
met feston 38-70 met handajour74-95
Geborduurd85 - 78 - 48
m.i
idi (rtvUL
tu
rn-
TOK
W;t
Nog korten tijd
Ridderstraat 24
Haarlem
WASCHMACHINES
ACCOUNTANCÏ
BEHEER EN ADMINISTRATIE
MODEMAGAZIJNEN
U zendt Uw advertentiën voortaan
reeds daags tevoren in. Een kwestie
van gewoonte, nietwaar?
Smakelijk gezette advertentiën trekken
het meest de aandacht, bieden de
grootste kans op succes.
Werk er toe mee dat ook Uw adver-J
tentie een succes wordt. Zend haar
zoo vroeg mogelijk inl
Wij voeren naast onze geregelde artikelen
ook doorloopend aangekochte partij goederen
GROOTE HOUTSTRAAT 8
HAARLEM
Wellicht heeft op geen geslacht een
moeilijker opvoedkundige taak ge
rust, dan op hen, die thans geroe
pen zijn, de jeugd naar Christelijke begin-
selen voor hun levenstaak voor te bereiden.
Ongetwijfeld zijn onze scholen waardevolle
inrichtingen, waarin het kind allerlei leert,
nat hem in het latere leven vooral bij
net afleggen van examens van dienst
kan zijn. Maar is dit genoeg? Kan men in
derdaad het „overige" d.w.z. het voor
naamste n.l. de karaktervorming geheel
aan de ouders overlaten? De school is
z°o zegt men een inrichting voor onder
lijs; ook de christelijke school. Deze laat
ste wil alleen de leerstof vanuit christelijke
aginselen bezien en bovendien óók gods-
nientsonderwijs geven. Dit is alles zeker van
Sroote waarde, maar allerwege wordt toch
net bewustzijn wakker, dat de taak van de
°Pvoeders meer omvattend is en de a f-
pondering van de intellectueele func-
ies van het geheel van het zieleleven, zoo-
a s dit in de scheiding van gezin- en school-
°Pvoeding verborgen ligt, een groot ge-
v a a r met zich mede brengt.
Niemand is hier meer van doordrongen
an Friedrich Wilhelm Foerster, die in zijn
nek „Alte und neue Erziehung" (Vita nova
erlag Luzern 1936) in een reeks frisch en
elder geschreven opstellen getuigt van de
P°°dzaak in onzen tijd, zich meer dan ooit
■e voren op de grondslagen der opvoeding
bezinnen. In zijn getuigenis, gegrond op
een lang en rijk leven van waarneming en
adenken, beluisteren wij eey diepe bewo
genheid met het lot van de moderne jeugd
en de onwrikbare zekerheid, dat alleen
®°dsdienstig werkelijkheidsbesef den weg
ad wijzen naar een betere toekomst.
Na eeuwen van individualistische ver
wording klinkt thans een roep naar ge
meenschap, naar solidariteit en vindt ge-
°°r ook onder de jeugd. Hoe waardevol dit
Pleuwe geluid moge zijn, toch dient men
!ch een heldere voorstelling van de ver
ging tot een nieuw heidendom te ma-
,eh. die in dezen oproep tot de moderne
•Npgd besloten ligt, n.l. wanneer gemeen
schapszin vereenzelvigd wordt met onder
werping aan staatsgezag.
Allerwege en wel het sterkst waar de
verwording het verste voortschreed wor
den de laatste consequenties van de staats
macht getrokken en de eisch gesteld, dat
de jeugd zich zonder reserve aan de auto
riteit van een „leider" onderwerpt, zelfs
met opoffering van de beslissingen van het
persoonlijk geweten.
„Al deze pogingen zijn zonder twijfel tot
mislukking gedoemd, hoe groot ook het succes
van het oogenblik moge zijn, waarop de
machtwellustige heerschers kunnen wijzen
want ten slotte leeft ook de staat slechts van
de krachten van het persoonlijk geweten.
Onder de staatsalmacht stort de staat zelf
ineen, die in den waan van zijn almacht ver
dwaalt en deze door terreur en gewetens
dwang verdedigt; want alle offer, alle trouw
ook in het kleinste en meest verborgene, alle
discipline en eenzaamheid in het dienen en
regeeren, alle zin voor rangorde, gehoorzaam
heid en gezag kan op den duur alleen uit dc
aanbidding van een hooger goed dan het de
staat is, voortkomen."
„Plato had voor altijd gelijk, toen hij zeide,
dat een gezonde rangschikking van de func
ties van de staat de triumf van de ordening
der functies in de ziel vooronderstelt. De ver
lossing van den enkeling uit de greep der
zelfzucht, waarop de orde in den staat berust,
kan slechts schijnbaar en voorbijgaand door
de roes van machtparades en door het opzwe
pen vah massa-hartstochten verkregen wor
den; it. werkelijkheid is die verlossing alleen
het werk van de godsdienst; en daarom is het
de godsdienst de diepste Wortel van alle
duurzame plicht die de staat fundeert...."
In deze uitspraak is de positie geteekend,
die Foerster tegenover de moderne tijd in
neemt en tevens de grondslag aangegeven
van de synthese tusschen oude en nieuwe
opvoeding, die het doel van zijn levensar
beid is. Verwaarloozing van de godsdien
stige opvoeding beteekent ook staatkun
dige corruptie en desorganisatie, waartegen
op den duur geen machtsysteem opgewas
sen is. De opvoeders in onzen tijd, die met
een generatie te doen hebben, die gefoepen
is om in een keerpunt van de geschiedenis
in te grijpen, zullen diep doordrongen moe
ten zijn, dat de jeugd dewerkelijkheid
van de onzichtbare wereld voor oogen
moet hebben, wil zij de eigen ziel en
daarmede ook het vaderland voor den
ondergang behoeden. Om dit werkelijkheids
karakter van de onzichtbare wereld, van
menschelijke verlorenheid en het uitsluiten
de heil dat in Christus is, gaat het, d.w.z.
om de realiteit der zonde en van Gods
genade, want zonder kennis van deze wer
kelijkheid is er geen redding. Strijd tegen
modern heidendom kan alleen gevoerd
worden in het inzicht van de onwerkelijk
heid der subjectieve religieusiteit, der uto
pie van de zelfverlossing, van de onmacht
van uitwendige godsdienstigheid evenals
van alle geloof, dat geen objectief gezag
geen Kerk van Christus, erkent. De roep
om „leiding", om „vitaliteit", om „gezond
verstand", om „recht en orde" en zooveel
meer, waar de jeugd om vraagt, moet wor
den gehoord en verstaan en worden be
antwoordt in een taal, die begrepen
wordt.
„Maar al te vele vertegenwoordigers van
godsdienstige traditie spreken thans tot de
moderne jeugd als iemand die zich tot een
Engelsch auditorium zou willen richten, zon
der Engelsch te verstaan. Er ontbreekt elk
idee van datgene, wat de moderne verwording
in de ziel van de jonge generatie bewerkt
heeft."
De belangrijkste oorzaak van het anti
christendom onder de jeugd ligt in de ver
vreemding door formalisme en boekenwijs
heid van een dieper realistisch inzicht in
het leven. De synthese tusschen oude en
nieuwe opvoeding wordt voltrokken, door
dat de oude en eenige waarheid getoond
wordt in het levende beeld der werkelijk
heid van de menschelijke natuur. Er wordt
geklaagd, dat het moderne intellectualisme
reeds vroeg de gevoeligheid voor religieuze
ervaring bij de jeugd vernietigt; maar men
vergeet, dat een opvoeder, die den werkelij-
ken toegang tot de ziel van het kind niet
meer kan vinden, reeds zelf een slachtoffer
van het intellectualisme geworden is.
„Men citeert: „Anima naturaliter Christiana"
zonder zich duidelijk te maken, in welke mate
het natuurlijke leven der ziel, haar normale
in- en uitademen, haar bewustzijn van zich
zelf, hare rekenschap over zich zelf, hare
verhouding tot de wereld, thans door de over
macht van de leerstof en alle soorten van
abstracte hersengymnastiek verstikt en ver
lamd is. Het kind wordt door een massa
vreemde gedachten bestormd en verdrukt;
zijn eigen ervaringen en gedachten blijven
ongebruikt en onverwerkt in de diepte liggen
ais de wouden van den oertijd. Eerst als een
mijnwerker afdaalt om de door den druk sa
mengeperste kolen op te heilen om de daarin
opgespaarde zonnestralen weer in levens
energie om te zetten, eerst dan bemerkt men.
wat daar bedolven Werd."
Dit is het bijzondere in de paedagogiek
van Foerster, dat hij werkelijkheidszin als
basis van godsdienstige opvoeding wenseht,
dat hij het kind wil terugvoeren naar de
concrete levende eigen ervaring, om deze
te leeren aanschouwen in het licht der
eeuwige'waarheid, naar het voorbeeld van
den heiligen Augustinus, die op het keer
punt van zijn leven sprak: „Toen schouwde
ik voor de eerste maal in mijn eigen bin
nenste."
Dit beginsel mits met verstand, d.w.z.
met de juiste gematigdheid toegepast
beteekent niet een subjectivistische gods
dienstigheid, een ondermijning van het
kerkgezag of een ontkenning van de waarde
der dogma's. Het wil slechts op één zijde
van de opvoeding opmerkzaam maken, een
belangrijke, en wat meer zegt, een schro
melijk verwaarloosde, zijde.
Foerster wil het kind met vragen terug
voeren naar werkelijke ervaring. „Heb je
wel eens gezien, hoe....? Herinner je wel,
hoeZijn er leugens, die nooit uitkc
men? Waarvoor heeft men zelfbeheersching
noodig? enz., zijn vragen, die eerst zwijgend
worden aangehoord, dan weifelend worden
beantwoord, totdat er een vrijmoedigheid
ontstaat en ten slotte in de gemeenschap
van gezin of klasse over deze werkelijke
dingen gesproken wordt, zóó, dat de op
voeder uit deze bedolven ervaringen nieuwe
levensenergie kan wekken. Met enkele voor
beelden geeft de schrijver aan, hoq hij, in
navolging van Plato, de herinnering aan
net doorleefde en aanschouwde bij het kind
wil wekken, om alle organen van kennis
verwerving te oefenen, met name zelfken
nis, zelfcritiek, eerbied voor het werkelijke,
beschrijving van het aanschouwde enz.
Godosdienstige opvoeding eischt, zoo
meent hij, een voorbereiding, die zich met
het lot en het verborgen zieleleven van het
kind inlaat, met concrete ervaringen (b.v.
huiselijke of schoolconflicten) om in aan
sluiting daaraan de volle werkelijkheid van
het evangelie te laten herkennen en erken
nen. Wat Foerster wil is ernst maken met
karakteropvoeding in het gezin en in de
school en hoezeer hij daarbij van de macnt
van het objectieve overtuigd is, moge uit
de volgende regels blijken:
„Heine zeide in herinnering aan de kathe
dralen van Antwerpen: „Die tijden hadden
dogma's wij hebben slechts meeningen
met meeningeri bouwt men echter geen ka
thedralen". Dat geldt ook voor de karakter
vorming. Ook het gelouterde karakter is als
een dom, die de ziel uit de enge sloppen van
de zelfzucht in rechte lijn naar boven voert
ook deze dom wordt niet door louter sub
jectieve meeningen en mode-denkbeelden ge
bouwd, maar slechts uit groote onvergankelijke
waarheden, die alleen in staat zijn om tegen
den aandrang van den tijdgeest als ook tegen
de verward sprekende natuur stand te hou
den en „doelbewuste" menschen vermogen te
vormen".
Talrijk zijn de uitspraken en gedachten,
die de grijze paedagoog in zijn verzameling
korte essays ons ter overdenking voorlegt
en vele ervan zijn een ernstige vermaning
tot bezinning. In het geheele gebied dei
opvoeding, ook in de universiteit wil Foer
ster de kern leggen in de zedelijk-gods-
dienstige vorming, waaraan al het andere
ondergeschikt moet zijn. Men leze het
hoofdstuk over „de van God verlaten uni
versiteit", waarin hij zooveel treffends zegt
over het „geestelijk hongerrantsoen" dat de
naar universeele kennis dorstende jeugd
wordt voortgezet. Hij wijst er op, hoe in de
groote Mohamedaansche Universiteit in
Kaïro geschreven staat: „Chemie is belang
rijk God is belangrijker" en hoe Plato
reeds zeide: „Zonder de wetenschap van
het goede is alle andere wetenschap nut
teloos". Men leze o.a. het hoofdstuk ovei
„opvoeding zonder opvoedingsdoel" en dat
over „autoriteit en zelfbestuur in de leiding
der jeugd" en men zal getroffen wordeti
door den geest van godsdienstigen ernst en
het klare besef van den modernen tijd, die
uit dit werk spreekt.
Na langdurige nasporingen hebben Duitsche
commiezen aan de grens bij Venlo twee wiel
rijders aangehouden, die reeds je ruimen tijd
van geldsmokkelarij werden verdacht.
Toen de beide mannen werden uitgenoodigd
om binnen het kantoor te komen, om aan den
lijve gevisiteerd te worden, werd niets verdachts
op hen gevonden. De beide ambtenaren be
sloten toen de rijwielen der mannen eens gron
dig te onderzoeken. In de buizen van het frame
van elk der fietsen hebben de beambten toen
een bedrag van vijftienhonderd Rijksmark aan
Duitsche bankbiljetten gevonden.
Een der smokkelaars, die tijdens het onder
zoek der rijwielen had staan toekijken, sloeg
bij de ontdekking der bankbiljetten eensklaps
op de vlucht. Voordat hij de grens echter kon
bereiken, kon hij worden gegrepen.
De smokkelaars zijn gearresteerd en de rij
wielen in beslag genomen.
DJOCJA. 1 Mei (Aneta) De politie te Solo
arresteerde te Kartasoera een vader en zoon,
die een hulpbehoevend familielid, een 50-jari-
ge inlandsche vrouw, levend begroeven.
Naar wij vernemen is het grootste vrachtschip
van ons land, de ruim 14.500 bruto registerton
metende „Amsterdam" van de Koninklijke Ne-
derlandsche Stoomboot Maatschappij, onder
voorbehoud van inspectie, verkocht aan een
Italiaansche reederij, welke te Napels geves
tigd is.
De „Amsterdam" is in 1921 te Glasgow ge
bouwd voor de vaart op Chili in welke bestem
ming het schip tal van reizen in dienst van de
K.N.S.M. heeft gemaakt. Na 't in scherpe mate
optreden van de crisis was er voor dit schip
met zijn groote tonnenmaat weinig of geen
emplooi te vinden, zoodat het de laatste jaren,
behoudens een aantal reizen, vrij geregeld op
gelegd is geweest.
Thans echter is de „Amsterdam" weer in de
vaart, hetgeen een gevolg is van het feit, dat
het s.s. „Bennekom" van dezelfde maatschappij
gecharterd is door de Oost-Afrikalijn en de
.Amsterdam" in dit verband moest invallen.
De pogingen om de „Amsterdam" te verkoc-
pen zijn reeds geruimen tijd gaande. Enkele
maanden geleden is ook met Duitsche belang
hebbenden onderhandeld, die het schip wilden
inrichten als moederschip voor de walvisch-
vaart, doch deze onderhandelingen zfjn afge
sprongen omdat geen overeenstemming bereikt
kon worden over de betalingsvoorwaarden.
Kijkt nu Uw garderobe na
en zendt het ONS ter be
handeling.
Alles komt dan keurig ver
zorgd terug.
Onze naam staat U daarvoor
borg.
Vlot geschreven en
rijk geïllustreerd
vormt dit boek een
blijvende herinnering
a. d. oude Zuiderzee
Verkrijgbaar tn den boek
handel en by Drukkerij
„t Kasteel van Aemstel"
N.Z. Voorburgwal 65-73
Amsterdam A f 0.90 afge
haald of A 1.— Iran et,
P«r post Giro 22834
REISS
Slaem**
Lange Veerstr. en Broote Houtstr., Haarlem
en Raadhuisstraat - Heemstede
in'
KLEINE
->*•
Behalve het verlaagde
tarief voor Heeren-
kleeding en Japonnen
thans desgewenscht
ook tarief A voor che
misch reinigen van
Mantels.
Normale Mantels
F 2.75 tarief A
op alle verfprijzen.
ALMELO
koopt niet in winkels waar
onzedelijke of N. Malthu-
siaansche artikelen
worden verkocht of
voorhanden zijn.
Koopt aan Stationsboekenkasten
ALLEEN DIE LECTUUR, WELKE
GEEN GEVAAR OPLEVERT
6 mahonie stoelen 3.50. 6 mahonie
stoelen 6.Eiken buffet 10.
Eiken boekenkast 9.50. Divan 0.98.
Dito op singels 4.50. Oud-Hol-
landsch dressoir 5.50. Prima gas
fornuis, merk Junker en Ruh 15.-.
Emaille kolenfornuis f 5.Dito
15.Hangkast t 8.Eiken lits-
jumeaux 20.Kapokmatras
5.Tuin-ameublement 9.95.
Nieuw eiken Vitrinekastje 6.
Groote spiegels vanaf 0.98. Bureau,
ministre 17.50. Mangel 5.Antiek
ladekastje 9.95. Turfkist t 7.50.
Pracht schilderstuk 7.50, 2 Fau
teuils, 6 stoelen met leer 10.
Singer trapnaaimachine 7.50. Eiken
Slaapkamer-ameublement, best. uit:
lits-jumeaux, 3-deurs spiegelkast,
tafel, 2 nachtkastjes, spiegel, toilet
tafel, slechts 85.Eiken tafel
3.50. Schrijftafel 3.50. Eiken cabi.
net, dubbel gebogen f 37.50. Bad en
prima geiser t 17.50. Een-persoons
ledikanten vanaf 1.49. Twee-pers.
v.a. 2.50. Geschilderde lits-jumeaux
10.IJslcastje 7.50. Waschtafel
met marmer 2.Waschstellen
f 0.98. Pracht Jaarsmahaard 30.
Bureau-ministre 6.—. Rolschuler
1.29. Tafelmangel f 3.50. Pendule-
stel 4.Gasstel 1.49. Ronde tafel
mahonie f 5.Orgel 10.Zieken-
tafel 1.29. Pracht Duitsche piano
f 85.Radiokast 4.Vleesch-
.snijmachine van Berkel ln prima
staat 40.Bakkerstrog f 7.50.
Zonneschermen 2.-Hondenhok
f 1.50. Grondbascule 3.Wasch-
machine 2.Koffers vanaf 1.
Zitbad 0.98. Krljnmachine 7.50.
Veerenbed 2.50. Bloemenbak 2.
Strooma.trassen 0.50 per stuk. 3
ÏJscowagens 10.per stuk. Rol
gordijnen o.5o per stuk.
Zoo U ziet, zijn wij ln alles ge
porteerd. Zoekt U iets. kom naar
het van ouds bekende adres:
TELEFOON 16910
ook reparaties
DIVENDAL, Anthoniestraat 3
Leden v. h. Ned. Inst. v. Acc
VAN VERMOGENS
BELASTINGZAKEN
men in Utrecht en breede
omgeving, In Twente enz.
met succes adverteeren.
dan is 't aangewezen blad
daarvoor
Bureaux:
TELEFOON 10064
liiiiiiimiiiiiiiiiitimiiiiiiiiiiiimiimiiiiiiimiiiiiimi
brengt reeds Maandag-
middag de Polygoon- f
reportage van
TmiimmmmimmmmmmmmmmmmmmiiiiT
Onderstaand gedeelte van de gisteren geplaatste advertentie gelieve men als volgt te lezen:
