K
De toestand in Addis Abeba
onder Italiaansche leiding
Heimwee wekt het schoone
Boedapest
8
Aankomst van den
Negus te Haifa
Ernstige muiterij
te Harrar
Het nieuws van heden
Militair vliegtuig
neergestort
DE SPOORLIJN DJIB0ETI-
ADDIS ABEBA
HET LEVEN HEEFT ER
EEN STERK AROOM
CINECAFE DREEFZICHT
NIEUW FILMPROGRAMMA
VEREENIGDE katholieke pers
5
„Terre Nouvelle"
verboden
v
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TELEFOON 13866
ABONNEMENTEN:
voor Haarlem en Agentschappen per
vreek 25 cent; per kwartaal f 3.25; per
Post, per kwartaal f3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
VRIJDAG 8 MEI 1936 - AVONDBLAD
TWEE EN ZESTICSTE JAARCANC No. 19939
Te Harrar is onder de troepen van Ras Nasiboe ernstige muiterij uitgebroken;
een groot gedeelte der stad zou in vlammen opgaan
Het Weer
De Negus zal door het Abessinisch
klooster plechtig ontvangen
worden
Voorbereidingen te
Jeruzalem
Het regenseizoen in Ogaden reeds
definitief ingetreden
De buitenkansen van
Maarschalk Badoglio
Giuseppe Bottai, de gouverneur van
Rome, thans burgerlijk gouverneur van
Addis Abeba
Een groot gedeelte der stad zou
in brand staan
Italianen op 15 K.M. van
de stad verwijderd
0
■■■MWt i
Vooral na een luchtreis, zonder
overgang, ondergaat men
zuiver die gansch andere
levensatmosfeer
Voor zijn vertrek uit Addis Abeba verzamelde de Negus nog een groot
aantal krijgers om zich om hen op te wekken de Italianen tegen te
houden. De krijgers weifelden echter. De Negus vluchtte daarop, Addis
Abeba, de hoofdstad, aan de woede van de gewapende benden overlatend
Stad van kur-baden
en muziek
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN
Leerling-vlieger gedood, bestuur
der lichtgewond
Toestel vloog in brana
Geweldige branden in
Polen
De staking in Palestina
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 35 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek.
was
Ri-
J. U
1 VERWACHTING: Zwakke tot matigen E
wind uit Noordelijke richtingen, toene- Ej
mende bewolking met kans op regen of
onweer, koeler overdag.
Hoogste barometerstand::
772.7 te Andenes en Varna.
Laagste barometerstand:
755.0 te Biarritz.
Zon op v.m. 4.19; onder n.m. 7.35. H
S Licht op n.m. 8.05.
Maan op n.m. 10.08; onder v.m. 4.45.
Laatste kwartier 14 Mei
HAIFA, 8 Mei. (Reuter). De Britsche krui
ser „Enterprise"' met den Negus en zijn ge
volg aan boord, is om half tien (plaats, tijd)
te Haifa aangekomen, geëscorteerd door den
torpedojager „Wolseley".
De Negus is na zijn aankomst onmiddellijk
per spoor naar Jeruzalem doorgereisd.
JERUZALEM, 8 Mei (Reuter) Onder de
Abessinische kolonie te Jeruzalem heerscht een
koortsachtige bedrijvigheid in verband met de
verwachte komst van den keizer.
Vooral in het Abessinische klooster, dat in
de nabijheid van het heilig graf gelegen is en
waar de vorst plechtig zijn intrede zal doen,
is dit het geval.
De overzichtschrijver van Reuter-A.N.P. deelt
hiede:
ADDIS ABEBA, 7 Mei. Hoewel zich sinds
gisteren geen incidenten van beteekenis
te dezer stede hebben voorgedaan, blijft
uiteraard de staat van beleg voorloopig ge
handhaafd.
De Italiaansche autoriteiten hebben met be
kwamen spoed een aanvang gemaakt met de
organisatie van de civiele toestanden.
De taak van het krijgsgerecht, dat Badoglio
gisteren heeft ingesteld, zal er hoofdzakelijk in
bestaan om, volgens de Italiaansche wetten,
recht te spreken over allen, die zich schuldig
'naken aan plunderingen, diefstallen, brand
stichtingen en andere vergrijpen tegen den
rigendom, benevens over hen, die wanordelijk
beden veroorzaken, aanslagen plegen of sabo
tage en dergelijke. Door de meegekomen Ita
liaansche ingenieurs is reeds een radio-zend
station ingericht, terwijl een groote hoeveelheid
biateriaal van allerlei aard naar de stad on
derweg is. Ook de openbare diensten zijn door
be Italianen ter hand genomen en beginnen
feeds te functionneeren. De Ethiopische politie
18 geëncadreerd door Italiaansche officieren
Maarschalk Badoglio heeft verder last gegeven
tie geheele spoorlijn van Addis Abeba tot aan
tie grens van Fransch Somali-land onder bewa
king te stellen van Italiaansche troepen ter be
scherming van het spoorwegverkeer, dat thans
haar de verwachting van de Italianen spoedig
weer op normaal peil zal komen.
Te Djiboeti verluidt van gezaghebbende zijde,
tiat er geen sprake zal kunnen zijn van een
Italiaansche requisitie van het station te Addis
■Abeba, om nog niet te spreken van den gehee-
Icn spoorweg, die in Fransch bezit is. Wel acht
hien het normaal, dat het Italiaansche leger
^kere materieële diensten vraagt van de spoor
wegmaatschappij in ruil voor de belofte, dat de
spoorlijn niets geschieden zal.
Omtrent den opmarsch van Graziani wordt te
Addis Abeba nog vernomen, dat de gemotori
seerde eenheden slechts met de grootste moeite
t'ooruit komen door den verschrikkeiijken mod
derpoel, waarin het geheele gebied van Ogaden
16 herschapen door de neerstortende regenvloe-
tien.
Het regen-seizoen is hier definitief ingetre-
tien en de beken en riviertjes, die nog slechts
kort geleden vrijwel geen hinderpalen oplever-
tien, maar integendeel welkome drenkplaatsen
v°rrnden, zijn tot machtige stroomen gezwollen.
In den morgen van den 5en Mei slaagde de
Italiaansche genie erin tusschen Gorahei en
Daggaboer een brug te slaan over de rivier Ger-
reren, ter lengte van 25 meter en met 'n draag
vermogen van 26 ton. De colonnes vrachtwagens
konden toen weer oprukken en 170 kilometer
verder noordwaarts Jijiga bezetten, waar zij ar
riveerden op het oogenblik dat Mussolini te
Rome de Italiaansche overwinning bekend
maakte.
Te Jijiga viel den binnentrekkenden troepen
een zeer groote oorlogsbuit in handen. De lucht
strijdkrachten hadden gedurende den geheelen
tocht naar deze stad waardevolle diensten be
wezen door het verrichten van tallooze ver
kenningstochten. De langzaam optrekkende
colonnes werden voortdurend door het geronk
van de vliegtuigmotoren begeleid.
Sinds den aanvang van den slag op 14 April
j.l. zijn Graziani's legercorpsen thans 500 kilo
meter gevorderd. Hieruit blijkt dus wel heel
duidejijk, welk een onverhoopte buitenkans de
ineenstorting van de Noordelijke Abessinische
verdediging voor Badoglio beteekend heeft, zoo
korten tijd voor den aanvang van het regensei
zoen, dat de aanvallers evenzeer in hun bewe
gingen belemmert als het de verdedigers in hun
taak bijgestaan zou hébben.
Het blijkt een' rampzalige catastrophe voor
den Negus om van den Volkenbond niet te
spreken, dat hij, geen kans heeft gezien het nog
een paar weken uit të houden, zelfs na den val
van Dessié.
Het Fransche episcopaat heeft zich aange
sloten bij de veroordeeling, die Z. E. Kard. Jean
Verdier, Aartsbisschop van Parijs, heeft uitge
sproken over het blad „Terre Nouvelle" en de
daarin vertegenwoordigde beweging. Bij on
derzoek bleek ons, dat het verbod betrekking
heeft op een blad, dat op zijn titelblad het
kruis met sikkel en hamer draagt en op een
beweging, welke katholicisme en communisme
met elkander wil verbinden.
DJIBOETI, 8 Mei (Reuter) Naar
bevestigd wordt, zijn te Harrar ern
stige muiterijen uitgebroken. Een
groot gedeelte der stad zou in brand
staan.
Talrijke groepen plunderaars trekken
naar Diredawa, doch de in deze stad ge
legerde troepen hebben maatregelen ge
nomen om hen naar de woestijn terug te
drijven.
Volgens de laatste berichten waren de Italia
nen op 15 K.M. afstand van Harrar.
(Van onzen specialen verslaggever)
Wie van ons heeft niet in zijn
jeugd, in felmeeleven, de sprook
jes gehoord, waarin een vliegende
koffer en een wondertapijt de hel
den meevoerden door het lucht
ruim naar pnbekende landen? Heeft
een van ons toen ooit gedroomd
nog eens zoo'n sprookje te beleven,
te vliegen door de lucht naar verre,
vreemde oorden? Want sterker dan
alle reisbelevenis is deze sensatie:
op te stijgen van eigen bodem, tot
hoog boven de wolken, om enkele
uren later te worden neergezet in
gansch andere omgeving en levens
atmosfeer. Dan herkent men, als een
kind, de machtige bekoring van het
vergeten sprookje, dat plots werke
lijkheid is geworden.
Men heeft in onze bladen den eersten indruk
kunnen lezen van de openingsvlucht der Blue
Danube Air Express, den lucht-sneldienst naar
de boorden van den blauwen Donau, die Neder
land en Midden Europa tot op luttele uren bij
elkander heeft gebracht. Uit den schat van im
pressies, welke wij, in aansluiting op deze
Donauvlucht, mochten opdoen in de steden
Boedapest en Weenen die men overigens
niet meer voor het Nederlandsch publiek be
hoeft te ontdekken willen wjj nog een beeld
vastleggen, dat de groote aantrekkelijkheid
van deze luchtreis weergeeft.
Een luchtreis is een reis zonder over
gang. Het beeld van de plaats van vertrek
verglijdt niet langzaam, om over te gaan
in dat der nabije omgeving, van het eigen
land, de grens met haar formaliteiten en
eindelijk pas van den vreemde, waar ook
weer het uiterlijk van stad en streek, de
namen van stations de reclames langs den
weg, ons heel geleidelijk vertrouwd maken
met het nieuwe, dat wij gaan zien en be
leven.
Wanneer men vliegt, stijgt men hoog in
de lucht, die overal dezelfde is met haar
zonneglans of haar machtig wolkenspel.
Van de aarde,»die diep beneden wegschuift,
is men los. Sterke wisselingen vertoont
haar beeld doorgaans niet. Alleen de aard
rijkskundig best onderlegden en zij, die
iets weten van de streek, welke zij pas-
seeren, kunnen een stad, een rivier, een
bergkam herkennen of thuisbrengen.
Vliegt men boven de wolken, zooals maar al
te vaak het geval is dan is er geen enkel
aanknoopingspunt. Door niets wordt men
afgeleid.
Staat men dan na korten tijd, nog geheel
ingesteld op stad en streek, die men verliet,
plotseling in een gansch andere omgeving, een
vreemd taalgebied, tusschen andere menschen
en andere levensvormen, dan is dat een dom
peling in het nieuwe, waarvan men de atmos
feer scherp onderscheidt en gretig in zich op
neemt. Daarbij is men frisch van lichaam en
geest. Men behoeft zich niet, als na een trein
reis, te herstellen. Onmiddellijk is men gereed,
om al die sterke indrukten volkomen te onder
gaan.
Sterke herinneringen hebben wij van
Boedapest meegenomen. Het beeld aller
eerst van de avonddonkere stad met haar
duizenden lichten, gezien van den hoogeu
St. Gellertsberg. De melodie van het land,
zooals de Zigeuner de echte die brengt
met zijn viool. De Hongaarsche wijn, in
deskundige rangorde, voorgezet in de
Staatswijnkelders van Boedapest. Het ver
kwikkend, geneeskrachtige water, zooals het
opwelt en stroomt in de baden, waarvoor
de stad ter wereld wijdvermaard is. Eindelijk
en boven alles: de onstuimige levenswil
dezer Magyaren, om hun roemrijk duizend
jarig land op te heffen uit de ellende en
diepe vernedering, welke het tragisch ver
loop van den wereldoorlog het heeft ge
bracht.
Wanneer de aarde Gods hoed
was, heeft men eens gezegd, dan
zou Hongarije er de bloemruiker
op zijn. Hieraan denkt men onwil
lekeurig, wanneer men voor korter
of langeren tijd is opgenomen in die
wonderlijke levensatmosfeer van
het oude Magyarenland. Inderdaad,
Hongarije en Boedapest in het bij
zonder, is een bloemtuil, vol warme
donkere kleuren, maar vooral met
een sterk, bedwelmend aroom.
Het is alsof het eigen leven leeg is en ver
schrompeld, wanneer men zich beweegt tus
schen die menschen met hun voornaam ge
baar en hun levensblijen geest, ais men die
onvolprezen muziek beluistert, wanneer men
het land proeft in zijn producten, in den geu-
rigen wijn vooral. Men haalt ruimer adem,
daar aan den breeden Donau vol zonneglinste-
ring, in de heerlijke milde lucht van het jaar
getij. En eindelijk is er het water, het wereld
vermaarde water van Boedapest, zooals het
stroomt, dag aan dag, uit de geneeskrachtige
bronnen en de atmosfeer vervult met zijn ver-
kwikkenden, alles verjongenden adem.
Tachtig bronnen wellen er in en bij de
stad. Zij leveren 22 millioen liter water per
etmaal van 20 tot 74 graden Celsius, vormend
een levenskrachtigen stroom die vloeit door de
baden van badhuizen, hotels en sanatoria. Rijk
aan radium en zwavel is dit water en van
eeuwen her is zijn geneeskracht erkend bij de
behandeling van storingen in zenuwstelsel en
bloedsomloop, van rheumatische ziekten.
Het baden is een cultus in Boedapest, waar
de Nederlander, met zijn atavistische neiging,
om huis en stoep reiner te houden dan het
eigen lichaam, aanvankelijk wel wat onwennig
tegenover staat.
Bij het bezoek aan al die geperfectionneerde
en vaak zeer luxueuze badinrichtingen, gaat
hij ietwat hinderlijk verhit door de tropische
broeiwarmte vol weeë dampen, kijkt hij lichte
lijk gechoqueerd naar al de patiënten, die zich
zoo apathisch overgeven aan de heilzame wer
king van het lauwe water of zich gedwee laten
wikkelen in geneeskrachtige modder. Maar
wanneer men zelf, 's morgens in het St. Gel-
lert-hotel, de stoute schoenen heeft aan-, of
juister uitgetrokken en zich in het stoombad
begeven, om er heel de behandeling te door
staan van het zitten in kamers met tempera
turen tot 65 gr. Celsius, baden in thermaal wa
ter, huiverend krimpen onder een koude douche
en eindelijk het tot benauwens toe slikken van
stoom, staat men werkelijk verkwikt en ver
sterkt tot in al zijn nerven aan het begin van
zoo'n nieuwen, onvergetelijken dag.
Als het avond wordt in Boedapest, ne
men in de kleine, intieme restaurants de
zigeuners hun viool ter hand. Wij hebben
naar hen geluisterd, genietend de nationale
dranken: kadarka en tokaj, barédsk en
slibowitsj, die ons werden geschonken. Is
het mogelijk de sfeer, de stemming te be
schrijven, die groeit in zoo'n Boedapester
lokaal, wanneer de zigeunermuziek weer
klinkt, uur na uur, nu-eens klagend, wee
moedig vol benauwend heimwee, dan in
driftige felle rhythmen als van jagende
hengsten over de Foesta?
In het café Ostende spelen 25 zigeunerjon
gens, geen van hen ouder dan vijftien jaar. Hen
te zien en te hooren is een onvergetelijke be
levenis. Rusteloos spelen zij, die kleine, zwart
harige, donkeroogige kinderen van dat geheim
zinnige volkje, uit het verre indië weggezwor-
ven. Papier of tekst kennen zij niet. Vergroeid
zijn zij, van hun wieg af, met melodie en
rhythme. De viool, die zij hanteeren, is als
een deel van henzelf. Aan de bekoring, aan
de bedwelming door deze muziek kan men nau
welijks ontkomen. Onvermoeid blijft men er
naar luisteren, ai is het vaak of de slanken
dwars door je heen gaan, of de strijkstok 'be
zig is je langzaam uiteen te rafelen. In zulke
oogenblikken wijkt alles terug en raadt men
het geheim van den levensmoed en de levens
vreugde van dit toch zoo zwaar beproefde volk.
Heimwee wekt het schoone Boedapest met
zijn grootsche allure, de dubbelstad, elegant
en mondain, aan weerskanten van den Donau,
die in haar greep een sprookjesoord houdt ge
vat: het Margaretha-eiland. Welk een onver
gelijkelijk panorama geniet men van de hooge
Boeda-zijde, 's avonds heel in het bijzonder,
wanneer men de stad aan zijn voeten ziet: één
wemeling van trillende wenkende lichten, het
Militair vliegtuig bij het vliegveld Salatie (N.-
I.) neergestort; leerling-vlieger gedood, bestuur,
der licht gewond.
Verklaringen van Metax&s na de Balkan confe
rentie.
Ook Argentinië gaat zijn bewapening opvoeren.
De toestand in Addis Abeba; het regenseizoen
in Ogaden ingetreden.
Sensatie rond Baldwin; een revolutionnaire be
weging zou bestaan tegen den premier.
Ernstige muiterij te Harrar.
Mgr. Diepen met ruim driehonderd priesters
en Ieeken naar de Wereldpers tentoonstelling te
Rome vertrokken.
Het vrachtschip „Amsterdam"
van de Hembrug gebotst
tegen een pijler
De sporen van de lijn HaarlemHoofddorp
zuilen worden opgebroken.
Noodweer boven Kerkrade.
O
beloop der Donau-oevers, de bruglijnen als
phosphoriseerend, spiegelend honderdvoudig in
het stroomende water. Deze aanblik is een
machtige ontroering, die men zwijgende onder
gaat, om eindelijk voor zich zelf te zeggen: dat
dus is Boedapest.
BANDOENG, 8 Mei (Aneta). He
denmorgen is bij het vliegveld
Salatri een FC-5 neergestort. De
sergeant van de luchtvaartafdeeling,
leerling-vlieger H. Pieters, werd ge
dood. De eerste luitenant der infan
terie H. Maurenbrecher, werd licht
gewond.
Hedenochtend is bij het vliegveld Salatri,
tijdens het mitrailleurschieten, een Fokker C-5,
bestuurd door den luitenant-vlieger Mauren
brecher, en als mitrailleurschutter de sergeant
leerling-vlieger Pieters, neergestort, na in een
vrille te zijn geraakt.
Het toestel sloog over den kop. Beide inzit
tenden werden er uit geslingerd, waarna het
toestel in brand vloog en totaal verbrandde.
Luitenant Maurenbrecher bekwam eenige
kleine verwondingen, terwijl sergeant Pieters
werd gedood.
Een hospitaal-toestel vertrok onmiddellT..
derwaarts, waarmede luitenant Maurenbrecher
naar Bandoeng vloog, waarna hij weer naar
huis kon terugkeeren.
Sergeant Pieters is vermoedelijk reeds bjj de
eerste aanraking met den grond gedood.
De dokter» van de luchtvaartafdeeling, dr.
Hubach, verleende de eerste hulp aan den ge
wonden luitenant Maurenbrecher, die daarna
naar Bandoeng werd overgebracht.
De begrafenis van sergeant Pieters vindt
Zaterdagmorgen om acht uur plaats op het
nieuwe kerkhof te Bandoeng. Op dringenn
verzoek van de weduwe zal de begrafenis niet
geschieden met militaire eer.
WARSCHAU, 8 Mei (Reuter) Nadat on
langs te Zamosao 200 huizen, bewoond door
1500 personen, in de asch waren gelegd, zijn
gisteren te Davidrodek 100 huizen in vlammen
opgegaan, waarbij een vrouw en twee kinderen
om het leven kwamen. Te Laszow, nabij Lodz,
zijn drie vrouwen levend verbrand.
JERUZALEM, 8 Mei. (Reuter). De op
perste Arabische raad heeft besloten:
ten eerste de staking voort te zetten;
ten tweede met ingang van 15 Mei geen be
lasting meer te betalen;
ten derde ondanks de waarschuwingen van
den hoogen commissaris de Arabische leiders
een propaganda-tocht door het geheele land te
laten ondernemen.
HEDENAVOND
Zaterdagavond alleen voor besloten gezelschap
